مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اولين بار Semmelweis ارزش شستن دست ها با محلول هاي گندزدا را درپيشگيري و كاهش دادن مرگ هاي ناشي از عفونت هاي پس از زايمان نشـان داد.

سپس ليستر (Lister) نيز موفق شد با بكارگيـري  اسيدكربوليك شمار عفونت زخم ها را كاسته و از آنها پيشگيري نمايد.

اهميت استفاده از مـواد گندزدا حتـي در عصر طلايي آنتي بيوتيك ها نيزكاسته نشـده و در حـال حاضـر استفاده از روش هاي عفونت زدايي (گندزدايي وسترون سازي) از پايه هاي مهـم برنامه هاي موفق كنترل عفونت هاي بيمارستاني است.

براي عفونت زدايي هوا، آب، محيط فيزيكي، وسايـل و مـواد و محيط هاي بيولوژيك روش هاي گوناگون فيزيكي و شيميايي وجود دارد .
تعاريف و اصطلاحات عفونت زدايي
پاك كردن (Cleaning):  زدودن " ذبري ها" يا مواد قابل رويت با آب
سترون سازي : (Sterilization) يعني استفاده از روش هاي فيزيكي يا شيميايي به  منظور از بين بــردن وتخريب كليه اشكال ارگانيسمي از جمله اسپورها.
گندزدايي (Disinfection) يعني استفاه از روش هاي فيزيكي يا شيميايي به منظور  كم كردن بار ميكروبي .
آلودگي زدائي (  Disinfestation) يعني ازبين بردن انگل هاي خارجي كه ناقل  بيماريند مثل گال و شپش
Biodeterioration  يعني تخريب فعاليت هاي بيولوژيك
Decontamination يعني عفونت زدايي ابزار آلوده به طوري كه براي استفاده بي خطر و مناسب باشند
Fumigation  يعني استفـاده از دودها و بخارات مواد عفونت زدا .
Pasteurization يعني استفاده از حرارت 60 درجه سانتي گراد تا نيم ساعت.

كلريناسيون (Chlorination) و ازونيزاسيون  (Ozonization) يعني استفاده از كلر يـا ازون     براي سالم سازي ( گندزدايي) آب .
ماده گندزدا  (Disinfectant) ماده اي است كه براي كم كردن بار ميكروبي از روي سطوح بيجان و اجسام بكار برده مي شود.
آنتي سپتيك  (Antiseptic) ماده اي است كه بازدارنده فعاليت ارگانيسم ها از روي بافت هاي زنده     است.
آنتي بيوتيك (Antibiotic) ماده آلي شيميايي است كـه توسط ارگانيسم ها توليد مي شود و باعث بازدارندگـي يا كشتن ارگانيسم هاي ديگـر در انسان، حيوانات و گياهان مي شود.
دترجنت  (Detergent) ماده اي اسـت كـه با استفاده از كشش سطحي آلودگي را مي برد.
سني تايزر  (Sanitizer) ماده بهداشتي است كه بــا مواد ضدميكروبي همراه است.
مواد جرميسايد (Germicide) ، بايوسايد  (Biocide) باكتريسايد (Bactericide) ، ويريسايد (Viricide) ، فونژيسايد (Fungicide) ، اسپوريسايد (Sporicide) و اويسايد (Ovicide) نيز كشنده ارگانيسم، اعم از باكتري ها، ويروس ها، قارچ ها، اسپورها و تخم انگلي ها هستند.
دئودورانت  (Deodorant) نيزبراي مواد خنثي كننده بوهاي بد و Bleach براي مواد رنگ بر بكار برده مي شوند.
روش هاي عفونت زدايي
انواع روش هاي جاري عفونت زدايي، اعم از روش هاي سترون سازي يا   گندزدايي  عبارتند از:
•حرارت خشك (فور)
•حرارت مرطوب (اتوكلاو)
•اتوكلاو اتيلن اكسايد (ETO)

•گاز پلاسما
•مواد شيميايي سترون كننده
•يونيزاسيون
•روغن داغ (با درجه حرارت بالا)
•شعله (سوزاندن)
•هوا
•نورخورشيد
•دستگاه پرتوي فرابنفش
•پاستوريزاسيون

•مواد شيميايي گندزدا
روش هاي سترون سازي
حرارت خشك يا فور
حرارت مرطوب (اتوكلاو)
اتوكلاو اتيلن اكسايد
كمي كلاو
گاز پلاسما
مواد شيميايي سترون كننده
يونيزاسيون
روغن داغ ـ  شعله
حرارت خشك يا فور
دستگاه فور، داراي يك اجاق و يك اتاقك عايق كاري شده است كه با جريان برق گرم مي شود.
ايـن دستگاه داراي بدنه فولادي، فن، زمان سنج، حرارت سنج، تنظيم كننده درجه حرارت، ترموستات و سيستم ارت است.
در اين دستگاه در 160 درجه سانتي گراد در مدت 2 ساعت، در 171 درجه سانتيگراد در مدت 1 ساعت، در180 درجه سانتي گراد در مـدت 5/0 ساعت و در 191 درجه سانتي گراد در مدت 6 تا 10 دقيقه وسايل استريل مي شوند. به مورداخير  Rapid Heat Transfer  گويند.
با فور مي توانيم روغن ها، گازهاي آغشته به وازلين، پودرها، سوزن ها، تيغ، قيچي، نوك الكتروكوتر، دريل ها، فرزهـا، مته ها، لوله هاي شيشه اي وآيينه ها را سترون كنيم.
فور وسيله ارزاني اســت و سبب خوردگي، زنگ زدگي وكند شدن لبه هاي برنده وسايل فلزي نمي شود. نفوذ پذيري آن ضعيف است، نياز به زمان طولاني دارد، موجب تغيير رنگ و سوختـن كاغذ و پارچه از ابزار حساس به حرارت مي شود.
براي كنترل عملكرد فور، بايستي هر روز واشر نسوز آن را بازديد كنيم، با دماسنج شاهد، صحت عمل حرارت سنجش را كنترل نماييم. و هر هفته با استفـاده از آزمون هاي بيولوژيك (باسيلوس سوبتيليس كه به حرارت خشك بسيار مقاوم است) عمل سترون سازيش را ارزيابي نماييم.
در پايان كار با فور، تا درجه حرارت به زير 50 درجه سانتيگراد نرسيده نبايـد در دستگاه را باز كنيم، زيرا به علت اختلاف دما، آلودگي هواي بيرون به وسايل داخل دستگاه سرايت مي كند.
حرارت مرطوب (اتوكلاو)
حرارت مرطوب هنـوز، موثرتريـن، متداول تريـن، قابـل اعتمادترين و كم هزينه تريـن روش براي سترون سازي است.
اتوكلاو دستگاهي است كه با استفاده ازعوامل دما، بخار، فشار و زمان، عمل مي كند.
در اين دستگاه، بايستي " هوا" با " بخار" جابجا شود. اين جابجايي يا با نيروي ثقل (Gravity) صورت مي گيرد و يا با مكش پمپ(Prevaccum). اگر هواي داخل دستگاه كاملا تخليه نشود، به علـت اختلاف وزن مخصـوص هوا و بخار، درجه حرارت به حد مطلوب نخواهد رسيد.
ايـن دستگاه داراي يـك مخزن فولادي ضدزنگ، ضداسيد و باز و ضدمغناطيس، در فولادي با واشر نسوز، قفل ايمني، شيرهاي آب و بخار، صافي هاي هوا وبخار، سوپاپ اطمينان، فشارسنج، حرارت سنج، زمان سنج و سيستم ارت مي باشد وحجمش از 5 ليتر تا بيش از 1000 ليتر متفاوت است.
در اين دستگاه، دما 121 تا 134 درجه سانتيگراد است و زمان، بسته به نوع دستگاه 4 تا 30 دقيقه متفاوت و واحد سنجش فشار يكي از موارد زير است:
يك اتمسفر =  يك بار=  100 كيلوپاسكال  =  5/14 پوند بر اينچ مربع  =  750 ميليمتر جيوه
در پايان مرحلـه سترون سازي، بخار دستگاه تخليه مي شود تا فشار اتاقك به صفر برسد. اين مرحله 15 تا 20 دقيقه طول مي كشد.
اتوكلاو بـراي سترون كردن لوازم جراحي فلزي، شيشه ها، مايعات و بعضـي مواد پلاستيكي بكار مي رود.
نوعي سترون سازي سريع وجود دارد بنام  Flash Sterilization  كـه در آن وسايل، در درجه حرارت 134 درجه سانتيگراد و فشار 60 پوند بر اينچ مربع، ظرف 3 دقيقه سترون مي‌شوند.
در استفاده از اتوكلاو زمان كوتاه و نفوذ خوب است، و وسايل زيادي را مي توان با آن سترون كرد. ولي كند شدن وسايل برنده و باقي ماندن رطوبت دربسته ها در پايان كار از معايب اين روش به حساب مي ايد.
عملكرد اتوكلاو را بايستي با بررسي حرارت سنج بـا ترمومتر شاهـد، وزن كردن بسته ها قبل و بعد از فرايند (جهت بررسي باقي ماندن رطوبت در بسته ها) ، استفاده از انديكاتورهاي شيميايي و استفاده هفتگي از انديكاتورهاي بيولوژيك باسيلوس استئاروترموفيلوس "B. Stearothermophilus  ارزيابي نمود.
اتوكلاو اتيلن اكسايد
اكسيد اتيلن گازي است بي رنگ، قابل اشتعال و محلول در آب كه وقتي باهوا مخلوط شود مي تواند آتش زا باشد.
اكسيد اتيلن يا با غلظت 100% بكاربرده مي شود و يا با 12% CO2  ، دماي 60 درجه سانتي گراد و رطوبت 50% بـكار برده مي شود.
تقريبا هر چرخه سترون سازي 285 دقيقه طول مي كشد.
تمام وسايلي كه با  ETO سترون مي شوند بايد 8 تا 24 ساعت هوادهي شوند زيرا مواردي از سوختگي صورت درهنگام استفاده از ماسك هاي بيهوشي، التهاب حنجره و ناي در استفاده از لوله هاي تراشه، هموليز خون در دياليز و استفاده از كاتترها در عمل جراحي قلب و آنژيوگرافي ديده شده است.
از اتوكلاو اتيلن اكسايد مي تــوان جهت سترون كــردن وسايـل پلاستيكي، لاستيكي، چرمي، پنبه اي و ابريشمي، ابزار آندوسكوپي، كاتترها و لوله ها، ابزار ظريف جراحي، دوربين ها، نخ هاي بخيه، سيم هاي برق، پمپ ها، موتورها، ابزار ماشين هاي قلبي تنفسي، مايعات، ساكشن، و انواع هندپيس هاي دندان پزشكي و ابزار حساس به حرارت استفاده كرد.
قدرت نفوذ ETO بالا است ولي زمانش طولاني است، نيازمند محافظ ويژه جلوگيري كننده از جرقه است، و مسموميت زا، حساسيت زا و در تماس هاي طولاني سرطان زا و موتاژن است و هزينه زيادي نيز دارد.
بايستي درجه حرارت، رطوبت و سيستم تهويه دستگاه كنترل شود و بااسپورباسيلوس سوبلتي ليس به صورت هفتگي عملكرد سترون سازي پايش گردد.
كمي كلاو
در اين سيستم، علاوه بر آب، مخلوطي از الكل، فرمالدئيد، كتون و استون نيز بكار برده مي شود.
درجه حرارت در كمي كلاو 131 درجه سانتي گراد، فشار20 پوند بر اينچ مربع و زمان 30 دقيقه است.
با اين روش، وسايل زنگ نمي زنند و لبه هاي تيز كند نمي شوند و به علت كمتر بودن ميزان بخار آب دراين دستگاه (نسبت به اتوكلاو معمولي) آب در بسته بندي ها جمع نمي شود. اين دستگاه بايددر جايي به كار برده شود كه از تهويه خوبي برخوردارند.
گاز پلاسما
1) در اين دستگاه، پراكسيد هيدروژن را در يك ميدان الكتريكي تصعيد مي‌كنند و لوازم حساس به حرارت و رطوبت را با آن سترون مي نمايند.
2) چرخه سترون سازي با اين روش 55 تا 75 دقيقه طول مي كشد.
مواد شيميايي سترون كننده
برخي از مواد شيميايي را مي توان با افزودن غلظت و يا افزودن مدت زمان، به منظور سترون سازي به كار گرفت.
مثلا محلول گلوتارالدئيد 2% تا 20 دقيقه براي گندزدايي وسايل بكار مي رود ولي وقتي 6 تا 10 ساعت به كار رود، در حد استريل كننده عمل مي نمايد.
هيدروژن پراكسايد 5/7% ، غلظت هاي بالاي هيپوكلريت سديم ، پراستيك اسيد نيز از مواد شيميائي استريل كننده هستند.
يونيزاسيون
از پرتوهاي يون ساز نظير: پرتوهاي ايكس وگاما نيز مي توان براي سترون كردن مواد بيولوژيك، داروها، گاز، باند، نخ هاي كات گوت و لوازم يك بارمصرف استفاده نمود.
روغن داغ ـ  شعله
براي برخي وسايل، مثل بعضي وسايل دندان پزشكي مي توان ازروغن داغ با حرارت بيش از 170 درجه سانتي گراد استفاده كرد.
همچنين استفاده از شعله چراغ الكلي به منظور سترون سازي در آزمايشگاه ها رايج است.
پايش سترون سازي
بعد از هر سترون سازي بايد مطمئن شويم كه كليه اشكال ارگانيسمي درفرايند سترون سازي از بين
رفته اند.
روش هاي پايش يا فيزيكي هستند، ياشيميايي و يا بيولوژيك.
در پايش فيزيكي، سلامت خود دستگاه ارزيابي مي شود. براي مثال، بررسي سالم بودن عقربه هاي درجه حرارت، فشار و زمان.
پايش شيميايي، با استفاده ازنشانگرهايي صورت مي گيرد كه تغيير رنگ مي دهند. اين نشانگرها به صورت نوار، برچسب يا اشكال ديگر هستند.
مثلا در نوارهايي كه جهت ارزيابي عملكرد اتيلن اكسايد موجوداست، در صورت صحت عملكرد دستگاه، نوار از رنگ قهوه اي به سبز ، تغيير رنگ مي دهد.
در پايش بيولوژيك، از اسپورهاي باسيلوس سوبتيليس و باسيلوس استئاروترموفيلوس استفاده مي شود.
نشانگرهاي بيولوژيك به صور مختلف نواري، ويال يا آمپول كوچك موجودند.
نشانگرهاي بيولوژيك را در داخل محفظه اتوكلاو، در داخل بسته ها يا سيني قرار مي‌دهند و با آن به صورت هفتگي يا ماهانه عملكرد دستگاه را ارزيابي مي نمايند.

فیلتر شنی و کربنی - چهارشنبه بیست و هفتم مرداد 1389
آشنایی با نرم افزار ArcGIS - چهارشنبه بیست و هفتم مرداد 1389
گندزدايي آب در مناطق روستايي - سه شنبه بیست و ششم مرداد 1389
سختي گير رزيني - سه شنبه بیست و ششم مرداد 1389
ازن ژنراتور - دوشنبه بیست و پنجم مرداد 1389
عمق نصب فاضلابروها - دوشنبه بیست و پنجم مرداد 1389
مهندسي آب بطري شده - یکشنبه بیست و چهارم مرداد 1389
اشعه ماوراء بنفش - یکشنبه بیست و چهارم مرداد 1389
دستگاه‌هاي كلرزني آب - شنبه بیست و سوم مرداد 1389
ضد عفوني آب آشاميدني به روش های مختلف - شنبه بیست و سوم مرداد 1389
تاریخچه آب شهر تهران - جمعه بیست و دوم مرداد 1389
پکيج هاي MBR - جمعه بیست و دوم مرداد 1389
پکيج هاي فلزي براي فاضلاب‌هاي با بار آلودگي بسيار شديد - پنجشنبه بیست و یکم مرداد 1389
مراحل بهسازی پساب خروجی از فاضلاب - پنجشنبه بیست و یکم مرداد 1389
طبقه بندی آبهای آلوده - چهارشنبه بیستم مرداد 1389
پکيج‌هاي فلزي براي بار آلودگي متوسط - چهارشنبه بیستم مرداد 1389
نانو فیلتراسیون - سه شنبه نوزدهم مرداد 1389
مضرات نیترات درآب آشامیدنی وحذف آن توسط فر آیند اسمز معکوس - سه شنبه نوزدهم مرداد 1389
بررسي کارايي صافي شني در کاهش جامدات معلق از پساب برکه هاي تثبيت فاضلاب شهري - دوشنبه هجدهم مرداد 1389
اولترافيلتراسيون - دوشنبه هجدهم مرداد 1389
اسمز معکوس - یکشنبه هفدهم مرداد 1389
آلودگي يخ و آب مصرفي به ويبريوكلرا - یکشنبه هفدهم مرداد 1389
ددت - شنبه شانزدهم مرداد 1389
بخش هاي مختلف تصفيه خانه - شنبه شانزدهم مرداد 1389
تصفيه خانه فاضلاب شهر تبريز - جمعه پانزدهم مرداد 1389
بهداشت آب - جمعه پانزدهم مرداد 1389
استاندارد روش نمونه ‏گیری آب - پنجشنبه چهاردهم مرداد 1389
زهکشي - پنجشنبه چهاردهم مرداد 1389
مقابله با خوردگی بتن - چهارشنبه سیزدهم مرداد 1389
تاثیرات باران اسیدی - چهارشنبه سیزدهم مرداد 1389
عوامل مؤثر در آلودگی فاضلاب و پس آبها - سه شنبه دوازدهم مرداد 1389
پکیج های پیش ساخته تصفیه فاضلاب - سه شنبه دوازدهم مرداد 1389
تکنولوژی تبادل یونی - دوشنبه یازدهم مرداد 1389
کاربرد میکروارگانیسم ها در صنعت تصفیه ی فاضلاب ها - دوشنبه یازدهم مرداد 1389
آيين نامه جلوگيري از آلودگي آب 1364/9/28 - یکشنبه دهم مرداد 1389
تکنولوژی غشایی در تصفیه آب و فاضلاب - یکشنبه دهم مرداد 1389
حذف رنگ، طعم و بوی نامطبوع در فرایند تصفیه آب - شنبه نهم مرداد 1389
تلفات آب - شنبه نهم مرداد 1389
چاه - جمعه هشتم مرداد 1389
فیلتراسیون - جمعه هشتم مرداد 1389
تصفیه فیزیکی و شیمیایی آب - پنجشنبه هفتم مرداد 1389
شناسایی و تعیین مقدار هیدروکربن ها آروماتیک چند حلقه ای(PAHs) - پنجشنبه هفتم مرداد 1389
سیستم تصفیه فاضلاب انسانی - بهداشتی - چهارشنبه ششم مرداد 1389
تصفیه خانه های آب - چهارشنبه ششم مرداد 1389
مدیریت ضایعات جامد - سه شنبه پنجم مرداد 1389
شاخص های ارزیابی عملکرد شبکه های آبیاری و زهکشی - سه شنبه پنجم مرداد 1389
ذغال اکتیو (کربن فعال) - دوشنبه چهارم مرداد 1389
پکیج های فلزی پیش ساخته و قابل حمل و نقل تصفیه فاضلاب - دوشنبه چهارم مرداد 1389
تصفیه بیولوژیکی - یکشنبه سوم مرداد 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب