مرجع تخصصی آب و فاضلاب

واژه بن ماري ( bain-marie) عبارتي فرانسوي است كه حمام هاي آبي نيز ناميده مي شود. كاربرد فراواني در رشته هاي مختلفي اعم از علوم طبيعي، صنعت، آزمايشگاه هاي پزشكي و آشپزي دارد. اين روش براي حرارت دادن تدريجي و غير مستقيم مواد تا رسيدن به دمايي ثابت، يا براي گرم نگه داشتن مواد طي  دوره اي زماني مورد استفاده قرار مي گيرد. اين روش به طور وسيع در آزمايشات بيوشيمي، انعقادي و ... مورد استفاده قرار مي گيرد.
بن‌ماري در انواع، اشكال و سايزهاي مختلفي موجود است.  اكثرا محفظه اي فلزي دارند كه خود از سه يا چهار بخش پايه تشكيل شده است: يك دستگيره، يك محفظه بيروني (يا زيرين) روكش دار كه دربرگيرنده مايع داخل حمام است، يك محفظه كوچك تر داخلي (يا فوقاني) كه درون محفظه بيروني قرار گرفته و مواد مورد آزمايش كه قرار است دماي آن تنظيم شود را دربر مي گيرد، اين محفظه معمولا تا نيمه در مايع فرو مي رود. زير محفظه خارجي نيز منبع حرارتي قرار دارد.
‌اين حمام ها در بسياري از آزمايشات، به منظور فراهم كردن شرايط واكنش هاي شيميايي در دماي بالا (و گاهي اوقات پايين) مورد استفاده قرار مي گيرد. حمام آبي عبارت از يك محفظه شناور در ديگچه اي باز (فلزي مانند استيل ضد زنگ) است كه ممكن است بر روي آن درپوشي نيز تعبيه شده باشد، اين درپوش اكثرا به صورت زاويه دار قرار داده مي شود تا بخارات حاصله داخل محفظه شناور نريزد.

 آب و روغن سيليكون متداول ترين مايعات مورد استفاده در حمام هاي داغ هستند. حمام آبي براي تا دماهاي 100 درجه سانتيگراد كاربرد دارند كه بهتر است براي جلوگيري از رسوب املاح بر روي المنت از آب مقطر استفاده شود . حمام هاي روغني براي دماهاي بالاتر از 100 درجه سانتيگراد مورد استفاده قرار مي‌گيرند. محفظه حمام روي صفحه داغي (hot plate‌) حرارت مي بيند و ظرف حاوي مواد آزمايش (بالن، ارلن ماير يا بشر) را داخل آن قرار مي دهند به طوري كه داخل آن شناور باشد. معمولا يك دماسنج نيز جهت پايش دما داخل مايع قرار داده مي شود.  ‌معمولي ترين حمام هاي آبي از دماي محيط تا 80 درجه سانتيگراد يا 99 درجه سانتيگراد را توليد مي كنند. حمام هاي جوشان آب را در دماي 100 درجه سانتيگراد (تحت شرايط نرمال)به جوش مي آورند. حمام هايي كه در دمايي بالاتر از 100 درجه سانتي گراد كار مي كنند به مايعي مانند روغن نياز دارد. حمام هايي كه در دمايي پايين تر از دماي محيط كار مي كنند به يك سيستم خنك كننده داخلي يا خارجي نياز دارند. در صورتي كه دماي كار آن از نقطه انجماد آب نيز پايين تر بود، بايد با يك محلول ضد انجماد پر شود. اگر به كنترل بسيار دقيقي احتياج بود، حمام هاي آزمايشگاهي لرزان با ترموستات و سيركولاتور دقيقي لازم است.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

نکاتی در رابطه با کار با "بن ماری (حمام آب)"

محفظه بن ماری باید همیشه حاوی مقدار کافی آب مقطر تمیز باشد. بنابراین قبل از روشن ساختن ان از کافی بودن حجم آب اطمینان حاصل کنید، خصوصا" زمانیکه می خواهید شبانه یا برای مدت طولانی دستگاه را روی دمای بالایی روشن بگذارید. بدیهی است که کم شدن آب آن باعث بروز آسیب در دستگاه و آتش سوزی خواهد شد.

برای پر کردن بن ماری از آب یکبار تقطیر استفده نمایید. مراقب باشید که نمونه های شما به آب نفوذ نکند. در صورت مشاهده آلودگی در آب بن ماری، بلافاصله آب آنرا به طور کامل تخلیه و پس از شستشوی محفظه آنرا از آب تمیز پر نمایید.

در صورت استفادة بلند مدت خصوصا" در دماهای بالا، در محفظه را بسته نگهدارید تا از تغییر بیش از حد، فشار آمدن به دستگاه و کثیف شدن احتمالی آن جلوگیری شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب