مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه:
آبرسانی از روزگاری آغازگردید که بشر زندگی گروهی را برگزید.لذا برای تامین نیاز خود از آب اولین شهر ها را در کنار رود خانه هایی مانند نیل,دجله,فرات و سند ساخت.در محل هایی که دسترسی به آب رودخانه نبود برای رفع نیاز های خود اقدام به کندن چاه نمود و چون همه آبهایی که در دسترس بودند از نظر کمی و کیفی جوابگوی نیاز های انسان را نداشتند , به فکر جابجا کردن آن افتاد و تکنیک آبیاری و آبرسانی به وجود آمد.
در قدیم شبکه آبرسانی شهر ها با شبکه آبیاری کشاورزی جدا از هم نبودند و انسان با دستبرد در چگونگی آب آن را برای آشامیدن مناسب می ساخت.تنها از گذشته ای نزدیک بود که با توجه بیشتر انسان به کیفیت آب های آشامیدنی و مخصوصاً از دید بهداشتی و گندزدایی آنها شبکه های آبرسانی شهری از شبکه های آبیاری کشاورزی جدا گشتند.
اجزای تاسیسات آبرسانی:
1.تاسیسات مربوط به برداشت آب از چاه ها , چشمه ها , رودخانه ها و دریاچه ها
2.تاسیسات تصفیه آب شامل استخرهای ته نشینی , صافی ها , دستگاه های هوا رسانی و تاسیسات گندزدایی آب
3.تاسیسات ذخیره آب و ایجاد فشار در شبکه نظیر مخازن همسطح زمین , مخازن بلند و بالاخره مخازن هوایی(برج های آب)
4.شبکه پخش آب در شهر شامل شاه لوله ها , لوله های اصلی و فرعی ,شیر ها وقطعه های اتصالی از قبیل زانویی ها و سه راهی ها و غیره
1. تاسیسات مربوط به برداشت آب از چاه ها , چشمه ها , رودخانه ها و دریاچه ها:
برای برداشت و استحصال آب از اکثر منابع آبی و برای رسیدن به فشار مورد نیاز , دبی مورد نیاز و آب سالم در تاسیسات آبرسانی باید از پمپ ها استفاده کرد.پمپ ها قطعات مکانیکی هستند که به منظور دادن انرژی جنبشی به سیال استفاده می شوند.
در این بخش آشنایی مختصری با انواع متداول پمپ های آبرسانی , محل و شکل و کاربرد اقتصادی , و بالاخره انتخاب مناسب آنها در آبرساتی شهرها مورد نظر است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

حداكثر فشار مجاز:

حداقل فشار مجاز در شبكه هاي توزيع آب بايستي به اندازه اي باشد كه با توجه به افت فشارهاي شبكه و داخل ساختمان و همچنين تغييرات سطح آب در هيج يك از نقاط برداشت در داخل ساختمانها ، حداقل فشار 3/0 اتمسفر كمتر نباشد. حداقل فشار مجاز شبكه براي ساختمانهاي يك طبقه 4/1 آتمسفر و براي هر طبقه اضافي 4/0 آتمسفر جهت تامين ارتفاع و افت فشارهاي داخلي ساختمان بر عدد فوق افزوده مي شود.

تبصره 1- با توجه به شرايط ايران حداكثر طبقاتي كه فشار آب آنها بايستي مستقيما از شبكه تامين شود ، چهار طبقه و در موارد خاص با توجيه كافي انتخاب پنج طبقه نيز بلامانع است. در ساختمانهاي مرتفع جهت تامين فشار مورد نياز بايستي از تاسيسات داخلي استفاده نمود.

تبصره 2- در صورتي كه تامين فشارهاي حداقل مجاز فوق الذكر مستلزم صرف هزينه زياد باشد ، مي توان تامين فشار لازم براي ساختمانهاي بلندتر از دو طبقه را محدود به حالاتي نمود كه در طول دوره طرح مجموع سطوح اين ساختمانها به مقدار قابل ملاحظه اي از سطح كل ساختمانهاي شهر پيش بيني شده باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دوره‌ی طرح زمانی است که عناصر اصلی طرح بر مبنای رفع نیازهای آن زمان طرح می‌شوند. در گزینش دوره‌ی طرح باید دقت کافی به عمل آورد، زیرا دوره‌ی طرح طولانی، موجب راکد ماندن سرمایه‌ها و دوره‌ی طرح کوتاه‌مدت، مشکلات اجرایی مجدد و غیره را در بر دارد. عوامل موثر در دوره‌ی طرح عبارتند از:

1.      طرحهای توسعه‌ی شهری از قبیل طرح جامع و هادی و غیره،

2.      میزان سود پول،

3.      آهنگ رشد جمعیت،

4.      امکانات مالی و اجرایی سازمان مجری،

5.      کیفیت بهره‌برداری،

6.       سهولت در توسعه‌ی پروژه.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تاريخچه آبرساني

اولين ملتها به تقليد از طبيعت با استفاده از كندن زمين به صورت كانال شروع به آبرساني نمودند. قنات يا كاريز از شيوه هاي بسيار قديمي در آبرساني است كه هنوز در ايران مورد استفاده است. چيني ها، بابلي ها، هندي ها، ايرانيان و مصريان از جمله قديمي ترين ملت ها در زمينه استفاده از شبكه آبرساني هستند.

امروزه جای خوشبختی است که در اکثر شهرها آب سالم غالبا به مقدار کافی و با فشار مطلوب در دسترس است. اگر چنین نباشد. علاوه بر افزایش نارضایتی عمومی سطح بهداشت و رفاه جامعه به شدت کاهش

 می یابد.

و همچنین به علت تمرکز روز افزون مردم در شهرها از یک سو و گسترش صنایع از سوی دیگر لازم

 می سازد که فن آبرسانی شهرها مانند هر فن دیگری در حال تکامل باشد. لذا آگاهی مهندس طراح یک شبکه آبرسانی شهری بر آنچه که در این زمینه در دنیا رخ می دهد بسیار لازم است.

همچنین دسترسی به آب در مناطق مختلف شهری تحت الگوهای مصرف متفاوت و با مخازن مختلف السطح تامین آب برای نیاز اضطراری آتش نشانی وضعیت شبکه های موجود آبرسانی به مناطق تحت توسعه شهری یا صنعتی از جمله مشکلاتی هستند که برای حل آنها نیاز به درک صحیح رفتار هیدرولیکی شکبه ها است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

شهر تهران با وسعت حدود بیش از 1000 کیلومتر مربع و جمعیتی بالای 10 میلیون نفر در جوار رشته کوههای البرز قرار دارد. بدلیل قرار گرفتن این شهر روی گسل‌های متعدد و با توجه به سوابق تاریخی موجود در خصوص لرزه‌خیزی تهران و حوادث مختلفی که ناشی از بروز زمین‌لرزه، بوقوع پیوسته است، این شهر همیشه در معرض بروز زمین لرزه قرار دارد.
هنگام زلزله خسارات زیادی به سیستمهای خط لوله مدفون وارد کرده و این خسارات مشکلات فراوانی را در زندگی روزمره سبب شده است. از انجا که خطوط لوله در سطح وسیعی گسترد بوده و در برخی مناطق الزاما از نواحی دارای گسل عبور می کنند.لذا مطالعه بهسازی خطوط لوله در نواحی دارای گسل‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. بارگذاری ناشی از وقوع زمین لرزه به صورت تغییر مکان گسل به لوله اعمال شده، که در نتیجه آن این تغییر مکان باعث ایجاد نیرو و تنش در خطوط لوله مدفون می‌شود.
شکست خط لوله مدفون به صورت شکست ناشی از اندر کنش نیروی محوری و گشتاور خمشی است. حساسیت پارامترهای طراحی در شکست خط لوله باید مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج آنالیز نشان می دهد که با افزایش تغییر مکان گسل، افزایش قطر لوله، افزایش عمق دفن لوله، افزایش زاویه اصطکاک بین خاک و لوله به ناحیه شکست خود نزدیکتر می‌گردد. در این مقاله ضمن تشریح وضعیت کنونی تصفیه خانه و تاسیسات آب شرب شهر تهران، مقدار آسیب پذیری آنها در زلزله تشریح می‌گردد، و اقدامات مورد نیاز در جهت تعمیرات پیشگیرانه و مقاوم سازی در برابر زلزله ارائه می‌شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دوره‌ی طرح زمانی است که عناصر اصلی طرح بر مبنای رفع نیازهای آن زمان طرح می‌شوند. در گزینش دوره‌ی طرح باید دقت کافی به عمل آورد، زیرا دوره‌ی طرح طولانی، موجب راکد ماندن سرمایه‌ها و دوره‌ی طرح کوتاه‌مدت، مشکلات اجرایی مجدد و غیره را در بر دارد. عوامل موثر در دوره‌ی طرح عبارتند از:

1.      طرحهای توسعه‌ی شهری از قبیل طرح جامع و هادی و غیره،

2.      میزان سود پول،

3.      آهنگ رشد جمعیت،

4.      امکانات مالی و اجرایی سازمان مجری،

5.      کیفیت بهره‌برداری،

6.       سهولت در توسعه‌ی پروژه.

وجود طرحهای توسعه‌ی شهری نمایانگر برنامه‌ریزی برای توسعه‌ی شهر است و در چنین شرایطی پیش‌بینی جمعیت آسانتر و قابل اعتمادتر است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب