مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تامين آب آشاميدني سالم :
آب سالم بايد زلال‘ خنك ‘ بي رنگ ‘ بي بو‘ بدون مزه خاص و عاري از عوامل بيماريزا و سمي باشد .
آبهاي سطحي يا زير زميني اغلب حاوي ناخالصي هايي بوده و يا مشخصات نامطلوب دارند.
روشهايي با نام تصفيه مقدماتي‘ براي كاهش ناخالصي ها و يا تغيير مشخصات نامطلوب آب قبل از رسيدن به تصفيه خانه وجود دارد كه شامل فرايند هاي هوادي ‘ انعقاد‘ ته نشيني‘ صاف كردن و ... مي باشد . و در نهايت مرحله گندزدايي است كه در اين مرحله عوامل ميكروبي بيماريزا و مضر با روشهاي مختلف گندزدايي از بين مي روند.
در گذشته عمل تصفيه آب تنها به منظور بهبود خواص ظاهري و طعم آب انجام مي شد . اما امروزه استاندارد هاي جديدي در مورد كيفيت آب آشاميدني چه از نظر راديولوژيكي و چه از نظر بيولوژيكي بدنبال ساخت و توسعه ابزارهاي دقيقتر سنجش كمي و كيفي مواد وضع شده است.

روشهاي مختلف گندزدايي:
گندزدايي آب فرايندي است كه طي آن ميكروارگانيسم هاي بيماريزاي موجود در آب غير فعال مي گردند .
يك گندزداي خوب بايد به سرعت عمل كرده و در دز مصرفي براي غير فعال كردن ميكروارگانيسم ها‘ براي انسان و ساير جانوران بي اثر باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پژوهشگران می گویند مواد میکروب زدایی استخرها، خطر بروز آسم و سرطان را تشدید می کنند . آنان اعلام کردند ترکیب مواد گندزدا در آب استخرها با ضد آفتاب‌ها و عرق بدن می‌تواند مواد شیمیایی سمی تولید کند که در نهایت منجر به سرطان می‌شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  طبق آخرین مطالعات محققان دانشگاه ایلینویز، یک شیرجه در استخر در یک روز داغ تابستانی شاید آنقدرها هم که تصور می کنید برای شما بی خطر نباشد، چون آزمایشات نشان می دهد که استفاده از ترکیبات و مواد ضدعفونی کننده استخرهای شنا می تواند خطر ابتلا به آسم و سرطان مثانه را افزایش دهد.
این مواد گندزدا که برای جلوگیری از سرایت بیماری‌ها به آب استخر اضافه می‌شوند می‌توانند با ادرار و حتی موی شناگرها واکنش داده و باعث ابتلا به آسم و سرطان مثانه شود.
محصولاتی مانند ضد آفتاب‌ها و روغن‌ها دارای نیتروژن هستند که می‌توانند با گندزداها واکنش داده و مواد شیمایی سمی تولید کنند که باعث جهش ژنی می‌شوند.
این جهش‌های ژنی می‌تواند باعث نواقص مادرزادی شده، روند پیر شدن را تسریع کرده و منجر به مشکلات تنفسی شوند. حتی در صورت مواجه دراز مدت با این مواد شیمایی احتمال بروز سرطان هم وجود دارد.
یک گروه از محققان از دانشگاه ایلینویز نمونه‌هایی از آب شیر و آب استخر را با استفاده از تکنولوژی دی.ان.ای مقایسه کرده و متوجه شدند آب استخرها بیش‌تر باعث بروز آسیب‌های سلولی در انسان‌ها می‌شوند.
محقق ارشد این مطالعات پروفسور مایکل پلوا در این باره گفت: همه انواع منابع آبی در معرض مواد ارگانیک مانند برگ‌های در حال فساد، میکروب‌ها و دیگر اشکال حیات‌های مرده هستند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روش های ضد عفوني آب و فاضلاب

مقدمه

امروزه حفظ منابع آب ، يعني حياتي ترين ماده اي که بشر به آن نياز دارد بطور فزاينده اي مورد توجه مجامع مختلف بين المللي قرار گرفته است . رشد روزافزون جمعيت و در نتيجه بهره برداري بيش از حد از منابع محدود آب از يک طرف و آلوده شدن آنها بسبب فعاليتهاي گوناگون زيستي ، کشاورزي و صنعتي بشر از طرف ديگر همگي دست به دست همديگر داده و زنگ خطر بحران آب را در سالهاي آينده به صدا در آورده است .

بنابراين حفظ کيفيت فيزيکي و شيميايي و بيولوژيکي منابع آب سرلوحه فعاليت بسياري از سازمانهايي است که به نحوي با اين منابع سرو کار دارند .

اين مهم از دو جنبه کلي قابل توجه است :


١- افزايش کيفيت آبي که بايد به مصارف گوناگون برسد که تحت تاثير سه عامل عمده بوده است

- افزايش آلاينده ها در منبع طبيعي آب .

- آزمايشهاي کيفي آب و فاضلاب با دقت بالا .

- افزايش سطح استاندارد آب آشاميدني .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

معمولا از اشعه ماورای بنفش جهت میکروب زدایی بهتر آب در کنار روشهای دیگر مانند کلرزنی و اسمزمعکوس استفاده می کنند.

اين اشعه داراي طول موج 250 تا 270 نانومتر است. براي توليد انرژي Ultra Violet ray ( UV ) با زدن قوس الكتريكي، لامپ حاوي بخار جيوه را باردار مي كنند این عمل موجب تولید انرژی شده و  اشعه فرابنفش منتشر مي شود.

اين اشعه با تاثير بر روي پروتوپلاسم و آنزيم سلولها سبب نابودي آنها مي گردد. اين اشعه قادر است فرم فعال باكتري، ويروس، تك ياخته و اسپور را غير فعال و از تکثیر آنها جلوگیری كند. بسياري از ميكروارگانيزمهاي بيماري زا عمر كوتاهي دارند و در صورت عقيم و غير فعال شدن ، از بين مي روند.

براي بهره برداري از تکنولوژی ماورای بنفش در تصفیه آب ، لامپ  را يا در خارج از آبی كه قرار است تصفيه شود، قرار می دهند، يا اينكه آن را در درون آب  معلق مي كنند. اگر قرار باشد اين لامپ ها درون آب معلق شوند ، آنها را درون لوله هاي كوارتزي موسوم به Sleeve  قرار مي دهند تا سرد نشوند. اگر آب حدود سه ثانیه در معرض این اشعه قرار بگیرد، ضدعفونی می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1 ـ کلرینه کردن آب چاه: در این روش ابتدا حجم آب موجود در چاه اندازه گیری می شود و بعد به ازای هر متر مکعب آب 3 تا 5 گرم پودر پرکلرین به آب اضافه می شود و حداقل نیم ساعت زمان تماس در نظر گرفته می شود. در این روش هم در صورت نتیجه مطلوب کلرسنجی آب قابل استفاده است، در غیر این صورت باید میزان کلر اضافه شده و زمان تماس کلر با آب را تغییر داد تا کلر باقیمانده مطلوب به دست آید. بهتر است گندزدایی چاه آب بعد از برداشت روزانه انجام شود.

2 ـ روش کوزه گذاری: در این روش در بدنه یک کوزه سفالی با گنجایش 12 تا 15 لیتر 2 سوراخ 6 میلیمتری در دو طرف کوزه نزدیک وسط آن ایجاد کرده سپس 750 گرم پودر پرکلرین و 3 کیلوگرم ماسه کاملاً تمیز را مخلوط کرده و داخل کوزه ریخته پس از آن در کوزه را با یک ورقه پلاستیک غیرقابل نفوذ محکم بسته و کوزه را در چاه آویزان می کنند به نحوی که پایین تر از سطح آب قرار گیرد، این مقدار پرکلرین برای گندزدایی آب چاهی که روزانه 900 تا 1200 لیتر آب از آن برداشت می شود به مدت یک هفته کافی است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تفاوت گندزدا باضدعفوني كننده

اولين بار Semmelweis  ارزش استفاده از محلولها در پيشگيري و كاهش دادن بيماريها نشان داد ، سپس ليستر Lister   نيز موفق شد با بكار گيري اسيدكربوليك شمار عفونت  زخم ها را كاهش داده و از آنها پيشگيري نمايد .

اهميت استفاده از مواد گندزدا و ضدعفوني كننده حتي در عصر طلايي آنتي بيوتيك ها نيز كاسته نشده است .

در گذشته نه چندان دور مواد گندزدا وضدعفوني كننده را تحت يك عنوان مي خواندند .

از بين بردن كليه ميكروارگانيسم هاي يك جسم يا بافت زنده هميشه امكان پذير نيست، مثلا پوست سالم را مي توان در معرض مواد شيميايي مخرب قرار داد و هدف ما كاهش تعداد عوامل بيماريزا و عوامل مولد آلودگي و بيماري تا حد امكان مي باشد .

اساس بحث اين مقوله بيان تفاوت و سپس استفاده صحيح از دو واژه "گندزدا" و "ضدعفوني" مي باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

عوامل آلکیلان:

ماده دیگر فرمالدئید است که گاهی بصورت گاز بکار می رود. در صورت محلول بودن بعنوان فیکساتور نمونه های بافت شناسی بکار می رود یا در صنعت واکسن سازی  بعنوان غیر فعال کننده مورد مصرف دارد.بعلت سمیت مصرف محدودی دارد. از معایب این ماه دیر اثرمی کند، نفوذ پذیری کم اما عوارض زیادی دارد.محلول 37% آنرا فرمالین گویند.

گلوتارالدئید نوعی دی آلدئید است  که همراه با  ترکیب ید در هنگام اپیدمی هپاتیت  برای ضد عفونی کردن سیستم فاضلاب بکار می رود. این ماده در PH قلیایی و در حضور مواد آلی غیر فعال نمی شود.

سورفکتانت :

صابونها : مخلوطی از نمکهای سدیم یا پتاسیم + اسید چرب است . این مواد اثر زیادی روی باکتریها ندارند و تنها با کاهش کشش سطحی باکتری ها را از سطوح جدا می کنند. اما با تغییر در نوع اسید چرب میتوان اثر آنها را بیشتر نمود. صابونهای با  اسید چرب اشباع روی باکتری ها ی گرم منفی و صابونهای با  اسید چرب غیر اشباع روی باکتری ها ی گرم ثبت اثر دارند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

پودرهاى بى‌رنگ‌کننده (Bleaching powder)
پودر بى‌رنگ‌کننده يا آهک کلرينه پودر بى‌شکل سفيد رنگى است که بوى کلر مى‌دهد. نمونهٔ خوب پودر بى‌رنگ‌کننده، ۳۳ درصد 'کلر قابل دسترسي' دارند. وقتى در غلظت‌هاى ۱ تا ۳ درصد استفاده مى‌شود بيشتر ارگانيزم‌ها را مى‌کشد. پودرهاى بى‌رنگ‌کننده، در هند، براى مقاصد بهداشت عمومي، مثل ضدعفونى کردن آب، مدفوع و ادرار کاربرد فراوانى داشته و نيز به‌عنوان خو‌شبو کننده استفاده مى‌شوند. نقطه ضعف پودرهاى بى‌رنگ‌کننده اين است که ترکيبات غير پايدار دارند و در هنگام ذخيره‌سازي، کلر خود را از دست مى‌دهند. فعاليت آن سريع ولى مختصر است. محلول ۵ درصد (۳ تا ۴ قاشق غذاخورى در يک ليتر آب) براى ضدعفونى کردن مدفوع و ادرار مناسب است و ظرف يک ساعت آنها را ضدعفونى مى‌کند.
هيپوکلريت سديم (Sodium hypochlorite)
مانند پودرهاى بى‌رنگ‌کننده اثر مى‌کند ولى از آنها قوى‌تر است و حاوى ۸۰،۰۰۰ تا ۱۸۰،۰۰۰ پى‌پى‌ام (PPM) کلر قابل دسترسى است. هيپوکلريت سديم فلزات را مى‌خورد. محلول تازه درست شدهٔ هيپوکلريت که ۱۰۰ تا ۲۰۰ پى‌پى‌ام کلر قابل دسترسى داشته باشد براى ضدعفونى کردن بطرى شير بچه‌ها توصيه مى‌شود.
قرص‌هاى هالازون (Halazon tablets)
اين قرص‌ها، قرص‌هاى کلر هستند. يک قرص هالازون که حاوى ۴ ميلى‌گرم هالازون مى‌باشد براى ضدعفونى کردن يک ليتر آب ظرف نيم يا يک ساعت کافى است. مزهٔ کلر باقى‌مانده از اضافه کردن تى‌سولفات سديم در شکل قرص‌هائى که حاوى ۵/۵ ميلى‌گرم باشند، به‌طور عادى از بين خواهد رفت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب