بهره برداری از منابع آب

درحال مشاهده: بهره برداری از منابع آب

ادعونی اهدای خون

بهره برداری از منابع آب

۱۳۸۹/۱۰/۰۸

12:0

امیرحسین ستوده بیدختی

شناسايــــي پرت آب در شبكه هاي آب رساني شهري بصورت هاي فيزيكي و غير فيزيكي كه از مخازن ذخيره و لوله هاي اصلي شبكه توزيع آب شهري و نيز شبكه هاي فــرعي و انشعابات مشتركين كه ممكن است بصورت نشت آب و يا تركيدگي لوله هاي اصلي و فرعي شبكه و انشعابات و شيرهاي شبكه به خارج از ســــيستم توزيع آب منتقل شود و حجم عظيمي از آب سالم و بهداشتي هدر ميرود كه با مشكلات فراواني توليـــــــد و در بعضي از شهرها تصفيه مي شود و هزينه هاي هنگفتي را شركتــهاي آب و فاضلاب بابت آن خرج مي نمايند و در كشور ما علاوه بر آنكه از نظر اقتصادي هزينه هاي كلاني متوجه دولت در اين زمينه مي شود كشور ما داراي منابع محدود آب مي باشــــــد و در بيشتر موارد 60-40 درصد آب توليد شده براي شرب شهري بصورت تلفات هدر ميرود كه رقم بسيار بالايي است .
بنابراين شناسايي راههاي بروز تلفات آب و ارائـــــه راهكارهـــــاي مقابله با آن شكلات زيادي را از پيش پاي صنعت نوپاي آب و فاضلاب كشور بر ميدارد.
تعريف آب به حساب نيامده : (پرت شبكه يا تلفات شبكه)
تلفات آب در شبكه آبرساني شهري به دو صورت مشهود است .
الف :تلفات فيزيكي آب.

ب : تلفات غير فيزيكي .

بسیاری از جوامع یا افراد ، قدر نعمت‌های موجود را نمی‌دانند و این قدرنشناسی را بهره برداری نادرست از این نعمت‌ها نشان می‌دهند. یکی از این نعمت‌های بزرگ خداوند ، آب است. چون منابع آب محدود است، باید در استفاده از آنها دقت کافی به عمل آید. در بخش کشاورزی ، عوامل زیادی سبب هدر رفتن مقدار زیادی از آب می‌شود که بر فراز آنها عبارتند از:

ـ آبیاری مزارع در زمان نامناسب
ـ آبیاری به هنگام ظهر که گرمای هوا سبب افزایش تبخیر می‌شود، مقدار زیادی از آب را هدر می‌دهد.
ـ غرقابی کردن زمین کشاورزی و نفوذ دادن آب به اعماق زمین
آب زیاد دادن به زمین ، سبب می‌شود که خاک تا عمق زیادی از آب پر شده ، فضاهای خالی آن پر شود.
ـ آلودگی آبها
ـ بوسیله سموم دافع آفات گیاهی و یا ریختن کودهای شیمیایی ، آبها آلوده می‌شوند.
ـ تامین آب آشامیدنی شهر و روستا
ـ مردم به آب سالم برای آشامیدن و پرداختن به امور بهداشتی نیاز دارند. تامین آب با صرف هزینه و سرمایه گذاری زیاد انجام می‌‌شود. در تامین آب سالم و مناسب ، به مراحل زیرین پرداخته می‌شود:
ـ کشف منابعی که برای آشامیدن و سایر مصارف مردم مناسب باشد.
ـ جمع آوری آبهای سطحی یا بهره برداری از آبهای زیرزمینی
ـ تصفیه آب برای از بین بردن آلودگیهای احتمالی
ـ انتقال آب از محل تصویه به محل‌های مصرف (شهر و روستا)
ـ مراقبت از تاسیسات ، کانالها و لوله‌های انتقال آب
همه موارد اخیر به تخصص ، هزینه و زمان نیازمند است. بنابراین ، در مناطق شهری و روستایی آبهای آشامیدنی لوله کشی شده یا تصفیه شده با صرف مخارج زیادی فراهم می‌شود و باید در استفاده از آنها دقت کافی به عمل آید. زندگی شهرنشینی و تراکم جمعیت در شهرها و توجه به امور بهداشتی آنها ، سبب شده است که نیاز بیشتری به آب آشامیدنی سالم احساس شود. تامین آب مناطق شهری و روستایی گاهی سبب کاهش مورد نیاز کشاورزی و باغداری می‌شود.
● بهره برداری از آب در صنایع
در اوایل قرن بیستم ، از کل مصارف آب در جهان ، حدود ۶% در بخش صنایع مصرف می‌شد. هم اکنون این رقم ۴.۵ برابر شده است. در ایران فقط ۵% از کل مصرف آب مربوط به صنایع می‌باشد. آبی که به صنایع می‌رسد، معمولا خیلی زود کیفیت خود را از دست می‌دهد یا گرمای آن زیاد می‌شود و یا آلودگی شیمیایی و میکروبی پیدا می‌کند. گرمای آب مورد نیاز صنایع را می‌توان با برجک‌های خنک کننده گرفت و آب را دوباره یا چندباره مورد استفاده قرار داد. اما رفع آلودگی شیمیایی یا میکروبی به تخصص و هزینه زیادی نیاز دارد. البته آبهای آلوده صنعتی به مدت زیادی در طبیعت باقی می‌مانند.
● بحران آب
روند افزایش جمعیت و گسترش منابع و نیاز به آب برای تامین غذای بشری سبب شده است که آب به عنوان یک عامل حیاتی و بوجود آورنده بحران تلقی شود. کافی است برای پی بردن به ارزش آب و نقش آن در ایجاد تنش های سیاسی به جدالهای سران کشورها بر سر تقسیم آبها و مرزهای آبی توجه شود. برای حل این بحران استفاده از آب رودخانه‌ها تا یک سقف معینی مجاز است. آبهای مرزی حتی جنگهایی را بین کشورها به وجود آورده و اختلافات اساسی ایجاد کرده است که با مصرف مناسب و برنامه‌ریزی دقیق در مصرف می‌شود از این بحرانها خلاصی یافت.
● مصرف بهینه آب
بر اساس بررسی‌های به عمل آمده میانگین آب مصرفی سرانه جهان (صنعتی ، کشاورزی و آشامیدنی) در حدود ۵۸۰ مترمکعب برای هر نفر در سال است. متاسفانه این رقم در ایران با کمبود منابع آب ، ۱۳۰۰ متر مکعب در سال است. این امر بیانگر اتلاف منابع آب و اسراف بیش از حد منابع حیاتی است.
مقدار مصرف سرانه آب لوله کشی آشامیدنی در شهرهای ایران در حدود ۱۴۲ متر مکعب در سال است که از مصرف سرانه برخی کشورهای اروپایی پُرآب ، مانند اتریش (۱۰۸ مترمکعب درسال) و بلژیک (۱۰۵ مترمکعب درسال) بیشتر است. یکی از دلایلش این است که در ایران از آب آشامیدنی تصفیه شده برای شستشوی اتومبیل ، حیاط ، آبیاری باغچه‌ها ، استحمام ، لباسشویی و ظرفشویی استفاده می‌شود، در حالی که در اکثر کشورها آب آشامیدنی از آبی که به سایر مصارف می‌رسد ، جداست.
برای بهره برداری درست از آبهای آشامیدنی بهداشتی ، شاید بهترین راه جدا کردن آب آشامیدنی از آبهای مصرفی دیگر است.
در کشاورزی بایستی روشهای آبیاری متناسب با محیط باشد و یا از روشهای جدید آبیاری استفاده شود که اتلاف آنها کم است. مثلا آبیاری بارانی یکی از راه های بهره برداری از آبها در کشاورزی است.
تهیه آبهای آشامیدنی بهداشتی شهر و روستا به علت اینکه تصویه می‌شوند، بسیار پرهزینه‌تر از آبهای کشاورزی و صنعتی است. بنابراین ، باید در مصرف این آبها دقت کافی به عمل آید.
● آلودگی آبها
مسائل بهره برداری از منابع آب جهان فقط به مصرف نادرست بر نمی‌گردد. گاهی انسان با کارهای نادرستش ماهیت آب را تغییر می‌دهد که به آن آلودگی آب گویند. آلودگی آب ، تغییرات فیزیکی ، شیمیایی و زیستی (میکروبی) را شامل می‌شود. که عمده‌ترین این آلودگی‌ها را در زیر لیست می‌کنیم.
وارد کردن زباله های صنعتی یا خانگی در آب
▪ ریختن فاضلاب صنعتی ، خانگی و بیمارستانی در آب
آلودگی حرارتی آب که از طریق عملیات صنعتی در آب رودخانه‌ها ایجاد می‌شود. مثلا نیروگاه‌های تولید برق ، تولید فلزات و برخی کالاهای دیگر سبب آلودگی حرارتی آب می‌شوند. گرم شدن آب ، ارگانیسم موجودات زنده جهان را بهم می‌زند، زیرا برخی از گیاهان ، ماهی‌ها و موجودات زنده آبزی در آب رودخانه‌ها و دریاچه‌ها تا دمای خاصی می‌توانند تحمل کنند و دمای بیشتر یا کمتر از آنها حیات آنها را به خطر می‌اندازد. بنابراین ، آلودگی حرارتی نیز در نوع خود مهم است.
وارد کردن سموم دافع آفات گیاهی و کودهای شیمیایی آب را آلوده می‌کند. ورود مواد شیمیایی و عناصر نامطلوب در آب ، سبب آلودگی شیمیایی آن می‌شوند و چون آب در طبیعت در گردش است، آلودگی آب سریعا گسترش می‌یابد. جیوه ، سرب ، مواد شیمیایی سمی ، از خطرناکترین آلوده کننده‌های آب هستند و برخی از این مواد ، سالها در محیط باقی می‌مانند و حیات جانداران و گیاهان را به خطر می اندازند.

مطالب تصادفی:

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

موضوعات مرتبط: آب و آلودگی آب و آبیاری و منابع آب,حفاری ، سد,جمع آوری,تولید,انتقال و توزیع,چاه,زهکشی,مخازن

برچسب‌ها: بهره برداری , منابع آب , آب

ادامه مطلب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

درحال مشاهده: بهره برداری از منابع آب

بهره برداری از منابع آب

لیست مطالب

آرشیو موضوعی

برچسب ها

صفحات مهم

لینک دوستان

پیوندها

نویسندگان

آخرین مطالب

آرشیو