حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب

درحال مشاهده: حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب

ادعونی اهدای خون

حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب

۱۳۹۰/۰۴/۱۵

13:43

امیرحسین ستوده بیدختی

حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب

نويسنده: حسين معصوم بيگی

Chemical Warfare Agents and Protection Of water resources
مقدمه:
عوامل شيميائي بخارات سمي ،آئروسل ،مايعات و يا جامداتي بعضا بي بو و بي مزه هستند كه اثرات سمي روي حيوانات ،گياهان و مردم دارند.آنها را از طرق مختلفي پخش مي كنند وسلامتي محيط و مردم را تهديد مي نمايند.
استفاده از عوامل شيميائي از سال 1915با كاربرد وسيع كلر توسط آلمانها بر عليه بلژيك شروع شدكه طي جنگ جهاني اول 10000نفر مردند و بيش از يك ميليون نفردر اثر كاربرد عواملي مثل كلر و فسژن و سولفور موستارد مسموم شدند.بعدها ايتاليا در مقابل اتيوپي،ژاپن درمقابل چين وعراق در مقابل ايران در حد گسترده ائي استفاده كردند.عوامل اعصاب مثل GA,GB,GD,VXاز جمله ارگانو فسفر هاي و عوامل شيميائي هستند كه حجم عمده ايي از عوامل شيميائي ذخيره شده در آمريكا را تشكيل مي دهند. وبعد از جنگ ابران وعراق در عمليات طوفان صحرا مواردي ازكاربرد عوامل شيميائي توسط طرفين مخاصمه گزارش گرديده است. در چنين حملاتي بناچارمنابع آب نيزدرمنطقه موردحمله آلوده مي شوند.
وقتي يك حمله شيميائي اتفاق مي افتد,وضعيت بهداشتي جامعه،سلامتي جسمي ورواني مردم درمعرض خطرقرارمي گيرند و همراه آن غذا,آب تداركات و پشتيباني وساختار اجتماعي خانواده ها ووضعيت اقتصادي دولت ومردم نيز تحت تاثير قرارمي گيرد ،بنابراين لازم است با برنامه ريزي وانجام اقدامات مناسب همواره آمادگي براي مقابله داشته باشيم.
اهميت آب با توجه به استعدادآن در انتشاربيماريها و سموم، بسيار زياد است و كمتر سرمايه گذاري مانند تامين آب سالم مي تواند نتايج بهداشتي به اين خوبي و با اين وسعت در پي داشته باشد،به نحوي كه وفور يا كمبود آب سالم ميتواند به معناي سعادت يا فقر و زندگي يا مرگ و حتي عامل بروز جنگ باشد.
اگر آب مصرفي بعد از حادثه آلوده باشد مي تواند منجر به شيوع اپيدميهاي خطر ناك وحوادث دردناكتري در منطقه شود.با پيش بيني چنين حادثه ائي لازم است تا حداكثر امكان آب سالم تهيه ودر مخازن مناسب كه از حفاظت كافي برخوردار باشند ذخيره شود تادر زمان بروز حادثه بدقت و حساب شده بين نيازمندان توزيع شود .درچنين شرايطي استفاده از ظروف آب بسته بندي شده يك تا چند ليتري پلاستيكي يكي از بهترين روشهايي است كه سبب ميشود در شرايط حادثه بتوان بهترو آسانتر و آب سالمتري را بين نيازمندان توزيع كردو حتي سهميه هرخانواده را به ايشان تحويل داد.بهتر است در اين شرايط هر آبي ابتدا ده دقيقه جوشانده شده و بعد از كلرزني مصرف شود.
لازم است علاوه بر آب به مقدار كافي قرص كلر ويا تركيبات مناسب آن براي شرايط اضطراري جهت كلرزني آب شرب ذخيره شود.تامين آب باكيفيت مناسب براي هرمصرفي تحت هرشرايطي ضروري است .
هميشه و تحت هر شرايطي نياز به آب شيرين و سالم براي نوشيدن وجود دارد. انسان براي چندين روز ممكن است بدون غذا زندگي كند اما بدون آب هرگز نميتواند به حيات خود ادامه دهد . به همين دليل يكي از اولويتهاي مهم و اصلي تداركات و امداد رساني به حادثه ديدگان تهيه و تامين آب شرب مصرفي آنهاست و به همين علت سلامت آب و حفاظت از منابع آب براي جلوگيري از هر حادثه احتمالي ،حتي عمليات خرابكاري ديگران لازم و ضروري است و همانطور كه تامين آب شرب براي افراد شركت كننده در يك عمليات نظامي از مهمترين و اولين وظيفه لجستيك هر يگان است ، در يك حمله شيميائي نيز تامين آب سالم براي حفظ سلامتي و بقا مردم ضروري است. در شرايطي كه حادثه اي نباشد آب بعد از صاف سازي در تصفيه خانه ها و بعد از گندزدائي قابل شرب است ولي زماني كه حادثه ايي ناشي از انتشار عوامل NBC اتفاق افتد لازم است آب بعد از فيلتر شدن در تصفيه خانه هاي آب با گذراندن فرايند تصفيه ريورس اسمز و سپس بسترهاي كربن فعال و گند زدائي مصرف شود تا از اين طريق از عدم وجود آلودگي در آب اطمينان حاصل شود .
عوامل شيميايي و رفع آلودگي :
اكسيد اسيون وهيدروليز شدن دوواكنش اصلي رفع آلودگي از عوامل شميايي هستند و ساختار مولكولي آنها به گونه ايي است كه مستعد اين واكنش ها هستند .
عوامل شيميايي تاولزا,خون،خفه كننده,ناتوان كننده وعوامل سري Vبه راحتي با اكسيداسيون و عوامل سري G با هيدروليز تجزيه و نابودمي شوند .
عوامل موثر بر هيدروليز به موارد ذيل بستگي دارد :
_ نوع ماده شيميايي رفع آلودگي كننده
_PH كه هرچه قليايي باشد سرعت هيدروليزبيشتر است وازPH 8 به بالا به ازاي هرواحدافزايش PH سرعت تجزيه ده برابر مي شود .
_ دمـــــا
_ نوع حلال و كاتاليزور
روشهاي شيميايي رفع آلودگي :
1-واكنش شيميايي
2-سوزاندن – گرم كردن
3-باد دادن با فرايندهاي فيزيكي و شيميايي
سرعت تجزيه به عوامل ذيل بستگي دارد . دما _ رطوبت _ بارندگي _ سرعت باد و پايداري هوا , شدت تابش نور خورشيد . نوع مواد و سطوح آلوده شده مثل : خاك, شن , آب .
_ آب در سرعتهاي مختلفي عوامل را در خود حل و هيدروليز مي نمايد كه بيشتر بستگي به كيفيت وPH آب دارد.مثلا"آب دريا عوامل شيميايي را سريعتر تجزيه مي نمايد چون PH طبيعي آن بالاتر و داراي يونهاي فلزي كه نقش كاتاليزور در واكنش هيدروليز عوامل را دارند مي باشند.از طرفي اب با رقيق كردن عوامل نيزاز اثر آنها مي كاهد .
اثرات عوامل شيميائي بركيفيت آب :
براي حضور هر عامل شيميائي در آب يك استانداردي تعريف شده است كه مقدار مجاز آن عامل را در آب تعيين مي نمايد.وجود اين راهنما و استاندارد بويژه براي نيرو هاي نظامي ضروري است تا ميزان مصرف آب آلوده و مدت زمان در معرض قرار گيري با آن را تعيين نمايد كه به شرح ذيل مي باشد
1-بسته به شرايط آب و هوائي و فصل سال و ميزان فعاليت نيرو هاي نظامي مقدار آب مورد نياز روزانه هر نيروي نظامي15- 5ليتر در روز مي باشد.
راهنماي استاندارد آب آشاميدني بعضي از عوامل شيميايي

عامل شيميايي	مقدار توصيه شده	بر حسب ميكروگرم در ليتر
-	با مصرف 5 ليتر در روز	با مصرف 15 ليتر درروز
بنزيل كوين كليدئيل (BZ)	7	3/2
عوامل اعصاب ارگانوفسفره – شامل:	-	-
تابون(GA)	70	5/22
سارين GB))	8/13	6/4
سومان (GD)	6	2
VX	5/7	5/2
سولفورموستار	140	47
سم T-2	26	7/8
آرسنيك	80	27
سيائيد برحسب ميلي گرم در ليتر	6	2

فرض بر اين است كه آب بيش از هفت روز مصرف شود.
2- نيرو هاي نظامي نبايد بيش از هفت روز در معرض عوامل شيميائي قرار گيرند.و براي همين مدت كوتاه هفت روز استاندارد هاي آب آشاميدني بايد رعايت شود كه البته براي نيرو هاي مردمي اين استاندارد توصيه نمي شود و نيرو هاي نظامي با كمك قرصهاي كلر و يد و يا از طريق جوشاندن مي توانند طي مدت كوتاهي آب مصرفي خود را از اين طريق و يا از يريق آب بسته بندي تامين نمايند.
واكنشهائي نظير هيدروليز يا اكسيداسيون و يا حلاليت كم اكثر عوامل شيميائي در آب همگي منجر به كاهش بالقوه در معرض قارگيري افراد از طريق مجاري گوارشي با آن مي شوند و در جدول پيشنهادي راهنماي كيفيت آب شرب نيرو هاي نظامي اين موارد منظور نشده است و سبب مي شود كيفيت آب مصرفي بهتر و سالمتر باشد.مقادي توصيه شده براي بعضي از عوامل شيميائي در آب در جدول بالا ذكر گرديده است.
كاربرد گند زدا ها در آب تا حد زيادي از غلظت اين عوامل در آب مي كاهد.
فاكتورهاي محيطي در منابع آب بر روي فرآيندهاي تجزيه طبيعي عوامل شيميائي بخصوص عوامل اعصاب تاثير زيادي دارند. براي تعيين ميزان تأثير بسته به نوع منابع آب نياز به اطلاع از كيفيت وتركيب شيميايي آب،PH آب،دماي آب ، رژيم هيدرويناميكي و ميزان طلاطم آب، ميزان تابش نورخورشيد،مدت زمان طول كشيده از لحظه ورود آلودگي تا رسيدن به تصفيه خانه و محل مصرف آب و نوع جمعيت ميكروبي آب در آن منطقه هستيم.
تاثيررطوبت بر عوامل شيميايي :
رطوبت بالا، سرعت هيدروليز بعضي از عوامل را افزايش مي دهد .و از طرفي اثر بعضي از عوامل مثل عوامل تاولزا را زياد مي كند ولي روي عوامل اعصاب اثري ندارد .

آن دسته از مواد شيميايي كه به سرعت هيدروليز مي شوند ، در رطوبت زياد موثر نخواهدبود , بطور كلي رطوبت كم،اثر اكثر عوامل شيميايي را كاهش مي دهدولي يك باران سنگين و مداوم اين مواد را مي شويد , بارش برف برروي سطوح هم در واقع يك لايه اي روي مواد سمي و عوامل شيميايي ايجاد مي نمايد و سرعت هيدروليز را تا حدي زياد مي نمايد .
_ كيفيت آب در ميزان تاثير عوامل شيميايي مثل عوامل ناولزا موثر است . كه هرچهPH بالاتر و املاح و كاتيونهاي آب بيشتر باشد زودتر واكنش هاي شيميايي اكسيداسيون و تجزيه اتفاق مي افتد و آن عوامل زودتر تجزيه مي شوند .
با توجه به اينكه حمامهاي رفع آلودگي از عوامل شيميايي در يك منطقه نيازمند آب سالم هستند در صورت آلوده شدن منابع آب در واقع اين تجهيزات اثر و نتيجه ايي در پي نخواهند داشت مگر اينكه از مناطق ديگر آبي با كيفيت سالم به محل وارد شود و يا در صورت آلوده شدن منابع آب در دسترس در چنين شرايطي معمولا" آبهاي زير زميني ديرترآلوده شده يا كلا" سالمند و مي توانيم با انجام اقدام حفاظتي لازم براي جلوگيري از آلودگي آنها , جهت تامين نيازهاي مردم از منابع آب زير زميني چاهها وچشمه ها و قناتها استفاده نمائيم به شرط آنكه از نظر سلامت چنين آبهاي مورد تائيد مسئولين بهداشتي قرار گيرند و از عدم آلوده بودن آنها اطمينان حاصل شود .
_ با توجه به اينكه در زمان حملات شيميايي به مناطق شهري توليد مواد زائد و زباله هاي خطر ناك و آلوده زياد مي شود و اين مود بالقوه خطر ناك و از جمله مهمترين آلوده كننده هاي منابع آب خواهند بود لازم است مسئولين با اتخاذ تدابير لازم وآمادگي قبلي مراحل و نوبتهاي جمع آوري زباله و دفع آنها را افزايش دهند و از ورود اينگونه زباله ها به منابع آب ممانعت نمايند كه در غير اينصورت فاجعه با ابعاد جديد و خطرناكتري همراه خواهد بود .
بعضا با استفاده از سموم شيميائي و عمليات خرابكاري منابع آب را آلوده ميكنند. به همين علت حفاظت از منابع آب و شبكه هاي توزيع آب از آلودگي ضروري است.روشهاي مختلفي ممكن است به ما كمك كنند تا منابع آب را از آلودگي احتمالي به عوامل شيميائي و ميكروبي حفاظت كنيم كه عبارتند از :
1-كنترل و پايش مداوم از جهت سميت آب ،به كمك روشهاي سريع و به روز مثل استفاده از نشان دهند هاي يولوژيك ،با الستفاده از ما هيها ونرمتنان .
2-روشهاي كشف آنزيمي
3-تكنولوژي تراشه اي
4-با استفاده از كيتهاي مخصوص
نياز اوليه در هر شرايطي وجود تكنولوژي مناسب براي كشف حضور عوامل شيميائي و بيولوژيك است.و وجود دستگا ههاي آشكار ساز عوامل شيميائي در منابع آب كمك بزرگي به پيشگيري از شيوع اثرات نامطلوب اين عوامل مي باشد.

منابع :

1-معصوم بيگي حسين " كسب آمادگي در مقابله با حوادث غير مترقبه به نفع جامعه مردم است " مقاله ارائه شده در اولين كنگره بهداشت و درمان مديريت بحران در حوادث غير مترقبه خرداد 82

2-معصوم بيگي حسين " روش هاي كاربردي تصفيه تامين آب شرب از منابع آب شور مقاله ارائه شده در كنكره سراسري طب نظامي – مهر ماه 1381
3- معصوم بيگي حسين " روش هاي ساده و كاربردي تصفيه و تامين آب در شرايط اضطراري و مناطق جنگلي " چاب شده در كتاب مجموعه مقالات همايش سلامت و بهداشت نظامي _ ارديبهشت 1381
4-معصوم بيگي حسين " بررسي نحوه انتخاب و بكارگيري دستگاههاي كلر زني آب شرب چاب شده در فصلنامه علمي آموزش دانشكده بهداشت شماره 5 بهار1381
5- معصوم بيگي حسين " بهداشت آب آشاميدني مناطق نظامي " مجله طب نظامي شماره يك ودو تابستان 1379

6-معصوم بيگي حسين " اثرات عوامل شيميايي بر روي محيط زيست " چاب شده در كتاب مجموعه مقالات همايش نقش علوم پايه در پدافند جنگهاي نوين – اسفند1379

7“ Guidelines for chemical warfare Agents “In Military field Drinking waterfrom internet – NAP home page

8) Hosny K. Khordagu: (1995)“ Fate And Control of Nerve Chemical Warfare Agents in the Desalination Industry of The Arabian – Persian Gulf.Environmental International .vol 21-n 4.pp 363-379.

9) Nancy B and etal.(1994)“ Toxicity of the Organophosphate Chemical Warfre Agents GA, GB and VX Implications for Public protection. Environmental Health perspectives .vol 102-N .1

10) CDC“ Facts about Chlorine “ from Internet.

11) Edward A .Downing .(1994)“Us Army Reverse Osmosis Membrane Rsearch Programs “
Desalintation n. 99 pp 383-399.

12) Borry .Levy (1997)“ War and public Health “published by oxford – university press mith APHA .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

موضوعات مرتبط: آب و آلودگی آب و آبیاری و منابع آب,حفاری

برچسب‌ها: حفاظت آب , منابع آب , آب , Water Conversion

ادامه مطلب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

درحال مشاهده: حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب

حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب

لیست مطالب

آرشیو موضوعی

برچسب ها

صفحات مهم

لینک دوستان

پیوندها

نویسندگان

آخرین مطالب

آرشیو