مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه

بهداشت آب موضوعي بسيار مهم در بهداشت عمومي و مديريت سلامت مي‌باشد. قبل از پرداختن به راه كارهاي عملي استحصال، انتقال، بهسازي و توزيع آن لازم است اين عنصر حياتي موثر بر سلامت و مرتبط با توسعه پايدار، شناخته شود.

شناخت آب از نظر كيفيت و كميت و چگونگي حصول آن قدمي اساسي در جهت بهينه سازي مصرف آن مي‌باشد. اگر چه بيش از سه چهارم كره زمين را آب فرا گرفته است، سهم قليلي از آب‌هاي موجود، براي مصارف بهداشتي و كشاورزي، قابل استفاده است. زيرا حدود 3/97 درصد اقيانوس‌ها و 1/2 درصد يخ‌هاي قطبي و 6/0 درصد درياچه ها و رودخانه و آب‌هاي زيرزميني وجود دارد كه حدود 36/0 درصد كل منابع آب مي‌باشد. آب اقيانوس‌ها، درياها و اغلب درياچه ها و بسياري از منابع آب زيرزميني به علت شوري بيش از حد و داشتن املاح معدني براي مقاصد بهداشتي، كشاورزي و صنعتي، غيرقابل استفاده مي‌باشند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مطالعات جدید نشان داده است که کادمیم Cd اثرات ژنتیکی شدیدی بر روی انسان و حیوان دارد. مادرانی که در معرض آلودگی کادمیم قرار دارند, نوزادانی به دنیا می‌آورند که فک پایینی آنها تخریب شده است.

وجود آمونیاک در درجه اول و نیتریت در درجه دوم, موید آلودگی جدید آب است;در حالیکه وجود نیترات موید آلودگی کهنه آب است.

وجود نیترات و نیتریت در آبهای شهری برحسب میلیگرم در لیتر ازت نباید بیش از ۱۰ باشد. لزوم کم بودن مقادیر نیترات و نیتریت در آبهای شهری مربوط به نتایج تحقیقاتی می‌شود که بعد از یک واقعه غم انگیز که در حدود سالهای ۱۹۴۰ در شهرهای " اوهایو " ( Ohio ) و " یوا " ( Iowa ) آمریکا رخ داده بود, انجام یافت.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

همانطور که می‌دانیم کیفیت آب شهری تاثیر به سزایی در سلامت تک تک شهروندان دارد. آب مصرفی هر شهر با توجه به منابع آبی موجود از طریق رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و یا منابع زیرزمینی تامین می‌شود.
آب در شکوفایی اقتصادی، صنعتی و آبادانی یک منطقه نقش کلیدی دارد. بسیاری از دولتمردان و شهروندان سهم عمده‌ای در حفظ سلامت آب دارند. اداره منابع طبیعی هر استان دارای تعدادی هیات مشاورین است که با مطالعه و تحقیق در مورد کیفیت و چگونگی استفاده از آب رودخانه‌ها و منابع زیرزمینی می‌پردازند.
در واقع مشکلات و معضلات آب آشامیدنی نتیجه سهل انگاری و بی‌دقتی برخی افراد است. که بدین ترتیب آب به انواع رسوبات آلوده گشته و به آبراهه‌ها می‌ریزد این آبراهه‌ها به رودخانه‌ها و یا منابع آبی زیرزمینی منتهی می‌شود و اگر این آب آلوده به رودخانه‌ها بریزد ماهی‌ها و حیات وحش منطقه را دچار مرگ و میر و تلفات می‌کند و محیط زیست را آلوده کرده و در نهایت کیفیت آب را پایین آورده و سلامت جامعه را مورد تهدید قرار می‌دهد.
چندین مورد را می‌توان به عنوان منشا آلودگی آب نام برد: زباله‌های شهری، زباله‌های روستایی، سرریز شدن فاضلاب، ریختم زباله‌ها و مواد سمی در محیط زیست، از بین رفتن زیست گاه‌هایی مانند باتلاق‌ها، رسوب سازی مفرط آبها و وجود برخی گونه‌های جانوری مانند ماهی کپور. همه ما به نوعی در آلوده کردن آب نقش داریم بنابراین می‌بایست تلاش خود را برای ممانعت از این عمل به کار بندیم. ما می‌توانیم تنها با یک تغییر جرئی در عادات و شیوه زندگی کیفیت آب مصرفی را بالا ببریم.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

