مرجع تخصصی آب و فاضلاب

بررسي انواع لوله براي انتقال آب
 
مقدمه
به طور كلي در خطوط انتقال آب با توجه به ويژگي هاي هر طرح از انواع مختلف لوله استفاده مي گردد . در اين طرح براي انتخاب لوله پارامترهاي مشروحه زير مورد توجه قرارگرفته است :
قطر لوله ، مقاومت مكانيكي ، نوع اتصال ، مسايل تعميراتي و نگهداري ، عمر مفيد ، تجربه كاربردي ، تأثير عوامل اجرايي …
با در نظر گرفتن پارامترهاي فوق الذكر و بررسي هاي انجام شده ، براي اين طرح پنج نوع لوله ، چدن نشكن ، فولادي و آزبست سيمان و GRP  و پلي اتلين مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است .
بنابراين با عنايت به مراتب فوق جهت انتخاب جنس و نوع لوله براي خط انتقال در طرح به لحاظ اقتصادي و فني به شرح زير مورد مطالعه قرار گرفته است .
لوله چدن نشكن ( داكتيل )
اين لوله از نظر خصوصيات مكانيكي و تحمل با خارجي مقاومت خوبي دارد و به علت سنگيني وزن در طولهاي كوتاهتري ( در حدود 5/5 متر ) توليد مي شوند . در ساخت لوله ريخته گري به روش گريز از مركز صورت مي گيرد و نحوه اتصال لوله به دو روش فشاري و گلند بولتي مي باشد . نوع فشاري را سازندگان با نامهايي نظير تايلوكس – تايتون و … مي نامند . اين اتصال را اتصال خودكار نيز مي گويند . اتصال نوع گلند و بولتي از نوع قديمي اتصالات چدني و چدن نشكن است .
دو كارخانه از سازندگان معتبر اين نوع از لوله ها عبارتند از :
1-لوله سازي خوزستان كه در كاخانه آن در اهواز مي باشد و حداكثر تا قطر اسمي  600 ميليمتر توليد مي نمايد و اتصا لا ت اين لوله ها از نوع تايتون مي باشد .
توليدات كارخانه فاقد اندود داخلي و پوشش خارجي است ( فقط با قير مذاب اندود شده اند ) و در صورت ضرورت لازمست اين امر به سفارش خريدار انجام شود .
2-ماشين سازي ايران كه كارخانه آن در 10 كيلومتري جاده ساوه ( نزديك تهران ) واقع شده و تا قطر اسمي 700 ميليمتر توليد مي نمايد و براساس نشريه هاي اين كارخانه امكان ساخت لوله تا قطر 1000 ميليمتر وجود دارد . توليدات اين كارخانه نيز فاقد داخلي و پوشش خارجي است (فقط با قير مذاب اندود شده اند ) و در صورت ضرورت لازم است اين امر به سفارش خريدار انجام شود .
استاندارد به كار گرفته شده در ساخت لوله ها ISO2531 است و با توجه به شرايط توليد و تجارب گذشته از توليدات داخلي ، به كارگيري اين لوله براي فشار كاري حداكثر 16 بار معقول به نظر مي رسد .
براساس آخرين ليست دريافتي از كارخانه هاي سازنده ، هر كيلو لوله چدن داكلتيل را 3350 ريال اعلام نموده اند .
لوله فولادي
لوله هاي فولادي قابليت كشش و انعطاف قابل توجهي را دارا بوده و از مقاومت مكانيكي خوبي برخودار مي باشند . در مقايسه با ديگر انواع لوله در طولهاي بزرگتري توليد و در نتيجه نياز به اتصالات كمتري دارند .
اتصالات اين لوله ها با پيچ و مهره ( كوپلينگ ) و يا جوشي مي باشدو از محاسن اين نوع لوله مي شود . سادگي نسبي حمل ونقل ، تعميرات و آب بندي ، كار گذاري و امكان ساخت قطعات و ا تصالات در داخل كشور را نام برد . از معايب اين لو له ها مي توان عدم مقاومت در مقابل خورندگي مي باشد و بايستي آنها را با مواد مختلف نظير اپوكسي ، اندود سيمان و يا حفاظت كا تد يك و غيره محافظت نمود .
در حال حاضر كار خانه هاي لوله سازي اهواز وابسته به شركت ملي نفت ايران ، كار خانه ايران اسپيرال واقع در جاده اصفهان – نائين و كار خانه لوله سازي سديد واقع در جاده ساوه و محدود ه شهر تهران لوله هاي فولادي در ا قطار مختلف توليد مي كنند . اين توليدات بر طبق استاندارد هاي  API , ASTM   مي باشد .
-تعيين ضخامت لوله فولادي
در تعيين ضخامت ورق براي ساخت لوله فولادي عوامل زير نقش دارند :
الف – تحمل فشار داخلي
ب- تحمل بار خارجي
ج- ضخامت لازم براي حمل و نقل
د-ضخامت ناشي از محدوديت ساخت
-تحمل فشار داخلي
در اين مورد لوله مي بايست فشارهاي هيد رو استاتيك ، فشار ناشي از ضربه چكش آبي و هم چنين فشار تست ر ا تحمل كند .
لوله فايبر گلاس (  GRP  )
 اساس ساخت اين لوله استفاده از الياف مصنوعي ورزين هاي نفتي است . الياف مصنوعي در اين نوع لوله وظيفه عمده تحمل نيروهاي كششي را به عهده دارد و اختلاف اساس سازندگان مختلف در شيوه بكار گيري اين الياف به دو صورت طولي و محيطي است .
رزين هاي مورد نياز ساخت لوله هاي G.R.P  عمدتاً از اختلاط شش ماده به اسامي :
منو پرو پيلن – دي اتيلن گلايكل – انيد ريد فتاليك – انيد ريد مالئيك – استابرين منومر – اسيد پالمنيك حاصل مي شوند .
اين لو له ها اكثراً در ا قطار با لا و به طول 12 متر توليد مي شوند . بنا بر ا علا ن كار خانه ها ، لوله هاي توليدي تا 32 بار فشار را تحمل مي كنند و از محاسن اين لوله ها مي توان سبكي وزن آنها ، مقاوم بودن در مقابل خورندگي ، احتياج نداشتن به پوشش داخلي و خارجي را مي تو ا ن نام برد ولي در خوش بينا نه ترين حالت ، حد اقل  پنجاه درصد مواد تشكيل دهنده لوله بايستي از خارج تأمين شود ، تهيه اين مواد پر هزينه و با مشكلات ارزي  همراه  خواهد بود .
بر اساس آخرين اطلاعات واصله از توليد كنندگان ، اين نوع لوله ها با اقطار بالاي 200 ميليمتر توليد مي شوند .با توجه به قيمت بالاي اين نوع لوله استفاده از آن مقرون به صرفه نمي باشد .

لوله هاي آز بست سيمان
لوله هاي آز بست سيمان از جمله لوله هايي است كه به علت داشتن قابليت تحمل فشار زياد در خطوط انتقال و لوله هاي  اصلي شبكه هاي توزيع آب مورد استفاده قرار مي گيرند . اين لوله ها از مخلوط كاملاً همگن سيمان ، الياف پنبه نسوز و آب سا خته مي شود . در اين مخلوط نبايستي مواد خارجي كه مو جبات فساد بعدي لوله ها را فراهم مي آورد وجود داشته باشد . توليد اين نوع لوله ها بر اساس استاندارد I.S.O  صورت مي گيرد . بر طبق اين استاندارد لوله هاي آزبست سيمان در كلاسهايD,C,B توليد مي شوند که به ترتیب فشار 6و9و12 اتمسفر را تحمل می نمایند.
سطح داخلي لوله هاي آز بست صاف و يك نواخت بوده و ضريب آبدهي آن نسبتاً بالاست و آبدهي آن در طول زمان بهره برداري تقريباً ثابت خواهد ماند . ضخامت اسمي جداره لوله ها ، روش و محل اندازه گيري آن توسط كار خانه سازنده مشخص مي گردد ، بطوري كه تما م خواستهاي استاند ارد فوق بر آورد مي شود . طول اين لوله ها معمولاً 5 متر و براي قطر هاي كمتر از 150 ميليمتر ، به طول 4 متر توليد مي شوند . خواص اين لوله ها عبارتند از :
-مقا ومت نسبتاً خوب در مقابل خو رندگي از دا خل و خا رج ،  اين مقا و مت با پو شش قيري و استفاده از سيمان ضد سولفات افزايش مي يابد .
-مقاومت متوسط در مقابل نيرو هاي خارجي
-مشكل حمل و نقل به علت شكنندگي
-سهولت نسبي نصب
-مشكل نسبي تعمير و تعويض
-ضريب زبري خوب
-محدوديت ساخت لوله هاي با قطر بيش از 700  ميليمتر
  لوله هاي پلاستيكي
 لوله هاي پلاستيكي با فرآورده هاي پترو شيميايي ساخته مي شوند . بيشترين و مهمترين مواد بكار رفته در ساختمان اين لوله ها ، پلي و ينيل كلرايد ( P.V.C   )  پلي اتيلن ( P. E ) مي باشند كه به آنها پلاستيك گويند . اين موارد در اثر حرارت نرم شده و پس از سرد شدن شكل قالب را به خود مي گيرند .
 لوله هاي    P.V.C داراي رنگ خا كستري و وزن آ نها سبك و به را حتي قا بل جا بجا كردن مي با شند . نا صا في ديواره دا خلي آ نها بسيار نا چيز است .ضريب هيزن ميليا مز در اين لو له ها با لا بوده و حد ود  150   در نظر گر فته مي شود . بد ين لحا ظ افت فشار هيدرو ليكي ناشي از عبور جريان نسبت به لو له هاي ديگر به مراتب كمتر خواهد بود .
امروزه كار خا نجات مختلفي چه در داخل و چه در خارج از كشور و اين لو له ها را تو ليد مي نمايند . كه مشخصات فيزيكي وخصو صيات نصب آ نها يكسان نيست . در هنگام استفاده از محصو لا ت كار خا نجات تو ليد كننده لا زم است طبق مشخصات مر بوط كار خا نه سازنده ،  ضخامت مورد نياز محصو لات انتخاب گر  دد . كا ر برد لو له هاي پلي اتيلن در چند سا ل گذشته بيشتر از لو له هاي    P.V.C  بوده واصو لاً لو له هاي پلي اتيلن به لحا ظ سادگي نصب و پايين بودن هزينه هاي اجرايي آ ن و همچنين مقاوم بودن آ نها در مقابل عوامل خو ر ند ه خاك براي عمل آ برسا ني مناسبتر است .
بطور كلي از بين لو له هاي ساخته شده از مصالح پترو شيمي ، لو له هاي پلي اتيلن داراي مزاياي قابل توجهي بوده وضمن مقاومت مناسب در مقابل خورندگي خاك ، هنگام نصب ، انحرافات افقي وعمودي را به راحتي تحمل مي كند . به همين دليل نشستهاي ناهمگن صدمه اي به لوله نمي رساند ولذا در اراضي سست وبا با لا بودن سطح آبهاي زير زميني كه عمليات بستر سازي با اشكال مواجه مي شود ، كاربرد لوله پلي اتيلن مناسب است . در حال حاضر اين لوله ها در داخل كشور از قطر 16ميليمتر الي 400ميليمتر با فشار كاري 6 ، 10و 16 اتمسفر ساخته مي شود . اتصال لوله به لوله توسط جوش حرارتي صورت گرفته و همچنين اتصالات و متعلقات اين لوله ها مي تواند از جنس چدن نشكن ، چدن معمولي و فولاد باشد . عمليات جوش اتصال لوله به لوله در خارج از ترانشه مي گيرد . لذا خاكبرداري اضافي در محل اتصالها ضروري نيست . به همين دليل سرعت نصب آنها زياد است . از خصوصيات ديگر لوله ها ي پلي اتيلن صاف بودن سطح داخلي جداره آنها است و با مر و ر زما ن تغيير مي كند . لذا در طراحي ، ضريب هيزن ويليا مز را مي توان 130- 125 در نظر گرفت ، عمر مفيد اين لوله ها به توجه به اظهار نظر سازندگان محدود 50 ساله پيش بيني مي شود كه از نظر هم قابل توجه مي باشد .
مقايسه لوله ها به لحاظ اقتصادي با توجه به شرايط فني طرح
مقايسه حاضر از نظر خريد ، حمل و نصب انواع لوله مطرح در طرح مد نظر بوده و شيرها ، متعلقات و اتصالات واقع در مسير يكسان در نظر گرفته شده است .
 نظر به اينكه بستر سازي و خاكريزي دور ور ودي لوله  ( پر كردن ترانشه ) در گزينه هاي مختلف لوله ، طبق فهرست بهاي خط انتقال ( سال 80) با يكديگر متفاوت مي باشند . لذا در مقايسه براي تعيين قيمت نهايي ( خريد و اجراء) كليه هزينه ها با ضرايب مربوطه در نظر گرفته شده است .
در اين مقايسه سعي گرديد ، با توجه به شرايط طرح قيمت هاي نزديكترين توليد كنندگان به محل پروژه در نظر گرفته شود .
با عنايت به مطالعات فوق توليد كنندگان عبارتند از :
الف – لوله چدن نشكن از كارخانه لوله و ماشين سازي ايران در كيلومتر 10 جاده تهران – ساوه با فاصله حدود 50كيلومتر از محل طرح .
ب – لوله فولادي از كارخانه لوله سازي سدي واقع در جاده ساوه با فاصله حدود 50 كيلومتر از محل طرح .
ج – لوله آز بست سيمان از شركت ايرا نيت واقع در شهر ري با فاصله حدود 30 كيلو متر از محل طرح .
د – كرايه حمل – با توجه به فصل چهارم فهرست بهاي خط انتقال آب(سال 80 )تعیین می گردد.
شاخص های فیزیکی آب و فاضلاب - شنبه هشتم خرداد 1389
فیلتراسیون(Filtration) - شنبه هشتم خرداد 1389
برکه های تثبیت - جمعه هفتم خرداد 1389
بررسی واحد تصفیه آب پتروشیمی - پنجشنبه ششم خرداد 1389
روشهای تست صحت عملکرد فرآیند استریلیزاسیون - پنجشنبه ششم خرداد 1389
اتوکلاوهای پیش خلاء یا کمک خلاء - چهارشنبه پنجم خرداد 1389
حذف بیولوژیکی نیتروژن - چهارشنبه پنجم خرداد 1389
تصفیه اولیه فاضلاب - سه شنبه چهارم خرداد 1389
مطالعه کاربرد استریلیزاسیون به روش فرمالدئید - سه شنبه چهارم خرداد 1389
تاریخچه اندیکاتورها - دوشنبه سوم خرداد 1389
فاضلاب و تصفیه آن - دوشنبه سوم خرداد 1389
تصفیه خانه فاضلاب شهر تبریز - یکشنبه دوم خرداد 1389
اندیکاتور بیولوژیکال فور - یکشنبه دوم خرداد 1389
Formaldehyde فرمالدئید - شنبه یکم خرداد 1389
تصفیه خانه آب شرب شهر گرگان - شنبه یکم خرداد 1389
روند تصفیه فاضلاب به روش برکه تثبیت - جمعه سی و یکم اردیبهشت 1389
روش های شناور سازی در تصفیه فاضلابهای صنعتی - پنجشنبه سی ام اردیبهشت 1389
آموزش نرم افزار(ILWIS) _راهنماي سيستم اطلاعات جامع زمين و آب - پنجشنبه سی ام اردیبهشت 1389
ضد عفونی خورشیدی آب (SODIS) چیست؟ - چهارشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1389
آلودگی آرسنیک در آب آشامیدنی - چهارشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1389
جنبه های میکروبی حائز اهمیت آب آشامیدنی - سه شنبه بیست و هشتم اردیبهشت 1389
جلبکهای شاخص آب آلوده - سه شنبه بیست و هشتم اردیبهشت 1389
فرآیندهای بیولوژیکی - دوشنبه بیست و هفتم اردیبهشت 1389
نمک‌زدائی به روش اسمز معکوس - دوشنبه بیست و هفتم اردیبهشت 1389
دستگاه سختیگیر - یکشنبه بیست و ششم اردیبهشت 1389
تصفیه آبهای صنعتی - یکشنبه بیست و ششم اردیبهشت 1389
آلاینده های آب و روشهای اندازه گیری کیفیت آب - شنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1389
جلبکها - جمعه بیست و چهارم اردیبهشت 1389
نانوسیلات - پنجشنبه بیست و سوم اردیبهشت 1389
میکروبیولوژی آب در شبکه های توزیع (WHO) - پنجشنبه بیست و سوم اردیبهشت 1389
انواع بانکینگ آب - چهارشنبه بیست و دوم اردیبهشت 1389
پمپاژ - چهارشنبه بیست و دوم اردیبهشت 1389
زئولیت ها - سه شنبه بیست و یکم اردیبهشت 1389
باران قلیایی - سه شنبه بیست و یکم اردیبهشت 1389
خلاصه ای از اندیس های خوردگی در آب - دوشنبه بیستم اردیبهشت 1389
سموم آب - دوشنبه بیستم اردیبهشت 1389
کاربرد ازن در تصفیه آب آشامیدنی - یکشنبه نوزدهم اردیبهشت 1389
برف معادل آب - یکشنبه نوزدهم اردیبهشت 1389
تبدیل واحد قلیائیت در آب - شنبه هجدهم اردیبهشت 1389
تاسیسات تصفیه خانه آب - شنبه هجدهم اردیبهشت 1389
حداکثر مجاز مواد موجود در آب آشامیدنی - جمعه هفدهم اردیبهشت 1389
نمونه برداری میکروبی آب - جمعه هفدهم اردیبهشت 1389
رقیق سازی نمونه های میکروبی - پنجشنبه شانزدهم اردیبهشت 1389
بیولوژی آب و فاضلاب - چهارشنبه پانزدهم اردیبهشت 1389
ترکیبات موجود درآب طبیعی - چهارشنبه پانزدهم اردیبهشت 1389
جذب سطحی بوسیله کربن فعال - سه شنبه چهاردهم اردیبهشت 1389
تحلیل نتایج تست ایمویک - سه شنبه چهاردهم اردیبهشت 1389
تصفیه خانه فاضلاب مربوط به مجموعه مرقد مطهر حضرت امام خمینی (ره) - دوشنبه سیزدهم اردیبهشت 1389
بررسی نحوه بهره برداری از دستگاههای کلرزنی - دوشنبه سیزدهم اردیبهشت 1389
اثرات سدها - دوشنبه سیزدهم اردیبهشت 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب