مرجع تخصصی آب و فاضلاب

دستورالعمل نحوه نگهداري وبهره برداري از سيستم های آبیاری قطره ای

1ـ آبياري طبق برنامه تنظيمي
يك سيستم آبياري قطره اي هرچند كه بر اساس اصول صحيح طراحي واجرا شده باشد ، در صورتيكه هنگام بهره برداري از اين سيستم ، برنامه تنظيم شده رعايت نگردد، بازدهي مطلوبي نخواهد داشت . آبياري سيستم بايستي بر اساس يك برنامه منظم صورت گيرد. بدين منظور معمولا شير فلكه هر قطعه آبياري در روي نقشه
طرح شماره گذاري شده و شماره شير فلكه طبق شيفت بندي بايستي با هم باز شوند و ساعت آبياري در مواقع مختلف در روي جدولي درج مي گردد. بايستي طبق اين جدول تنظيمي شير فلكه ها را باز وبسته نمود .

2ـ كنترل تميزي فيلترها وتشريح كامل روش شستشوي انواع فيلترها در زمان مناسب
2ـ1ـ سيكلون :
در زير هر سيكلون محفظه اي تعبيه گرديده است كه محل تجمع ذرات معلق در آبي كه بوسيله سيكلون از آب جدا شده اند مي باشد . براي تميز كردن سيكلون در هر نوبت آبياري دريچه سيكلون را باز نموده ومحفظه مذكور را تخليه نمود. در صورتيكه اين محفظه پر شود ، سيكلون قادر به جدا سازي ذرات از آب نخواهد بود. اين امر فيلترهاي شن و توري را نيز كثيف خواهد نمود ضمن اينكه چرخش ذرات شن در داخل سيكلون باعث سائيدگي ديواره داخلي سيكلون نيز خواهد شد زمان تميز كردن فيلتر سيكلون به كدورت آب آبياري بستگي دارد هر قدر ناخالصي هاي جامد آب بيشتر باشد فيلترها بايستي زود به زود تميز شوند وهر قدر اين ناخالصي ها كمتر باشد فاصله زماني بين تميزكردن فيلتر ها افزايش مي يابد . معمولا زمان بين دو شستشوي متوالي فيلتر در حين آبياري از طريق تجارت كسب شده در طول زمان استفاذه از سيستم تعيين مي گردد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

