مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سیل وسیلاب

 
در خلال یا پس از یک بارندگی شدید ، مقدار دبی رودخانه به سرعت افزایش یافته و درنتیجه آب از بستر عادی خود سر ریز نموده و دشت سیلابی و مناطق اطراف را دربر می‌گیرد. با بررسی دشت سیلابی قدیمی و آبرفتهای آن ، شاید بتوان با درجه‌ای از تقریب احتمال وقوع و بزرگی سیلهای آتی منطقه را مشخص کرد. اصولا بزرگی سیلها و تکرار آنها در طول زمان تابع شدت بارندگی ، نفوذپذیری زمین و وضع توپوگرافی منطقه است.

البته امروزه به دلیل دخالتهای بی رویه در بسیاری نقاط که قبلا سیل نمی‌آمده ، طغیانهای بزرگی مشاهده می‌شود. فعالیت بشر به چند صورت احتمال وقوع سیل را افزایش می‌دهد. از آن جمله می‌توان به ساختمان سازی در دشت سیلابی رود که مستلزم اشغال بخشهایی از آن است و باعث کاهش ظرفیت طبیعی رود می‌شود، اشاره کرد. به این ترتیب محدوده‌ای از دشت سیلابی که در زمان طغیان زیر آب می‌رود، گسترده تر می‌گردد.

شهر سازیها و حذف گیاهان باعث کاهش مقدار آب نفوذی و افزایش آب سطحی می‌شود. حجم زیاد آب از یک طرف بر برزگی طغیان می‌افزاید و از طرفی با افزایش فرسایش، رسوباتی به وجود می‌آورد که با برجای گذاشتن آنها ظرفیت بستر اصلی رود کاهش می‌یابد. موارد پیش معمولا تاثیر تدریجی دارند، ولی سیلهای ناگهانی و فاجعه آمیز اغلب بر اثر تخریب سدها و بندها ، ایجاد می‌شوند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

الف : پيش بيني سيلاب

سابقه اولین پیش بینی سیل در دنیا به سال 1897 ‏ در فرانسه بر می گردد. در آن سال هیدرولوژیست ها احتمال وقوع سیل در یکی از رودخانه های بزرگ فرانسه را از سه روز قبل پیش بینی کردند که این پیش بینی منجر به کاهش تلفات جانی و مالی گرد ید. سایر بررسی ها نیز نشان می دهد که از دیر باز به کارگيري روش های مختلف برای پیش بینی رواج داشته است.

‏سیستم های پیشرفته پیش بینی سیل به عنوان یکی از روش هاي غیر سازه ای مدیریت سیلاب، بیش از نیم قرن است که در اکثر کشورها مورد توجه قرار گرفته است. در زمینه ایجاد سیستم های پیشرفته پیش بینی سیل چه از لحاظ سخت افزاری و چه از لحاظ نرم افزاری تجربه مفیدی در سطح بین المللی وجود دارد.

مؤلقه های سیستم های هشدار سیل موجود شامل سه بخش اصلی:

1) اندازه گيري، پایش و ارسال داده ها،

2 ‏). بخش نرم افزاری و مدل های ریاضی و

3 ‏) بخش مدیریت و اطلاع رسانی مي باشد.

 مهمترین اجزاء بخش نرم افزاری سیستم، شامل شبیه سازی بارش _ رواناب و فرموله کردن روابط حاکم در فرآیند تبدیل بارش به رواناب، روندیابی سیلاب در رودخانه ها و مخازن و واسنجی و اصلا‏ح سیستم در زمان واقعی و برنامه رابط کاربرمی باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب