مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آزمایش تثبیت و ته‌نشینی لجن (Sludge Settling Tests)

۱. SVI (Sludge Volume Index)

• همان‌طور که پیش‌تر توضیح داده شد، SVI حجم لجن رسوب‌کرده پس از ۳۰ دقیقه بر حسب mL تقسیم بر غلظت MLSS (g/L) است.

• کاربرد: تعیین رفتار ته‌نشینی در فرایند بیولوژیک

۲. Zone Settling Test (Batch Settling Curve)

• روش اجرا:

  • نمونه لجن فعال مخلوط‌شده را در استوانه مدرج (۱ L) قرار دهید.

  • ثبت عمق لجن رسوب‌کرده در فواصل زمانی مشخص (مثلاً هر 1 min تا 30 min، سپس هر 5–10 min تا یک ساعت).

  • رسم منحنی عمق vs زمان؛ سه ناحیه: سریع (Zone I)، کند (Zone II) و فله‌ای (Zone III).

• پارامترها:

  • سرعت ته‌نشینی اولیه (V₀) از شیب zone I

  • نرخ کند ته‌نشینی (Zone II settling velocity)

  • حجم پایانی لجن برای طراحی clarifier

۳. Jar Test for Flocculation & Settling

• روش اجرا:

  • نمونه‌های آب یا فاضلاب را در چند جا بر اساس دُزهای منعقدکننده (آلوم، فریک کلرید) و فلوکولانت (پلیمر) قرار دهید.

  • همزدن سریع (100 rpm/1 min)، سپس همزدن کند (30 rpm/15 min)، بعد ایستادن (30–60 min).

  • اندازه‌گیری عمق لجن رسوب‌شده و کدورت فاز بالایی.

• کاربرد: انتخاب دُز بهینه منعقدکننده برای بهترین ته‌نشینی

۴. دستگاه‌ها و لوازم

• استوانه مدرج یا Imhoff cone برای zone settling و SVI

• همزن برقی (Jar test apparatus) با سرعت‌های قابل تنظیم

• پی‌اچ‌متر و دماسنج برای کنترل شرایط

• فتومتر یا کدورت‌سنج برای اندازه‌گیری ذرات معلق پس از رسوب

۵. استانداردها و روش‌های مرجع

• Standard Methods 2710 B: SVI

• Standard Methods 2540 F: Zone settling of suspended solids

• ISO 11734: Methods for settling characteristics in UASB reactors

• EPA Operation and Maintenance Manuals: Jar Test procedures

۶. نکات اجرایی و مراقبتی

• دمای محیط: ته‌نشینی و واکنش منعقدکننده به دما حساس است؛ ترجیحاً 20–25 °C

• همزدن یکنواخت: جلوگیری از ایجاد تلاطم و حباب در تست zone settling

• ثبت دقیق زمان و عمق: استفاده از ساعت کرنومتر و نشانگر واضح روی استوانه

• نمونه‌برداری یکنواخت: از نقاط مختلف مخزن لجن برای نمایندگی بهتر نمونه

• کنترل کیفیت: اجرای duplicate و بررسی تاثیر ماتریس (غلظت MLSS متفاوت)

خلاصه:
سختی کل را معمولاً با EDTA titration (SM 2340 C, ISO 6059) تعیین می‌کنند و برای بررسی ته‌نشینی لجن از SVI (SM 2710 B) و zone settling tests (SM 2540 F) استفاده می‌شود. Jar test ابزار کلیدی برای بهینه‌سازی منعقدسازی و ته‌نشینی در تصفیه آب و فاضلاب است. رعایت دقیق pH، دما، زمان‌بندی و کنترل کیفیت برای حصول نتایج معتبر ضروری است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب