مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نمونه برداری و آزمایش فاضلاب فرایندی حیاتی برای کنترل کیفیت آب، حفظ محیط زیست، و اطمینان از انطباق با استانداردهای بهداشتی است. این فرایند شامل جمعآوری نمونه های فاضلاب و انجام آزمایشهای مختلف برای شناسایی آلایندهها و ارزیابی ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آن است. در زیر مراحل و نکات کلیدی این فرایند توضیح داده شدهاند:

۱. نمونهبرداری از فاضلاب (Sampling)
نمونه برداری باید به گونهای انجام شود که نماینده واقعی ترکیب فاضلاب باشد. روشهای رایج شامل:

الف) روشهای نمونه برداری
نمونه فوری (Grab Sample): جمعآوری یک نمونه در زمان و مکان مشخص.
مناسب برای پارامترهای ناپایدار (مانند کلر باقیمانده) یا مواقعی که تغییرات غلظت سریع است.

نمونه ترکیبی (Composite Sample): جمعآوری چند نمونه در بازههای زمانی مشخص و مخلوط کردن آنها.
مناسب برای پارامترهای میانگین (مانند BOD، COD، فلزات سنگین).

ب) نقاط نمونه برداری
ورودی و خروجی تصفیه خانه ها

نقاط انتقال فاضلاب (مانند چاهکهای بازرسی یا لوله های خروجی صنعتی)

منابع خاص آلاینده (مانند پساب صنعتی یا بیمارستانی)

ج) ملاحظات نمونهبرداری
استفاده از ظروف استریل و مناسب (مانند بطریهای شیشهای یا پلاستیکی مقاوم به مواد شیمیایی).

ثبت اطلاعات محیطی (دما، زمان، مکان، pH اولیه).

حفظ نمونه ها در دمای مناسب (معمولاً ۴°C) و انتقال سریع به آزمایشگاه.

۲. پارامترهای آزمایش فاضلاب
آزمایشها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:

الف) آزمایشهای فیزیکی
کدورت (Turbidity): اندازهگیری ذرات معلق.

جامدات معلق (TSS): وزن ذرات جامد در نمونه.

رنگ و بو: شناسایی آلایندههای خاص.

دما: تأثیر بر فرایندهای بیولوژیکی.

ب) آزمایشهای شیمیایی
pH: اسیدیته یا قلیایی بودن فاضلاب.

اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD): میزان اکسیژن مصرفشده توسط میکروارگانیسمها.

اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD): اندازهگیری کل مواد آلی اکسیدشدنی.

نیتروژن و فسفر: عوامل تغذیهگر (Eutrophication) در آبهای طبیعی.

فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، جیوه): سمی و خطرناک برای محیط زیست.

هیدروکربنها و مواد آلی فرار (VOCs).

ج) آزمایشهای بیولوژیکی
تعداد کلیفرمها: شاخص آلودگی مدفوعی (مانند E. coli).

پاتوژنها (باکتریها، ویروسها، انگلها): مانند سالمونلا یا کووید-۱۹ در فاضلاب.

تست سمیت: ارزیابی اثر فاضلاب بر موجودات زنده (مثلاً با استفاده از دافنی).

۳. روشهای آزمایشگاهی
روشهای استاندارد: استفاده از پروتکلهای بینالمللی مانند ISO، APHA (کتاب Standard Methods)، یا EPA.

دستگاههای پیشرفته:

اسپکتروفتومتر برای اندازهگیری COD و نیترات.

کروماتوگرافی (GC/MS) برای شناسایی ترکیبات آلی.

PCR برای تشخیص پاتوژنهای ویروسی یا باکتریایی.

۴. نکات ایمنی
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (دستکش، عینک، ماسک).

اجتناب از تماس مستقیم با فاضلاب به ویژه در نمونههای بیمارستانی یا صنعتی.

ضدعفونی تجهیزات پس از استفاده.

۵. کاربردهای نتایج آزمایش
پایش محیط زیست: جلوگیری از آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی.

انطباق با قوانین: اطمینان از رعایت استانداردهای تخلیه فاضلاب (مانند استاندارد سازمان محیط زیست ایران).

بهینهسازی تصفیه خانه ها: تنظیم فرایندهای تصفیه بر اساس داده های آزمایش.

ردیابی بیماریها: نظارت بر شیوع بیماریها از طریق شناسایی پاتوژنها در فاضلاب (مانند پایش کووید-۱۹).

۶. چالشهای رایج
تغییرات سریع در ترکیب فاضلاب (به ویژه در فاضلاب صنعتی).

نیاز به تجهیزات تخصصی و نیروی انسانی آموزشدیده.

هزینه بالای آزمایشهای پیشرفته (مانند سنجش فلزات سنگین).

با انجام دقیق نمونه برداری و آزمایش فاضلاب، میتوان از سلامت اکوسیستمها و جوامع انسانی محافظت و از تحمیل جریمه های قانونی اجتناب کرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله مدلسازی و بررسی پیامد حوادث در واحد تصفیه آب و فاضلاب کرمانشاه
مارال اقتصادی - شرکت ماشین سازی ویژه
چکیده مقاله:
نشت گازهای سمی از جمله حوادثی است که می تواند باعث به وجود امدن خطرات بزرگ شود از این رو شناسایی و تعیین اینگونه پتانسیل های خطر و پیش بینی نحوه انتشار مواد سمی و نهایتا پرداختن به ایمنی و مدیریت ریسک این واحدها و ارزیابی ریسک آنها دارای اهمیت زیادی می باشد برای مدیریت ریسک واحدهای فرایندی علاوه بر محاسبه احتمال رخداد حوادث نامطلوب نیاز به محاسبه شدت تاثیرات و عواقب این حوادث نیز هست تا بدین وسیله ریسک اولویت بندی شده و برحسب اولویت نسبت به حذف یا تلاش برای کاهش عواقب آن اقدام شوددراین مقاله کوشش شده است با استفاده از نرم افزار PHAST انالیز پیامد عواقب نشتی محتمل متان و سولفید هیدروژن از مخزن نگهداری و خطوط لوله درواحد تصفیه آب و فاضلاب کرمانشاه شناسایی و تحلیل شود با استفاده از این روشها اثرات حوادث محتمل به صورت اسیب به سرمایه تجهیزات اثر سو ء برسلامت انسانها و محیط زیست ارزیابی شود.
کلیدواژه‌ها:
مدلسازی، بررسی پیامدها، واحد تصفیه آ ب و فاضلاب کرمانشاه

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله کنترل خوردگی فاضلا بروهای بتنی در حال بهره برداری
حمید اشتهاردیها - شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان - شاهین شهر
چکیده مقاله:
در این تحقیق به منظور تعیین یک روش اقتصادی و عملی برای کنترل خوردگی فاضلابروهای بتنی در حال بهره برداری صورت گرفت . پس از نه ماه نمون ه برداری از شبکه های جمع آوری فاضلاب شاهین شهر، خمینی شهر و زینبیه و بیش از هزار عدد اندازه گیری پارامترهای مختلف و تست دوازده گونه ماده کنترل کننده خوردگی، نتایجی بشرح ذیل حاصل گردید . از نظر حذف سولفید به ترتیب پرمنگنات پتاسیم، ترکیب کلریدآهن سه ظرفیتی ب ا کلرید آهن دو ظرفیتی با نسبت به ترتیب ۹ / ۱به ۱، آب اکسیژنه، پرکلرین، اکسیژن، کلریدآهن ) ) III ، سولفات آهن ) ) III ، سولفات آهن ) ) II ، نیترات سدیم، استات روی، هیدروکسید کلسیم و هیدروکسید سدیم از راندمان بهتری برخوردار می باشد . آنچه که در راندمان حذف سولفید بیشترین ا ثر را نسبت به بقیه عوامل دارد، نسبت اضافه کردن ماده کنترل کننده به سولفید می باشد که با توجه به تحقیقات به عمل آمده نسبت ۵ : ۱ ماده کنترل کننده به سولفید اولیه در مقیاس آزمایشگاهی بهینه می باشد و در مقیاس عملی تا ۸ : ۱و۰۱ : ۱ قابل افزایش می باشد . تمام مواد کنتر ل کننده پس از 15 تا 20 دقیقه به میزان بیش از ۰۹ درصد با سولفید واکنش داده ولی برای کلیه مواد پس از سپری شدن زمان ماند ۸۸ دقیقه، راندمان حذف سولفید به بیشترین حد خود می رسد . برای کلیه مواد کنترل کننده خوردگی، رابطة بین راندمان حذف و نسبت و زمان ماند بر آورد گردیده ولی به طور کلی راندمان حذف بیشتر به نسبت مواد کنترل بستگی دارد . با توجه به درنظرگرفتن راندمان حذف، قیمت ودر دسترس بودن مواد کنترل کننده خوردگی، برای کنترل خوردگی شبکه های فاضلابرو، ترکیب کلرید آهن سه ظرفیتی به کلرید آهن دو ظرفیتی با نسبت به ترتیب ۹ / ۱ به ۱ پیشنهاد می گردد .
کلیدواژه‌ها:
خوردگی، فاضلابرو، مدل سازی، سولفید، پرمنگنات، راندمان حذف

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی توزیع قطر بر حسب جمعیت در شبکه های فاضلاب شهرهای ایران
امیر سه کنجی - دانشگاه علوم پزشکی کرمان- دانشکده بهداشت محیط
احمد رجبی زاده (شناسه پژوهشگر - Researcher ID: ۳۲۰۳)
دانشگاه علوم پزشکی کرمان- دانشکده بهداشت محیط
چکیده مقاله:
همانطور که می دانید، برای اجرای یک پروژه شبکه جمع آوری فاضلاب ابتدا باید روی شهر بررسی هایی انجام پذیرد. بررسی در مورد آب و هوا، ضریب رشد جمعیت و غیره، بعد از آن شبکه را طراحی می کنند و در آخر یک شبکه در شهر اجرا می گردد. این مطالعات توسط مهندسین مشاور انجام می گردد. اینان با زحمات فراوان، صرف هزینه و وقت در مورد شبکه جمع آوری اظهار نظر می کنند، البته بخش عمده این فعالیت در برآورد هزینه اعم از خرید، نصب و بهره برداری است که در این بین هزینه خرید بر همه افضل می باشد زیرا با برآورد هزینه خرید مابقی را می توان بدست آورد که این خود مستلزم بدست آوردن مقدار طول مورد نیاز از هر نوع و در هر قطر از لوله است. هدف از این مطالعه، بدست آمدن یک رابطه یا نمودار خاص از توزیع قطر شبکه های جمع آوری فاضلاب در ایران بر حسب جمعیت در برابر طول است. بدین منظور 21 شهر به طور اتفاقی انتخاب گردید و طول قطرهای 200 تا 1200 میلی متر مد نظر قرار گرفت و در مورد آنها پرسشنامه هایی تهیه شد بعد تکمیل، توسط برنامه EPI آنالیز شد که در مورد اقطار 200، 250، 300، 400، 500، 600 و کل طول لوله مصرفی در شبکه رابطه معنی دار پیدا شد.
کلیدواژه‌ها:
فاضلاب، قطر، شهرهای ایران، جمعیت

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقاله بررسی و تعیین اختصاصی تخم انگل در لجن هضم شده فاضلاب
افشین تکدستان - گروه بهداشت محیط- دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز
حسین موحدیان -
بیژن بینا (شناسه پژوهشگر - Researcher ID: ۳۳۱)

چکیده مقاله:
در هنگام استفاده و دفع لجن در زمین، عفونتهای انگلی بعلت وجود مراحل بسیار مقاوم ارگانیسم ها از مهم ترین خطرات بهداشتی محسوب می شوند. تخم انگل ها از طریق مدفوع افراد مبتلا وارد فاضلاب شده و در نهایت در طی فرایند تصفیه فاضلاب به شکل تغلیظ یافته ای وارد لجن می شوند. روشهای تشخیص آلودگی انگلی از طریق شمارش و تعیین تخم و لارو آنها بررسی می شوند. تخم آسکاریس از مقاوم ترین تخم انگل یافت شده در لجن می باشد که بعنوان یک شاخص خوب جهت آلودگی انگلی معرفی شده است. در این مطالعه جهت تعیین تخم انگل در لجن هضم شده تصفیه خانه های فاضلاب اصفهان از روشی که EPA پیشنهاد کرد استفاده شد. از خصوصیات این روش اینست که فقط مختص لجن فاضلاب بوده و برای آب و فاضلاب مناسب نمی باشد.نتایج مطالعه نشان داد که عمده تخم انگل شمارش شده در گروه نماتودها قرار داشتند و بارزترین تخم نماتودی که تشخیص و شمارش شد تخم آسکاریس بارور و غیر بارور بود. میانگین تخم انگل بارور و غیر بارور آسکاریس در لجن هضم شده تصفیه خانه شماره یک به ترتیب 26 و 20 و در تصفیه خانه شاهین شهر 16 و 13 عدد در هر گرم از کل جامدات خشک لجن اندازه گیری شد. میزان تخم انگل توکسوکارا، تریکوریس تریکورا، هیمنولپیس نانا، تینا و ... در لجن هضم شده هر دو تصفیه خانه بسیار ناچیز تشخیص داده شد. همچنین هر دو تصفیه خانه قادر به برآورد استاندارد پیشنهادی EPA نیستند.
کلیدواژه‌ها:
تصفیه خانه فاضلاب، هاضم بیهوازی، لجن فاضلاب، تخم انگل و جامدات خشک.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1. سلامت پوست: رطوبت پوست مانع پیری می شود و پوست سالم تر می ماند.

2. سردرد: 75 درصد مغز انسان از آب تشکیل شده و کمبود آب بدن، باعث سردرد می شود.

3. کمر درد: این ناراحتی بر اثر کمبود مایعات در بدن بوجود می آید. دیسک های موجود در قسمت کمر هر انسان پر از مایعات است و مانند کمک فنر عمل می کند، فعالیت بدنی منظم و میزان کافی مایعات، دیسک ها را آب رسانی کرده و به آن ها اجازه می دهد تا قسمت فوقانی بدن را حمایت کنند. معمولا مایع درون دیسک در تحمل 75 درصد وزن بدن نقش دارد در حالی که خود اسکلت دیسک تنها در تحمل 25 درصد وزن بدن نقش دارد. افت مایعات، اسکلت را مجبور می کند وزن بیشتری را تحمل کند و در نتیجه درد و ناراحتی به وجود می آید.

4. کاهش عفونت: سیستم لنفاوی موجود در بدن وظیفه دفع ضایعات را دارد. این سیستم قبل از ورود سموم به جریان خون، آن ها را می شکند. آب ناکافی در سیستم لنفاوی در بدن اختلال ایجاد می کند و در نتیجه مقاومت بدن را در مقابل عفونت های خطرناک کاهش می دهد.

5. تمرکز: آب می تواند سموم موجود در بعضی از فرآورده های غذایی مانند افزودنی ها و مواد نگه دارنده را از کبد دفع کند و باعث فعال تر شدن فرد و افزایش تمرکز می شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

كنترل عواملي از محيط است كه مي توانند اثرات نامناسبي روي سلامت جسمي، روحي و رفاi و آسايش اجتماعي انسان داشته باشند. فاجعه (Disaster) واژگان فارسي معادل آن حادثه،‌مصيبت، بلا، و سانحه است، از نظر سازمان جهاني بهداشت واقعه اي بدون سابقه كه موجب آسيب قابل تشخيص شود، تعريف شده و يا رويدداد غير منتظره وبرنامه ريزي نشده اي كه مي تواند موجب جرح شود و به مفهوم ديگر بروز جريانهاي غير مترقبه اي كه موجب واكنش هاي بيش از حد توانايي فرد و جامعه شود. بلاياي طبيعي: عبارتند از هرگونه اتفاقي از طبيعت كه باعث وضع فاجعه انگيزي شده به طوري كه باعث بوجود آمدن شرايط اضطراري مي شود، دراين شرايط روند طبيعي رندگي به طور ناگهاني از هم گسسته شده، مردم دچار رنج و درماندگي مي شوند و در نتيجه به غذا، پوشاك، سرپناه و.... مراقبت هاي بهداشتي و پزشكي و ساير ضروريات زندگي محتاج مي گردند، كه منابع عادي خدمات بهداشتي و امدادي محلي يا جوابگوي اين نيازها نخواهند بود، لذا براي مقابله با آنها بايد از منابع اضطراري محلي، ملي و بين المللي كمك گرفته شود. از 40 نوع بلاي طبيعي 31 نوع در ايران به ثبت رسيده است. طي 90 سال اخير بيش از 150000 نفر از هموطنان ما در اثر وقوع بلاياي طبيعي كشتهم شده اند. يكي از مهمترين بلاياي طبيعي در كشور زلزلع است. در بين شهرهاي كشور تنها 3 درصد آنها از نظر وقوع زلزله كم خطر طبقه بندي شده اند. فعاليتهاي بهداشت محيط در راستاي كنترل عواملي از محيط زندگي مي باشد كه بر روي لامت جسمي، رواني و اجتماعي انسان تاثير مي گذارد و لذا باشناسايي و مداخله بهنگام، خصوصا در زمان وقوع بلاياي طبيعي و خوادث غير مترقبه مي توان از بسياري از عوامل مختل كننده سلامتي كه از طريق انتشار آلودگيهاي زيست محيطي ايجاد ميگردد جلوگيري نمود.
حداقل نيازهاي اساسي در حيطه بهداشت محيط عبارتند از :تامين سرپناه كافي و مناسب براي افرا بي سرپناه – تامين آب اشاميدني با كميت و كيفيت مناسب – تدارك امكانات مناسب جهت جمي آوري و دفع مدفوع ومواد زائدي مايع – حفاظت منابع غذايي در برابر آلودگي – حفاظت افراد در برابر بيماريهاي منتقله توسط ناقلين از طريق كنترل ناقلين مشكلات محيطي در بحرانها عبارتند از :قطع آب لوله كشي شهري و بدنبال آن عدم دسترسي مردم به آب سالم، تخريب شبكه هاي جمع اوري فاضلاب و احتمال اختلاط منابع آب و فاضلاب، عدم جمع آوري زباله هاي شهري وبيمارستاني و مختل شدن نظافت شهري، عدم جمع آوري زباله هاي شهري و بيمارستاني و مختل شدن نظافت شهري، عدم جمع آوري و دفع بموقع اجساد انساني وحيواني، در دسترس نبودن سرويس هاي بهداشتي مناسب و كافي و همچنين اقلام بهداشتي مورد نياز از قبيل صابون، تايد، شامپو، مواد گندزدا، كيسه هاي زباله، سطل هاي زباله و غيره فساد مواد غذايي بدليل قطع برق سردخانه ها و تخريب انباره ها و سردخانه ها ي مواد غذايي، فقدان سرپناه و منزل مناسب و استنشاق گرد و غبار ناشي از آوارها، افزايش حشرات و جوندگان ناقل درمنطقه، بدليل ايجاد شرايط مطلوب براي رشد و توليد و تكثير آنها، بخصوص در شهرهايي كه سابقه شيوع بيماري ناشي ازحشرات و جوندگان در آنها وجود دارد و در نهايت مختل شدن سيستم ارائه خدمات بهداشتي ازجمله عواملي هستند كه بطور جدي سلامت مردم را بعد ازحوادثي مثل زلزله و سيل تهديدمي نمايند. توجه خاص به فاكتورهاي بهداشت محيطي بعد از عمليات امداد و نجات، از مهمترين نگرانيها و اولويتهاي مسئولين بهداشتي بعد از وقوع بحران مي باشد تا بتوانند مديريت موفقي را با تكيه بر تجارب وبرنامه ريزي مناسب خود اعمال كنند. از عمده ترين مشكلاتي كه در يك زلزله پيش روي مردم و آسيب ديدگان مي باشد، مشكل تهيه و توزيع آب براي مصارف شخصي است. تخريب منابع ابي از قبيل چشمه ها، چاهها، قنوات ، شكستن مخازن زميني و هوائي و نيز شكستن منابع آب آشاميدني و لوله هاي فاضلاب و تخريب ساير تاسيسات آب و فاضلاب شهري، موجب قطع آب و يا آلودگي آبها خواهدشد. در شرايط اضطراري مصرف شخصي حداقل براي زنده ماندن 5-3 ليتر در روز مي باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آگاهی از آلاینده های مختلف هوا و منابع آنها

2)      آگاهی از ارتباط شرایط آب و هوایی و آلودگی هوا

3)      آگاهی از اثرات آلاینده های هوا بر زیست کره

4)      درک ارتباط آلودگی هوا در رابطه با توپوگرافی

5)      آگاهی از جریانات هوا

6)      آگاهی از نحوه کارکرد دستگاه های کنترل آلودگی هوا

7)      آگاهی از معیارهای پیشگیری کننده در کنترل آلودگی هوا

8)      آگاهی از معیارهای اصلاحی در کنترل آلودگی هوا

9)      آگاهی از اقدامات عملی و فناوری‌های مختلف در روش‌های کنترل آلودگی هوا

10)  آگاهی از اصول مهندسی احتراق

11)  آگاهی از روش‌های نمونه برداری هوا و توانایی انجام نمونه برداری‌های مختلف در خصوص تعیین آلودگی هوا

12)  توانایی انجام بررسی جهت مشخص کردن دامنه و شدت آلودگی هوا

13)  توانایی ارزیابی نتایج تحقیقات مطالعات کوتاه مدت و دراز مدت در جامعه

14)  توانایی انجام تحلیل هزینه ـ اثربخشی در برنامه های کنترل آلودگی هوا

15)  آگاهی از ترکیبات سمی در هوا

مرجع تخصصی آب و فاضلاب