چک لیست ایمنی آزمایشگاه
2. آيا نظافت وبهداشت محيط ايمني آزمايشگاه درحدمطلوب است؟ 3. آيا وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع كار توسط كاركنان ايمني آزمايشگاه مورداستفاده قرار مي گيرد؟
4. آياچشم شوي اضطراري در آزمايشگاه موجوداست؟
5. آيادوش در آزمايشگاه موجوداست؟
6. آيا حوادث مخاطره آميز در ايمني آزمايشگاه ثبت و پيگيري مي شوند؟
7. آيا جعبه كمكهاي اوليه مجهز به محلول شستشوي چشم در آزمايشگاه موجود است؟
9. آيا معاينات ادواري مرتبط با شغل انجام مي شود؟
10. آيا در محل نصب و استقرار هر وسيله به شرايط محيطي موردنياز (از نظر دما،رطوبت، نور، تهويه، ارتعاش و…) بر اساس توصيه سازنده عمل شده است؟
11
آئین نامه ایمنی تصفیه خانه های آب و فاضلاب مصوب 29/3/1389
هدف از تدوین این آئیننامه، ایمنسازی محیط کار کلیه تصفیه خانههای آب و فاضلاب به منظور پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مالی میباشد. مقررات این آئیننامه به استناد ماده 85 قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیدهاست.
فصل اول: تعاریف
فاضلاب: به آبی گفته میشود که در اثر مصرف یا ورود مواد خارجی تغییر کیفیت پیدا نموده بطوریکه برای مصرف قبلی غیرقابل استفاده باشد.
تصفیه آب: به تبدیل آب خام به آبی با کیفیت مناسب جهت آشامیدن و مصارف صنعتی اطلاق میگردد.
تصفیه فاضلاب: به منظور حذف و تقلیل شدت آلودگی و عوامل بیماریزا صورت میگیرد بطوریکه امکان استفاده مجدد آن برای مصارف مورد نظر فراهم گردد.
ضدعفونی: قسمتی از فرایند تصفیه میباشد که با استفاده از مواد شیمیائی، عوامل بیماریزا حذف یا در حد قابل قبول تقلیل مییابد.
دستگاه واترجت: دستگاهی است که با استفاده از فشار بالای آب، سطوح مختلف را از هرگونه جرم و رسوب گرفتگی پاک مینماید. واترجت متناسب با کاربردهای مختلف دارای تفنگیهای گوناگون و فشارهای متفاوت میباشد که با بالا رفتن فشار، قدرت جرمبری و رسوبزدایی آن افزایش مییابد.
دستگاه فیلترپرس: دستگاهی است که به وسیله آن میتوان حجم بالایی از محلول یا ذرات جامد از مایع را تحت فشار با حداقل سطح فیلتری که مابین دو صفحه نگهدارنده قرار دارد جداسازی یا تصفیه نمود.
برگه اطلاعات ایمنی مواد Material Safety Data Sheet (MSDS): اطلاعات پایه پیرامون خصوصیات، پتانسیل آسیبزایی مواد، نحوه استفاده ایمن، نگهداری، حمل و نقل و چگونگی برخورد در موارد اضطراری را درباره مواد یا فرآوردههای شیمیایی فراهم میکند.
دستگاه خنثیساز (اسکرابر): سیستم خنثیساز گاز کلر، که براساس واکنش بین سود و گاز کلر در داخل یک محیط بسته انجام میشود.
کیت ایمنی: کیت ایمنی شامل یک سری تجهیزات از قبیل لباس مخصوص ضد نفوذ گاز کلر، ماسک حفاظتی، دستکش و چکمه ضد اسید، درپوش ایمنی یا کپ، آچار مخصوص، پودر، گوههای برنجی، کمربند مهار سوراخ، واشر، علائم هشداردهنده و غیره برای انجام کار ایمن در ارتباط با گاز کلر میباشد.
فصل دوم: مقررات عمومی
ماده1 ـ کارفرما مکلف است نسبت به شناسائی و ارزیابی شرایط محیط کار تصفیهخانه اقدام نموده و اقدامات کنترلی مناسب را در جهت حذف مخاطرات احتمالی به عمل آورد.
