مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب ژاول محلولی است از ۱۰ تا ۱۶ درصد هیپوکلریت سدیم (NaOCl) در آب. این محلول را برتوله، کشف کرد و چون نخست در محله ژاول پاریس تولید می‌شد، به آب ژاول معروف شد.

آب ژاول ماده‎ای سمی است. رنگ آن نزدیک به زرد و طعم و بوی آن تند است. آب ژاول را برای گندزدایی و بوزدایی به کار می‎برند. از این ماده در صنعت به عنوان رنگ‎زدا و سفید‏کننده پارچه و خمیر کاغد استفاده می‎شود. در خانه‎‏ها برای ضد‏عفونی کردن سبزی‏ها و سفید کردن رخت‏ها به هنگام رختشویی از آب ژاول استفاده می‏کنند. این محلول با نام‏های گوناگون در بازار به فروش می‏رسد. خاصیت ضدعفونی کننده آب ژاول به دلیل تولید کلر آزاد می‌باشد.

آب ژاول را از دمیدن گاز کلر درمحلول سدیم هیدروکسید تهیه میکنند. از جمله تستهایی که روی آب ژاول انجام می‌شود تعیین مقدار کلر آزاد وتعیین مقدار  NaOHاست.

آب ژاول محلولی ناپایدار است ودر اثر حرارت و نور به تدریج خاصیت خود را از دست می‌دهد.

عدد اکسایش کلر در سدیم هیپوکلریت +1 است.با تبدیل آن به یون کلر، عدد اکسایش آن به -1 می رسد.یعنی طی این عمل کلر کاهش پیدا می کند.


با استفاده از تیتراسیون اکسایش کاهش، می توان مقدار کلر فعال موجود در محلول سدیم هیپوکلریت(آب ژاول) را اندازه گیری کرد.

این واکنش در یک محیط اسیدی که شامل مقدار اضافی KI می باشد،انجام می شود.وجود مقدار اضافی KI به این دلیل است که مطمئن شویم تمام یون هیپوکلریت (-ClO ) موجود در آب ژاول به یون کلرید احیا خواهد شد.حجم مشخصی از آب ژاول را می توان در محیط اسیدی و در حضور KI اضافی تیتر کرد.

ClO^- (aq) + 2 H⁺ (aq) + 2 e^- ---> Cl^- (aq) + H₂O (l)

مقدار ید آزاد شده در این واکنش را می توان از طریق تیتراسیون با محلول سدیم تیو سولفات ( با غلظت معلوم)  در حضور شناساگر نشاسته به دست آورد.

 2S₂O₃^2- (aq) + I₂ (aq) ---> 2 I^- (aq) + S₄0₆^-2

mol ClO^- = (1 mol ClO^-/mol I₂)•(1 mol I₂ /2 mol S₂0₃^2- )•(mol S₂0₃^2- )

یعنی مقدار مول سدیم هیپوکلریت برابر خواهد بود با نصف مقدار مول سدیم تیوسولفات.(مول سدیم تیوسولفات با استفاده از رابطه n=MV از روی حجم مصرفی محلول سدیم تیوسولفات و مولاریته ی این محلول قابل محاسبه است.).سپس از روی تعداد مول، جرم را می توان حساب کرد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب