مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تأسیسات آب شرب یکی از منابع و زیرساختهای بسیار مهم و حیاتی برای رفاه انسان و از نظر تولید تـا مصرف، آسیبپذیر است ۱ . امروزه بیش از دوسوم تهدیدات متوجه زیرساختها و شریانهای حیاتی است و نقش مهم این شریانهای حیاتی از یک سو و ارزش اقتصادی آنها از سوی دیگر باعث شده است توجه ویژهای به آنها شود 2 . بیشتر بخشهای کلیدي به دلیل قابل دسترس بودن و آسیبپذیری، ریسـک شکسـت زیادی در برابر تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی دارند ۱،2 ؛ بنابراین، دفاع جامع پیشگیرانه از زیرساختهای حیاتی هـر جامعه از پیش فرضهای تعیینکننده بقای آن است ۳،۴ . سامانههاي تأمین و توزیع آب شـهري شـامل منـابع تـأمین، خطـوط انتقال اصلي، تصفی ه خانهها ،مخـازن ذخیـره و شبکه توزیـع آب به دلیل خدماترسانی به همه مردم جزء زی رساختهاي اساسي هر شهري هستند. بـروز حوادث طبیعي و غیرطبیعی موجب شکلگیري بحرانهـاي ثانویه مثل تخریب اجزاي این سامانههـا، قطـع دسترسي به آب کافي، آلودگی آب، شیوع بی ماريها و مـرگومیر ناشی از مصرف آب آلـوده میشود ۶،۵ . لذا لازم است در مکانیابی، ساخت و مدیریت این مراکز و تأسیسات، اصول و ملاحظات خاص دفاعي و امنیتي مورد توجه قرار گیرد ۷ ؛ چون ممکن است طی عملیات خرابکاری ،مورد هدف قرار گیرند که در این صورت منجر به آسیب جدی به جامعه و بعضاً ایجاد بحرانهای امنیتی میشود ۸ .
تأمین آب کافی، سالم، با کیفیت مناسب و استاندارد، حفاظت و مراقبت جدی از تأسیسات آبرسانی و تأمین سطح بالایی از امنیت در مقابل تهدیدات نظامي و تروریستي بسیار ضروری است ۷ . تجارب حاصل از جنگهاي گذشته نشان داده است کشور مهاجم بهمنظور درهم شکستن اراده ملت و تضعیف توان کشور مورد تهاجم، استراتژي اصلی و انهدامی خود را صرف حمله به مراکز حیاتی، حساس و مهم میکند ۹ . برای نمونه، آمریکا و متحدانش در جنگ خلیج فارس، با شناسایی منابع و تأسیسات حیاتی عراق بهخصوص منابع و تأسیسات آب، این استراتژی را اجرا کردند ۱۰ . امروزه مهمترین اهرم کنترل و نظارت در صنعت آب آشامیدنی ،پایش و کنترل تمام اجزای سیستم تأمین، تصفیه و توزیع آب است و فقط کنترل تصفیهخانه و منابع آب کافی نیست ۱۱ . تابهحال مطالعات گستردهای در این رابطه در داخل و خارج از کشور انجام شده است که در ادامه به بعضی از آنها اشاره میکنیم .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

گندزدایی آب آشامیدنی فرآیند ضروری تصفیه آب شرببرای حذف عوامل میکروبی است. عوامل میکروبی زیان آور درآب با استفاده از گندزداهائی مثل کلر، دی اکسید کلر، کلرامین،ازن و پرتو ماورای بنفش نابود می شوند ) .
(1از بین گندزداهای مختلف کلر و مشتقات آن به دلیل سهولت کاربرد، پایین بودننسبی هزینه، قدرت تاثیر آن بر حذف میکروارگانیسم هایمختلف در سیستم های تامین و توزیع آب آشامیدنی در سراسردنیا کاربرد گسترده ای دارد ) ،
(2اما در سال های اخیر به دلیلطرح بحث احتمال تولید محصولات جانبی و جوانب بهداشتی آنتوجه دقیق تری به شرایط مصرف آن شده است ) .
(3افزایشروزافزون کاربرد کلر در تصفیه آب از یک سو و فراوانی مواد آلیطبیعی ناشی از تخلیه فاضلاب های انسانی و یا با منشاء طبیعیبه منابع آب از سوی دیگر، فرآورده های جانبی متنوعی را به آبوارد نموده است؛ که بخش اصلی آن ها را مواد هالوژنه تشکیلمی دهند ) .
(4مواد آلی طبیعی به راحتی توسط فرآیندهایمتداول تصفیه آب قابل حذف نیستند و براحتی می توانند بهسیستم توزیع آب راه یابند و در اثر واکنش با کلر یا سایر موادگندزدا، ترکیبات جانبی گندزدایی را تشکیل دهند ) THMs .(5و HAAsدو گروه مهم از محصولات جانبی گندزدایی هستند کهتحقیقات بسیاری بر روی آن ها صورت گرفته است ) .
(6به طورکلی، گندزدائی آب های سطحی در مقایسه با آب های زیرزمینیباعث افزایش غلظت THMsمی شوند )5و THMs .
(7اشکالمختلفی دارند که چهار نوع آن به شکل غالب در اثر گندزدایی آببا ترکیبات کلر تولید می شوند که شامل کلروفرم )،(CMبرموفرم ) ،(BMبرمودی کلرومتان ) (BDCMو دیبرموکلرومتان ) (DBCMاست )6و .
(8اگر چه غلظت THMsتولیدی در آب های آشامیدنی گندزدایی شده با کلر اندك است،ولی توجه به خطرات و اثرات سوء بهداشتی ناشی از آن ها بهلحاظ سمیت بسیار بالا، مدت زمان مواجهه طولانی و مستمر،مثلاً برای تمام عمر و تعداد زیاد جمعیت در معرض خطر، حائزاهمیت است ).(4این گروه از ترکیبات سبب بروز مشکلاتی در کلیه، کبد وسیستم عصبی مرکزی و همچنین افزایش احتمال سرطان زایی،جهش ژنتیکی و مشکلات مادر زادی می شوند ) .
(10-9تا بهحال گزارش های زیادی در خصوص پیامدهای سوء تولید مثلناشی از تری هالومتان ها از قبیل تولد زود هنگام نوزادان، مردهزایی، سقط جنین و عقب ماندگی رشد داخل رحمی نوزادانمنتشر شده است ) .
(11-12معمولا انسان ها از طریق مصارفمختلف آب مثل نوشیدن، استنشاق، تماس پوستی مانند دوشگرفتن و شنا و پخت و پز در معرض THMsقرار می گیرند.آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا در سال 1976حداکثر غلظتمجاز کل تری هالومتان ها را μg/l 100تعیین )
(13و درسال 1994به μg/l80کاهش داده است ) .
(14همچنینموسسه استاندارد تحقیقات صنعتی ایران، حداکثر مجاز مقدارکلروفرم از تری هالومتان ها در آب شرب را ،300بروموفرم را ،100دی بروموکلرمتان را 100و برمودی کلرمتان را 60μg/lتعیین نموده است. البته مجموع نسبت غلظت هر کدام از چهارترکیب مذکور به استاندارد همان ترکیب نباید از یک بیشتر شود) .
(15تعیین این استانداردها به منزله تایید حضور THMsدر آبشرب تا آن حد غلظت تعیین شده نیست. چون خطرات نسبیناشی از همان غلظت های کم چنین ترکیبات سمی، بعضاً هنوزناشناخته اند. به همین دلیل این استانداردها هر چند سال یکنوبت به استناد مطالعات اپیدمیولوژیک انجام شده در حال بازنگری و کاهش و به حداقل رساندن مقادیر است. فاکتورهایموثر در تشکیل THMsشامل ،pHدما، زمان تماس و غلظتکلر و برم، میزان و نوع مواد آلی آب است )3و.
(16در خصوص سابقه مطالعه در مراکز نظامی تنها مطالعهمعصوم بیگی و همکاران در خصوص بررسی وضعیت گندزداییآب شرب 182مرکز نظامی منتخب در سراسر کشور در دسترسبود که گزارش شده 7/63درصد مراکزنظامی از آب لوله کشیشهری و 3/25درصد از منابع آب زیر زمینی استفاده می نمایند وروش گندزدایی غالب در این مراکز کلرزنی است ) .
(17به همیندلیل در مطالعه حاضر منابع آب های سطحی و زیر زمینی هر دومورد بررسی قرار گرفت. با توجه به این که غلظت THMsتحت تاثیر شرایط مختلف، در منابع آب و تصفیه خانه های آب وسیستم های توزیع متفاوت است و از آنجایی که در مراکز نظامیسابقه ای از مطالعه غلظت THMsدر دسترس نبود، برای اولینبار اندازه گیری غلظت این آلاینده به دلیل درجه خطر لحاظ شدهبرای آن ها، مورد توجه قرار گرفت. این مطالعه با هدف ارزیابیپتانسیل خطر THMsدر آب شرب مراکز نظامی منتخب استانتهران و بررسی عوامل موثر بر آن انجام شد تا با ارزیابی پتانسیلخطر مرتبط با این آلاینده، ضمن تعیین وضعیت موجود کیفیتآب از نظر وجود این آلاینده، بتوان برنامه های پیشگیرانه مناسبیرا در حوزه تامین آب آشامیدنی سالم ارائه نمود.
تاکنون مطالعات گسترده ای در داخل و خارج از کشور درباره ارزیابی پتانسیل خطر تری هالومتان ها در آب شرب انجامشده است. اگرچه غلظت THMsتولیدی در آب های آشامیدنیگندزدایی شده با کلر وابسته به غلظت پیش سازهای این ترکیباتاست، ولی توجه به خطرات و اثرات سوء بهداشتی ناشی از آن هابه لحاظ سمیت بسیار بالا، بخصوص ناشی از مدت زمان مواجههطولانی و مستمر، بسیار حائز اهمیت است. در این تحقیق بررسیتاثیر بعضی متغیرها بر میزان تولید THMsو همچنین ارزیابیخطر سرطان زایی ناشی از این ترکیبات، مورد بررسی قرار گرفت.نتایج این تحقیق نشان می دهد متوسط غلظت THMsدرزمان مطالعه در مراکز دارای آب زیر زمینی 8.53 µg/lو درمراکز دارای آب شهری 9.26 µg/lاست، که این مقادیر درمحدوده قابل قبول و کمتر از حداکثر مجاز بر اساساستانداردهای ملی ایران ) (300µg/lاست و آزمون Tتکنمونه ای هم نشان داد میانگین غلظت THMsدر دو گروهنمونه به طور معنی داری ) (p<0/001از مقدار حداکثر مجازکمتر است.فضل زاده و همکاران در سال ،2011متوسط غلظت کلر آزادباقی مانده در آب خروجی تصفیه خانه آب تهران را کمتر از 1mg/lو در حد استاندارد و پتانسیل تولید THMsبا متوسط 42/7pbbرا در حد معنی داری پایین تر از استاندارد ملیگزارش کردند ).
(20 Evlampidouو همکاران در سال 2020طی مطالعه THMsدر آب شرب اتحادیه اروپا و تاثیر آن بر سرطان کلیهگزارش کردند میانگین غلظت THMsموجود در آب آشامیدنیاکثر کشورهای اتحادیه اروپا زیر حد استاندارد اروپا است، اگر چهحداکثر میزان آن در 9کشور بیش از حد مجاز بود ) .(21نتایجحاصل از تحقیق علیدادی و همکاران در سال 2012نیز نشان دادمیانگین غلظت کلروفرم ) (µg/l 3/5±0/5در شبکه توزیع باوجود مقدار کلر آزادباقی مانده ، mg/l 0.6±0.2بسیار پایین تراز حداکثر غلظت مجاز THMsآب آشامیدنی طبق استاندارد 1053موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است ) (22کهاین نتایج مشابه نتایج تحقیق حاضر است.مطالعه ای که آقای بابایی و همکاران سال 2012بر رویآب شرب شهر اهواز انجام دادند گزارش کردند غلظت THMsدر 6مورد بیشتر از حد مجاز (80μg/l) EPAو تنها در 3موردبیشتر از استاندارد ایران و رهنمود سازمان بهداشت جهانی است.همچنین گزارش کردند حضور THMsدر آب شرب یکمشکل قابل توجه و نیازمند کنترل است، گر چه وابسته به شرایطمختلف مثل کیفیت آب، غلظت پیش سازها و کلر آزاد باقی ماندهآب، ممکن است مقادیر THMsتولید شده در هر نمونه آبیمتفاوت باشد ) .(5به همین علت برای اولین بار کیفیت آب شرب مصرفی مراکز نظامی منتخب، جهت تعیین غلظت THMsتولیدی به عنوان یکی از محصولات جانبی فرایند کلرزنی وارزیابی ریسک ناشی از آن مورد مطالعه قرار گرفت.تاثیر کلر آزادباقی مانده بر تشکیل THMsمحاسبه ضریب همبستگی بین تغییرات کلر آزادباقی مانده وغلظت THMsدر مراکز مورد مطالعه این تحقیق نشان دادهمبستگی مثبتی بین آن ها وجود دارد ولی معنی دار نیست.نتایج نشان می دهد، با افزایش یک متغیر )کلر آزاد باقی مانده(،متغیر دیگر )غلظت (THMsنیز افزایش می یابد ولی اینافزایش معنی دار نیست. بدین سان فرضیه مطرح شده در اینخصوص در این تحقیق تایید نمی شود. اما در تحقیق عندلیبی وهمکاران سال 2012بر روی آب شهر یزد، بین تغییرات کلر آزادباقی مانده و تغییرات THMsهمبستگی معنی داری گزارششده است ) .(3همچنین خانم کوجلو و همکاران سال 2020طیمطالعه خود گزارش کردند متوسط غلظت کلر آزاد باقی ماندهاندازه گیری شده در حد استاندارد بود و بین تغییرات کلر آزاد باقیمانده و THMsهمبستگی معنی داری وجود دارد ) .
(23اینشرایط نشان می دهد با توجه به تاثیرات سوء بهداشتی THMsو تاثیرپذیری آن از غلظت کلر مورد استفاده در گندزدایی، لازماست فرآیند گندزدایی به عنوان یک بخش بسیار ضروری درتامین آب آشامیدنی با دقت بسیار بالا انجام شود تا انجام اینفرآیند ضروری منجر به ایجاد آلاینده ثانویه خطرناك و افتکیفیت شیمیایی آب نشود.تاثیر pHبر تشکیل THMsنتایج این تحقیق نشان داد میانگین pHدر آب هایزیرزمینی و شهری مراکز مورد مطالعه به ترتیب 7/44و 7/30ومطابق با استاندارد ملی است و هر چند همبستگی مثبتی بینمقادیر THMsو pHوجود دارد ولی رابطه معنی داری ندارند) .(r =0/109اما احمد فحد و همکاران سال 2019میزان درمعرض قرار گیری با THMsو خطر سرطان زایی آن در آبلوله کشی شهر داکا بنگلادش را مطالعه و گزارش کردند بین دوپارامتر pHو THMsهمبستگی مثبت ) (r =0/518و رابطهمعنی داری وجود دارد ) .(24همچنین در مطالعه ای که جاوید وهمکاران سال 1392با عنوان مدل سازی تشکیل THMsبر اثرکلرزنی آب رودخانه انجام دادند گزارش کردند مقدار تولید ،THMsرابطه مستقیمی با متغیرهای مرتبط با کیفیت آب وشرایط کلرزنی، شامل زمان تماس، دز کلر، ،pHدما و غلظتیون بروماید دارد ) Defang .(8و همکاران سال 2015دربررسی عوامل موثر بر تشکیل THMsدر هنگام کلرزنی گزارشکردند کلرزنی در pHاسیدی سبب کاهش THMsو pHخنثی باعث تشکیل THMsو با افزایش pHاز 7به 10غلظت.(25) افزایش می یابد1154.44 µg/l به761/60 ازTHMsهمانطور که در نتایج سه مطالعه اخیر اشاره شد رابطه معنی داری بین pHو THMsوجود دارد و با افزایش pHغلظتTHMsافزایش می یابد. عدم ارتباط معنی داری بین THMsو pHدر مطالعه حاضر و وجود اختلاف با نتایج تحقیقات فوق علیرغم همبستگی مثبت این دو عامل می تواند ناشی از تعداد کمنمونه و محدود بودن طول مدت نمونه برداری در یک فصلخاص باشد.تاثیر دمای آب بر تشکیل THMsنتایج این تحقیق نشان داد میانگین دمای آب های زیرزمینیو شهری در مراکز مورد مطالعه به ترتیب 21/40و 24/64درجهسانتیگراد است و بین دمای آب و غلظت THMsیکهمبستگی مثبت وجود دارد ) (r =0/063یعنی با افزایش دمایآب غلظت THMsنیز افزایش می یابد ولی بین آن ها رابطهمعنی داری مشاهده نشد. در مطالعه حاضر نمونه های آب فقط درفصل تابستان جمع آوری شدند، بنابر این اثرات تغییرات دمایآب در فصول مختلف بر تشکیل THMsارزیابی نشد.عندلیب و همکاران سال 2011در مطالعه میزان و عواملموثر در تولید THMsدر آب یزد، مقادیر THMsموجود در آبشرب را در حد مطلوب و پایین تر از استاندارد مجاز و بین مقادیر THMsو کلر آزاد باقی مانده و دما همبستگی معنی داریگزارش کردند ) Uyak .(3و همکاران سال 2005طی مطالعهخود گزارش کردند عامل دما ) (r =0/921و (r =0.963) pHبه عنوان پارامترهایی هستند که بیشترین تاثیر را بر تولید.(26) دارندTHMsاحمد فحد و همکاران سال 2019در بنگلادش طی مطالعهخود گزارش کردند بین دما و تشکیل THMsهمبستگی منفیوجود دارد ) (r = -0/039که نشان می دهد دما یک پارامترتأثیرگذار بر تشکیل THMsدر آب آشامیدنی در این مطالعهنیست. که دلیل بدست آمدن این نتیجه می تواند، جمع آورینمونه ها در فصل تابستان و مشابهت بسیار دماها یا کمبود تعدادنمونه ها با یکدیگر دانست ).(24نادعلی و همکاران سال 2019طی مطالعه خود گزارشکردند غلظت THMsدر فصل تابستان بیشتر از زمستان است وطبق تجزیه و تحلیل های آماری، ارتباط مثبت معنی داری بینکلر آزاد باقی مانده و غلظت p>0.05 ) THMsو(r0=/86وجود دارد. اما همبستگی بین pHو دما با غلظت THMsازنظر آماری معنی دار نیست. البته در این مطالعه گزارش کردنددمای بالاتر از 30درجه سانتی گراد ارتباط مذکور را معنی دار میکند، در حالی که بالاترین دمای اندازه گیری شده، در اینمطالعه 23درجه سانتیگراد بوده است ) ،
(27بنابراین ارتباط معنیدار نداشتن دما و THMsدر مطالعه حاضر دور از انتظار نیست.در مجموع ارزیابی نتایج مطالعات مختلف و تفاوت این نتاج نشانمی دهد شرایط خاص هر منطقه، زمان مطالعه، کیفیت آب وتغییرات پارامترهای اصلی موثر بر تولید THMsدر آب هایمختلف، می توانند علل اصلی این اختلاف ها باشند.ارزیابی پتانسیل خطر THMsنتایج این مطالعه نشان داد مقدار PTDIمحاسبه شدهبسیار پایین تر از مقادیر پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت وسازمان حفاظت محیط زیست ایران برای آب شرب است و هیچگونه خطری برای مصرف کنندگان ایجاد نخواهد کرد و تهدیدیمتوجه سلامت مصرف کننده نیست و اثرات سوء بر سلامت مصرف کنندگان ندارد.میزان THQیا شاخص خطر سلامت برای THMsدرمراکز منتخبی که دارای آب زیر زمینی و شهری 0/001محاسبهشد و از آنجایی که THQ<1می باشد، در نتیجه میزان مواجههآلاینده مورد مطالعه کمتر از دوز مرجع آن می باشد و بر سلامتانسان آثار سوء ندارد.مطالعات زیادی تا به حال ارزیابی ریسک حضور THMsرادر آب شرب مناطق مختلف بررسی کرده و آثار سوء ناشی ازحضور این ترکیبات ناخواسته و محصولات جانبی ناشی از کلرزنیرا که می تواند سلامت مصرف کنندگان را تهدید نماید گزارشکرده اند. در مطالعه آقای صادقی و همکاران سال 2019بر رویآب شرب شهر اردبیل، نتایج متفاوتی حاصل شد. در این مطالعهخطر سرطان زایی در طول زندگی برای ساکنانی که از طریق بلعدر معرض THMsقرار می گیرند 285برابر بیشتر از حداقل یاسطح ناچیز تعیین شده توسط EPAگزارش شده است و برایتماس پوستی و استنشاق کمتر از حداقل یا ناچیز نسبت به مقادیرتعیین شده توسط EPAبود ).(28 Stephenو همکاران سال 2018طی مطالعه ای درخصوص ارزیابی خطر THMsو HAAsدر ابتلا به سرطان درسیستم آب آشامیدنی اوهایو، بالاترین و پایین ترین میزان خطرسرطان ثبت شده، مربوط به سایت آکرون به ترتیب با مقدارسرطان 374) 78/3درصد میانگین همه سایت ها( و 0009/0) 09/0درصد از میانگین مقادیر همه موارد ( بود ).(29آقای یاسین صالح و همکاران سال 2016در مطالعه ای کهدر شهر بغداد انجام دادند به ارزیابی خطر سرطان زایی ترکیبات THMsدر افرادی که به صورت خوراکی، استنشاقی و جذبپوستی با این ترکیات در تماس بودند، پرداختند. در این مطالعهکه برا ساس مدل ارزیابی ریسک USEPAانجام شده شاخصخطر ترکیبات ) CFبین 0/013تا BDCM ،(0/058( و0/041 تا0/015 )بینDBCM ( و0/031 تا0/013 )بینبالاتر از رهنمود سازمان بهداشت جهانی و خطر سرطان زایی درطول عمر افراد مورد مطالعه برای چهار ترکیب THMs) DBCM،BDCM، CFو (BFبه ترتیب برابر با-4 گزارش شده1/5×10-4 و1/10×10-4 ،0/87×10-4 ،1/06×10است ).

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ارزیابی پتانسیل خطر تری هالومتان‌ها در آب شرب مراکز نظامی منتخب استان تهران

حسین معصوم بیگی، احمد اخلاقی، مهدی راعی، قادر غنی زاده*
دانشکده بهداشت دانشگاه علو.م پزشکی بقیه الله عج

 زمینه و هدف :‌ گندزدایی آب آشامیدنی فرآیند ضروری تصفیه آب شرب برای حذف عوامل میکروبی است. تری هالومتان­ها (THMs) یکی از محصولات جانبی گندزدایی آب با کلر با احتمال سرطان­زایی هستند.  این مطالعه با هدف ارزیابی پتانسیل خطر THMs در آب شرب مراکز نظامی منتخب استان تهران انجام شد.
روش­ها:  این مطالعه توصیفی مقطعی در سال ۱۳۹۹ با برداشت 30 نمونه آب شرب از آب لوله کشی شهری و آب زیر زمینی مراکز مورد مطالعه انجام شد. اندازه گیری کلر آزاد باقی­مانده، دما، pH به روش­های استاندارد و THMs نمونه­ها با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف دتکتور جرمی (GC-Mass) و ارزیابی پتانسیل خطر غلظت­های مختلف THMs با استفاده از شاخص­های THQ ،TR وPTDI انجام شد.
یافته ها : متوسط غلظت THMs در مراکز دارای آب زیرزمینی µg/L 25/2 و مراکز دارای آب شهریµg /L  39/2 بود. متوسط غلظت THMs در تمامی مراکز کمتر از استانداردهای توصیه شده بود. همبستگی مثبتی بین غلظت THMs با مقدار کلر آزاد باقی­مانده، دما و pH  وجود دارد اما معنی ­دار نبود. میزان دریافت تقریبی قابل تحمل روزانه THMs برای مراکز دارای آب زیرزمینی و شهری به ترتیب  mg/kg.day10-3×10/0 و 3-10×11/0 تعیین شد. شاخص خطر سلامت برای تمامی مراکز منتخب001/0 و مقدار شاخص خطر سرطان­زایی برای مراکز دارای آب زیرزمینی و شهری به ترتیب 8-10×32/0 و  8-10×34/0 محاسبه شد.
نتیجه گیری : نتایج این مطالعه نشان داد غلظت THMs موجود در آب شرب مراکز منتخب، خطری برای سلامت مصرف­ کنندگان ندارد.

دریافت مقاله

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سیاست وزارت نیرو برای انتقال بین حوضه‌ای تأمین آب شرب است

محمودی سیاست وزارت نیرو برای انتقال آب بین حوضه ای را تأمین آب شرب دانست و افزود: سیاست وزارت نیرو بر این اساس استوار است که انتقال آب تنها برای تأمین مصارف شرب باشد، در زمان انتقال شرایط مبدأ و مقصد و راهکارهای انتقال آب نیز دیده شود تا مکان‌های محیطی در قبال این طرح‌ها آسیب کمتری ببینند.

سرپرست وزارت نیرو، خاطرنشان کرد: لازم است کمیته پایشی از سوی وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست تشکیل شود تا بر روی مسائل مرتبط با این موضوع بررسی‌های جدی تری صورت بگیرد. وزارت نیروی دولت دوازهم باید قادر باشد مدیریت حوضه‌های آبریز را انجام دهد.

تشنگی ایران به گواه آمار - سه شنبه سی و یکم مرداد ۱۳۹۶
مبانی طراحی تصفیه فاضلاب شهرک صنعتی - شنبه چهاردهم مرداد ۱۳۹۶
صنعت آب و فاضلاب و اشتغال - شنبه سیزدهم خرداد ۱۳۹۶
کاربرد ترکیب ژئوممبران و ژئو تکستیایل در ایزولاسیون مخازن بتنی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
دانلود جزوه تانک فشار گیر (Surge Tank) - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
انواع شیرآلات - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
تاریخچه آبرسانی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
نقشه مخزن - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
حفاظت از آب‌های زیرزمینی، برای ‌آیندگان - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
اندازه گیری فسفات به روش کلرید استانوز - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
آشنایی با پدیده ضربه قوچ - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
حذف دتر جنت ها - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
آزمایش شمارش باکتری های آب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
تصفیه و ضد عفونی آب و فاضلاب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
باکتری های تصفیه کننده فاضلاب در روش رشد چسبیده و رشد معلق - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
قارچ ها در آب و فاضلاب و روش های تشخیص آن - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
برآورد توزیع قطر بر حسب جمعیت در شبکه های جمع آوری فاضلاب شهرهای ایران - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
کلیفرم و توتال کلیفرم - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
کشت باکتری در آزمایشات میکروبیولوژی آب و فاضلاب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
مراحل آزمایشات آب از نظر میکروبی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
آیین‌کار آزمون‌های باکتریولوژیکی آب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
تصفیه آب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
برآورد دبی فاضلاب روهای مدور با استفاده از مدل ترکیبی سرریز – دریچه - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
باکتریها و میکروارگانیسم های موجود در آب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
بهینه سازی فعالیت میکروارگانیسم ها در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب های نفتی پالایشگاه تهران - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
ارائه روش مناسب تصفیه فاضلاب نساجی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
بررسی کارایی برکه های تثبیت در تصفیه فاضلاب کشتارگاه شهر کرمانشاه - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
بررسی تصفیه فاضلاب صنایع شوینده به کمک فرایند انعقاد در مقیاس آزمایشگاهی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
فهرست خدمات مطالعات طرحهای استفاده از فاضلابهای تصفیه شده شهری و روستایی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
آشنایی با برخی معرفهای آزمایشگاهی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
شرح وسایل آزمایشگاه - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
اصطلاحات و تعاریف در آزمایشگاه میکروبیولوژی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
مقایسه تصفیه ثالثیه با استفاده از نانو فیلتراسیون و اسمز معکوس برای استفاده مجدد آب در صنایع نساجی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
طرز تهیه محلولهای آزمایشهای شیمیایی آب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
بررسی اثر فرآیند الکتروشیمیایی در حذف فسفر از پساب تصفیه شده خروجی از سیستم لجن فعال - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
اندازه گیری کلر - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
شبکه های جمع آوری فاضلاب تحت مکش - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
دانلود پروژه طرح توزیع و انتقال آب شهرک شهید بهشتی شیراز - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
تصفیه فاضلاب کارخانجات نساجی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
مقایسه و انتخاب بهینه سیستمهای جمع آوری فاضلاب در اجتماعات کوچک - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
فرهنگ لغات و اصطلاحات فاضلاب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
اجرا سقف مخازن هاضم لجن (Digester Tanks) - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
تصفیه خانه شهرستان بابل - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
خوردگی در لوله ها و تاسیسات آب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
فرایند انعقاد و لخته سازی - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
حذف بیولوژیکی نیتروژن - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
واحداندازه گیری جریان Folw Measurement - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
تصفیه بیولوژیکی به روش لاگونهای هوادهی Aerated Lagoons - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵
بررسی روشهای جمع آوری فاضلاب - جمعه بیست و هفتم اسفند ۱۳۹۵

 

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

فلوئور نهمین عنصر جدول تناوبی عناصر و به میزان 3/0 گرم در کیلو گرم از وزن زمین را تشکیل می دهد. فلوئور از عناصر اساسی ومورد نیاز بدن انسان بوده و میزان مطلوب آن در سلامت دندانها نقش اساسی دارد. کمبود جذب فلوئور در انسان باعث پوسیدگی دندانها وزیادی آن باعث زرد ولکه دارشدن دندانها و بیماری  فلوئوروزیس می شود.

حد مطلوب فلوئور درآب شرب تابع دمای محیط است و غلظت آن بین0.5-1.5 میلی گرم در لیتر متغیر است.

مقدمه:

فلوئور عنصری از خانواده هالوژنها محسوب می شود.در حالت آزاد گازی است خورنده به رنگ زرد مایل به سبز. این عنصر فعالترین ماده غیر فلزی شتاخته شده است که تقریبا با تمام عناصر آلی وهمچنین غیر آلی ترکییب شده و تولید فلوریدها را می نماید .وزن نسبی آن 18.998، عدد اتمی آن  9 ،دانسیته 1.696 و ظرفیت آن 1 می باشد.

فلورید در حدود g/kg  0/3از قسمت خشک زمین را تشکیل می دهد.

فلورید غیر ارگانیک ترکیبی در خلال تولید آلمینیوم و فلورید و کودهای فسفاته که حدود 4/0 فلورید دارند آزاد می شود.

فلورید یکی از عناصر مهم در ترکیب دندانها واستخوانها می باشدو مهمترین راه دریافت آن توسط انسان از طریق آب آشامیدنی می باشد. البته راههای دیگری نیز وجود دارد که به دو گروه سیستمیک و موضعی تقسیم بندی می شوند.گروه سیستمیک شامل قرصها و قطره ها ی حاوی فلوئور و گروه موضعی شامل خمیر دندانها،ژلها  و دهان شویه های محتوی فلوئور می باشند.مقرون به صرفه ترین و مناسب ترن راه جهت جبران کمبود فلوئور ، جذب آن از طریق آب آشامیدنی و در صورت عدم وجود فلوئور کافی در آب ،فلوئور زنی به آب آشامیدنی عمومی است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استقرار و پیاده‌سازی نظام نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه تأسیسات آب شرب کشور، چالش‌ها و دستاوردهای حاصله

در دهه اول تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب گام‌های بزرگ و اساسی در جهت ساخت و تجهیز تأسیسات به‌عمل آمد و اکنون که در دهه دوم عمر این شرکت‌ها می‌باشیم، توجه بیشتر به کیفیت محصولات و خدمات ارائه شده ما را بر آن خواهد داشت تا با دیدگاه دقیق نسبت به این مقوله بنگریم. اگر بهره‌برداری صحیح از تأسیسات در گرو دو عامل اساسی مدیریت فرآیند و مدیریت عملکرد بهینه تأسیسات و تجهیزات باشد، عدم توجه به نگهداری صحیح و برنامه‌ریزی شده تأسیسات و تجهیزات مورد بهره‌برداری طی سالیان اخیر موجب شده است که ضمن کاهش کارایی و اثربخشی تأسیسات و تجهیزات هزینه‌های هنگفتی از بابت تعمیرات بدون برنامه و کاهش عمر مفید اقتصادی دستگاه‌ها و تجهیزات مورد بهره‌برداری به شرکتهای آب و فاضلاب وارد گردد که چنانچه هزینه‌های غیرمستقیم ناشی از رکورد سیستم‌های تولید و انتقال آب شرب را به آن اضافه کنیم این هزینه‌ها سرسام آور خواهد بود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بحران آب بیش از هر جنگی ، جان انسان ها را می گیرد و اگر شرایط فعلی ادامه یابد ، ۵۰۰ میلیون نفر تا ۹ سال دیگر از امکانات بهداشتی بی بهره خواهند بود و تا سال ۲۰۲۵ میلادی نیز ۸۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان ، آب غیربهداشتی مصرف خواهند کرد. "
این سخن را چندی پیش نماینده سازمان ملل متحد در ایران عنوان کرده بود.
● آب آلوده ، عامل ۱۰ درصد بیماری ها
سازمان بهداشت جهانی ، آب ناسالم را عامل یک بیماری از هر ده بیماری و ۶ درصد مرگ و میرها در سراسر جهان می داند. تب روده ای یا حصبه و تب مالت از مهمترین بیماری های ناشی از استفاده از آب آلوده به میکروب ها است که در جریان آن مغز، سیستم عصبی و چشم از مهمترین بافت هایی هستند که در جریان این بیماری ها آسیب می بینند.این گزارش می افزاید: در کشورهای توسعه یافته آب در کمتر از یک درصد موارد عامل مرگ و میر افراد است که این میزان در کشورهای در حال توسعه به ۱۲ تا ۲۳ درصد می رسد.
همچنین در گزارشی که بانک جهانی از وضعیت آلودگی آبهای جهان که با عنوان " شاخص‌های توسعه جهان" گزارشی منتشر کرده است، نقش صنایع غذایی و نوشیدنی و فاضلاب های شهری در آلوده کردن آب‌های ایران را ‪ ۴۳/۸درصد برآورد شده است. بر اساس این گزارش، صنایع تولید فلزات اولیه با ‪ ۱۷/۲و صنایع نساجی با ‪ ۱۲/۵درصد پس از فاضلاب های شهری ، صنایع غذایی و نوشیدنی بیشترین نقش را در آلودگی آب‌های ایران از جمله کارون به عنوان بزرگترین رودخانه ایران دارند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب شرب سالم

مقدمه:

آب جزئي از محيط زيست است كه كيفيت آن تحت تاثير سلامتي محيط زيست مي باشد واز طرفي ارتقاءبهداشت محيط هم رابطه مستقيم با كميت وكيفيت آب دارد.

يك منبع آب سالم بايد بتواند ،آب سالم وبه اندازه كافي براي جامعه مورد نظر تامين كندوبراي رسيدن به اين هدف بايد مرتب تحت نظارت وكنترل مسئولين بهداشت قرار داشته باشد تا بتوان با آگاهي از وجود هر گونه آلاينده هاي احتمالي در آب اقدامات كنترلي لازم را اعمال نمود.

تامين آب سالم ومديريت صحيصح امور فاضلاب نقش اصلي در كاهش موارد ابتلاءبه بسياري از بيماريهاي عفوني مرتبط با آب دارد ومجموعه اقدامات بهسازي محيطوآبرساني بهداشتي وسالم وكافي 100 -40 درصد از موارد ابتلاءبه بيماريهاي واگيردارمرتبط با آب مي كاهد.

يك آب به ظاهر سالم وزلال ممكن است محتوي انواع ميكروارگانيزمهاي زنده بيماريزا وآلوده باشد وبه همين دليل بايد قبل از مصرف آب جهت شرب از سالم بودن آن مطمئن شويم .

تامين آب سالم وكافي در مناطق جنگي و شرايط اظطراري نيز از اهميت خاصي برخوردار بوده ودر اين راستا انتخاب صحيح منابع آب وبرنامه ريزي لازم جهت حفاظت منبع آب وشبكه توزيع وهمچنين اعمال روشهاي تصفيه آب تا حد لازم وانجام ضدعفوني آب به عنوان فرايند لازم الاجراي تصفيه آب از جمله ضروريات براي پيشگيري موثر از انتقال بيماريهاي مرتبط با آب وفراهم كردن شرايط نابودي عوامل بيماريزاي احتمالي موجود در آب ميباشند ودر واقع تامين آب باكدورت كمتر از يك واحد نفلومتري (NTU)  وكلر باقي مانده آزاد حداقل 05 0

ميلي گرم در ليتر جهت مصارف شرب و بهداشتي در هر شرايطي عامل موثري در تامين سلامت پرسنل تحت امر مي باشد.

كيفيت آب :

در بررسي كيفيت آب ،كيفيت فيزيكي وظاهري ،كيفيت شيميائي وكيفيت باكتريولوژيك آب مد نظر مي باشد.

كيفيت فيزيكي وظاهري آب:

كيفيت فيزيكي آب مربوط به خصوصياتي از آب شامل رنگ ،كدورت ،طعم ،مزه ودرجه حرارت آب  ميشود كه باحواس بينائي ،چشائي ،لامسه وبويائي قابل تشخيص هستند. در هر شرايطي رقبت مصرف كننده براي مصرف آبي بااين خصوصيات ،به تناسب افزايش مقادير رنگ ،بو،كدورت ،طعم ومزه و....كاهش مي يابد،چون مصرف كننده با حواس خود براحتي آنها را تشخيص مي دهد.

كدورت آب شاخص خوبي دركمك به  بيان كيفيت آب مصرفي  است و ميزان  پيشرفت عمل تصفيه آب را نشان مي دهد وهر چه پائين تر باشدبهتر است .حتي كمتر از يك واحد نفلو متري ،واگر بتوانيم آبي با اين خصوصيات را براي جامعه مورد نظر فراهم كنيم كيفيت خوبي از آب را تامين كرده ايم.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب