مرجع تخصصی آب و فاضلاب

سنگ آهك از جمله سنگ هاي رسوبي است. رسوبگذاري عملكرد متقابل اتمسفر و هيدروسفر بر روي پوسته زمين است. جنبه مختلف رسوبگذاري (Sedimentation) در قالب پديده هاي هوازدگي، رسوبگذاري، فرسايش و دياژنز تعريف مي شود؛ هرچند هيچ كدام از اين فرآيندها به طور مستقل عمل نمي كنند.

تركيب اصلي سنگ آهك كربنات كلسيم است كه 15-10 درصد سنگ هاي رسوبي را شامل مي شود. اكثر سنگهاي آهك امروزي به طريق آلي تشكيل شده اند ولي برخي از آنان در شرايط ويژه اي در اثر واكنشهاي غيرآلي نيز بوجود آمده اند. مواد حل شدني معمولا با افزايش درجه حرارت سريع تر حل مي شوند ولي قابليت حل شدن كربنات كلسيم (CaCO3) به ميزان CO2 (دي اكسيدكربن) موجود در آب بستگي دارد و چون CO2 موجود در آب گرم كمتر از مقدار آن در آب سرد است لذا آهك در آب گرم زودتر به حداشباع رسيده و سريعتر رسوب مي كند. البته عوامل ديگري همچون وجود گياهان فتوسنتز كننده، توربولانت (آشفتگي) آب و عمق و فشار در ميزان رسوب كربنات كلسيم در آب نيز موثرند. بطورمثال در استخرهاي پرورش ماهي باد مي تواند موجب تلاطم آب گشته و درنتيجه دي اكسيدكربن بيشتري از دست رفته و كربنات كلسيم موجود در آن رسوب كند. كاهش فشار آب نيز دي اكسيد كربن بيشتري را به هوا مي فرستد. بنابراين رسوب كربنات كلسيم در آب هاي كم عمق بيشتر از آب هاي عميق است.

سنگ آهك شيميايي در شرايط بخصوصي در خشكي هم تشكيل مي شود. بطور مثال در دهانه چشمه ها هنگامي كه آب زيرزميني به سطح زمين مي رسد، با محيط كم فشار و گرمتري مواجه شده و به علت جاري شدن، توربولانت آن بيشتر مي شود. تمامي اين فاكتورها در از دست دادن دي اكسيد كربن و رسوب كربنات كلسيم موثرند. سنگ آهك هاي پرحفره و شيري رنگ تراورتن و ستون هاي آهكي درون غارها بدين منوال تشكيل مي شوند.

تركيب شيميايي سنگهاي رسوبي بسيار متغير است، زيرا رسوبگذاري معمولا موجب انشعاب بيشتري مي شود. اگر تركيبات را برحسب اكسيدها در نظر بگيريم خواهيم ديد كه ميزان اكسيد كلسيم (CaO) در سنگ آهك خالص 56% است.

با درنظر گرفتن چنين تغييراتي تعيين تركيب ميانگين سنگهاي رسوبي كار ساده اي نيست. معمولا انگيزه اي براي تجزيه اين سنگها وجود ندارد، مگر اينكه از نظر اقتصادي حائز اهميت باشند. كاربرد سنگ رسوبي آهك در آبزي پروري نياز به دانستن تركيب شيميايي آن دارد و توصيه ما اين است كه استاندارد مشخص و معيني براي آهك در آبزي پروري تعيين شود.

كلارك از راه تجزيه مخلوطهاي متشكل از تعداد زيادي از نمونه هاي مستقل، تخميني از تركيب ميانگين سنگهاي رسوبي رايج شامل شيل، ماسه سنگ و سنگ آهك ارائه نموده است.

ميانگين تركيب شيميايي سنگ آهك

رونوف (Ronof) و ياروشفسكي (Yaroshevsky) نيز محاسباتي را در مورد تركيب ميانگين سنگ هاي رسوبي شيل، ماسه سنگ و سنگ آهك ارائه كرده اند كه تفاوت مهمي با تركيب بدست آمده توسط كلارك ندارد. اختلاف موجود عمدتا ناشي از مقدار كربنات كلسيم در نظر گرفته شده توسط رونوف و ياروشفسكي است.

سنگ آهك ممكن است از موجودات دريايي/درياچه اي و يا نهرآبزيان منشا گرفته باشد. سنگ هاي اهكي داراي كربنات كلسيم هستند و معمولا شامل بقاياي اسكلتي ارگانيسم هاي آبزي و عمدتا ناشي از خرده هاي صدف مي باشند.

سنگ آهك براساس نوع ناخالصي موجود در آن به نام هاي سنگ آهك رسي، ماسه اي و دولوميتي ناميده مي شود. بافت سنگ آهك از نوع دانه اي متراكم و صدفي و وزن مخصوص آن 2/6-1/7 گرم بر سانتيمتر مكعب و مقاومت فشاري آن بين 100-10 مگاپاسكال مي باشد.

سنگ آهك يا كربنات كلسيم به ندرت به صوت آهك خالص در طبيعت يافت مي شود. ناخالصي هاي مهم سنگ آهك عبارتند از: منيزيوم، سيليس، آلومينيوم، منگنز. سنگ آهك در كوره و در دماي مناسب با تركيب شيميايي آن پخت مي گردد. سنگ اهك خالص در دماي 1000 درجه سانتيگراد و سنگ آهك رسي يا دولوميتي در دماي حدود 1300 درجه سانتيگراد كلينه مي شود.

CaCO3 → CaO + CO2

اگر به آهك زنده (Quick lime) آب اضافه كنيم هيدراته مي شود و واكنش گرمازاست.

CaO + H2O → Ca(OH)2 + گرما

به آهك هيدراته، شكفته يا آهك ساختماني نيز مي گويند. آهك زنده در برابر هوا و رطوبت ناپايدار است و از اين رو نمي توان آن را به مدت طولاني نگهداري كرد وليكن آهك هيدراته را مي توان در زمان طولاني تري انبار نمود.

آهك موارد مصرف زيادي دارد كه از آن جمله مي توان به صنايع فولاد به عنوان كمك ذوب همراه با مواد ديگر اشاره كرد. به روش كوره هاي روباز (Open Hearth) براي توليد يك تن فولاد حدود 13 كيلوگرم آهك استفاده مي شده است و در روش كوره هاي بازي اكسيژني (BOF) (Basic Oxigen Furnance) تنها از آهك به عنوان كمك ذوب استفاده مي شود و ميزان آهك مصرفي 100-50 كيلوگرم در تن است. نقش آهك علاوه بر كاهش دماي ذوب به عنوان جدا كننده و جمع كننده عناصر زائد از جمله گوگرد، فسفر، آلومينيوم و سيليس در صنايع فولادسازي مطرح است.

در متالوژي براي ذوب كردن كانسنگ بعضي از فلزات مانند مس از آهك استفاده مي شود. آهك علاوه بر كاهش دماي ذوب موجب جذب گاز SO2 مي گردد. در شناورسازي يا فلوتاسيون مواد معدني از آهك به عنوان كنترل كننده PH محلول استفاده مي شود. در بيشتر روش هاي استخراج منيزيوم از آب دريا، آهك بكار مي رود. در تهيه آلومينيوم به روش باير، ‌ميزان قابل توجهي آهك مصرف مي شود، در استحصال طلا به روش سيانوراسيون، آهك مورد استفاده قرار مي گيرد.

در صنايع شيميايي براي تهيه كربنات و بي كربنات سديم براي هر تن حدود 700 كيلوگرم آهك نياز است. در تهيه كاربيد كلسيم، مخلوط آهك و كك را در كوره الكتريكي و دماي 3400-3000 درجه سانتيگراد حرارت مي دهند و به كاربيد كلسيم تبديل مي كنند. براي تهيه يك تن كاربيد كلسيم به حدود يك تن آهك احتياج است.

براي تهيه تركيبهاي اتيلن و پروپيلن، گليكول ها، نمك هاي آلي كلسيم دار و تصفيه و تغليظ اسيد سيتريك و گلوكز به آهك نياز است. در تهيه نمك طعام، حشره كش ها و مواد رنگي نيز آهك كاربرد دارد.

در كاغذ سازي به منظور تهيه پالت سولفات، استفاده دوباره از كربنات كلسيم و تهيه هيپوكلريت كلسيم كه خاصيت سفيدكنندگي دارد از آهك استفاده مي كنند.

در مصالح ساختماني و سراميك به عنوان ملات، روكش داخل ساختمان، در شيشه سازي به عنوان كمك ذوب، در تهيه سيمان از آهك كه ماده اصلي و عمده سيمان را تشكيل مي دهد استفاده مي شود.

در كارخانه هاي قند و شكر براي تصفيه و جداسازي تركيبات فسفاته و اسيدهاي آلي استفاده مي شود.

در صنايع نفت براي خنثي سازي تركيبات آلي سولفورها، خنثي سازي گاز SO2 و تهيه گريس مخصوص از آهك استفاده مي شود.

در صنايع رنگ سازي به عنوان ماده پركننده استفاده مي شود.

در چرم سازي براي جدا كردن مو يا پشم از پوست حيوانات از آهك استفاده مي كنند. در كشاورزي براي كنترل PH آب و خاك آهك بكار مي رود.

مصارف بهداشتي آهك:

بهبود كيفيت آب آشاميدني، كنترل PH پسابها و رسوب دادن مواد زائد،‌خنثي كردن پساب هاي اسيدي كارخانه ها، كنترل آلودگي هوا، در كارخانه هاي ذوب فلزات و به عنوان جذب كننده گازهاي سمي مانند SO2، HF و غيره از آهك استفاده مي شود.

سازندهايي كه آهك آنها مناسب مي باشد در سال 1363 توسط بنيان ارائه گشته است.

الف- پالئوزوئيك (ديرينه زيستي)

1- كربونيفر: قديمي ترين سنگ آهكي كه در مقياس نيمه صنعتي استفاده مي گردد. آهك سازند مبارك است. سازندهايي كه قديمي ترند به علت بالا بودن ميزان ناخالصي ها از جمله اكسيدمنيزيم و كاني هاي رسي، مناسب نيستند.

2- پرمين: مناسبترين سنگ هاي آهكي دوران ديرينه زيستي به پرمين تعلق دارند. اين سنگ ها خاكستري رنگ و به صورت توده اي يافت مي شوند.

ب- مزوزوئيك (ميان زيستي)

1- ترياس: در برخي نقاط، آهك هاي ترياس فوقاني مناسبند.

2- ژوراسيك: سنگ هاي آهكي ژوراسيك مياني در كوره هاي البرز و كپه داغ (مزدوران)، قلعه دختر، اسفنديار و بادامو در ايران مركزي براي تهيه سيمان بسيار مناسبند.

3- كرتاسه: آهك هاي كرتاسه به دليل كيفيت مناسب، گسترش وسيع در سطح كشور در بيشتر كارخانه هاي سيمان استفاده مي شوند.

پ- سنوزوئيك (نور زيستي)

1- پالئوسن: آهك هاي اين دوره در بعضي نقاط از خلوص خوبي برخوردارند.

2- ائوسن: آهك هاي نوموليت دار در مناطق زيادي يافت مي شوند و بيشتر آنها تركيب مناسب دارند.

3- اوليگوميوسن: آهك هاي سازند قم در بيشتر مناطق مناسبند. آهك هاي سازند آسماري عمدتا مناسب هستند.

بيشتر آهك هاي تراورتن كه در رابطه با فعاليت چشمه هاي آب گرم تشكيل شده اند. براي مصرف در كارخانه هاي سيمان درجه خلوص مناسب دارند.

کاربرد آهک در آبزی پروری

مواد آهکی که در استخر های پرورش ماهی مورداستفاده قرار می گیرد همان مواد آهکی هستند که در خاک های زراعی کاربرد دارند. مواد آهکی موجب خنثی سازی قدرت اسیدی می شوند . این مواد آهکی عبارتند از : سنگ آهک ، کربنات کلسیم یا کلسیت و دولومیت یا کربنات مضاعف کلسیم و منیزیوم (MgCa(CO3)2) که پس از خرد کردن این سنگ ها آنها را در استخرهای پرورشی به کار می برند.

دیگر مواد آهکی که استفاده از آنها رایج است عبارتند از : هیدروکسید کلسیم Ca(OH)2 و اکسید کلسیم (Cao). هیدروکسید کلسیم را آهک ساختمانی ،مرده ،آبدیده و تفته می نامند و اکسید کلسیم را آهک زنده یا سوزاننده می نامند. در ساختمان مولکولی بعضی از مواد کلسیم وجود دارد و لیکن به عنوان مواد آهکی در مزارع پرورش ماهی استفاده نمی شود مانند سیلیکات کلسیم (CaSiO3) که هر چند سختی کل را افزایش می دهد چون دارای آنیونی نیست که با اکسید کلسیم واکنش دهد قلیائیت را افزایش نمی دهد. پس در آهک دهی استخرهای پرورش ماهی خاکسترهای سیلیکاتی مفید نیستند .ترکیبات کلسیمی که توانایی خنثی سازی قدرت اسیدی را ندارند مواد آهکی تلقی نمی شوند ، مانند سولفات کلسیم که عمدتاً به عنوان گچ زراعی شناخته می شود ، منبع پر ارزشی از کلسیم اما بنیان سولفات آن قدرت اسیدی را خنثی نمی کند . واکنش های خنثی سازی قدرت اسیدی مواد آهکی مورد استفاده در مزارع کشاورزی و آبزی پروری بدینگونه می باشد.

CaCo3+2H⁺ → Ca⁺⁺ +H2O+ CO2                                                 كربنات كلسيم

MgCa(CO3)2+4H⁺ → Mg⁺⁺ +Ca⁺⁺ +2CO2+2H2O                                 دولوميت

CaO+2H⁺ → Ca⁺⁺ +H2O                                                                        آهك زنده

Ca(OH)2+2H⁺ → Ca⁺⁺ +2H2O                                                            آهك آبديده

در میان آهکهای رایج مورد استفاده در آبزی پروری و کشاورزی توانائی خنثی سازی آهک زنده (CaO) از همه بیشتر و کربنات کلسیم (CaCO3) از بقیه کمتر است ، قابلیت خنثی سازی و نحوه تبدیل و مقایسه ترکیبات آهکی رایج بدین شرح است .

         CaO             56

       ────  =    ───     = 0.56        قابليت خنثي سازي كربنات كلسيم نسبت به اكسيد كلسيم        

       CaCO3          100

       CaCO3          100

       ────  =    ───     = 1.79          قابليت خنثي سازي اكسيد كلسيم نسبت به كربناتكلسيم        

         CaO             56

         CaO             56

       ────  =    ───     = 0.76  قابليت خنثي سازي هيدروكسيد كلسيم نسبت به اكسيدكلسيم        

         Ca)OH)2         74

         Ca)OH)2         74

       ────  =    ───     = 1.32  قابليت خنثي سازي اكسيد كلسيم نسبت به هيدروكسيدكلسيم        

         CaO             56

        Ca)OH)2         74

       ────  =    ───     = 0.74  قابليت خنثي سازي كربنات كلسيم نسبت به هيدروكسيدكلسيم        

        CaCO3          100

         CaCO3          100

       ────  =    ───     = 1.35  قابليت خنثي سازي هيدروكسيد كلسيم نسبت به كربنات كلسيم     

         Ca)OH)2         74

سرعت تاثیر مواد آهکی وابسته به اندازه ذرات آن است بطوریکه هر چه ذرات ریزتر و کوچکتر باشند سطح بیشتری را اشغال نموده و واکنش های شیمیایی سریعتر انجام می شوند . آهک ساختمانی (آبدیده ) و آهک زنده (سوزاننده ) ماهیتاً به صورت پودر هستند . ذرات آهک زراعی (کربنات کلسیم ) در اندازه های مختلف تولید می شود و همانطور که در بالا اشاره شد ذرات ریز نسبت به ذرات بزرگتر به تناسب وزن، سطح مقطع بیشتری دارند. پس ذرات ریز آهک زراعی تندتر از ذرات درشت بر آب اثر می گذارند. با استفاده از فیلترهای استاندارد آمریکایی که دارای روزنه ها یا چشمه های 36/2 میلیمتری، 855/0 میلیمتری و250/0 میلیمتری هستند، اندازه ذرات درجه بندي شده است و ذرات آهك كه از فيلتر 250/0 ميليمتري بگذرند به عنوان ذرات 100% موثر قلمداد می شوند ، ذرات آهکی که از فیلتر با چشمه 855/0 میلیمتری بگذرند به عنوان ذرات 60% موثر قلمداد می شوند و ذرات آهکی که از فیلتر 36/2 میلیمتری رد شوند به عنوان ذرات 20% موثر قلمداد می شوند و آن دسته از ذرات آهکی که از فیلتر با چشمه 36/2 میلیمتری عبور نکنند به عنوان ذرات صفر درصد درجه بندي مي شوند. تاثیر ذرات 36/2 میلیمتری و یا بزرگتر بسیار کند است و ارزش آنها در خنثی سازی قدرت اسیدی اندک است .

درجه تاثير آهك چنين محاسبه مي شود؛ بطورمثال اگر در نمونه اي از آهك زراعي، درصد عبور ذرات آهك، به ترتيب 40% از فيلتر 60 چشمه (250/0 ميليمتر)، 20% از فيلتر 20 چشمه (855/0 ميليمتري) و 10% از فيلتر 8 چشمه (36/2 ميليمتري) و 30% بر روي فيلتر 8 چشمه باقي بماند، درجه تاثير آن بدين صورت است:

0 = 0 × 30/0  و  2 = 20 × 10/0  و  12 = 60 × 20/0  و  40 = 100 × 40/0

درجه تاثير اين آهك برابر است با                                   54% =0 + 2 + 12 + 40

درجه تاثير آهك × قابليت خنثي سازي قدرت اسيدي = ارزش حقيقي آهك

یکی از پارامترهای مهم آب در عرصه آبزی پروری قلیائیت است و قلیائیت یک نمونه آب عبارت است از ظرفیت کمی آن برای خنثی کردن یک اسید قوی در یک PH معین و تعیين شده. با کنترل قلیائیت در یک دامنه مناسب می توان میزان تولید را در استخر های پرورش ماهی افزایش داد ، برای اضافه کردن هر واحد قلیائیت در متر مکعب آب به 28 گرم آهک زنده یا 37 گرم آهک ساختمانی و یا 50 گرم کربنات کلسیم نیاز است .

028/0 يا 037/0 يا 050/0 × ميزان افزايش قليائيت × حجم آب استخر برحسب مترمكعب = آهك موردنياز

بطور مثال براي افزايش دو درجه قليائيت در يك استخر يك هكتاري با عمق آب يك متر

m3 10000 = 1 × 10000 = حجم آب استخر

Kg 560 = 1000/28 × 2× 10000 = آهك زنده موردنياز

Kg 1000 = 1000/50 × 2 × 10000 = آهك زراعي موردنياز

            kg 740 = 1000/740 × 2 × 10000 = آهك ساختماني مورد نياز

البته بايد توجه داشت که به غیر از عامل قلیائیت در مصرف آهک، عامل سختی آب نیز مهم مي باشد. هر چند اگر آنیون های تشکیل دهنده سختی آب از نوع کربنات یا بی کربنات يا به طور کلی سختی از نوع کربناته باشد متناسب با سختی آب ، قلیائیت مشابهی حاصل می شود ولی اگر سختی آب از نوع سختی غیر کربناته باشد هیچگونه ارتباطی بین سختی و قلیائیت وجود نخواهد داشت. قلیائیت آب در عرصه پرورش ماهی دارای اهمیت ویژه ای است چرا که عامل مهم نگهداری دی اکسید کربن آب است و در واقع قلیائیت تله CO2 محسوب می شود . بهترین نوع آهک، سنگ آهک زراعی است.

آهک پاشی می بایستی 3-2 هفته قبل از کود دهی انجام گیرد چرا که آهک موجب کاهش فسفر غیر آلی محلول و غلظت دی اکسید کربن می شود. بعد ازگذشت چند روزکه واکنشهای آهک، آب و خاک کامل شد، استفاده از فسفر ودی اکسید کربن تاثیر بیشتری دارد.

سنگ آهک زراعی درمناطق عمیق باید 3-2 برابر مناطق کم عمق به کار رود، به استخرهایی که عمق کمتر از یک متر دارند، سنگ آهک را بطور یکنواخت درتمام سطح بستر پراکنده می کنند، بعد از ریختن آهک بستر استخر را باید تا عمق 15-10 سانتیمتر شخم زد.

سنگ آهک زراعی می تواند قلیائیت را در مدت زمان طولانی تری در آب استخرهای پرورش ماهی ایجاد نماید. همانطور که برای ضد عفونی کردن بستر استخرهای پرورشی آهک زنده برای از بین بردن میکرو ارگانیسم ها به دلیل افزایش سریع و زیاد PH می تواند بهترین ماده آهکی محسوب شود. پس هدف از کاربرد آهک در مزارع پرورش ماهی هم ضدعفونی کردن و از بین بردن عوامل پاتوژن (بیماریزا) و هم اصلاح برخی از پارامترهای شیمی آب می باشد که می بایستی در طی دوره پرورش به صورت پایه و سرك با محاسبات دقیق و آزمایشات لازمه از آن استفاده بهینه نمود ، آهک می تواند برگ برنده ای برای آبزی پروران محسوب شود. قلیائیت در توانایی آب برای تامین رشد جلبک ها وسایر آبزیان نقش دارد و این بواسطه اثر تامپوني آن و به دلیل عملکرد این عامل به عنوان ذخیره کربن معدنی است. گونه های شیمیایی بوجود آورنده قلیائیت آب عبارتند از یون بیکربنات ، یون کربنات و یون هیدروکسید.

HCO3^-  + H⁺  → H2O

CO3^--   + H⁺  → HCO3^-

OH  + H⁺  → H2O

دیگر موادی که درایجاد قلیائیت سهم کمتری دارند عبارتند از آمونیاک و بازهای مزدوج، اسیدهای فسفریک ، سیلیک ، بوریک و اسیدهای آلی و آهک توانایی قراردادن میزان قلیائیت در محدوده مناسب برای پرورش ماهیان را دارا می باشد.

از ديگر کارهای سنگ آهک زراعی (CaCO3) در ارتباط با فسفر است، چرا که فسفر موجود در رسوبات را می توان به چهار نوع طبقه بندی نمود : 1- کانی های فسفاتی 2- فسفر محبوس 3- فسفر غیر محبوس 4- فسفر آلی.

یون های ارتو فسفات می توانند روی سطح کانیهایی مثل SiO2 و کلسیت رسوب کنند این نوع فسفر محبوس با آب در تماس مستقیم است و می توان پیش بینی کرد که سریعتر از دیگر اشکال فسفر در آب حل شود و می دانیم که فیتو پلانکتونها فسفر را به صورت ارتو فسفات مورد استفاده قرار می دهند. در نتیجه کلسیت موجب تولید بیشتر آبزی شناوران گیاهی در استخرهای پرورش ماهی می شود. بولینگ در سال 1962 مشاهده کرد که کاربرد آهک در استخرهایی که دارای سختی کل mg/l 15-0 بود، واکنش پلانکتون ها به کود دهی را بهبود داد و تولید کفزیان که غذای ماهی است را افزایش داد .

بوید و اسکار بروک در سال 1974 پی بردند که در استخرهای دانشگاه اووبورن کاربرد آهک همراه با کود فراوانی فیتوپلانکتون ها را بیشتر از مقدار حاصل از کوددهی افزود ، همچنین بوید و آرسه در سال 1975 پی بردند که آهک دهی استخرهای کود دهی شده با سنگ آهک زراعی متوسط تولید ناخالص اولیه را افزایش داد.

آهک دهی بستر استخرها با آهک زنده یا شکفته انگل ها و سایر موجودات نا خواسته را نابود می کند. مقدار معمولی آهک دهی 1500-1000 کیلوگرم در هکتار است . پرورش دهندگان ماهی غالباً معتقدند که کاربرد آهک تازه مواد آلی انباشته شده در گل بستر را اکسایش می کند .اما این فرضیه اشتباه است، این درست است که افزایش PH تا 7-5/6 فعالیت میکروبی را افزایش می دهد، اما طی چند روز یا چند هفته مقدار نسبتا کمی از مواد آلی تجزیه می شود. کاربرد آهک تازه معمولا PH را تا آن حد زیاد می کند که باکتری ها از بين روند. وجود آهک به تنهایی یک اکسنده نیست در نتیجه گل بستر استریل می شود و تا زمانی که PH کاهش نیابد هیچ تجربه ای صورت نمی گیرد . البته افزایش PH از لحاظ افزایش فسفات موجود در گل بستر هم مطلوب است . همچنین کاربرد آهک کدورت ناشی از مواد هومینی را کاهش داده و کدورت ناشی از ذرات کلوئيدی خاک را کمتر می کند؛ بعبارتی کاربرد آهک غلظت موادآلی کلوئيدی را کاهش می دهد. مواد آهکی از انتشار دی اکسید کربن درجو جلوگیری می کنند و آن را در آب به دام می اندازند. آهک دهی مقدار کربن را برای فتوسنتز افزایش می دهد، کاربرد آهک میزان PH صبحگاهی را افزایش می دهد اما به علت افزایش قلیائیت، آب استخرهای پرورش ماهی آهک دهی شده بافر خوبي در مقابل تغییرات PH است. پس آهک دهی در استخرهای کوددهی شده ممکن است به کاهش واقعی PH در بعدازظهر منجر گردد .

در پايان پیشنهاد مي شود که در مورد مواد و ادوات موردنیاز آبزی پروران از طرف اتحادیه شركتهاي تعاونی تكثير و پرورش ماهيان گرمابي، در استان های مختلف کمیته هایی تشکیل شود تا با تحقیق و ارتباط با کارشناسان محترم شیلات و مراکز دانشگاهی و همچنین جمع آوری نظرات آبزی پروران ساعی و پرتلاش در نقاط مختلف کشور استانداردهایی تهیه گردد تا درنهایت به سازمان استاندارد کشور ارجاع شده و استاندارد مربوطه توسط آن سازمان تائید و الزامی شود و اولین استاندارد مورد اشاره نیز می تواند آهک استاندارد شده در امر پرورش ماهی وآبزی پروری باشد تا کارخانه های تهیه مواد آهکی با توجه به ترکیبات شیمیایی و میزالوژیکی و درجهت تاثیر و قدرت خنثی سازی اسیدی اقدام به فروش مواد آهکی به بخش آبزی پروری کشور نمایند که :

1- مواد آهکی همانی باشد که موردنیاز آبزی پروران است و در نتیجه همان انتظاری را بر آورده سازد که هدف آبزی پروران می باشد.

2- در تعیین میزان مصرف آهک مورد نیاز با توجه به استانداردهای مورد نظر محاسبات دقیقی انجام می گیرد.

در پایان از اتحادیه شركتهاي تعاوني تكثير و پرورش ماهيان گرم آبي سراسرکشور تقاضا می کنم که در این زمینه که می تواند پرورش ماهی کشور را با تحولی مثبت روبرو سازد اقدام عملی مبذول دارند.

در این نوشتار از ترجمه وتالیف اساتید محترم آقایان جلال ولی اللهی ، عباس اسماعیلی ساری، جعفر نوری، فرید مر، محمد حسن کریم پور، مرتضی علیزاده و مولفان کتاب علوم زمینی وهمچنین ترجمه بخش سنگ آهک از کتاب دایر المعارف NEW CAXTON توسط بخش علمی شرکت تعاونی آبگین آبادان و تجارت این بخش استفاده شده است

آب معدنی مفید یا مضر ؟ - شنبه بیست و پنجم تیر 1390
آب‌ معدنی واقعا بهداشتی ‌تر است ؟ - شنبه بیست و پنجم تیر 1390
آب، امنیت غذایی، بحران ها و راهبردها - شنبه بیست و پنجم تیر 1390
بهداشت آب - شنبه بیست و پنجم تیر 1390
حذف نيترات از آب‌هاي آلوده با كمك نانوذرات آهن - جمعه بیست و چهارم تیر 1390
طراحی کانال (آبراهه) ‌ها - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
هيدروليک کانال (آبراهه) های روباز - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
صافى‌ها و سيستم‌هاى تصفيه آب در کشاورزی - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
هيدروليک قطره‌چکان‌ها - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
هيدروليک لاترال‌ها - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
سيستم پمپاژ - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
اجزاء و خصوصیات سيستم‌های آبيارى - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
طراحى سيستم آبيارى - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
آئروموناس در آب - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
طراحى سيستم آبيارى در کرتهاى مسطح - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
کاربرد هالوژن و ترکيبات آن - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
جدا کردن باکتري‌ها از آب با استفاده از نانوغشاي جديد - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
يافتن عوامل موثر در حذف فلزات سنگين از آب - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
راهبردهاي جديد تصفيه آب با استفاده از فناوري نانو - پنجشنبه بیست و سوم تیر 1390
مالكيت منابع آبي - چهارشنبه بیست و دوم تیر 1390
سازمان هاي‌ حافظ آبهاي آشاميدني‌ و جلوگيري از آلودگي آبهاي‌ عمومي - چهارشنبه بیست و دوم تیر 1390
سدهاي لاستيكي - چهارشنبه بیست و دوم تیر 1390
دستگاه های تصفیه فاضلاب در صنایع غذایی - چهارشنبه بیست و دوم تیر 1390
مدیریت نگهداری شبکه های آبرسانی و آبیاری - چهارشنبه بیست و دوم تیر 1390
ساختار سياست جزايي حقوق آب ايران - چهارشنبه بیست و دوم تیر 1390
فلوئور در تصفیه خانه های آب - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
معرفی انواع سد ها و سفره های آب زیرزمینی - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 4 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 3 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 2 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 1 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
روناب - شنبه هجدهم تیر 1390
فاضلاب و زباله شهري - شنبه هجدهم تیر 1390
استفاده مجدد از فاضلاب در كشاورزي و چالش هاي بهداشتي - شنبه هجدهم تیر 1390
بررسی روش اقتصادی انتخاب لوله - شنبه هجدهم تیر 1390
آب زیرزمینی - شنبه هجدهم تیر 1390
اساس کار پمپ - شنبه هجدهم تیر 1390
حفاظت آب Water Conversion - شنبه هجدهم تیر 1390
دلايل فني تخريب سدها - شنبه هجدهم تیر 1390
نگاه «محیط زیستی» از کجا آمده؟ - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
اقتصاد مهندسي - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
خوردگی - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
جذب سطحی اسید استیک روی زغال فعال - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
آب شرب سالم - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
بررسي نحوه بهره برداري از دستگاههاي كلرزني به عنوان روشی جهت گندزدائي آب شرب - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
لاگون هوادهي - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
آلودگي آب شهري - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
اسپكتروفتومترها - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
تعیین غلظت آهن در آب به روش اسپکتر و فتومتری - دوشنبه سیزدهم تیر 1390

اتصال تصفيه خانه سد كمال صالح به خط انتقال كمربندي غربي اراك - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
منحصر به فردترين سيستم آبرساني خاورميانه در شهر خمارلوي - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
برداشت آب خام از رودخانه گرگر به رامهرمز متوقف شد - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
شبكه فاضلاب روستايي براي روستاهاي حاشيه زاينده رود - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
پوشش مناسب تاسيسات آب براي مقابله با سرما - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
تصفيه آب روستايي با حرارت مازاد نيروگاه سبلان - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
مصرف آب در ایران 4400 لیتر برای هر نفر!!! - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
مهندسی بهداشت - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
چرا آب، عجیب‌ترین مایع جهان است؟ - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
655 روستاي كرمان شبكه آب آشاميدني ندارند - سه شنبه بیست و چهارم اسفند 1389
نقشه برداری - سه شنبه بیست و چهارم اسفند 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب