تاریخچه واهمیت جمع آوری فاضلاب

درحال مشاهده: تاریخچه واهمیت جمع آوری فاضلاب

ادعونی اهدای خون

تاریخچه واهمیت جمع آوری فاضلاب

۱۳۹۰/۰۵/۱۱

18:8

امیرحسین ستوده بیدختی

ازقدیم الایام آب را عامل حیات میدانستند. زندگی انسان و حیوانات و گیاهان بدون آب ممکن نیست، علاوه بر موارد مذکور پیشر فت های عظیم صنعتی در هر اجتماعی بوجود و فراوانی آب مربوط می باشد. آب مورد نیاز کلیه فعالیتها ی انسان در هر مصرفی تابع کیفیت شیمیایی خاصی است و بندرت اتفاق می افتد از یک منبع آب بتوانیم در تمام مصارف استفاده نمائیم. بر اساس شواهد موجود اجتماعات اولیه انسانی همواره در کنار منابع آب تشکیل گردیده است. امروز نیز در بعضی اجتماعات میزان آب مصرفی معیار تشخیص پیشرفتهای بهداشتی مردم آن اجتماع است خلاصه کلام آب که به مصداق آغاز گر حیات بوده، ادامه دهنده حیات نیز می باشدو زندگی انسان و تمام موجوداتی که به نحوی با او در ارتباط هستند بدون آب امکان پذیر نخواهد بود از مهمترین مواد موجود در آبهای مصرف شده بوسیله انسان می توان بهن پروتئن ها و چربی ها، کربوهیدراتهامواد پاک کننده صابونی یا دترجنت ها اشاره نموده اگر آبهای مصرف شده که به منابع اولیه خود برگردانیده می شود حاصل فعالیتهای صنعتی باشد محتوی فراران ترکیب شیمیایی که در صنایع مورد مصرف قرار گرفته خواهد بود. معمولاً آبهای مصرفی شده روزانه بوسیله انسان را که به محیط برمی گردانند فاضلاب شهری گویند و اگر این آبهای مصرف شده حاصل فعالیتهای صنعتی باشد پس آب صنعتی خواهند بود. فاضلاب محلول رقیقی است که 9/99 آن را آب و فقط 1/0 % آنرا مواد جامد یا سایر مواد تشکیل داده است. فاضلاب علاوه بر موادی که قبلاً نام برده شد ممکن است محتوی عوامل بیولوژیکی و باکتریهای بیماریزا باشد. مجموعه هر گونه تغییری در کیفیت منابع آبی در دنیا در اثر تخلیه فاضلاب یا پس آب رخ دهد به نحویکه سادگی و یا با تصفیه اندام نتوانیم از این منابع در مصارف عادی استفاده نمائیم، آلودگی گویند. بنابراین اولین نتیجه فعالیتهای اجتماعی و صنعتی انسان به صورت ویرانگری و تخر یب محیط زندگی از طریق آلوده سازی منابع آب و خاک هوا و تمام چیزهایی که در بهتر زیستن او دخالت دارند ظاهر می شود. متاسفانه بعد این ویرانگری بعلت پیشرفتهای اجتماعی و صنعتی بحدی رسیده است که حتی برای خود انسان غیر قابل تحمل شده است و ناچاراً مسائل مربوط به آلودگی محیط را به صو رت منطقه ای و جهانی در نشست های مورد بررسی و بحث قرار داده تا راه حل های مناسبی برای مبارزه با آلودگیها پیدا کند عواملی چون افزایش جمعیت پیشرفتهای تکنولوژی بهای اندکی که انسان برای محیط زیست به علت رایگان بودن قائل است و بسیاری عوامل دیگر در تشدید ویرانگری محیط زیست موثر است . بعضی از جامعه شناسان عامل فقر اجتماعی را نیز یکی از عوامل مهم آلوده سازی محیط میدانند بقول جامعه شناسان بین المللی جهان درگیر 3 نوع بیماری است، آلودگی ، جمعیت و فقر. عظمت آلودگی آبها به وسیله فاضلاب و پس آب وقتی بیشتر اشکار خواهد شد که بدانیم هر متر مکعب از این آبهای دور ریختنی بصورت خام یا تصفیه شده 40-10 متر مکعب آب خوب را آلوده می نماید و تنها آبهای سطحی نیستند که در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای اجتماعی و صنعتی انسان قرار گرفته اند بلکه تخلیه فاضلاب و پس آب در زمین می تواند آبهای زیر زمینی را بشدت آلوده سازد در بعضی شهرهای ایران در اثر اینگونه آلودگی ها به غلظت بسیار بالای یون نیترات که گاهی تا 3 برابر حد مجاز استاندارد جهانی است ب می خوریم. این موضوع موید این است که نفوذ مقادیر زیاد در زمین به مرور خاصیت تصفیه خاک را زایل نموده و لایه های خاک که میتوانستند سهمی در تغییرات کیفیت فاضلاب دفعی در زمین داشته باشند دیگر قادر به انجام این تغییرات نیستند از این رو تشکیل دهنده های فاضلاب بدون هیچ تغییری به آبهای زیر زمینی از آلودگی جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب شهری است.

تاریخچه جمع آوری فاضلاب :

مسئله بیرون راندن فاضلاب از محیط زیست انسان از زمانی بوجود آمد که مردم به زندگی گروهی روی آوردند. با پیدایش شهرها و گسترش شبکه های آبرسانی انسان برای پاکسازی و پاک نگهداری زندگی خویش، بیرون راندن پساب های بدست آمده را پسندیده و لازم دید پس از پیشر فت تکنیک شبکه های آبرسانی ، ساختن شبکه های دفع فاضلاب ها نیز مورد توجه قرار گرفت. قدیمی ترین کانالیزاسیون را می توان در آثار تمدن هندیان مشاهده نمود. در این آثار که تاریخ آنها به حدود 7000 سال پیش نسبت داده می شود باقی مانده ی فاضلابروهایی شهر بابل و نینوا و نیز در جزیره ی کرت آثاری از مجرای فاضلاب و آبریزگاههای همگانی دیده شده اند. در شهرهای یونان و ر وم قدیم آثار فاضلابروها به قطره های 2 تا 3 متر مشاهده می شوند که ساختمان آنها را به 2000 سال پیش از میلاد نسبت می دهند در اورشلیم آثار کانالهای هدایت فاضلاب به بیرون شهر و جمع آوری آن در دریاچه های فاضلاب و حتی استفاه از فاضلاب به عنوان کود در کشاورزی دیده دیده شده که تاریخ ایجاد آن به حدود 3000 سال پیش می رسد. در شهر بمبئی باقی مانده گندابرومائی مشاهده می شود که ساختمان آنها را به حدود 1900 سال پیش مربوط می دانند. تا حدود یکصد سال پیش بیشتر گندابروما و به ویژه کانالهای فرعی فاضلاب به صورت روباز ساخته می شدند. نخست پس از آشکار شدن اثر این قبیل کانالهای در بخش بیماری های واگیر کوشش بعمل آمد که تمام گندابروما و فاضلابروها در زیر زمین ساخته شوند. قرار گرفتن فاضلابروها در زیر زمین موجب شد که در پایین رفتن سطح آب زیر زمین تاثیر نیکوئی بنماید و این خاصیت نیز جزو محاس ایجاد شبکه های جمع آوری فاضلاب قرار گیرد. کانالهای اصلی شبکه ی جمع آوری فاضلاب ( اگو) شهر پاریس به درازی 36 کیلومتر در سال 1789 میلادی ساخته شدند شهر لندن پس از کشتار یکه بیماری و با در آن انجام داد و طی آن 25000 نفر تلف شدند در سال های 1832 تا 1848 دارای شبکه ی زیر زمین جمع آوری فاضلاب شد. هامبورگ در سال 1842 برلین در سال 1852 و فرانکفورت در سال 1866 دارای شبکه کانالیزاسیون شدند. در ایران تا گذشته ای نزدیک مسئله دفع فاضلاب بسته به وضعیت سطح آب زیر زمینی به دو گونه حل می شد.

1- در شهرهای که عمق سطح آب زیر زمینی و نفوذ پذیری زمین نسبتاً زیاد بوده از چاههای جذب کننده ی فاضلاب استفاده می شد این روش سنتی تاکنون نیز در بسیاری از شهرهای ایران منجمله در بیشتر نقاط تهران کاربرد دارد.

2- در شهرهای که سطح آب زیر زمینی بالا و با زمین از نفوذ پذیری کمی برخورد است مسئله ی دفع فاضلاب بدینگونه حل می شده است که اگر شهر دارای شیب کافی بوده و یا زهکشهای طبیعی مانند رودخانه در مجاورت آن قرار داشته با ساختن فاضلابروها ی موضعی و کوتاه فاضلابهای خانگی و سطحی را بدون تصفیه به بیرون شهر منتقل می ساختند. در این مورد می توان به عنوان مثال از فاضلابروهای قدیمی شهرهای ساحل جنوب ایران مانند اهواز و بوشهر نام برد. اما در صورتیکه شهر فاقد شیب کافی برای هدایت فاضلاب بوده و امکان جریان ثقلی فاضلاب وجود نداشته است با کمک لجن کشها، چاههای جمع آوری فاضلاب را خالی و به بیرون شهر منتقل کردند از اینگونه شهرها می توان زابل را به عنوان مثال نام برد. نخست در 20 تا 30 سال اخیر در بعضی از شهرها مانند اصفهان و اهواز اقدام به ایجاد شبکه های جمع آوری فاضلاب گردید و هم اکنون طرح شبکه های جمع آوری فاضلاب در بسیاری از شهرها که در این مورد با مشکلات حادی روبرو هستند در دست تهیه و یا اجرا می باشد. شهرهای بوشهر ، مرودشت و بجنورد از اینگونه می باشند.

اهمیت جمع آوری فاضلاب در جهان امروز:

با بزرگ شدن شهرها و افزایش جمعیت از یک سو و گسترش صنایع و کارخانه ها از سوی دیگر مسئله ی آلودگی محیط زیست روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند با گسترش زندگی ماشینی و به علت توجه نکردن افراد به منابع همگان هر روز انواع بیشتری از آلودگی محیط زیست آدمیان و حیوانات را ناسالم تر و زندگی آنها را در معرض خطری جدی تر قرار می دهد. لذا جمع آوری گندابها و پسابها از محیط زیست در شهرها از دیدگاههای زیر لازم و ضروری است.

الف- بهداشت همگانی: فاضلابها همیشه دارای مقدار بسیاری مواد خارجی هستند که به صورتهای گوناگون برای زندگی موجودات زنده زیان آور می باشند. وجود باکتریها و میکروبهای بیماری زا در فاضلابها عاملی است که بیش از یکصد سال گذشته زیان آن برای مردم آشکار گشته است و کشتارئیکه در گذشته بیماری های واگیر مانند وبا، طاعون، اسهال خونی، و غیره در نقاط گوناگون جهان انجام داده است مردم را به خطرهای ناشی از آلودگی آبها با این میکروبها آگاه کرده اند و در صورت ورود فاضلاب تصفیه نشده به منبعهای طبیعی آب باکتریهای هوازی موجود در آن اکسیژن محلول در آبرا تنفس کرده مواد الی فاضلاب را تغذیه می کنند مصرف اکسیژن محلول در آب سبب کاهش مقدار آن گشته و زندگی حیوانات ابزی را به خطر می اندازد.

ب: نظم محیط زیست: بر هم خوردن نظم محیط زیست بیشتر ناشی از ایجاد آبهای سطحی است در نتیجه بارندگی های شدید وبه علت کاهش نفوذ پذیری سطح خیابانها و پشت بامها در شهر نسبت به زمینهای بیرون آنها آبهای ناشی از بارندگی پس از شستشوی خیابانها و آلوده شدن به مواد آلی و معدنی موجود در سطح آنها به صورت فاضلابها سطحی، خیابانها را می پوشانند. پس از اینکه مدتی از شروع بارندگی بگذرد عنلاً آلودگی فاضلابهای نامبرده کاسته شده و لذا برای اینگونه فاضلابها کلمه آبهای سطحی نیز بکار برده می شود. مزاحمت آبهای سطحی به ویژه در نقاط پست و گود شهر که معمولاً آبهای نامبرده بیشترین مقدار خود را بدست می آورند افزایش می یابد و به عنوان مثال می توان به جنوب تهران اشاره کرد.

ج- کاربرد دوباره فاضلاب: موضوع کاربرد دوباره ی فاضلابها به علت نیاز روز افزون به آب روز به روز بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. به ویژه در ایران به علت کمی آب و گرانی آب آشامیدنی ، استفاده از فاضلابها ی پالایش شده برای مصرفهای غیر خانگی مانند آبیاری فضای سبز درون شهرها، پارکها جنگلکاری وشستشوی خیابانها و کانالهای فاضلاب اهمیت ویژه ای را پیدا می کند. با توجه به اینکه مصرفهای خانگی در شهرهای معمولاً کمتر از 50 در صد مصرف کلی شبکه های آبرسانی را تشکیل می دهند و ملاحظه می شود که کاربرد دوباره ی فاضلاب برای مصرف های غیر خانگی نامبرده تا چه اندازه می تواند به کاهش مشکل آبرسانی در شهرهای کم آب کمک نمایدو در اینجا باید یادآور شد که کاربرد فاضلابها ی تصفیه شده برای مصرفها ی آشامیدنی به علل اقتصادی و روانی هنور در جهان جنبه ی گسترده و عملی به خود نگرفته است در صورتیکه استفاده ی دوباره از فاضلاب تصفیه شده و فرستادن آن در شبکه ی شهری برای آبیاری فضاهای سبز و مصرفهای صنعتی از سال 1928 در آریزونای آمریکا شروع و روز به روز در نقاط بیشتری از جهان مورد استفاده قرار می گیرد ولی در ایران با وجود اهمیتی که به آن اشاره شد. تا کنون به استفاده از فاضلابهای خانگی برای آبیاری کشاورزی توجه کمتر و یا نادرستی شده است.

د- تاثیر ب سفره های آب زیر زمینی : جمع آوری فاضلابهای شهری توسط شبکه ی کانالیز اسیون در پایین بردن سطح آب زیر زمینی و پاک نگهداری منبعهای طبیعی آب زیر زمینی اثر چشم گیری دارد. موضوع آلوده نکردن آبهای زیر زمینی در کشور ما که سیستم بیرون راندن فاضلاب در آن به صورت سنتی خود و با استفاده از چاههای جذب کننده انجام می گیرد اهمیت بیشتری می یابد. در بیشتر شهرهای ایران به علت نداشتن دسترسی به منبعهای طبیعی روی زمینی آب مانند رودخانه و یا دریاچه ی آب شیرین، استفاده از آبهای زیر زمینی برای آبرسانی متداول می گیرند عامل اصلی آلودگی آبهای زیرزمینی است علاوه بر آلوده کردن آب شفره های زیر زمینی کاربرد چاههای جذب کننده فاضلاب بیشتر وقتها بر روی سطح آب زیر زمینی نیز موثر بوده و مشکلاتی از نظر ساختمانی و کاربرد چنین چاههای را در نقاط پست و گود شهر بوجود می آورد نمونه چنین حالتی را می توان در بوشهر و تبریز و جنوب شهر تهران مشاهده نمود همچنین بالا آمدن سطح زیرزمینی ممکن است زیانهای مادی فراوانی به تاسیسات شهری برساند به عنوان مثال زیانهای که هم اکنون به تاسیسات تلفن بر ق و آب آشامیدنی در بندر بوشهر به علت بالا آمدن سطح آب زیرزمینی وارد می آید را نام برد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

موضوعات مرتبط: فاضلاب,شبکه جمع آوری,تصفیه و خطوط فاضلاب

برچسب‌ها: جمع آوری فاضلاب , شبكه جمع آوري , دفع فاضلاب

ادامه مطلب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

درحال مشاهده: تاریخچه واهمیت جمع آوری فاضلاب

تاریخچه واهمیت جمع آوری فاضلاب

لیست مطالب

آرشیو موضوعی

برچسب ها

صفحات مهم

لینک دوستان

پیوندها

نویسندگان

آخرین مطالب

آرشیو