ماده2ـ کلیدهای قطع جریان و توقف اضطراری تاسیسات باید در محلهای مناسب و با دسترسی آسان موجود بوده و توسط علائم هشداردهنده مشخص شدهباشد.
ماده3ـ کلیـدهای اصلی راهاندازی و توقف تاسیسات تصفیهخانه باید قفلدار باشد.
ماده4ـ کلیه وسایل و تجهیزات الکتریکی تصفیهخانه باید دارای سیستم اتصال بهزمین موثر باشد.
ماده5 ـ برای جلوگیری از پرتاب و اصابت وسایل و تجهیزات در اطراف ظروف، لولهها و شلنگهای تحت فشار باید پوشش یا حفاظ مناسب نصب گردد.
ماده6 ـ قسمتهای داغ دستگاهها، تاسیسات و تجهیزات باید دارای عایقبندی و یا حفاظ مناسب باشد.
ماده7ـ برای جلوگیری از ریزش نزولات جوی بر روی تابلوهای برق و الکتروموتورهایی که در فضای باز قرار دارند باید پوشش مناسب در نظر گرفته شود.
ماده8 ـ نصب حصار، علائم و تابلوهای هشداردهنده در اطراف سایت تصفیهخانه بهمنظور جلوگیری از ورود افراد متفرقه به محوطه تصفیهخانه الزامی است.
ماده9ـ افراد شاغل در تصفیهخانه باید آموزش مقررات ایمنی و کمکهای اولیه متناسب با نوع کار را دیده باشند.
ماده10ـ پلکان، نردبانها و محلهای تردد در تصفیهخانه باید همواره تمیز گردیده و لغزنده نباشد.
ماده11ـ نردبانهای ایستاده با ارتفاع بیش از 2/2 متر مورد استفاده در مخازن، کانالها، آدمروها و حوضچهها باید دارای حفاظ کمری باشد.
ماده12ـ حمل وسایل و ابزار با دست در زمان استفاده از نردبان ممنوع است.
ماده13ـ نردبانهای مورد استفاده در مخازن، کانالها، حوضچهها و آدمروها باید در مقابل خوردگی مقاوم باشند.
ماده14ـ نصب چشمشوی و دوش اضطراری در محلهایی که از مواد شیمیایی استفاده میشود الزامی است.
ماده 15ـ در صورت ریختن یا نشت مواد شیمیایی و یا سمی باید توسط وسایل و علائم هشدار دهنده کارکنان را مطلع نموده و در اسرع وقت نسبت به پاکسازی محیط اقدام نمود.
ماده16ـ در انبار کردن مواد شیمیایی، چیدن اقلام ناسازگار کنارهم که امکان واکنش بین آنها وجود دارد ممنوع است.
ماده17ـ تعمیر، نگهداری، سرویس، نظافت و تنظیم دستگاهها و تجهیزات باید در زمان توقف کامل و مطمئن آنها انجام پذیرد.
ماده 18ـ در زمان تعمیر، نگهداری، سرویس، نظافت و تنظیم دستگاهها و تجهیزات باید به روش مطمـئن و علائم هشـداردهنده از ورود افراد متفـرقه به محل مربوطه جلوگیری نمود.
ماده19ـ انجام کلیه امور نصب، راهاندازی، بهرهبرداری، تجهیز، سرویس، تعمیر و نگهداری دستگاهها و تجهیزات باید توسط افراد ماهر و با رعایت دستورالعملهای شرکت سازنده و الزامات قانونی صورت پذیرد.
ماده20ـ کلیه دستگاهها باید دارای پرونده مجزا بوده و دستورالعملها، نتایج سرویس، تجهیز، نگهداری و بازرسیهای فنی و ایمنی در آن ثبت گردد.
ماده21ـ کلیه دستگاهها و تجهیزات مربوطه باید دارای لوح یا برچسب و یا کد مشخصات فنی باشد.
