مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی آلودگی میکروبی آب شرب شهر در استان کرمان در سال 78
علی سهرابی - کارشناس ارشد بهداشت محیط-عضو هیات علمی دانشکده بهداشت زاهدان
زینب سلیمانی - دانشجوی کارشناسی بهداشت محیط
چکیده مقاله:
امروزه آب در زندگی بشر از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است با رشد روز افزون جمعیت و پیشرفت بشر در زمینه های کشاورزی، صنعت، مصارف تفریحی و غیره استفاده از آب هم گسترش یافته است.بررسی های میکروبی آب شهر رابر به منظور پی بردن به وجود یا عدم وجود میکروارگانیزمها میباشد در سیستم آب رسانی شهر را بر طراحی صحیح جهت تامین آب سالم صورت نگرفته است. آب شهر از منابع آلوده ای که بدون انجام هیچگونه عملیات تصفیه به سیستم توزیع پمپاژ میشود تامین میگردد(آلودگی میکروبی آب میتواند بعلت دفع فاضلابهای زراعی به منابع آبی باشد به منظور تعیین آلودگی میکروبی آب شهر رابر به میکروارگانیزمها یکسری آزمایشات میکروبی آب توسط مرکز بهداشت شهرستان بافت بر روی نمونه های آب لوله کشی در سال 78 انجام شده که بعد از بررسی هشت مورد از نمونه گیری ها در مقایسه با استاندارد WHO آلودگی داشته و نامطلوب اعلام شده است با توجه به این نتایج نیاز به تصفیه و تامین آب از طریق سیستم آبرسانی صحیح ضروری میباشد.
کلیدواژه‌ها:
آزمایشهای آب و فاضلاب، آب، آب آشامیدنی، میکروبیولوژیکی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

خواص آب آشامیدنی
آلودگی های آب بسیار متنوع هستند و از منابع مختلف به راه های گوناگون وارد آن می شوند. علت ایجاد آلودگی هر چه باشد آب را هنگامی «آلوده» می نمامیم که میزان مواد خارجی موجود در آن به اندازه ای باشد که استفاده از آن سبب بروز اثرات زیان آور گردد.
برخی از ویژگی های آب آشامیدنی سالم بشرح زیر است:
1. درجه حرارت
آب زیاد سرد اثرات بدی بر دستگاه گوارش انسان می گذارد و آب با درجه حرارت زیاد، حالت بی مزگی دارد و گوارا نیست مناسب ترین درجه حرارت برای آب بین 12 - 8 درجه سانتی گراد می باشد.
2. رنگ
آب آشامیدنی باید بی رنگ باشد و در عمق زیاد، رنگ آبی مایل به سبز زلالی را داشته باشد. چنان چه آبی دارای نمک های آهن باشد رنگ آن متمایل به قرمز، اگر دارای نمک های منگنز باشد رنگ قهوه ای متمایل به سیاه دارد. زردی آب نشانه وجود ترکیبات گیاهی و اسید های آلی یا وجود خاک رس می باشد. در حالی که سبزی آب نشانه وجود گیاهانی از قبیل آلگها و جلبک ها می باشد.
3. کدورت
کدورت آب اغلب بدلیل وجود مواد معلق و کلوئدی در آن است. کدورت زیاد آب باعث می شود که گندزدایی آب تأثیر چندانی نداشته و باکتری ها در آن رشد کنند. همچنین کلر بیشتری برای ضد عفونی کردن باید مصرف گردد. بنابر این هر چه کدورت آب پایین تر باشد بهتر است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

منابع تامين آب شرب

معمولا منابع را به دو دسته تقسیم می کنند :

1- آبهای سطحی

2- آبهای زیر زمینی ( چاه – چشمه – قنات )

تعريف آب آشاميدني

آب آشامیدنی ، آب گوارائی است که عوامل فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی آن در حد استانداردهای مصوب باشد و مصرف آن عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت در انسان ایجاد نکند.

آلودگی آب

خطر آلودگی آب را می توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد:

1- خطر زیست شناختی

2- خطر شیمیایی

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تامين آب آشاميدني سالم :
آب سالم بايد زلال‘ خنك ‘ بي رنگ ‘ بي بو‘ بدون مزه خاص و عاري از عوامل بيماريزا و سمي باشد .
آبهاي سطحي يا زير زميني اغلب حاوي ناخالصي هايي بوده و يا مشخصات نامطلوب دارند.
روشهايي با نام تصفيه مقدماتي‘ براي كاهش ناخالصي ها و يا تغيير مشخصات نامطلوب آب قبل از رسيدن به تصفيه خانه وجود دارد كه شامل فرايند هاي هوادي ‘ انعقاد‘ ته نشيني‘ صاف كردن و ... مي باشد . و در نهايت مرحله گندزدايي است كه در اين مرحله عوامل ميكروبي بيماريزا و مضر با روشهاي مختلف گندزدايي از بين مي روند.
در گذشته عمل تصفيه آب تنها به منظور بهبود خواص ظاهري و طعم آب انجام مي شد . اما امروزه استاندارد هاي جديدي در مورد كيفيت آب آشاميدني چه از نظر راديولوژيكي و چه از نظر بيولوژيكي بدنبال ساخت و توسعه ابزارهاي دقيقتر سنجش كمي و كيفي مواد وضع شده است.

روشهاي مختلف گندزدايي:
گندزدايي آب فرايندي است كه طي آن ميكروارگانيسم هاي بيماريزاي موجود در آب غير فعال مي گردند .
يك گندزداي خوب بايد به سرعت عمل كرده و در دز مصرفي براي غير فعال كردن ميكروارگانيسم ها‘ براي انسان و ساير جانوران بي اثر باشد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نیترات و مضرات آن در آب آشامیدنی
بسیاری از مردم در خصوص آلاینده هایی که نمود و تاثیر آنی دارند مانند: طعم و بوی نامطبوع آب، تیرگی و کدورت آب، ذرات معلق در آب، سختی و سنگینی آب، رسوب گذری آب و ... توجه نشان می دهند اما نسبت به آلاینده هایی نظیر نیترات که تاثیر آن حداقل 15 سال بعد آشکار می گردد و به مراتب خطرناک تر است، بی توجه هستند.

در این مقاله تلاش می کنیم به بررسی نیترات در آب آشامیدنی و اثرات آن بر سلامتی انسان و راههای مقابله با آن بپردازیم.
نیترات چیست؟
نیترات No-3))یکی از آنیون ها ی معدنی است که در نتیجه اکسید اسیون نیتروژن عنصری حا صل می شود.
این ماده یکی از عنا صر بسیار ضروری برای سنتز پروتئین در گیا هان است ونقش مهمی رادر چرخه نیتروژن دارد، نیترات از طریق اکسیداسیون طبیعی تولید وبنا براین در تمام محیط زیست یافت می شود.

فاضلاب های شهری، صنعتی، مواد دفعی حیوانی وگیاهی در شهرهای بزرگ که دارای نیتروژن آلی هستند به خاک دفع می شوند. دراثر فعالیت میکروارگانیزم های خاک نیتروژن آلی به یون آمونیوم NH)) تبدیل شده که به این پدیده Ammonifcationگفته می شود. خاک توانائی نگهداری این ترکیب رادر خود دارد اما به مرور طی پدیده دیگری به نام Nitrificationبخشی از یون آمونیوم ابتدا به نیتریت(No) وسپس به نیترات تبدیل می شود لایه سطحی خاک قادر به حفظ ونگهداری این دو ترکیب نبوده ودر نتیجه نیتروت ونیترات به آبها ی زیر زمینی راه می یابند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فلوئور نهمین عنصر جدول تناوبی عناصر و به میزان 3/0 گرم در کیلو گرم از وزن زمین را تشکیل می دهد. فلوئور از عناصر اساسی ومورد نیاز بدن انسان بوده و میزان مطلوب آن در سلامت دندانها نقش اساسی دارد. کمبود جذب فلوئور در انسان باعث پوسیدگی دندانها وزیادی آن باعث زرد ولکه دارشدن دندانها و بیماری  فلوئوروزیس می شود.

حد مطلوب فلوئور درآب شرب تابع دمای محیط است و غلظت آن بین0.5-1.5 میلی گرم در لیتر متغیر است.

مقدمه:

فلوئور عنصری از خانواده هالوژنها محسوب می شود.در حالت آزاد گازی است خورنده به رنگ زرد مایل به سبز. این عنصر فعالترین ماده غیر فلزی شتاخته شده است که تقریبا با تمام عناصر آلی وهمچنین غیر آلی ترکییب شده و تولید فلوریدها را می نماید .وزن نسبی آن 18.998، عدد اتمی آن  9 ،دانسیته 1.696 و ظرفیت آن 1 می باشد.

فلورید در حدود g/kg  0/3از قسمت خشک زمین را تشکیل می دهد.

فلورید غیر ارگانیک ترکیبی در خلال تولید آلمینیوم و فلورید و کودهای فسفاته که حدود 4/0 فلورید دارند آزاد می شود.

فلورید یکی از عناصر مهم در ترکیب دندانها واستخوانها می باشدو مهمترین راه دریافت آن توسط انسان از طریق آب آشامیدنی می باشد. البته راههای دیگری نیز وجود دارد که به دو گروه سیستمیک و موضعی تقسیم بندی می شوند.گروه سیستمیک شامل قرصها و قطره ها ی حاوی فلوئور و گروه موضعی شامل خمیر دندانها،ژلها  و دهان شویه های محتوی فلوئور می باشند.مقرون به صرفه ترین و مناسب ترن راه جهت جبران کمبود فلوئور ، جذب آن از طریق آب آشامیدنی و در صورت عدم وجود فلوئور کافی در آب ،فلوئور زنی به آب آشامیدنی عمومی است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بحران آب بیش از هر جنگی ، جان انسان ها را می گیرد و اگر شرایط فعلی ادامه یابد ، ۵۰۰ میلیون نفر تا ۹ سال دیگر از امکانات بهداشتی بی بهره خواهند بود و تا سال ۲۰۲۵ میلادی نیز ۸۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان ، آب غیربهداشتی مصرف خواهند کرد. "
این سخن را چندی پیش نماینده سازمان ملل متحد در ایران عنوان کرده بود.
● آب آلوده ، عامل ۱۰ درصد بیماری ها
سازمان بهداشت جهانی ، آب ناسالم را عامل یک بیماری از هر ده بیماری و ۶ درصد مرگ و میرها در سراسر جهان می داند. تب روده ای یا حصبه و تب مالت از مهمترین بیماری های ناشی از استفاده از آب آلوده به میکروب ها است که در جریان آن مغز، سیستم عصبی و چشم از مهمترین بافت هایی هستند که در جریان این بیماری ها آسیب می بینند.این گزارش می افزاید: در کشورهای توسعه یافته آب در کمتر از یک درصد موارد عامل مرگ و میر افراد است که این میزان در کشورهای در حال توسعه به ۱۲ تا ۲۳ درصد می رسد.
همچنین در گزارشی که بانک جهانی از وضعیت آلودگی آبهای جهان که با عنوان " شاخص‌های توسعه جهان" گزارشی منتشر کرده است، نقش صنایع غذایی و نوشیدنی و فاضلاب های شهری در آلوده کردن آب‌های ایران را ‪ ۴۳/۸درصد برآورد شده است. بر اساس این گزارش، صنایع تولید فلزات اولیه با ‪ ۱۷/۲و صنایع نساجی با ‪ ۱۲/۵درصد پس از فاضلاب های شهری ، صنایع غذایی و نوشیدنی بیشترین نقش را در آلودگی آب‌های ایران از جمله کارون به عنوان بزرگترین رودخانه ایران دارند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

روشهای گندزدایی آب آشامیدنی

(حذف آلاینده های میکروبی)

این مقاله، ترجمه مطلبی است باعنوان :

WATER TREATMENT DEVICES - FOR DISINFECTION OF DRINKING WATER
برگرفته ازسایت: Water Talk سازمان بهداشت کانادا

مقدمه :

رشدآگاهی های عمومی از قابلیت آلودگی آبهای زیرزمینی وسطحی ونیز افزایش تمایل به انجام فعالیتهای تفریحی درمحیطهای باز،در مناطقی که تحت پوشش آب شرب سالم وبهداشتی قرارندارندمنجربه افزایش بهره گیری ازسیستم های ضدعفونی کننده آب گردیده است. بطور کلی چشمه ها وچاهها،دریاچه ها،رودخانه ها ودیگر منابع آب سطحی ،بعنوان منابع منحصربه فردآب برای گروههایی ازمردم بویژه روستائیان،چادر نشینان،مسافران وگردشگران مورداستفاده قرارمی گیرند. برخلاف سیستم های آب شهری، این منابع ممکن است تحت پوشش آزمایشات روتین وروزمره برای تشخیص آلودگیهای میکروبی قرارنگیرند ویا حتی روشهای مناسب گند زدائی آب در خصوص این منابع به اجراء درنیاید.

چاههاوچشمه های شخصی درصورتیکه درمحل ویا شرایط نامناسب ایجاد شده باشند ویا مورد نفوذ آبهای سطحی آلوده قرار گیرند می توانند به راحتی آلوده گردند. در حقیقت سفره های آب زیرزمینی (در اثر عبورازلایه های زیرین خاک از جمله خلل وفرج سنگها یا ماسه ها ) حتی به تنهایی می توانند منشاء آلودگی باشند.آبهای سطحی وآبهای زیرزمینی حفاظت نشده همواره در معرض آلودگی مدفوعی از سوی انسانها ، احشام ، حیوانات وحشی وخانگی هستند.

آب برداشت شده از دریاچه ها ، رودخانه ها ، رودها وتالاب ها ممکن است تمیز وزلال بنظر برسد وطعم وبوی نامطلوب نداشته باشد، امامتاسفانه در هر صورت عوامل بیماریزایی درآب یافت می شوند که نه تنها مضر هستند بلکه قابل رویت با چشم غیر مسلح نیزنمی باشند ،ضمن اینکه ممکن است بدون طعم وبونیز باشند. این باکتریها ،ویروسها وتک یاخته ایها ممکن است موجب ایجادحالت تهوع یا تب ویا منجر به بیماریهای خطرناکتر از جمله اسهال شدید، هپاتیت ویا تب تیفوئید (حصبه) گردند. این گونه آبها همواره باید قبل از مصرف برای شرب یا طبخ غذا ضد عفونی شوند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب