مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آلاینده های آب وروشهای اندازه گیری  کیفیت آب

فعالیتهای مربوط به توسعه منابع آب تغییراتی را در محیط زیست بدنبال دارد . اثرات زیستمحیطی سیستم های توسعه منابع آب ، در ضمن مفید بودن می تواند مضر هم باشند . برای مثال مخازن سد ها اغلب بخشهائی از بستر سیل گیر رودخانه و نیز حوزه آبریز را تخریب می نمایند درحالیکه از طرف دیگر دریاچه ای بوجود می آورند و به این ترتیب بعضی از خصوصیات زیستمحیطی و اکولوژی این رودخانه ها در حوزه های آبریز از دست میرود . افزایش دمای زمین به این معنی است که سطح آب دریا بالا خواهد رفت و مناطق ساحلی و روخانه ها را غرقاب خواهد کرد و زندگی بیش از 100میلیون جمعیت را به مخاطره خواهد انداخت
گذشته از آن الگوی بارندگی ها بی تردید تغییر کرده و کشاورزی مختل می شود ، همچنین این تغییر الگو باعث می شود که طوفانها و گردبادها ، پرقدرت تر شده و موجب جاری شدن سیل شود . همینطور امکان دارد که نواحی گرم وخشک جهان کوچک تر شوند و آز آنجا که این دگرگونی ها سریع خواهد بود ، اکوسیستم های طبیعی یعنی زمینهای مرطوب یا زمینهای هموار و اصولا جانوران و گیاهانی که به زندگی در شرایط اب و هوائی معین خو گرفته اند ناگهان خود را با اوضاع متفاوت مواجه خواهند دید و همین مسئله باعث نابودی و انقراض بسیاری ازاین گونه های جانوری و گیاهی خواهد شد
- تخریب جزایر مرجانی ، صید بی رویه ماهی و آلودگی اقیانوسها ، فجایعی ساخته و پرداخته دست بشر است . مواد نفتی ، فاضلاب و رسوبات مواد شیمیائی ، کودهائی که بدرون دریا میریزند بدون شک ماهی ها و پرندگان دریائی را بیمار می سازد و مواد ناشی از پسماندها موجب رشد خزه های دریائی شده درنتیجه باعث نابودی حیات دریائی می گردد. از طرف دیگر آلودگی آبهای زیر زمینی ناشی از نشت و نفوذ شیرابه در جایگاههای دفن زباله ، از معضلات عمده ای است که مسائل بهداشتی زیستمحیطی عدیده ای را ایجاد نموده است . در اثر فعل و انفعالات و واکنشهای مختلف در درون گودالها و انبار های زباله و نزدیک بودن سطح بسته گودالها به آبهای زیر زمینی ، شیرابه به سهولت در این آبها نفوذ کرده و هرگونه مصارف آنی اب را غیر ممکن می سازد
این مسئله از آن جهت اهمیت بیشتری می یابد که جدا سازی مواد سمی ، صنعتی و بیماری زا ی مراکز بهداشتی درمانی ، از زواید شهری انجام می شود . و مراکز دفع زباله ، پذیرای هرگونه زوایدی می باشند . بطوری که این مواد با ایجاد تغییرات نامطلوب در خواص فیزیکی و شیمیائی و بیولوژیکی کیفیت آب را پائین می آورند . و گاهی نیز آلودگی ها زوال پذیرند و به آسانی تجزیه و تقلیل داده می شوند مانند مواد زائی کشاورزی ، حیوانی و … بعض زباله ها به اسانی یا هرگز تجزیه نمی شوند و انحطاط پذیرند مانند جیوه ، سرب ، پلاستیک ، و…که باید حتی المقدور از انداختن یا ریختن آنها در آب جلوگیری شود .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آلودگي آب : منابع توليد كننده‌ي پساب در صنايع مربوط به نفت شامل توليد نفت خام، پالايشگاه‌هاي نفت و گاز، صنايع پتروشيمي، پردازش فلزات، روغن كمپرسورها، عوامل خنك‌كننده و روان‌كننده، شستشوي ماشين‌ها، صنايع لاستيك‌سازي و ... است.
كليه صنايع اين بخش به دليل توليد بالاي فاضلاب، پيچيدگي سيستم تصفيه، گران بودن هزينه‌هاي ساخت و
نگهداري آن‌ها و پايداري آلودگي‌هاي نفتي و صدماتي كه تخليه‌ي اين نوع فاضلاب به منابع آبي و محيط‌زيست وارد مي‌كند، يكي از مهم‌ترين منابع آلوده‌كننده محسوب مي‌شوند. فاضلاب‌هاي نفتي به دليل وجود فنل، هيدروكربن‌هاي نفتي، مواد آروماتيك تك‌حلقه و چندحلقه در آن‌ها باعث جلوگيري از رشد مناسب گياهان و حيوانات شده و در انسان‌ها موجب ايجاد سرطان مي‌گردد. تخليه‌ي پساب‌هاي اين صنايع در منابع آبي، باعث از بين رفتن حاصلخيزي خاك، ايجاد مسموميت در آبزيان و حيات‌وحش مي‌گردد. همچنين اين پساب‌ها موجب كاهش شديد اكسيژن محلول در آب و جلوگيري از تبادل اكسيژن اتمسفر و محيط آبي مي‌شود. به طور كلي آلودگي پساب‌هاي پالايشگاهي شامل موارد زير است :
آلودگي شيميايي : آمونياك، فنل، سيانور، فسفر، فلزات سمي سنگين، هيدروكربن‌هاي سبك و سنگين، و تغييرات pH؛