كيفيت آب (Water Quality)
آب كه يكي از فراوان ترين تركيبات است هيچ وقت خالص در طبيعت يافت نمي شود زيرا كه از يك سو، داراي قدرت حلاليت بسيار بالايي است كه تمام عناصر موجود در مسير خود را كم يا بيش حل مي كند و از سوي ديگر بشر آن را مستقيم يا غير مستقيم آلوده مي كند،‌ ضمناً شرايط اقليمي نيز بر كيفيت آب اثر قابل توجهي مي گذارد.
به عنوان مثال:
آبي كه براي تهية آشاميدني هاي گازدار مثل نوشابه ها مصرف مي شود بايد آهن و منگنز نداشته باشد و در غير اين صورت آن ها را بدمزه مي كند و كدورت آب نيز بايد از يك كمتر و به علاوه آب بي رنگ، بدون بو و مزه و بدون مواد آلي باشد و سختي آن بايد از 200 ميلي گرم در ليتر كربنات كلسيم كمتر باشد.
يا ميزان كدورت،‌ سختي، رنگ، آهن و منگنز آبي كه در صنعت نساجي براي تهية اجناس درجه اول مصرف مي گردد بايد تقريباً صفر باشد،‌ در غير اين صورت باعث ايجاد رنگ ها و لكه هايي روي محصولات مي گردد. آبي كه در باغي به كار مي رود بايد مطلقاً عاري از آهن بوده و ضمناً املاح آهكي آن كم باشد تا باتانن مواد رنگي و نامحلول توليد نكند.
آبي كه در ديگ هاي بخار به كار مي ورد بايد زلال، سبك و عاري از اكسيژن،‌ انيدريد كربنيك، اسيدهاي آزاد و تركيبات آلي باشد و سختي تام براي دگي هاي معمولي از 35 ميليگرم در ليتر كربنات كلسيم نبايد تجاوز كند ولي در ديگ هاي تحت فشار سختي بايد صفر باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه

حركت آب در كره زمين در يك مسير بسته به نام چرخه هيدرولوژي انجام مي شود. اين حركت در سه بخش مختلف كره زمين يعني اتمسفر(هواكره)، هيدروسفر (آب كره ) و ليتوسفر (سنگ كره) صورت مي گيرد. بدين ترتيب كه آب از سطح درياها و خشكي ها تبخير و وارد اتمسفر مي شود. سپس بخار آب وارد شده به جو پس از طي فرايندهاي گوناگون به صورت نزولات جوي به سطح زمين و درياها فرو مي ريزد. بخشي از نزولات جوي قبل از رسيدن به سطح زمين توسط شاخ و برگ گياهان گرفته شده مي شود.(برگاب ، كه بعدآ مستقيمآ از همانجا تبخير شده و به اتمسفر بر ميگردد).بخشي ديگر روي زمين جاري شده (رواناب) و قسمتي نيز بداخل خاك نفوذ مي كند. بخشي از آب نفوذي ذخيره شده در خاك ، تبخير شده و به اتمسفر برمي گردد،بخشي از آن نيز منابع آب زيرزميني را تشكيل مي دهد كه سرانجام از طريق چشمه و يا تراوش به داخل رودخانه ها دوباره در سطح زمين ظاهر مي شود.

اجزاي اصلي چرخه هيدرولوژي شامل :

بارندگي (Precipitation )

رواناب سطحي (Surface Runoff )

تبخير (Evaporation )

تعرق(Transpiration )

نفوذ (Infiltration )

جريانهاي زيرزميني (Ground water fiow ) است.

بيشتر سطح زمين پوشيده از آب است. كساني كه از دور به كره زمين نگاه مي كنند ، آنرا يك سياره آبي خواهند يافت . حجم كل آبهاي موجود در كره زمين حدود 36/1 ميليارد كيلومتر مكعب آب تخمين زده شده است كه اگر بطور يكنواخت در سطح زمين توزيع مي شد ارتفاعي برابر 7/2 كيلومتر را تشكيل مي داد.اما متجاوز از 97 درصد موجودي آب در درياها و اقيانوسها متمركز بوده كه شور بوده و به سادگي قابل بهره برداري براي شرب و ساير مصارف انسان نمي باشد كه 2 درصد بصورت يخ و يخچالها در مناطق قطبي تجمع يافته است. بنابراين تنها يك درصد از كل آب موجود در زمين قابل استفاده مستقيم توسط انسان مي باشد كه بصورت آبهاي سطحي (جويبارها ، رودخانه ها و درياچه ها ) و يا آبهاي زيرزميني (چشمه و چاه )مي باشد. مسئله ديگري كه كمبود آب قابل استحصال دامن مي زند ، توزيع مكاني و زماني غير يكنواخت آن مي باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

طبقه بندي كيفيت آب در نظام ساپروبيوسيستم

ساپروبي را مي توان بيانگر سازگاري و مقاومت ارگانسيم هاي آبي در مقابل مواد آلاينده تعريف نمود كلاسه بندي كيفي آبها در نظام ساپروبي به شرح زير مي باشد(Liebman,1947)

آبهاي پلي ساپروب (بسيار شديد آلوده):

داراي محيط مقادير بسيار زياد از مواد قابل تجزيه شامل پروتئين ها ، هيدراتهاي كربن و پپتيدها وجود دارد تجزيه در يان مقدار بسيار ناچيز داراي محيطي موجود است بودي گاز  در اين محيط ها متصاعد مي شود Fes سياه رنگ در اين محيط تشكيل مي شود باكتريهاي گوگرد دار ( تيوباكتريها) به مقدار زياد در اين محيط وجود دارند كدورت آب بالا و رنگ آب خاكستري است جلبكهاي سبز- آبي در اين محيط فراوان ديده مي شوند در اين آبها ماهي وجود ندارد اين محيط با شدت و سرعت بالايي صورت مي گيرد مصرف اكسيژن در اين آبها بسيار زياد است در نتيچه گاز اكسيژن به آبها در نقشه كلاسه هاي كيفي آب با رنگ قرمز مشخص شده اند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مديريت كنترل كيفي آب

مقدمه

آب ماده كم نظيري است كه زندگي بدون آن ممكن نيست . آب مظهر پاكي ، طراوت و رويش است . و الفباي آباداني مي خواندنش و بالاخره آب مسئله اي است كه انسان قرن 21 با بحران آن روبرو است بنابراين براي حفظ منابع موجود مي طلبد كه كليه متوليان امر در زمينه حفظ و نگهداري فعاليتهاي زيادي را بعمل آورند .

استفاده بهينه از آب استحصالي جهت مصارف خانگي ( نشستن ماشين – نشستن حياط – خيابان بصورت غير متعارف)

استفاده بهينه جهت مصارف كشاورزي

استفاده بهينه جهت مصارف صنعتي

سدسازي كه طبق آمارها حدود 30% از آبهاي سطحی و جاري دركشور در زمينهاي بي مصرف درمسير هدر ميرود و كارشناسان وزارت نيرو براين اعتقادند كه جهت رفع مشكل به 30 تا 50 سد ديگر نياز دارند.

بازيافت آب از فاضلابها با احداث سيستمهاي تصفيه فاضلاب

جلوگيري از آلودگي آبها بوسيله سموم دفع

دستورالعملها و ضوابط در زمينه كنترل كيفي آب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب