گندزداها
وجود ميكروب هاي بيماريزا در محيط زندگي ، قدرت و تكثير و انتقال آنها از فرد بيمار به شخص سالم و توانايي آلوده نمودن غذا وساير نيازمنديهاي روزمره آنان ، دانشمندان را برآن داشت تا با اين دشمنان نامرئي انسان مقابله نمايند و درصدد كشف راههاي مبارزه برآيند.
گندزدائي : گندزدائي عبارت است از نابود كردن عوامل بيماريزا در محيط هاي بي جان ، مانند اماكن مسكوني ،البسه ، ظروف ، آب ،سبزي وغيره ، به عبارت ديگر گندزدائي در مورد محيط زندگي بكار ميرود.
ضدعفوني :
ضدعفوني نابود كردن عوامل بيماريزا از بافت هاي زنده است ،مانند ضد عفوني پوست يا ضد عفوني زخم غلظت ضدعفوني كننده ها بايستي كمتراز گندزداها باشد تااز آسيب به بافتها جلوگيري شود بهمين دليل ضدعفوني كننده ها نسبت به گندزداها سميت كمتري دارند.
پاستوريزه كردن
:وقتي هدف ما از به كاربردن ماده ضد ميكروبي نابودي عوامل بيماريزا باشد اين عمل را پاستوريزه كردن مي گويند.
انواع گندزداها :
: گندرداها به دو دسته تقسيم ميشوند :
الف – فيزيكي
ب – شيميايي
الف – گندزداهاي فيزيكي :
حرارت
برودت
خشك كردن
نورخورشيد
حرارت :
حرارت بردو نوع است :
حرارت مرطوب
حرارت خشك
حرارت مرطوب : تمامي ميكروبها در اثر حرارت مرطوب از بين مي روند و سرعت مرگ آنها بستگي به درجه حرارت و زمان آن دارد ، به اين صورت كه هرچه حرارت بيشتر باشد زمان از بين رفتن عوامل بيماريزا كوتاهتر است .
حرارت مرطوب شامل موارد زير است :
استفاده از بخار آب
جوشاندن
پاستوريزه كردن
استفاده از بخار آب
اين روش با استفاده از اتوكلاو صورت ميگيرد كه درآن به وسيله بخار آب تحت فشار مواد مختلف استريل ميشوند . اين دستگاه در 121 درجه سانتي گراد در مدت 15 تا 20 دقيقه ميتواند عمل گندزدايي را انجام دهد اين روش براي گندزدايي وسايل بيمارستاني استفاده ميشود.
جوشاندن
: عمل جوشاندن كليه ميكروبها را در 100 درجه سانتي گراد درمدت 10 تا15 دقيقه از بين مي برد . از اين روش براي گندزدايي لباس و لوازمي كه با خلط و مدفوع بيمار آلوده شده و دسترسي به گندزداهاي شيميايي نيست استفاده ميشود.
پاستوريزه كردن
: براي از بين بردن عوامل بيماريزا در شير و يا مواد غذايي بكار ميرود و دراين روش ماده غذايي را بين 60 تا 70 درجه سانتي گراد حرارت ميدهند و بلافاصله آنرا سرد ميكنند.
حرارت خشك :
: تأثير حرارت مرطوب خيلي بشتراز حرارت خشك است و در درجه حرارتهاي مشابه زمان لازم براي استريل نمودن با حرارت مرطوب كمتر است تا حرارت خشك . ولي درمواردي كه نميتوان از حرارت مرطوب استفاده كرد بايستي از حرارت خشك استفاده نمود.
فور : براي استريل كردن وسايل فلزي و شيشه اي كه تحمل دماي بالا را دارند و با اين وسيله ميتوان 160 درجه سانتي گراد بمدت 2 ساعت ويا درحرارت 170 درجه سانتي گراد و به مدت يكساعت عمل استريل كردن را انجام داد . دراين روش كليه عوامل بيماريزا ار بين ميروند.
شعله :
: وسايل آزمايشگاهي فلزي يا دهانه لوله آزمايش را ميتوان با قراردادن بمدت چند ثانيه روي شعله چراغ الكلي يا گازي استريل نمود
سوزاندن
:سوزاندن بهترين وسيله سترون سازي است اين روش معمولا" براي از بين بردن اجسام آلوده از قبيل باند زخم ، پارچه هاي مصرف شده ، البسه بيماران مبتلا به بيماريهاي مسري وخطرناك ،ليوان كاغذي مسلولان ، زباله ، لاشه حيوانات آلوده و وسايل بي ارزش ديگر كاربرد مؤثري دارد .
ازموارد ديگر حرارت خشك ميتوان اطو را نام برد. اطو كردن لباسها سبب گندزدايي البسه و از بين رفتن بسياري از ميكروبها ميشود
برودت
:اگر چه سرما خاصيت گندردايي ندارد ولي مانع رشد ميكروبها گرديده وبعنوان ضد فساد عمل مينمايد . سرما رشد ميكروبها و قارچهايي را كه باعث فساد مواد غذايي ميشوند متوقف ميكند. مدت نگهداري مواد غذايي در درجات مختلف سرما متفاوت بوده و بستگي به تأثير درجه سرما بر روي هرنوع غذا دارد
خشك كردن :
: باكتري هاي مختلف در برابر خشك كردن حساسيت متفاوت دارند ، خشك كردن موادي كه حاوي باكتري هستند اغلب منجر به مرگ آنها ميشود. سطوح خشك و تميز مقدار كمي باكتري در بردارد ،خشكي براي جلوگيري از توليد باكتريها مؤثر است . خشك كردن يكي ديگر از راههاي قديمي براي نگهداري غذا است و ازاين طريق بيشتر براي ميوه ، سبزي ، شير ، ماهي ... استفاده ميشود.
نورآفتاب و اشعه
نورخورشيد ارزانترين ومناسب ترين گندزدا است ، به طور كلي ميكروب ها درمقابل هوا و آفتاب فوق العاده حساس هستند و آفتاب دادن منازل والبسه و اثاثيه يكي از مهمترين طرق گندزدايي وجلوگيري از امراض مختلف است .
ب- گندزادهاي شيميايي :
براي گندزدايي يا استريل كردن وسايلي كه تحمل حرارت را ندارند بايد ار مواد شيميايي با غلظت هاي مختلف استفاده نمود.
قبل از استفاده از اين مواد وسايل را كاملا" شست و خشك كرد ، وجود آلودگيهاي قابل مشاهده مثل خون خشك شده باعث زنده ماندن باكتريها وساير موجودات ميشود . خيس بودن وسايل باعث رقيق شدن محلول ميگردد
گندزداها وضد عفوني كننده هاي شيميايي بايستي داراي خواص زير باشند.
قادر باشد عامل بيماريزا را در كمترين زمان ممكن از بين ببرد .
درتماس با مواد مختلف مانند صابون و پاك كننده ها و چرك و كثافت اثرش را از دست ندهد.
روي پوست بدن اثر سوء نداشته باشد ، حساسيت افراد نسبت به آن كم باشد در نهايت براي انسان و حيوان ضرر نداشته باشد و بدبو نباشد .
بايستي ثابت و پايدار بوده و تحت شرايط عادي خراب نشود(درمجاورت هوا و نور فاسد نشود)
درمقدار كم ، قدرت گندزدايي خود رانشان دهد.
قابليت نفوذ خوبي داشته باشد.
قابليت حل شدن درآب را داشته باشد و اگر به صورت امولوسيون است بهمان صورت باقي بماند.
بايستي قيمتش مناسب بوده وخيلي گران نباشد.
مهمترين گندزداهاي شميايي عبارتند از
كلر ،كرئولين ،الكل ،ساولن ، بتادين ، هالاميد و آهك
گاز كلر
كلر گازي است زرد مايل به سبز كه داراي خاصيت ميكروب كشي قوي است ،تنفس اين گاز براي انسان وساير پستانداران بسيار خطرناك است از اين گاز براي گندزدايي آب آشاميدني در تصفيه خانه ها استفاده ميشود . برخي از مواد كلر دار كه براي نظافت و بهداشت استفاده ميشوند مانند پركلرين ، كلروردشو و آب ژاول هنگامي كه با اسيدها حتي اسيد ضعيف مانند سركه و يا برخي مواد ديگرمخلوط ميشوند مقدار زيادي گاز كلر از خود متصاعد ميكنند كه تنفس آن خطرناك بوده و ميتواند باعث مسموميت وآسيبهاي آني و حاد ومزمن و طولاني مدت شود.
گندزدايي با پركلرين
براي گندزدايي آب آشاميدني استفاده ميشود كه در بحث آب شرح داده شده است . براي گندزدايي ظروف مختلف ، حمام ،توالت ،غسالخانه ،كشتارگاه وبخصوص توالت منازل كه درآنها بيمار مبتلا به بيماريهاي واگيردار است از پركلرين استفاده ميشود.
گندزدايي ظروف : ابتدا بايستي ظرفها را بوسيله پاك كننده اي مانند ريكا و تايد و... از چربي ومواد مختلف پاك نمود و آب كشي كرد ، سپس دريك ظرف 10 ليتري يك قاشق چايخوري پركلرين را مخلوط نمود و ظروف را به مدت 5 دقيقه دراين محلول قرارداد وبعد با آب سالم شستشو داد
كرئولين
جهت گندزدايي مستراحها به ويژه درمنازل آلوده بيمارستانها بايد از كرئولين 5 درصد استفاده نمود براي تهيه محلول 5 درصد كرئولين و كرزول با توجه به اينكه چه درصد خريداري شده باشد از فرمول زير استفاده ميگردد:
K . p = L
C
K = مقدار كرئولين موجود
P = درصد كرئولين خريداري شده
C = غلظت مورد نياز
L = مقدار محلول مورد نياز
مثال: اگر ده ليتر كرئولين 30 درصد داشته باشيم مقدار محلولي كه با غلظت 5 درصد ميتوان از آن تهيه كرد به قرار زيراست :
مقدار محلول برحسب ليتر 60= 10* 30 = L
5
براي گندزدايي مستراحها ومدفوع واستفراغ بهتراست از سمپاشي يا آبپاش استفاده شود. هر مخزن ده ليتري يك سمپاش براي گندزدايي 150 متر مربع از سطح كف اتاق ها و راهروها كفايت ميكنند. زباله با كرئولين 5 درصد آغشته وسپس معدوم ميگردد . كرئولين معمولا" در ظروف 20 و 25 ليتري نگهداري ميشود.
الكل :
الكل 100درجه ضدعفوني كننده نيست ، الكل درمجاورت آب تأثير خود را روي عوامل بيماريزا ميگذارد لذا بايستي آنرا با آب معمولي جوشيده سرد شده قاطي نمود تاغلظت آن به 50 تا 70 درجه برسد . مناسبترين غلظت براي گندزدايي 70 درجه است افرادي كه اتاق بيمار را گندزدايي ميكنند بايستي حتما" دست هايشان را پس از اتمام كار با الكل 70 درجه ضد عفوني كنند.
ساولن :
براي ضد عفوني كردن پوست قبل از عمل جراحي يا تزريقات از يك قسمت محلول ساولن در 30 قسمت الكل اتيليك 70 درجه استفاده ميشود . از همين محلول ميتوان براي گندزدايي ابزار پزشكي مثل سوندها ،دستكش براي تميز كردن وگندزدايي وسايل وابزار فلزي تيز ، به مدت 30 دقيقه از محلول فوق استفاده ميگردد.
براي شستشوي اوليه زخمها و ضدعفوني آنها و تميزكردن محل زايمان ، همچنين بعداز زايمان از محلول يك درصد ساولن ( يك قسمت ساولن در100 قسمت آب )استفاده كرد.
هالاميد:
: خاصيت گندزدايي ،ضد عفوني كنندگي ، درماني ومعالج زخمها را دارد .
براي اين منظور محلول 3-2 درهزار هالاميد را بدون هيچگونه ترسي از ناراحتي پوستي ويا ازدياد درد ميتوان براي شستشوي زخمها به كارميرود.
مزيت هالاميد دراين است كه بعد از به كاربردن آن ، رنگ ولكه اي درپوست اطراف زخم باقي نميگذارد.
موارد مصرف هالاميد:
گندزدايي ظروف آشپزخانه ، قسمتهاي رويه ميز و قطعات چوبي داخل آشپزخانه ، ماشين خامه گيري و بستني سازي ويخچال بعد از شستشو ونظافت از محلول 3 درهزار هالاميد استفاده شود.
براي گندزدايي ديوار آشپزخانه و مستراح هر3 ماه يكبار از محلول 5/1 در هزار ( 15 گرم هالاميد در 10 ليتر آب )استفاده ميشود در نتيجه قارچ و كپك درنقاط مرطوب و غيره ديده نميشود و از پوسته شدن سطح ديوارجلوگيري ميشود .
گندزدايي لباس و ضدعفوني دستها با محلول 3 در هزار هالاميد انجام ميگيرد.
براي گندزدايي اتاق بيمار – رختخواب – ملافه – مستراح محلول هالاميد سه در هزار بكارميرود.
براي گندزدايي سبزيجات و كاهو وغيره بعد از شستشوي معمولي ( با آب ومايع ظرفشويي ) در محلول هالاميد 3 در هزار استفاده ميشود.
براي گندزدايي اتومبيل حمل بيماران مشكوك و نيز پس از غسل اجساد مبتلا به بيماريهاي واگير بايد غسالخانه و لباسهاي كار با محلول 5 در هزار هالاميد گندزدايي شود( 5 گرم در ليتر )
آهك :
آهك ارزانترين گندزدا است . همچنين عاري از بو و كاربردش بي خطر است ولي با 8 تا 10 براي وزن و چهار براي حجم خودش با آب مخلوط شود شير آهك بدست مي آيد وبراي گندزدايي مدفوع بسيار مفيد است . حداقل حجم آهك مورد مصرف بايد به اندازه مدفوع باشد .از شير آهك براي سفيد كردن قسمتهاي مختلف طويله گاوهاي شيرده استفاده ميشود چون باكتري اسپردار را ميكشد. آهك همچنين براي برطرف كردن بو است . شير آهك قادر است درمدت يك ساعت ميكروب حصبه و وبا را از بين ببرد .خلط ، مدفوع واستفراغ بيماران وبايي و همچنين زباله در ظروف هاي درب دار جمع آوري و با شير آهك 20 درصد گندردايي ميشود در مواقعي كه بيماروبايي فوت ميكند اگر ماده گندزدايي ديگري در دسترس نباشد ، يك لايه آهك كف تابوت ريخته ، جسد در آن گذاشته شود.
استروك :
براي گندزدايي البسه ، لحاف ، پتو ، تشك و غيره از محلول 3 گرم استروك در يك ليتر آب ميتوان استفاده نمود . براي اين كار مقداركافي از محلول فوق تهيه نمود ولحاف و پتو را بمدت نيم ساعت در آن خيس كرده وسپس مي شويند از محلول استروك با همين غلظت براي گندزدايي نمودن آمبولانس و وسايل حمل بيماران و يا كف اتاقهاي خانه بهداشت وساير مكانهاي آلوده ميتوان استفاده نمود.
مطالب تصادفی:
ژئوسنتتیک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
پلی وینیل کلراید - جمعه دوازدهم فروردین 1390
اصول و مفاهیم اصلی محیط زیست - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تخلخل و نفوذپذیری - جمعه دوازدهم فروردین 1390
چرخه متابولیسمی فسفر - جمعه دوازدهم فروردین 1390
میکروب شناسی صنعتی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
آدنوزین تری فسفات (ATP) - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع کرم - جمعه دوازدهم فروردین 1390
باکتری های مغناطیسی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
جلبک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع میکرو ارگانیسم های خاک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع جلبک و سیانو باکتریا در سنگ آهک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
جدا سازی یون فلزی آلاینده آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سنگ های آهکی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سیل بندها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
رزین ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
بهره برداری از آب زیر زمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
نمکزدایی از آب دریا - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تنظیم کیفیت آب ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تشکیل آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تغذیه آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سفره های آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آبهای سطحی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آب در داخل زمین - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آب با صافی شنی تند خود شستشو - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انعقاد در آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
آب زیرزمینی و محیط زیست - جمعه دوازدهم فروردین 1390
کنترل انواع فاضلاب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
اتروفیکاسیون - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
نیترات آب شهری - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
واحد تصفیه آب نیروگاه نکا - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
پوشش خطوط لوله - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
مقایسه ظرفیت جذب اشباعی کربن فعال استاندارد (مرک) با کربن فعال ساخته شده در آزمایشگاه به روش شیمیایی - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
استفاده از كربن فعال گرانول در فرايند كربن زيستي - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
بهينه سازي توليد کربن فعال به روش فعالسازي شيميايي - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
زغال فعال شده چگونه کار می کند؟ - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
Avtivated Carbon چیست ؟ - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
روش هاي تامين آب شيرين - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
گذشته آب در ايران - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
آیا می دانیدها درمورد آب 4 - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
رواناب - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
تصفيه خانه فاضلاب ساري (EPC) - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفيه خانه آب شرب و خط انتقال آب از سد شهيد رجائي (قائمشهر) به ساري - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفیه خانه هفتم آب شرب تهران - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفيه خانه سوم آب شرب مشهد - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفیه خانه فاضلاب شرق مشهد - اولنگ - دوشنبه هشتم فروردین 1390
تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی کلات مشهد - دوشنبه هشتم فروردین 1390
اثرات مثبت و منفی سدها روی محیط زیست - دوشنبه هشتم فروردین 1390
حفاظت كيفي از منابع آب و محيط زيست - یکشنبه هفتم فروردین 1390
حقايق و نكاتي در مورد كيفيت آب - یکشنبه هفتم فروردین 1390
سیستم آب و فاضلاب شهری تهران بحران زاست - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
معاون وزیر نیرو خبر داد:حل مشکل روان آبهای جنوب تهران با افتتاح تصفیهخانه فاضلاب - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
ضرورت بازسازي هزار کيلومتر از شبکه آبرساني روستايي بوشهر - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
اتصال تصفيه خانه سد كمال صالح به خط انتقال كمربندي غربي اراك - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
منحصر به فردترين سيستم آبرساني خاورميانه در شهر خمارلوي - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389