مرجع تخصصی آب و فاضلاب

حضور آلاينده نفتی در آب از چند جهت حایز اهمیت است :
1.حلالیت بالای این ماده در آب در مقایسه با دیگر ترکیبات بنزین که باعث پراکندگی وسیعتر آن می شود.
2.عدم جذب یا ته نشینی.
3.طعم و بوی بسیار نامطبوع.
4.سرطان‌زایی برای حیوانات و یا انسان.
5.محدود بودن میزان تخریب زیستی که در اکثر موارد برای این ترکیب رخ می دهد.
علاوه بر موارد فوق، در برخی از سایت‌های تولید، گوگرد از گاز ترش طبیعی حذف شده و سپس در سایت ذخیره می شود. در بسیاری از سایت‌ها، گوگرد مذاب در خاك ته‌نشين شده كه ایجاد یک لايه پي روي گوگرد افزودني انباشته شده، مي‌كند. و مي‌تواند باعث ايجاد آلودگي شود.
اولین گام در پاكسازي این سایت‌ها عموما شامل حفاری پي است. سپس گوگرد حفاري شده برای حذف سنگ‌ها، كنده چوب‌ها، و سایر مواد مانند آن، به قطعات كوچكتر شكسته مي‌شود. جداسازي خاک باقیمانده را می توان یا با ذوب كردن گوگرد و یا از طریق یک فرآیند شناورسازي حبابي به دست آورد. در شناورسازي حبابي، قطعات خاک و گوگرد براي جداسازي در آب مخلوط مي‌شوند. سپس مخلوط هوادهی مي‌شود، و ذرات سبک‌تر گوگرد به حباب‌های هوا متصل شده و در بالا شناور مي‌شوند که از مواد جامد جدا مي‌شوند (Adamache،1990 ).

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مواد غذائي گياهي

فسفر – نيتروژن – كربن – سه عنصري هستند كه واكنش دهنده هاي وابسته به كيفيت و شرايط هستند . فاضلاب انساني و زباله هاي صنعتي كه منابع قابل توجهي از مواد غذائي به ويژه تركيبات فسفره دارند و در آب حل شده و عامل محدود كننده مي شوند .

70 % تركيبات فسفره در فاضلابها در اثر استفاده از شوينده هاي خانگي است كه بايستي از تركيبات شوينده حذف گردند . اين تركيبات وقتي كه در آب وارد مي شوند به رشد جلبكها كمك نموده و باعث بهم خوردن تعادل اكوسيستمها مي شوند

مواد آلي مصنوعي

شوينده ها و مواد آفت كش – حلالها – رنگها و فيبرها باعث تغييراتي در بو ، مزه و رنگ آب شده و باعث مسموميت آب و خطر براي جانوران و گياهان مي شوند .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فضولات انسانی و حیوانی حاوی باکتری و نیترات

نیترات و باکتری دو ماده آلاینده مهم هستند که فضولات انسانی و حیوانی یافت می‌شوند. چاه‌های فاضلاب و سپتیک تانک‌ها می‌توانند باعث آلودگی باکتریایی و نیتراتی آب شوند. همچنین دام‌داری‌‌های که مقدار زیادی از حیوان را نگهداری می‌کنند. هم سیستم‌های سپتیک تانک و چاه‌های فاضلاب و هم فضولات حیوانی باید طوری مدیریت شوند که از آلودگی جلوگیری شود. محل‌های جمع‌آوری فاضلاب و زباله‌ها نیز می‌توانند منشا آلودگی باشند.

کودکان و سالمندان و افراد دچار نقص دستگاه ایمنی به علت ایدز یا سرطان به باکتری‌‌های منتقل‌شونده از آب حساس‌ترند. کودهای شیمیایی نیز ممکن است مشکل نیترات را تشدید کنند. نیترات زیاد برای نوزادان خطرناک است و ممکن است باعث ایجاد "سندروم نوزاد کبود" شود که ناشی از اختلال انتقال اکسیژن در خون است.

در دامدار‌های صنعتی و متمرکز  هزاران حیوان در فضای کوچکی بزرگ می شود. مقدار زیاد فضولات حیوانی در این نوع دامداری‌ها ممکن است سلامت منابع آب را تهدید کند. در این موارد باید روش مناسبی برای دفع فضولات به کار رود. نمک‌های ناشی از مقادیر زیاد فضولات نیز ممکن است، آب‌های زیرزمینی را آلوده کند.

فلزات سنگین

فعالیت‌هایی مانند حفر معدن و ساختمان‌سازی ممکن است مقادیر زیادی از فلزات سنگین را به منابع آب زیرزمینی مجاور وارد کند. برخی از باغ‌های قدیمی ممکن است حاوی مقادیر زیادی آرسنیک باشند که زمانی به عنوان آفت‌کش به کار می‌رفت. این فلزات در مقادیر بالا برای سلامتی خطرناک هستند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آلاینده های آب منایع مختلفی دارند که می توان در ابتدا آنها را به دو دسته ی آلاینده های معدنی و آلی طبقه بندی نمود.

مهمترین آلاینده های آب شامل یون دو عنصر سنگین و سمی و خطرناک جیوه II و سربII می باشد.
مهمترین آلاینده های آلی آب شامل سموم و آفت کشها هستند.
وجود یون آهن در آب، به آب مزه ی بد فلزی می دهد
وجود یون نیترات، یون سولفات و غلظت بالای یونهای کلرید و فلوئورید سبب ایجاد خاصیت اسیدی آب می شود. البته غلظت 1ppm فلوئورید در آب برای جلوگیری از تخریب دندانها، مناسب است. اما غلظت بالاتر از 2ppm برای سلامتی مضر می باشد.
کربن دی اکسید یا کربنیک اسید در آب که به سبب بارش باران اسیدی در آب ایجاد می شود، مضرات زیادی دارد.
غلظت بالای سدیم در آب سبب ایجاد خاصیت خورندگی آب می شود.
فنل و متان در آب آلاینده به شمار می آیند.
غلظت از یک حد مجاز بالاتر از Ca2+, Mg2+ و Mn2+ نیز آلاینده های آب هستند.

تاریخچه
در نوامبر سال 1986 بر اثر ریزش موادی شامل جیوه و انواع مواد آلی سمی مانند آفت کشها در رودخانه راین ، تمام آبزیان از شهر بال سوئس تا ساحل هلند کشته شدند. در سالهای اخیر با غرق شدن تانکرهای بزرگ نفتی اقیانوس پیما یا به گل نشستن آنها آسیبهایی به حیات دریایی وارد آمد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مخازن ذخیره زیرزمینی به طور معمول برای نگهداری آب یا سایر مواد شیمیایی مایع مورد استفاده
قرارمی گیرند. یکی از معمول ترین استفاده های این مخازن در ذخیره سوخت های نفتی است . در
عین حال مهم ترین عامل آلودگی هیدروکربوری و به طور عمومی یکی از مهم ترین عوامل

آلودگی منابع آب های زیر زمینی و خاک ، نشت محصولات نفتی در جایگاه های سوخت گیری است.
برای مثال: در یک تجزیه و نمونه آماری از مخازن ذخیره زیر زمینی در آمریکا ، مشخص شده است که
بیش از۹۰ درصد از مخازن زیر زمینی دارای نشت مربوط به ایستگاه های پمپ بنزین بوده اند . عمده ترین
عوامل ورود مواد هیدرکربوری از تانک های ذخیره به منابع زیرزمینی ، پرت مواد در هنگام تخلیه به
تانک سر ریز ، عدم آب بندی مناسب اتصالات ، ایراد در نصب سیستم لوله کشی ، خوردگی مخازن فلزی
وحوادث طبیعی هستند .به طور کلی مخازنی که برابر خوردگی حفاظت نشده اند ،قابلیت زیادی برای
نشت دادن مقادیر قابل توجهی از مواد هیدروکربوری دارند . سطح بالای آب در مجارت مخزن و یا
نشتی اولیه می توانند عوامل دیگری در کاهش عمر مخزن باشند . عمر متوسط یک مخزن ذخیره
زیرزمینی باجداره استیل که در برابر خوردگی محافظت نشده باشد ، در حدود 15 سال بر آورد می شود .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

باران اسیدی ره آورد كم توجهی به آلاینده ها

 

رشد صنعتی استان و احتمال بروز یك پدیده زیست محیطی نگران كننده
«باران اسیدی» ره آورد كم توجهی به آلاینده ها

شیری همه روزه حجم انبوهی از سوخت های فسیلی از قبیل بنزین و گازوئیل توسط خودروها و صنایع مختلف مصرف می شود كه علاوه بر آسیب های زیست محیطی عاملی برای ایجاد و بارش باران های اسیدی است.

واژه باران اسیدی در سال 1873 برای اولین بار مطرح شد و در همان سال نیز عوامل مؤثر در ایجاد این باران ها و خطرات ناشی از آن مورد بررسی قرار گرفت.

در حال حاضر اندیشمندان و دولتمردان جهان در پی یافتن راهكارهای نوین به منظور جلوگیری از بارش این باران ها هستند. در این میان به نظر می رسد اگرچه كارشناسان عنوان می كنند بارش باران اسیدی در خراسان شمالی وجود ندارد اما با صنعتی شدن استان و افزایش صنایع، امكان ایجاد این باران ها افزایش یافته است.

یك كارشناس محیط زیست در این خصوص می گوید: سالانه 75 تا 100 میلیون تن از سولفورها، سوختن زغال سنگ، فرآورده های نفتی و فرآورده های صنعتی، احتراق سوخت های آلی و تولید 20 میلیون تن نیتروژن موجب آلودگی هوا می شود.

«زارع» بارش های جوی در شهرها را به دلیل دودهای شیمیایی و تمركز مواد آلاینده، اسیدی می داند و می افزاید: وجود مه دود در قسمت های آلوده شده، میزان رطوبت اسیدی هوا را افزایش می دهد و در صورت ورود به دستگاه تنفسی مشكلات جدی را برای انسان ایجاد می كند.

وی افزودن آهك به دریاچه ها، رودها، جویبارها و ممانعت از تولید عوامل آلوده ساز در محیط را 2 راه حل برای خنثی كردن باران های اسیدی ذكر می كند و اظهار می دارد: باران هنگامی اسیدی است كه میزان PH آب آن كمتر از 6/5 باشد كه این مقدار PH بیان گر تعادل شیمیایی به وجود آمده میان دی اكسید كربن و حالت محلول آن (بی كربنات) در آب خالص است.

وی بر این باور است: باران اسیدی دارای نتایج زیان بار اكولوژیكی است و وجود اسید در هوا نیز روی سلامتی انسان اثر مستقیم دارد.

وی اضافه می كند: آب باران هیچ گاه كاملا خالص نبوده و با پیشرفت صنعت بر ناخالصی های آن افزوده شده است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب