بررسی تلفات آب
منظور از تلفات آن قسمت از کل تولید آب است که مورد استفاده مفید مصرف کنندگان قرار نمی گیرد ، در بهره برداری از تأسیسات آبرسانی به کار نمی رود و یا به طور نا معقول و افراط آمیزی مورد مصرف واقع می شود
انواع تلفات
1.نشت های بزرگ
نشت های بزرگ اغلب در تأسیسات آبرسانی بوقوع می پیوندند ، این قبیل نشت ها معمولا به علت شکستگی عمده در خطوط اصلی پدیدار می شوند . این نوع نشت ها معمولا همراه افت فشار در سیستم آبرسانی و بصورت خروج آب از سطح زمین و در مواردی فرسایش خاک و نشست زمین آشکار می شوند. ای گونه نشت ها در اولین فرصت باید تعمیر گردند زاری سیستم آبرسانی بایستی همواره دایر باشد . با وجود این که تعداد این گونه نشت ها زیاد است ، ولی مقدار آبی که بر اثر این نوع نشت هدر می رود به نسبت کم است .
2.نشت های کوچک
مهمتر از نشت های بزرگ نشت های کوچکی هستند که ممکن است سال ها و یا هرگز شناسایی نشده و باعث تلفات تجمعی آب شوند . دلایل زیادی همچون سوراخ شدن لوله ها در اثر خوردگی ، اتصالات غلط ، مصالح نامرغوب ، اجرای بد ، بستر ناسالم لوله ، شیرهای نصب شده ، انشعابات پوسیده و یا شیرهای آتش نشانی معیوب می توانند باعث ایجاد این نشت ها شوند . اغلب این نشت ها به علت صدمات تصادفی که در مواقع ساختمان سازی ها ، جاده سازی ها و یا کندن ترانشه برای احداث سایر تأسیسات شهری به تأسیسات آبرسانی وارد می شود .
این گونه نشت ها به آسانی قابل درک نیست و باید با یک برنامه سیستماتیک بلند مدت ، با استفاده از ابزار اندازه گیری جریان آب ، وسایل شنود و تکنیک های خاص شناسایی گردند .
3.انشعابات غیر مجاز
انشعابات غیر مجاز شامل انشعاب غیر قانونی از شبکه ، انشعاب از انشعاب قانونی مشتری دیگر ، انشعاب از لوله اصلی زیرزمینی و یا نصب یک لوله و شلنگ به شیرهای عمومی می باشد که مصرف کننده بدلیل نپرداختن هزینه مصرف ، خود را موظف به رعایت صرفه جویی و جلوگیری از اتلاف آب نمی دانند .
علل تلفات آب در تأسیسات آبرسانی
1.نشت از مخازن ، خطوط اصلی انتقال آب و سایر تأسیسات آبرسانی و همچنین انشعابات و متعلقات از طریق
منافذ بوجود آمده بر اثر کاربرد مصالح نامرغوب ، اجرای بد ، خوردگی و یا فرسودگی
شکستگی ها در خطوط و ساختمانهای آبی (مخازن، واحدهای تصفیه و...) به خاطر نشست زمین، تورم خاک(بویژه رس)، ارتعاش، ضربه قوچ، تغییرات درجه حرارت (بویژه یخبندان) و ترافیک سنگین در روی خطوط اصلی در جاده ها.
اتصالات ناقص
واشرهای ناقص و نامناسب، تمام بست ها و واشرهای مامناسب می توانن باعث اتلاف قابل توجه آب شوند .
2.طراحی غلط : نظیر کنار هم قرار دادن لوله آب سرد و گرم در طول زیاد ، استفاده از مواد و مصالح نامناسب و رنگ دهنده به آب در لوله ها . در چنین شرایطی ممکنست مصرف کننده مقادیر قابل توجهی از آب را به هدر دهد تا آب خارج شده از شیر به قدر کافی گرم ، سرد و یا صاف شود .
3.کوتاهی در بستن شیر فلکه ها پس از هر بار برداشت آب، چه به طور تصادفی از روی بی توجهی و چه به طور عمد
4.اسراف در مصرف آب ( برداشت بیش از نیاز ) خواه برای شستن ظروف یا آبیاری باغچه و یا شستشوی اتومبیل.
5.استفاده نامناسب از آب از قبیل کاربرد آب برای خنک کردن یا مصارف غیر مجاز دیگر.
اتلاف آب در اجزاء مختلف سیستم های آبرسانی
1. مخازن آب پشت سدها
ارزیابی واقع بینانه نشت آب از مخازن بزرگ آب کار مشکلی است . جز در حالتی که شکستگی های بزرگ زمین شناسی وجود داشته باشد ، در بقیه حالات مقدار آبی که از اینگونه مخازن به صورت نشت از بین می رود نسبت به حجم آب کم است . نشت هایی که از زیر دریچه ها و سرریزها رخ می دهند اغلب مرئی هستند و در هر کجا و در هر زمان که ممکن باشد توسط سازمان مربوط کنترل می شوند .
2. سدهای خاکی
فرار یا نشت آب از سدهای خاکی به طرق زیر می تواند رخ دهد :
از طریق بدنه سد :
درصوتی که مواد بدنه سد با مواد تشکیل دهنده هسته با هم پوشش پیدا کنند یک مسیر مستقیم برای جریان آب بالادست به سمت پایین دست در بدنه سد تشکیل می شود .
فرار آب از طریق پی :
اگر شکاف یا منافذی در سنگ بستر وجود داسته باشند ، آب از بالادست از طریق شکاف ها به طرف پایین دست سد نشت می کند .
فرار آب از طریق لایه های نفوذپذیر
آب از لایه های خلل و فرج دار ، نرم تر یا نفوذپذیر از طرف بالادست سد به پایین دست و یا از جناحین سد تراوش می کند . لازم به ذکر است که هنگام جریان آب از طریق لایه های نرم تر رویی ، این جریان ادامه پیدا می کند و آب مسیر خودش را می شوید و در نتیجه حجم فرار آب افزایش پیدا می کند .
3. تصفیه خانه ها
در تصفیه خانه های آب اتلاف ممکن است به شکل مصرف اضافی در خلال فرآیند تصفیه رخ دهد و این نوع اتلاف می تواند مورد بررسی قرار گرفته و با آن مقابله شود . مخازن ته نشینی و صافی ها بویژه در تصفیه خانه های قدیمی ممکنست به مقدار زیادی نشت داشته باشند و بایستی به طور مرتب تعمیر شوند و از آنها به طور مستمر نگهداری شود تا مانع نشت در آنها بشوند.
4. خطوط اصلی
اکثر لوله های اصلی فاقد نشت های قابل ملاحظه هستند . تلفات بزرگ به علت ترکیدن لوله و غیره را بایستی با نصب آژیر مخصوص و یا فشارسنجی که در مکانهای مهم روی لوله کار گذلشته می شوند ، آشکار کرد.
5. مخازن سرویس : نشت آب از مخازن را می توان با خارج کردن مخزن از سرویس و مشاهده افت در سطح آب اندازه گیری کرد . چنانچه خارج کردن مخزن از سرویس مقدور نباشد ، جریان ورودی به مخزن را قطع کرده و در این صورت افت در سطح آب در مخزن اندازه گیری می شود. جریان خروجی از مخزن شامل برداشت از شبکه توزیع و نشت در مخزن است که با اندازه گیری مقدار برداشت از شبکه توزیع ، مقدار نشت در مخزن قابل تعیین است .
تجارب صحرایی نشان می دهد نشت در مخازن قدیمی معمولاً بیشتر از مخازن نو بوده است ، گرچه اثر تکنولوژی اجرای مخزن کمتر از سن مخزن نیست .
عوامل مؤثر در تلفات آب در شبکه های توزیع
1. فشار بالا
مقدار جریان آب در لوله متناسب با فشار آن است . فشارهای بالا مقدار جریان را افزایش داده و لذا تلفات آب ناشی از نشت زیاد می شود. افزایش فشار از 1.8 تا 3.3 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع مقدار جریان و تلفات ناشی از نشت را تقریباً 30 درصد زیادتر می کند.
طبق بررسی های انجام شده ، بر اثر اتلاف یک قطره آب در ثانیه 36 لیتر آب در طی یک هفته از دست می رود
2. خاک های خورنده
لوله های فلزی در مقابل عوامل خورندگی حساس هستند و لوله های چدنی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. سوراخ هایی که بر اثر خوردگی در لوله ها ایجاد می شود ، مسبب اتلاف آب می باشد. خورندگی خاک، به عبارت دیگر مقاومت الکتریکی خاک که به وسیله دستگاه مقاومت سنج قابل اندازه گیری است در محدوده 0 تا 500 اهم بر متر مکعب مخاطره انگیز است و تمهیدات لازم برای حفاظت خارجی لوله را طلب می کند.
3. آب های خورنده
آب های خورنده باعث خوردگی و صعیف شدن لوله می شوند که به همراه سایر عوامل باعث نشت های بزرگ در لوله می شوند. خوردگی با به وجود آمدن سوراخ ریز در لوله شروع و توسعه می یابد.
4. اتصالات نامرغوب / لوله کشی غیر استاندارد
تلفات آب به خاطر استفاده از اتصالات نامرغوب و یا لوله کشی غیراستاندارد معمولاً زیاد است و کنترل این گونه موارد موجب جلوگیری از هدر رفتن قابل ملاحظه آب می شود.
5. عمر خطوط اصلی و لوله های ارتباطی
نشت آب در خطوط اصلی و لوله های ارتباطی با گذشت زمان به تدریج افزایش می یابد. خوردگی لوله ها از داخل و خارج و شل شدن اتصالات از عوامل افزایش تلفات به شمار می روند. انتخاب جنس لوله نیز نقش عمده ای در تلفات آب دارد.
عمر مفید خطوط اصلی از نوع چدن در شرایط کار نرمال معمولاً 70 تا 80 سال در نظر گرفته می شود و عمر لوله های ارتباطی از نوع گالوانیزه به سختی به 10 سال می رسد.
6. جابجایی خاک
خاک رس بسته به میزان زطوبت خود منقبض یا منبسط می شود. حرکات ناشی از انقباض و انبساط خاک به ویژه انقباض ممکنست باعث شل شدن اتصالات و ایجاد ترک های محیطی در لوله ها شود.
نشست های غیر یکنواخت خاک نیز به لوله ها صدمه وارد می کند. دلائل نشست های غیر یکنواخت می تواند جابجایی طبیعی زمین، زمین لرزه ها یا ساختمان سازی های سنگین و پر کردن غلط ترانشه ها، مرطوب نکردن و متراکم نکردن خاک ترانشه به قدر کافی در موقع پر کردن آن باشد.
7.ضربه آبی
ضربه آبی که به واسطه باز یا بستن ناگهانی شیرفلکه ها بوجود می آید ممکنست باعث خسارات عمده به لوله ها و در نتیجه نشت های سنگین شود. نوسانات فشار در لوله ها می تواند به لوله ها آسیب زده و اگر لوله روی سنگ یا هر نوع بستر سخت و نامناسب کارگذاشته شده باشد، ممکنست بترکد.
8.اثرات ترافیک
لوله های قدیمی زیر معابر برای تحمل بارهای ترافیکی مدرن سنگین و سریع طراحی نشده اند و مستعد شکستن بر اثر این نوع بارها هستند، بویژه اینکه لوله های قدیمی تر به احتمال بیشتر دارای اتصالات سخت و غیرقابل انعطاف هستند. لوله های تازه کارگذاشته شده ممکنست در جاهائیکه خاک ترانشه در موقع پر کردن به قدر کافی متراکم نشده است آسیب ببینند.
غلطک نزدن کافی خاک بالای لوله ممکنست موجب خسارت خوردن به لوله بر اثر حرکات ترافیک شود. لوله هائی که در عمق کم کار گذاشته می شوند ممکنست مزاحمت های مستمری را به شکل نشت دادن یا ترکیدن به همراه داشته باشند.
9.خسارات از سوی سایر مراکز خدماتی
ترانشه های عمیقی که بوسیله سایر مراکز خدماتی شهری ایجاد می شوند و به قدر کافی در موقع عملیات ساختمانی دیواره آنها حفاظت نمی شود، ممکنست باعث نشت لوله ها، بازشدن اتصالات و غیره شود.
10.نشت از شیرفلکه ها
نشت در شیرفلکه های کشویی که به طور روزانه باز و بست می شوند، معمولاً از طریق واشرهای این شیرها صورت می گیرد، چون که عمر تجهیزات داخل این قبیل شیرها نسبتاً کوتاه است. این نشت ها وقتی آب در حوضچه محل استقرار شیر کشویی جمع شده و سرریز رؤیت می شوند. بعضی وقت ها کار تعمیر شیرها به واسطه دفن حوضچه شیرآلات در زیر آسفالت و یا قرار گرفتن آن در وسط جاده های پر ترافیک مواجه با مشکل می شود.
11.نشت از لوله های فرعی متروکه
معمولاً لوله های فرعی متروکه را از محل اتصال به لوله اصلی قطع می کنند، لکن گاهاً اتفاق می افتد که حفاری جاده به این منظور ممکن نیست. در این صورت چنانچه انتهاهای باز این قبیل لوله ها کاملاً بسته و آب بند نباشد، این لوله ها موجب بروز نشت و تلفات و همچنین آلوده شدن آب می شوند.
12.نشست زمین
در مناطقی که بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی صورت می گیرد، افت زیاد سطح سفره آب زیرزمینی موجب نشست سطح زمین می شود. این نشست در برخی مناطق تا 10 سانتیمتر در سال گزارش شده است که در نتیجه آسیب های جدی به سیستم توزیع آب وارد گردیده است.
مديا و مشخصات آن - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
آب به حساب نیامده از دیدگاه امور مشترکین - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
بررسی پوششهای لوله های بتنی فاضلابی و انتخاب پوشش مناسب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
دستور العمل استفاده و نگهداری از سیستم های UV - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
مسمومیت غذایی ناشی از باکتری اشریشیاکلی E coli - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
تصفيه خانه فاضلاب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
کارگاه لوله کشی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
طرح مقدماتی پروژه شبکه جمع آوری فاضلاب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
طبقه بندی آلاینده های آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
اندازه گیری سدیم به روش فیلم فتو متری - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
اندازه گیری اکسیژن محلول DO - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
اندازه گیری (BOD) - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
تعیین میزان نیتریت درمنابع آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
تاثیر سولفات ها و سولفیدهاي هیدروژن در آب آشامیدنی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
اصول و روش هاي كلرزني آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
تجهیزات مبارزه با آلودگی آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
تصفیه و ضد عفونی آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
جمع آوري ، تبديل و دفع زباله و فاضلاب در کارخانجات مواد غذایی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
مکانيک خاک - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
مکانيک سيالات - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
زهکشی آبهای سطحی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
سیل و سیلاب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
املاح و مواد معدنی موجود در آب آشامیدنی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
آبهای آلوده و فاضلاب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
ديناميک سيالات - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
انواع تراس ها در هیدرولوژی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
TDS و اهمیت آن در دیگ های آب گرم و دیگ های بخار - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
معرفي شاخص هاي بصري در بهره برداري صحيح از سيستم لجن فعال - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
گندزداها - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
حقايقي درباره آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
دفع صحيح مدفوع وفاضلاب درمناطق روستايي - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
گندزدايي آب در مناطق روستايي - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
طراحي سپتيك تانك - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
خطرات كار با كلر - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
بهداشت آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
سيستم هاي تصفيه آب براي حذف طعم،بو ومواد شيميائي(تصفيه کننده هاي خانگي) - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
مصرف آب در ارتفاعات - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
بند پوشالي زرينه رود نماد دانايي گذشتگان در زمینه استحصال آب - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
پسماند های ناشی از تصفیه آب و روش های دفع آن - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
ایمنی در حفاری و گودبرداری - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
ضدعفونی آب در برنامه های کوهنوردی - یکشنبه بیست و ششم دی 1389
شبکه فاضلاب شهرستان بابل - شنبه بیست و پنجم دی 1389
عمق نصب فاضلاب روها - شنبه بیست و پنجم دی 1389
ارزیابی اثرات فلز آرسنیک بر محیط زیست - شنبه بیست و پنجم دی 1389
ارزيابي اثرات فلز سنگين سرب بر محيط زيست - شنبه بیست و پنجم دی 1389
درباره GIS - شنبه بیست و پنجم دی 1389
ارزيابي اثرات فلز سنگين كادميم بر محيط زيست - شنبه بیست و پنجم دی 1389
آزمون مقاومت فشاری - شنبه بیست و پنجم دی 1389
تعيين سيليس در سيمانهاي با باقيمانده نامحلول بيش از يك درصد - شنبه بیست و پنجم دی 1389
دستورالعمل تعیین سختی - شنبه بیست و پنجم دی 1389