ماده22ـ دستورالعمل ایمنی کار با هر دستگاه بایستی در محل مناسب و قابل رویت نصب و مورد استفاده قرار گیرد.
برگه ي داده های ایمنی ماده
برگه ي دادههای ایمنی ماده MSDS سندي است كه توسط کارخانههای تولید کننده مواد شیمیایی ارایه شده و حاوي اطلاعات جامعي درباره خواص و شيوه كاربرد مواد شيميايي است. آشنايي با محتويات اين برگه و بهكارگيري آنها در آزمايشگاه، براي مربيان و معلمان شيمي بسيار ضروري است.
برگهي داده های ایمنی هر ماده در برگیرنده اطلاعات زیر است:
1. نام ماده شیمیایی مطابق با نام آن بر روي برچسب ظرف محتوی ماده.
2. نام شیمیایی اجزا و ناخالصيهاي موجود همراه با ترکیب درصد آنها.
3. نام و آدرس کارخانه تولید کننده.
4.دادههای فیزیکی و شیمیایی از جمله نقطه ذوب و جوش، چگالي، فشار بخار، انحلال پذيري، فراریّت، بو، دماي اشتعال و ویژگیهای ظاهری.
5.دادههای مربوط به خطر آتشگیری و انفجار ماده و شرایطی که احتمال انفجار یا شعلهور شدن ماده بیشتر است و روشهای خاموش کردن آتش.
6.روشهای استفاده، نگهداری و جابجایی ماده.
ضوابط بهداشتی و ایمنی پرسنل تصفیه خانه های فاضلاب
برنامه پیشگیری پزشکی، بهداشت محوطه و محیط کار، ایمنی، ایمنی فردی، ایمنی برق، ایمنی آزمایشگاه، ایمنی ایستگاه کلرزنی، ایمنی ماشین آلات و قسمتهای متحرک، مخاطرات گازها، نحوۀ بازدید پرسنل از واحدهای مختلف و ....
کاربرد رنگ ها در ایمنی
کاربرد مناسب رنگ، در پیشگیری از حوادث موثر است. برای نمونه، شکارچیانی که لباسهایی به رنگ روشن می پوشند، حوادث ناشی از تیراندازی در جنگل کاهش می یابد. در اجزا و وسایلی که پتانسیل خطر دارند یا در حال حرکتند از رنگی خاص استفاده می شود تا همواره این قطعات با محیط اطراف تباین داشته باشند. (ایجاد کنتراست)
ایمنی وسایل نقلیه موتوری عمومی به وسیله افزایش کاربرد رنگهای روشن، رنگهای با وضوح بالا و رنگهای تک تون افزایش می یابد.
رنگ در ایمنی کدهای قراردادی ویژه ای هستند که هر یک می توانند به سرعت مفهوم خاصی را القا کنند.
توانایی دید رنگها:
رنگهای مات به راحتی در فواصل دور در زمینه سفید دیده می شوند.
رنگ زرد بیشترین درخشانی را برای دورترین مسافت دارد و بیشترین حساسیت چشم مربوط به این رنگ است.
رنگهای نارنجی و قرمز- نارنجی بیشترین توجه را ایجاد می کنند.
ایمنی در حفاری و گودبرداری
در عمليات حفاري دو نوع سانحه وجود دارد :
1.ريزش خاك بر روي كساني كه در محل حفاري شده مشغول كارند .
2.سقوط اجسام و متريال به درون كانال وسوانحي كه از طريق افراد ،ماشين آلات ويا موادي كه در حفاري استفاده ميشوند ،پديد مي آيند.
معمولاً حوادث در حفر گودال بدين خاطر است كه شخص يا اشخاصي كار خود را به درستي انجام نداده اند. همه سوانح قابل پيش گيري هستند البته با عملكرد صحيح وبه موقع.
نکات ایمنی کاربا اتوکلاو
اتوکلاو دستگاهی است که با استفاده از بخار آب تحت فشار عمل استریلیزاسیون را انجام می دهد. درهنگام کار با این دستگاه به نکات زیر توجه نمایید:
بهتر است جهت جلوگیری از تشکیل رسوب در دستگاه اتوکلاو ، از آب مقطر استفاده نمایید.
سطح اب درون دستگاه نباید از انتهای پایین دیگ بالاتر رود.
توجه کنید که سطح آب همواره بالاتر از سنسور حرارتی و به اندازه یک بند انگشت پایین تر از کف دیگ باشد.
پیچهای درب را باید کاملا" محکم بست. برای این منظور باید پیچهای روبروی هم بسته شود تا درب دستگاه به طور یکنواخت محکم شده و بخار آب از آن خارج نشود.
ایمنی در آزمایشگاه
دستیابی به محل های کاری ایمن و بهداشتی مسئولیت تشکیلات ، مدیر آزمایشگاه ، پرسنل سرپرستی و در نهایت خود پرسنل آزمایشگاه می باشد . هر کارمند آزمایشگاه بایستی از هر تلاشی برای حفاظت خود و همکارانش دریغ ننماید . مدیر آزمایشگاه بایستی بداند که حوادث علت دارند و بنابراین بوسیله یک برنامه ایمنی خوب قابل پیشگیری هستند .
یک مشکلی که مدیر آزمایشگاه با آن روبرو میشود ، تعارض آشکار میان نیازمندیهای ایمنی و دقت و کارایی بیشتر در انجام فعالیتها می باشد . به عنوان مثال لغو (ممنوع کردن ) مکش پیپت با دهان می تواند بیشتر نادرست باشد تعارض بیشتر زمانی است که موادی که معمولا مورد استفاده در رویه کاری قرار می گیرند خطرناک نباشند . کار با پیپت یا استفاده از هودها ، دستکشها یا ماسکهای صورت ، مدیر آزمایشگاه را با مقاومت بسیاری از کارمندان قرار می دهد . عموما مدیر بایستی ابتکار خود را در شروع روشهای ایمنی ترجیحا با قبول کارهای غیر عملی فرض شده ، به کار گیرد .
سازماندهی برای ایمنی
اگرچه مسئولیت تعیین و اجرای برنامه ایمنی آزمایشگاه نهایت با مدیر آزمایشگاه است ، استثنا در آزمایشگاههای کوچک ، مطلوب است تا مسئولیت اعضا کارمند به عنوان نماینده به افسر ایمنی واگذار شود . افسر ایمنی بایستی بخشی از تیم مدیریتی برای بهینه سازی آموزش ایمنی ، بازرسی ها ، تلقین فکری به کارکنان جدید و فراگیری بروز اطلاعات ایمنی باشد . در تاسیسات بزرگ افسر ایمنی ممکنه به صورت پاره وقت یا تمام وقت باشد . افسر ایمنی بایستی ببینید که تجهیزات حفاظت فردی پرسنل در دسترس باشد و مناسب استفاده شود . افسر بایستی بازرسیهای دوره ای تجهیزات اضطراری از قبیل اطفا کننده های حریق ، سیستمهای هشدار و علادم ایمنی را انجام دهد . بازرسی دوره ای آزمایشگاه برای خطراتی که تحت پوشش قرار نگرفته اند مشاهده کند که پرسنل قوانین ایمنی را رعایت می کنند . و تذکرات را به افراد برای آگاهی از فعالیتهای ایمن بدهد .
ایمنی پرتو ها بخش ویژه ای از کل برنامه ایمنی است . یک فرد فنی لایق بایستی به عنوان افسر ایمنی پرتو در نظر گرفته شود . RSO از منابع رادیواکتیو اطمینان حاصل کند و تجهیزات پرتو بطور ایمن بر طبق قوانین فدرال استفاده شود. یک کمیته ایمنی بایستی تعیین شود و بایستی حمایت مدیر آزمایشگاه را داشته باشد . پیشنهادات کمیته بایستی جدی تلقی گشته و بدون معطلی اجرا گردد . کمیته های ایمنی شامل افرادی است با تخصصهای گوناگون که در تصمیم سازی مرتبط با فعالیتهای ایمنی کمک می کنند .