امروزه با توجه به بحثهای جدی شکل گرفته در زمینه توسعه روشهای آبیاری نوین به منظور استفاده بهینه و موثر از منابع آبی و مقابله با محدودیتهای آبی بوجود آمده در دنیا، موضوع مدیریت و نگهداری این نوع سیستمها نیز مطرح می شود. اعمال صحیح این نوع مدیریت در تداوم بکار گیری این نوع سیستمها و حفاظت از منابع آبی نسبت مستقیم داشته و فرهنگ گسترش صحیح این نوع سیستمها را بهمراه خواهد داشت.
عدم رعایت رفتار صحیح در نگهداری و بهره برداری از این سیستمها عواقب ناگواری در بسیاری از مناطق دنیا بهمراه داشته به طوری که علی رقم سرمایه گذاریهای سنگین در این بخش نه تنها فرهنگ استفاده و گسترش بکارگیری سیستمهای آبیاری رشدی نشان نداده بلکه تاثیر منفی در اذهان و تفکرکشاورزان آن مناطق را بهمراه داشته است.
از این رو متن حاضر قدمی است هر چند کوچک در شناساندن رفتار های عملی در نحوه نگهداری و مدیریت بهره برداری از اینگونه سیستمها. در متن حاضر نخست به مدیریت اسید شویی به منظور پیشگیری از انسداد اجزای سیستمهای آبیاری قطره ای پرداخته شده است، امید است در آینده نزدیک به دیگر ارکان مدیریت بهره برداری و نگهداری سیستمهای آبیاری تحت فشار پرداخته شود.
اسید شویی
اسید در سیستمهای آبیاری به منظور شستشوی رسوبات تثبیت شده درون لوله ها و قطره چکانها که ناشی از مواد شیمیایی محلول در آب آبیاری می باشد کاربردهای فراوانی دارد. این نوع رسوبات یا از آب آبیاری ناشی شده(به دلیل وجود بی کربنات و کربنات کلسیم به میزان بالاتر از حد مجاز 200 ppm ) و یا به دلیل بکار گیری و تزریق کودهای محلول نا مرغوب در آب آبیاری بوجود می آید. جهت تزریق کود به درون سیستم آبیاری می بایست از کودهای اسیدی که خود به دلیل داشتن pH بسیار پایین موجب نگهداری مناسب سیستم می شوند استفاده نمود.
البته از اسید علاوه بر بر طرف نمودن انسداد در قطره چکانها ، جهت ارتقای مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک مزرعه نیز استفاده می گردد که در این مورد پس از آزمایش خاک با کارشناس خاکشناسی خبره می بایست مشورت شود.
نحوه اسید شویی
جهت اجرای موثر اسید شویی می بایست pH آب آبیاری هنگام کار در سیستم بین 2 الی 3 پایین آورده شود در این حالت آب آبیاری قادر خواهد بود ذرات رسوب درون قطره چکانها و لوله ها را حل کرده و به بیرون هدایت کند.
همگام تزریق اسید دقت شود به ریشه های حساس گیاهان صدمه ای وارد نشود. در صورت رعایت موارد زیر میزان خسارت احتمالی به ریشه گیاهان به حداقل خواهد رسید:
1- قبل از تزریق اسید با آبیاری میزان آب موجود در خاک را به ظرفیت مزرعه برسانید(در این حالت اسید به محض ورود به خاک رقیق شده و میزان خسارت به حداقل می رسد)
2- مدت تزریق اسید در شبکه به دقت محاسبه شود.
3- پس از تزریق اسید به شبکه سیستم به مدت حداقل 1 ساعت به حالت خاموش در آید تا اسید به صورت کامل رسوبات را حل نماید. با انجام این عمل خاصیت اسیدیته محلول خروجی نیز
کاهش می یابد.
4- پس از خروج اسید از سیستم، شبکه حداقل برابر مدت تزریق اسید با آب شستشو داده شود.
5- جهت اطمینان بیشتر از خروج اسید از محیط رشد ریشه بهتر است به مدت 2 ساعت خاک زراعی تحت آبیاری قطره ای قرارگیرد.
توجه نمایید در هنگام کار با انواع اسید تمامی نکات ایمنی لازم در هنگام بکار گیری و تزریق آن را رعایت نموده و هنگام رقیق نمودن اسید همواره اسید را به آب اضافه نمایید. از آنجایی که برخی از فلزات مانند آهن در برابر اسید مقاوم نیستند بنابر این قبل از تزریق اسید به درون سیستم از جنس کلیه قطعات نصب شده بر روی سیستم خود آگاه شوید. لوازم ساخته شده از جنس پلی اتیلن و پی وی سی معمولا در برابر اسید مقاوم هستند.
اسیدهای مناسب جهت شستشوی سیستم به شرح زیر می باشد:
- اسید هیدروکلریک
- اسید سولفوریک
- اسید فسفریک

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

انسان برای حفظ سلامتی خود به مصرف میوه ها و محصولات باغی نیاز دارد.بدون شک تولید غذای کافی و مطلوب از اهداف توسعه ملی و امنیتی هر کشور محسوب می شود و این امر میسر نخواهد شد مگر با اتخاذ تدابیری مانند:
۱-افزایش سطح زیر کشت و استفاده از تواناییهای منابع آب موجود با ایجاد شبکه های جدید آبیاری
۲-افزایش تولید به ازای هر واحد آب مصرفی از طریق کاربرد شیوه های جدید آبیاری
۳-بالابردن مقدار تولید در هر واحد از سطح زمین های زیر کشت

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

امروزه با توجه به بحثهای جدی شکل گرفته در زمینه توسعه روشهای آبیاری نوین به منظور استفاده بهینه و موثر از منابع آبی و مقابله با محدودیتهای آبی بوجود آمده در دنیا، موضوع مدیریت و نگهداری این نوع سیستمها نیز مطرح می شود. اعمال صحیح این نوع مدیریت در تداوم بکار گیری این نوع سیستمها و حفاظت از منابع آبی نسبت مستقیم داشته و فرهنگ گسترش صحیح این نوع سیستمها را بهمراه خواهد داشت.
عدم رعایت رفتار صحیح در نگهداری و بهره برداری از این سیستمها عواقب ناگواری در بسیاری از مناطق دنیا بهمراه داشته به طوری که علی رقم سرمایه گذاریهای سنگین در این بخش نه تنها فرهنگ استفاده و گسترش بکارگیری سیستمهای آبیاری رشدی نشان نداده بلکه تاثیر منفی در اذهان و تفکرکشاورزان آن مناطق را بهمراه داشته است.
از این رو متن حاضر قدمی است هر چند کوچک در شناساندن رفتار های عملی در نحوه نگهداری و مدیریت بهره برداری از اینگونه سیستمها. در متن حاضر نخست به مدیریت اسید شویی به منظور پیشگیری از انسداد اجزای سیستمهای آبیاری قطره ای پرداخته شده است، امید است در آینده نزدیک به دیگر ارکان مدیریت بهره برداری و نگهداری سیستمهای آبیاری تحت فشار پرداخته شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب