تاثیر سولفات ها و سولفیدهاي هیدروژن در آب آشامیدنی
سولفات و سولفيد هيدروژن، هر دو شكل نامطلوب بوده و معمولا بهعنوان خطري براي سلامتي مطرح نميشوند.
• منابع سولفات و سولفيد هيدروژن در آب آشاميدني:
سولفات:
سولفاتها تركيبي از سولفور و اكسيژن بوده و بهعنوان بخشي از مواد معدني طبيعي. در تشكيلات بعضي از خاكها و سنگها يافت ميشوند. به مرور زمان اين مواد معدني حل شده و در آبهاي زير زميني رها ميشوند.
سولفيد هيدروژن:
باكتريهاي احياء كننده سولفور، كه از سولفور بهعنوان منبع انرژي استفاده ميكنند، عمدهترين توليد كننده سولفيد هيدروژن ميباشند. اين باكتريها از نظر شيميايي در آب موجب تبديل سولفاتهاي طبيعي به سولفيد هيدروژن ميشوند. باكتريهاي احيا كننده سولفور، در محيطهاي فاقد اكسيژن از قبيل چاههاي عميق، سيستمهاي لولهكشي منازل(Plumbing systems) و دستگاههاي گرمكننده آب يافت ميشوند. همچنين گاز سولفيد هيدروژن بهطور طبيعي در برخي از آبهاي زيرزميني يافت ميشود. اين ماده ممكن است از تجزيه مواد آلي همانند گياهان پوسيده در زيرزمين حاصل شود. سولفيد هيدروژن در چاههاي عميق يا سطحي نيز يافت ميشود و ميتواند از طريق چشمهها وارد آبهاي سطحي شده كه البته در اين حالت H2S به سرعت رها شده و وارد اتمسفر ميشود. سولفيد هيدروژن اغلب در چاههاي حفر شده در مناطق سنگ رس يا ماسه سنگ( Sand stone) ، نزديك معادن زغال سنگ يا رسوبات حاصل از كودهاي گياهي و يا ميدانهاي نفتي يافت ميشود.
• نشانههاي وجود سولفات و سولفيد هيدروژن در آب آشاميدني
سولفات:
سولفات همانند ساير مواد معدني ديگر ميتواند باعث بروز لايههاي فلس مانند در لولههاي آب شده و ممكن است موجب طعم نامطلوب در آب و نهايتا بروز اسهال در انسان و چهار پايان اهلي كم سن شود. سولفات ميتواند مشكلاتي را در شستشوي لباسها پديد آورد. استفاده از مايع سفيد كننده در آب سولفور، ممكن است موجب كاهش قدرت پاك كنندگي دترجنتها شود. باكتريهاي اكسيد كننده سولفور داراي اثراتي شبيه به باكتريهاي آهن هستند. اين باكتريها، سولفيد را به سولفات تبديل نموه و توليد لايه لزج تيره كرده كه ميتواند باعث مسدود نمودن لولهكشي منازل و يا رنگي شدن لباسها شود. لكههاي سياه در آب يا پوشش لزج تيره در قسمت داخلي فلاش تانكها ميتواند معرف حضور باكتريها اكسيد كننده سولفور باشد. باكتريهاي اكسيد كننده سولفور نسبت به باكتريهاي احيا كننده سولفور عموميت كمتري دارند.
سولفيد هيدروژن:
گاز سولفيد هيدروژن بو و طعم زننده تخم مرغ گنديده را در آب توليد ميكند. در بعضي حالات ممكن است تنها زمانيكه شير آب تازه باز شده است يا موقعيكه آب داغ جريان دارد، بو به مشام برسد. آسيبهاي وابسته به سولفيد هيدروژن شامل، زنگ زدگي فلزاتي از قبيل آهن، استيل، مس و برنج ميباشد. اين ماده همچنين ممكن است موجب تيرگي ظروف نقرهاي و بيرنگ شدن ظروف مسي و برنجي شود. سولفيد هيدروژن ميتواند سبب زرد يا سياه شدن منصوبات داخل آشپزخانه يا حمام شود. قهوه، چاي و ساير نوشيدنيها، با آب حاوي سولفيد هيدروژن ممكن است بيرنگ شوند و ظاهر و طعم غذاهاي پخته شده را نيز تحت تاثير قرار ميدهد. مقادير بالاي سولفيد هيدروژن محلول، با استفاده از سختيگيرهاي تعويض يوني همراه با بستر رزيني ميتواند گرفته شود. موقعيكه در آب تصفيه شده بوي سولفيد هيدروژن به مشام ميرسد ولي هيچ مقداري از سولفيد هيدروژن در آب تصفيه نشده مشاهده نميشود معمولا در اينگونه موارد ، حضور برخي از اشكال باكتريهاي احيا كننده سولفات در سيستم ممكن است عامل باشند. سيستمهاي تصفيه ميتوانند محيط مناسبي براي رشد اينگونه باكتريها محسوب شوند. همچنين باكتريهاي نمك دوست كه از سولفاتها بهعنوان منبع انرژي استفاده ميكنند، ميتوانند لايه لزج سياه رنگي داخل سيستم هاي تصفيه آب ايجاد نمايند.
• پتانسيل بيماريزايي:
سولفات:
سولفات داراي تاثير ضد يبوست بوده و ميتواند منجر به از دست دادن آب بدن بويژه در كودكان باشد. سايرين و همچنين چهار پايان اهلي نسبت به سولفات سازش يافته و علائمي از خود بروز نميدهند. باكتريهاي اكسيد كننده سولفور نيز بهعنوان خطري براي تهديد سلامتي انسان مطرح نشدهاند.
سولفيد هيدروژن:
سولفيد هيدروژن ، مادهاي است قابل اشتعال و سمي. معمولا در غلظتهاي موجود در آب خانگي خطري ندارد، مگر در غلظتهاي بسيار بالا. از آنجا كه اينچنين غلظتهايي بسيار نادر هستند، حضور سولفيد هيدروژن در آب آشاميدني هنگاميكه در يك فضاي بسته رها ميشود، بهعنوان عامل تهوع، ناخوشي و در حالات شديدتر مرگ مطرح ميگردد. آب داراي سولفيد هيدروژن به تنهايي نميتواند سبب بيماري شود. در موارد نادر، ممكن است بوي سولفيد هيدروژن ناشي از فاضلآبهايي باشد كه حاوي آلاينده هاي بيماريزا هستند. زمانيكه فاضلاب، مشكوك به آلودگي با منبع سولفور است، آب ميبايست از نظر باكترهاي كليفرم نيز مورد آزمايش قرار گيرد.
• تفسير نتايج آزمايش سولفات و سولفيد هيدروژن: سولفات:
استانداردهاي آژانس حفاظت محيط زيست (EPA) براي آب آشاميدني دو نوع طبقه بندي را در نظر گرفته است. استانداردهاي اوليه و استانداردهاي ثانويه. استانداردهاي اوليه، سلامتي را مورد توجه قرار داده و سه طبقه از آلايندههاي سمي را مشخص نموده است: پاتوژنها ، عناصر راديواكتيو و مواد شيميايي سمي. استانداردهاي ثانويه بر پايه خصوصيات مزه، بو، رنگ، خاصيت خورندگي، كفكنندگي و رنگزايي آب است. سولفات در طبقه استانداردهاي ثانويه با سطح حداكثر آلايندگي (SMCL) قرار ميگيرد. SMCL براي سولفات در آب آشاميدني 250 ميلي گرم در ليتر ميباشد.
سولفيد هيدروژن:
اگرچه بسياري از آلايندهها تحت عنوان استانداردهاي اوليه و ثانويه آب آشاميدني توسط EPA نامبرده شدهاند، ليكن از آنجائيكه غلظتهاي بالاي سولفيد هيدروژن براي آنكه آب آشاميدني مضر سلامتي بوده و آب را نامطلوب و ناخوشايند سازد لازم است، در اين استانداردها ذكر نشده است. بوي آب با حداقل 0.5 ppm غلظت سولفيد هيدروژن، بهوسيله اغلب اشخاص قابل تشخيص است. غلظتهاي كمتر از 1 ppm به آب بوي لجن يا كپكزدگي ميدهد. غلظت 1-2 ppm سولفيد هيدروژن به آب بوي تخم مرغ گنديده داده و اين آب براي سيستمهاي لولهكشي داراي خاصيت خورندگي است. عموما مقادير سولفيد هيدروژن، كمتر از 10ppm است، اما گاهي اوقات اين مقدار به 50-75 ppm نيز ميرسد.
• روشهاي حذف سولفات و سولفيد هيدروژن از آب اگر ميزان سولفات يا سولفيد هيدروژن در آب مصرفي بالا باشد، ميبايست يكي از دو راه زير را انتخاب نمود: يا منبع آب مصرفي را تغيير داد و يا با استفاده از سيستمهاي تصفيه نسبت به حذف آلاينده اقدام نمود. ممكن است با حفر چاه جديد در محل ديگر و يا حفر چاه عميقتر نتايج رضايت بخشي حاصل شود.
سولفات:
چندين روش براي حذف سولفات از آب، در دسترس ميباشد. روش تصفيه انتخابي، به فاكتورهاي زيادي از قبيل ميزان سولفات در آب، ميزان آهن و منگنز در آب و آلودگي باكتريايي آب بستگي دارد. همچنين نوع انتخاب روش، به ميزان آبي كه براي تصفيه نياز ميباشد وابسته است. دو روش براي تصفيه مقادير كم آب ( جهت شرب و پخت و پز) شامل تقطير و اسمز معكوس ميباشد. در روش تقطير، آب به شكل بخار در آمده و سپس سرد شده و بهصورت آب خالص جمع آوري ميشود. مواد معدني همچون سولفات، تبخير نميشوند و در ته ظرف باقي ميمانند. ممبرانهاي اسمز معكوس داراي سوراخهاي ريزي هستند كه به مولكولهاي آب، اجازه عبور ميدهند اما مانع عبور مواد معدني همچون سولفات ميشوند. عمده ترين روش معمول براي تصفيه مقدار زياد آب، روش تعويض يوني (Ion exchange) است. عملكرد اين روش شبيه به فرآيند سيستمهاي سختيگير است. رزين تعويض يون در داخل دستگاه ريخته ميشود و با جريان آب از داخل رزين، سولفات جذب ميشود. زمانيكه ظرفيت رزين با يونهاي سولفات اشباع شد، عمل تصفيه متوقف ميشود. براي ادامه عمل تصفيه، رزين ميبايست با محلول آب نمك ( سديم كلرايد) احياء شود.
سولفيد هيدروژن:
تشكيل سولفيد هيدرژن در بعضي موارد ممكن است كاهش پيدا كند. استفاده از روش شوك كلريناسيون ممكن است توليد باكتريهاي سولفيد را كاهش دهد،اما موجب حذف آنها نميشود. اين فرآيند موجب تشكيل محلول سفيد كننده قوي كلرين در چاه ميشود. با بازشدن شيرهاي آب ، آب كلرينه شده در تمامي قسمتهاي سيستم لولهكشي جريان پيدا ميكند. آب كلرينه شده به مدت چند ساعت و يا يك شب در داخل سيستم باقي ميماند و سپس با بازگذاشتن شيرهاي آب دور ريخته ميشود. اگر بوي سولفيد هيدروژن اوليه باشد( بدون دخالت باكتريها) با استفاه از يك سيستم آب داغ ميتوان اين بو را كاهش داد. براي حذف مقادير جزيي سولفيد هيدروژن ميتوان از فيلتر كربن فعال استفاه نمود. فيلتر ميبايست هرچند وقت يكبار تعويض شود. فركانس اين تعويض، بسته به ميزان آب مصرفي روزانه و همچنين غلظت سولفيد هيدروژن در آب متغير است. غلظتهاي تا حدود 6ppm سولفيد هيدروژن با استفاده از يك فيلتر اكسيد كننده ( همانند فيلتر آهن) حذف ميشود. اين نوع فيلتر شامل شن پوشيده شده با دي اكسيد منگنز است كه موجب تبديل گاز سولفيد هيدروژن به ذرات ريز سولفور شده كه اين ذرات از فيلتر نميتوانند عبور كنند. فيلتر شني ميبايست بهطور مرتب بكواش شده و براي حفظ پوشش دياكسيد منگنز از پرمنگنات پتاسيم استفاده شود. براي حذف مقادير بالاتر از 6ppm سولفيد هيدروژن ميتوان از تزريق يك ماده شيميايي اكسيده كننده از قبيل سفيدكنندههاي خانگي (Household bleach) يا پرمنگنات پتاسيم و نهايتا استفاده از يك فيلتر بهره گرفت. ماده اكسيد كننده ميبايست داخل مخزن آب ريخته شده و اجازه داده شود حداقل 20 دقيقه بين ماده شيميايي و آب تماس برقرار شود. سپس ذرات سولفور تشكيل شده با استفاه از يك فيلتر رسوبي حذف ميشود. كلر اضافي نيز با استفاده از فيلتر كربن فعال حذف ميشود . زمانيكه پرمنگنات پتاسيم مورد استفاده قرار ميگيرد، استفاده از فيلتر شني منگنز سبز(Manganese green sand filter) توصيه ميشود.
اغلب روشهاي تصفيه براي سولفيد هيدروژن همانند روشهاي مورد استفاده در حذف آهن و منگنز است.
مطالب تصادفی:
تصفیه خانۀ آب شماره 3 مشهد - یکشنبه هفتم فروردین 1390
تصفیه خانۀ فاضلاب غرب مشهد - پرکند آباد - یکشنبه هفتم فروردین 1390
تصفيه خانه فاضلاب چرمشهر - یکشنبه هفتم فروردین 1390
تصفیه خانه آب زهک - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري گازكربنيك CO2 در آب - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري كلسيم Ca2+ - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري كربنات CO3 2- و بيكربنات HCO3 - - یکشنبه هفتم فروردین 1390
تعيين PH ، E.C ، % S.P خاك - یکشنبه هفتم فروردین 1390
تعيين % Mgco3 % , CaCo3 خاك - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري كرم (سه) در نمونه آب شهر - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري سختي كل Total Hardness - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري نيترات NO3- - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري مواد معلق در آب ( TSS) - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري كل مواد موجود در آب ( TS ) - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري كل مواد محلول در آب ( TDS) - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري كلريد - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري اسيديته - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري سولفات SO42- - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري قليائيت - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري سختي موقت - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري نيتريت N- NO2- - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري فسفات PO43- - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري آمونياك - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري نيتروژن كل Total Nitrogen - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري BOD 5 - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اندازه گيري اكسيژن مورد نياز واكنشهاي شيميايي (C . O . D) - یکشنبه هفتم فروردین 1390
تعيين ضريب تخليه جريان سنج يا لوله ونتوري (ونتوري متر) - یکشنبه هفتم فروردین 1390
نقش ميكروارگانيسم ها در حذف آلودگي هاي نفتي - یکشنبه هفتم فروردین 1390
مشاركت در حفاظت از كيفيت منابع آب و محيط زيست - شنبه ششم فروردین 1390
کتاب های مهندسی آب و فاضلاب 3 - شنبه ششم فروردین 1390
نرم افزار و کتاب های مهندسی آب و فاضلاب 2 - شنبه ششم فروردین 1390
استفاده از آبکند جهت نگهداری آب - جمعه پنجم فروردین 1390
آلودگی آب آشامیدنی توسط فلزات و کاتیون های سنگین - جمعه پنجم فروردین 1390
زلزله و آلودگی آب های زیرزمینی - جمعه پنجم فروردین 1390
روش منحصر به فرد برای تصفیه فاضلاب - جمعه پنجم فروردین 1390
تعيين مقدار اكسيژن محلول در آب (DO) - جمعه پنجم فروردین 1390
نرم کردن آب با آهک و سودااش - جمعه پنجم فروردین 1390
اسفاده ازمیکروب در تصفیه - جمعه پنجم فروردین 1390
مالیات بر ارزش افزوده آب و فاضلاب - جمعه پنجم فروردین 1390
صنعت کشتارگاه و روشهای تصفیه فاضلاب آن: - جمعه پنجم فروردین 1390
آب بندی و ایزولاسیون تصفیه خانه هاي فاضلاب - جمعه پنجم فروردین 1390
قانون تشكيل شركت هاي آب و فاضلاب - جمعه پنجم فروردین 1390
تصفيه خانه های فاضلاب تهران - جمعه پنجم فروردین 1390
ایا می دانید آب 3 ؟ - جمعه پنجم فروردین 1390
بهره برداری از منابع اب - جمعه پنجم فروردین 1390
تشکیل آب زیرزمینی - جمعه پنجم فروردین 1390
جمع آوری آب Water Harvesting: - جمعه پنجم فروردین 1390
تجارت محصولات آب وفاضلاب در دنیا - جمعه پنجم فروردین 1390
بهینه سازی فعالیت میکروارگانیسمها در تصیفه فاضلاب - جمعه پنجم فروردین 1390
شبکه فاضلاب شهرستان بابل - جمعه پنجم فروردین 1390
تغییر اقلیم و خشکسالی - دوشنبه بیست و سوم اسفند 1389
اشاره ای به سیل قم - دوشنبه بیست و سوم اسفند 1389
مشکل بالکینگ در سیستم لجن فعال - دوشنبه بیست و سوم اسفند 1389
کروژن چیست؟ - دوشنبه بیست و سوم اسفند 1389
آب سنگین و کاربرد آن - یکشنبه بیست و دوم اسفند 1389