روز جهانی آب: تاریخچه، عملکرد و آینده
روز جهانی آب: تاریخچه، عملکرد و آینده
روز جهانی آب (World Water Day) هر ساله در ۲۲ مارس به ابتکار سازمان ملل متحد برگزار میشود تا اهمیت آب شیرین و مدیریت پایدار منابع آبی را برجسته کند. این روز فرصتی است برای افزایش آگاهی عمومی، تشویق اقدامات جهانی و الهامبخشی به دولتها، سازمانها و افراد جهت مقابله با بحران آب.
۱. تاریخچه روز جهانی آب
ریشههای شکلگیری:
در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل (UNCED) معروف به اجلاس ریو در سال ۱۹۹۲، پیشنهاد اختصاص روزی به آب مطرح شد.
مجمع عمومی سازمان ملل در دسامبر ۱۹۹۲، قطعنامه A/RES/۴۷/۱۹۳ را تصویب کرد و ۲۲ مارس را به عنوان روز جهانی آب نامگذاری کرد.
اولین برگزاری: سال ۱۹۹۳ با شعار \"آب برای زندگی\" به عنوان نخستین روز جهانی آب جشن گرفته شد.
۲. اهداف و عملکردهای کلیدی
الف) افزایش آگاهی عمومی
آموزش درباره ارتباط آب با چالشهایی مانند فقر، بهداشت، جنسیت و تغییرات اقلیمی.
انتشار گزارشهای علمی (مانند گزارش جهانی توسعه آب) توسط سازمانهای زیرمجموعه UN مانند یونسکو و UN-Water.
ب) تشویق اقدامات عملی
حمایت از پروژههای آبرسانی در مناطق محروم (مثال: کمپین \"آب برای همه\").
ترویج فناوریهای نوین مانند تصفیه آب با انرژی خورشیدی یا سیستمهای بازیافت آب خاکستری.
ج) هماهنگی بینالمللی
همکاری با کشورها برای اجرای هدف ششم توسعه پایدار (SDG۶): \"دسترسی به آب و بهداشت پایدار برای همه تا ۲۰۳۰\".
ایجاد پلتفرمهایی مانند شبکه بینالمللی سازمانهای حوضه آبریز (INBO) برای مدیریت مشترک منابع آب.
د) تمهای سالانه
هر سال یک موضوع خاص برای تمرکز بر جنبههای مختلف بحران آب انتخاب میشود:
۲۰۲۳: \"تسریع تغییرات\" (Accelerating Change)
۲۰۲۲: \"آبهای زیرزمینی: نامرئی، حیاتی\"
۲۰۲۱: \"ارزشگذاری آب\"
۲۰۲۰: \"آب و تغییرات اقلیمی\"
۳. دستاوردهای مهم
کاهش ۴۰ درصدی جمعیت بدون دسترسی به آب آشامیدنی ایمن از سال ۲۰۰۰ تاکنون (طبق گزارش WHO/UNICEF).
تصویب کنوانسیون آب سازمان ملل (۱۹۹۷) برای مدیریت منابع آب فرامرزی.
راهاندازی صندوق سازگاری با تغییرات اقلیمی برای پروژههای مرتبط با آب.
۴. چالشهای پیشرو
کمبود آب: تا سال ۲۰۳۰، تقاضای جهانی آب ۴۰ درصد بیش از عرضه خواهد بود (پیشبینی UN).
تغییرات اقلیمی: تشدید سیلها، خشکسالیها و شوری آبهای زیرزمینی.
آلودگی آب: ورود سالانه ۸ میلیون تن پلاستیک به اقیانوسها و آلایندههای صنعتی مانند PFAS.
نابرابری: ۲ میلیارد نفر هنوز به آب آشامیدنی ایمن دسترسی ندارند.
۵. آینده روز جهانی آب
الف) فناوریهای نوین
استفاده از هوش مصنوعی برای پیشبینی خشکسالی و مدیریت مصرف.
توسعه نمکزدایی مقرونبهصرفه و آبشیرینکنهای خورشیدی.
بهکارگیری سنسورهای IoT برای پایش کیفیت آب در لحظه.
ب) سیاستگذاری و همکاری
تقویت قوانین بین المللی برای حفاظت از منابع آب فرامرزی.
ادغام مدیریت آب با برنامههای کاهش انتشار کربن (Net Zero).
مشارکت بخش خصوصی در پروژههای زیرساخت آب (PPP).
ج) آموزش و توانمندسازی
ترویج آموزش سواد آبی در مدارس و جوامع محلی.
حمایت از نقش زنان در مدیریت منابع آب (زنان ۸۰ درصد آب خانگی را مدیریت میکنند).
۶. نقش شما چیست؟
صرفه جویی در مصرف: کاهش زمان دوش گرفتن، استفاده از لوازم کاهنده مصرف.
حفاظت از منابع: جلوگیری از آلودگی آب با کاهش پلاستیک و مواد شیمیایی.
حمایت از کمپینها: مشارکت در رویدادهای محلی یا جهانی مانند چالش #صرفهجویی_در_آب.
جمع بندی
روز جهانی آب نه تنها یک رویداد نمادین، بلکه فراخوانی برای اقدام جمعی است. با توجه به پیشبینیهای فزاینده درباره بحران آب، آینده این روز در گروی نوآوری، همکاری بین المللی و تغییر رفتارهای فردی است. هر قطره آب ارزشمند است و هر اقدام کوچک میتواند موجی بزرگ ایجاد کند!
شعار روز جهانی آب در سال 2013:آب در هر مکان برای همگان با همکاری های بین المللی
به گزارش شبکه خبری آب ایران، مجمع عمومی سازمان ملل در دسامبر 2010 ، سال 2013 را به عنوان "سال بین المللی همکاری آبی" اعلام کرد و بخش آب سازمان ملل (UN-Water) یونسکو را برای هدایت این سال برگزید.
به همین منظور نشستی در دفتر مرکزی یونسکو در پاریس در تاریخ 11 فوریه 2013 برای شروع سال بین المللی همکاری آبی 2013 برگزار شد.
در این نشست، خانم ایرنا بوکوا، مدیر کل یونسکو، از میان 12 هزار شعار ارسالی به مسابقه تعیین شعار روز جهانی آب، شعار ارسالی خانم مگا کومار (Ms. Megha Kumar) از هندوستان را تحت عنوان "آب در هر مکان برای همگان با همکاری های بین المللی" به عنوان شعار منتخب روز جهانی آب 2013 اعلام کرد.
این گزارش می افزاید: روز جهانی آب اولین بار در سال 1992، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل UNCED) در شهر ریودوژانیرو برزیل رسما مطرح شد.
23 بهمن ماه اعلام می شود: شعار روز جهانی آب 2013
به گزارش شبکه خبری آب ایران، برای شروع سال بین المللی همکاری آبی، نشستی نمادین در روز 23 بهمن ماه 1391 (11 فوریه 2013) در دفتر مرکزی یونسکو در شهر پاریس برگزار می شود.
در این نشست، خانم ایرنا بوکوا (Irina Bokova)، مدیر کل یونسکو، بهترین شعار پیشنهاد شده برای روز جهانی آب 2013 را اعلام می کند و به پیشنهاد دهنده بهترین شعار منتخب، جوایزی اعطا خواهد شد.
علت نام گذاری سال 2013 به عنوان سال بین المللی همکاری آبی از سوی بخش آب سازمان ملل
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دسامبر 2010، سال 2013 را به عنوان "سال بین المللی همکاری آبی" (مصوبه شماره A/RES/65/154) اعلام کرد. بر این اساس، روز جهانی آب 2013 که در 22 مارس 2013 (دوم فروردین 1392) برگزار خواهد شد، به همکاری آبی اختصاص داده می شود.
در رأی گیری برای انتخاب شعار نهایی روز جهانی آب سال 2013 شرکت کنید
به گزارش شبکه خبری آب ایران، بخش آب سازمان ملل متحد(UN-Water) در راستای اعلام سال 2013 به عنوان "سال بین المللی همکاری آبی"، مسابقه انتخاب شعار روز جهانی آب 2013 را برگزار می کند.

بخش آب سازمان ملل متحد سه شعار را از بین 12151 شعار دریافت شده از 5654 نفر از 180 کشور جهان انتخاب کرده و از علاقه مندان دعوت می کند که از تاریخ 10 آذر تا 5 دی ماه 1391(30 نوامبر تا 25 دسامبر 2012) با مراجعه به سایت unwater، در رأی گیری انتخاب شعار نهایی برای روز جهانی آب 2013 از میان پنج شعار اعلام شده شرکت کنند.
بخش آب سازمان ملل متحد برنده نهایی و نیز شعار رسمی روز جهانی آب 2013 را در تاریخ 11دی ماه 1391(31 دسامبر 2012)اعلام خواهد کرد.
پاسداشت روز جهانی آب
نقش آب در شکوفایی تمدنها به حدی است که این تمدنها را تمدنهای آبی یا هیدرولیک نامیده اند. تمدنهای نخستین در جنوب ایران، بین النهرین (عراق فعلی) و مصر از این جمله اند.
اقوام باستانی آب را جریان زنده ای می دانستند که از چشمه یا کوه بیرون می آید به همین دلیل هیچگاه آن را بدون پسوند زنده یا واژهای که حاکی از زنده بودن آن باشد به کار نمی بردند. در زبان عربی همیشه ازجریان آب و در زبان عبری از آب زنده یاد می کنند. موبدان همیشه عقیده داشتند که زمین از آب مقدس که هنوز در زیرزمین جریان دارد به وجود آمده است و پیدایش اراضی مصب رودخانه نیل را شاهدی بر این ادعا ذکر کرده اند.
با توجه به اهمیت آب و چالش های زیادی که در مدیریت منابع آب وجود دارد سازمان ملل متحد ۲۲ مارس برابر با دوم یا سوم فروردین ماه هر سال را به عنوان روز جهانی آب نامگذاری کرده است و همین مناسبت فرصتی برای اعلام برنامه ها و تاکید بر سیاستهای سازمانهای بین المللی و مرتبط با صنعت آب در سراسر جهان است.
بزرگداشت چنین روزی به ابتکار کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل متحد در ۲۲ دسامبر سال ۱۹۹۲ در اجلاس ریودوژانیرو به تصویب رسید و از سال بعد (۱۹۹۳) به طور رسمی اجرا شد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز در پنجاه و هشتمین نشست خود در دسامبر دو سال پیش موافقت کرد که دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ بعنوان دهه ی بین المللی برای اقدام عملی در حوزه ی آب باشد و با موضوع آب برای زندگی نامگذاری شود.
سازمان ملل متحد شعار روز جهانی آب در سال جاری میلادی را آب و بهداشت (Water & Sanitation) اعلام کرده است. سازمان ملل متحد مردم جهان را برای گرامیداشت این روز که به چالش های پیش روی بهداشت آب توجه دارد فرا خوانده است.
"آب و امنیت غذایی" شعار روز جهانی آب در سال 2012
در این سمینار پروفسور جان لاند کویست از موسسه بین المللی آب استکهلم، اظهار داشت: باید توجه خود را به بهره وری غذایی معطوف کنیم. درحالی که در 15 سال گذشته، سرانه تولید غذا افزایش یافته است، ولی تعداد افراد دارای سوء تغذیه نیز رو به افزایش است.
روز جهانی آب اولین بار در سال 1992، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل UNCED) در شهر ریودوژانیرو برزیل رسما مطرح شد.
در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانسها، سمینارها و نمایشگاهها در گرامیداشت آن بکوشند.
علاوه بر کشورهای عضو سازمان ملل، بسیاری از سازمانهای غیردولتی NGO ها مسائلی از قبیل چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم را پررنگ تر میکند.