مرجع تخصصی آب و فاضلاب

تصفيه خانه آب قم
 

تصفيه خانه آب قم يکي از تصفيه خانه هاي جديد الاحداث آب ايران به شمار مي رود که جهت تأمين بخش اعظمي از آب شرب شهر قم طراحي و راه اندازي شده است. اين تصفيه خانه در ارتفاع 1400 متري از سطح دريا و در 70 كيلومتري جاده قم- دليجان در نزديكي روستاي دودهك واقع شده است.

8-1- ظرفيت و محدوده کاري
مطالعات اين تصفيه‌خانه در سال 1367 توسط گروه مهندسين مشاور راماب آغاز شد. احداث تصفيه خانه نيز با مشاركت شركت سازه‌هاي آبي ايران و شركت متيتو از مهر 1372 شروع و بعد از گذشت حدود 3 سال در آذر سال 1375 به بهره برداري رسيد. ظرفيت اسمي اين تصفيه خانه 8/1 متر مکعب بر ثانيه است که در شرايطي تا 2/2 متر مکعب بر ثانيه نيز قابل افزايش مي باشد. تصفيه‌خانه آب قم با جمعيت تحت پوشش 800 هزار نفر حدود 65 درصد از آب مورد نياز شهر قم و نيز برخي از روستاها و كارخانجات مسير خط انتقال را تأمين مي‌نمايد. آب خام ورودي اين تصفيه خانه از سد 15 خرداد که در نزديكي روستاي عباس‌آباد در فاصله 80 كيلومتري جنوب قم و 12 كيلومتري شمال شهرستان دليجان بر روي رودخانه قم رود قرار دارد تأمين مي شود

آب خام ورودي تصفيه خانه بعد از گذشتن از دريچه و آشغالگير سد در محل حوضچه آرامش که در 9 کيلومتري خود تصفيه خانه قرار دارد توسط تصفيه خانه دريافت و در آنجا بعد از كلرزني اوليه از طريق يك خط لوله فولادي 1400 ميليمتري به طول حدود 10 كيلومتر وارد تصفيه‌خانه آب قم مي گردد. آب صاف حاصل از انجام عمليات تصفيه نيز به وسيله خط انتقال به طول حدود 65 كيلومتر (شامل 4 کيلومتر خط لوله بتني به قطر 1250 ميلي متر، 52 کيلومتر خط لوله فولادي به قطر 1200 ميلي متر، 4 کيلومتر خط لوله چدن داکتيل به قطر 1000 ميلي متر و 1 کيلومتر خط لوله بتني به قطر 1000 ميلي متر) به شهر قم منتقل و در محل مخازن 80 هزار متر مکعبي سالاريه قم تحويل داده مي شود. اختلاف ارتفاع سد تا شهر قم حدود 440 متر بوده و انتقال آب خام به تصفيه خانه و از تصفيه خانه به شهر قم با روش ثقلي انجام مي شود.
جهت حفاظت خط انتقال از خوردگي خارجي از پوشش قيري گرم و 12 ايستگاه حفاظت كاتديك استفاده شده است. همچنين به دليل اختلاف ارتفاع زياد بين تصفيه خانه و شهر قم دو ايستگاه فشار شکن نيز در طول خط انتقال در محل هاي کوه ميل و کوه سفيد در نظر گرفته شده است

8-2- وضعيت مالکيت تصفيه خانه
زمين هاي تصفيه خانه آب قم از "اراضي ملي" مي باشد که طبق لايحه قانوني سال 1358 شوراي انقلاب به مجري طرح واگذار گرديده است ولي هنوز سازمان منابع طبيعي استان مرکزي سند مالکيت صادر نکرده است. اين اراضي به ميزان 55 هکتار از 60 اصلي مکرر موسوم به همت آباد مي باشد

8-3- مشخصات فنی تصفيه خانه
به طور کلي ابنيه، تأسيسات و تجهيزات ايجاد شده در اين تصفيه خانه را مي توان به شرح ذيل طبقه بندي نمود.

8-3-1- حوضچه اختلاط سريع
تصفيه خانه آب قم داراي يک حوضچه اختلاط سريع به حجم 264 متر مکعب با دو همزن ملخي معمولي 21 کيلوواتي مي باشد.

8-3-2- حوضچه هاي زلال ساز
آب پس از خروج از حوضچه اختلاط سريع توسط حوضچه تقسيم بين حوضچه هاي زلال ساز تقسيم مي شود. اين تصفيه خانه داراي چهار حوضچه زلال ساز از نوع کلريفلاکيوليتور به قطر کلي 38 متر و قطر مياني 12 متر و به عمق 5 متر مي باشد. هر يک از کلاريفايرها داراي يک پل متحرک دوار است که بر روي آن چهار پارو به منظور جمع آوري و هدايت لجن ته نشين شده به سمت خروجي لجن نصب شده است. همچنين دو همزن 2/2 کيلوواتي، يک الکتروموتور 75/0 کيلوواتي و يک گيربکس و يک پمپ لجن برگشتي 4 کيلوواتي در هر کلاريفاير بر روي پل متحرک نصب شده اند. شکل 8-5 نماي داخل و خارج كلاريفايرها را نشان مي‌دهد.

شکل 8-5– نمايي از زلال‌سازها (كلاريفايرها)
8-3-3- صافی های شنی
فرآيند فيلتراسيون آب در اين تصفيه خانه توسط دوازده صافي شني از نوع تند ثقلي هر يك به مساحت 77 متر مربع انجام مي شود. دانه بندي ماسه هاي مورد استفاده در اين صافي ها بين 7/0 و 2/1 ميلي متر و ضخامت كل لايه هاي ماسه در حدود 90 سانتي متر مي باشد. ضريب يکنواختي دانه هاي ماسه (UC) معادل 4/1 و اندازه موثر (ES) آن ها معادل 9/0 ميلي متر مي باشد. فيلترهاي (صافي‌هاي) موجود از نوع بستر تك جنسي (كوارتز) و تند مي‌باشد كه بصورت دو لايه قرار گرفته است. ظرفيت هر كدام از فيلترها 600 مترمكعب در ساعت مي‌باشد.

8-3-4- مخزن هم سطح سازي
اين مخزن در شمال ساختمان صافي ها قرار گرفته و به منظور کنترل سطح آب صافي ها طراحي و منظور شده است.

8-3-5- مخزن لجن
آب حاصل از شستشوي صافي ها به مخزن لجن موجود منتقل مي شود و از آن براي آبياري فضاي سبز تصفيه خانه استفاده مي شود.

8-3-6- مخازن ذخيره آب صاف
آب صاف اين تصفيه خانه به چهار مخزن ذخيره آب كه هر کدام 5000 متر مکعب ظرفيت داشته و در ضلع غربي تصفيه خانه واقع شده اند هدايت مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب