مرجع تخصصی آب و فاضلاب

شبکه فاضلاب شهرستان بابل

برای زندگی در شهر نیاز به امکانات و تجهیزاتی می باشد تا فرد مایل به زندگی در شهر شود و برای پرداخت هزینه ی  هنگفتی که بدیل زندگی در شهر می پردازد از تسهیلاتی برخوردار باشد .

یکی از مهمترین تسهیلات شهری که بسیار موجب رفاه و آسایش افراد می شود تاسیسات شهری می باشد که شامل شبکه ی آب، برق ، گاز، تلفن و فاضلاب و ... است .

در این میان شبکه ی  فاضلاب شهری از دیرباز مورد توجه همگان بوده است ، وجود سیستم فاضلاب شهری در هندو پاکستان در 2500 سال قبل از میلاد مسیح این مسئله را ثابت میکند

البته در آن زمان این کار هزینه ی بالایی را شامل می شد و تنها در نقاط مهم شهر از این شبکه استفاده می شد . شاید دلیل استفاده از شبکه ی فاضلاب شهری در آن زمان اهمیت بالای آن در مسائل و مشکلات بهداشتی بوده چون آلودگی ناشی از فاضلاب  شهری  موجب مرگ و میر بالای افراد میشد . همانطور که درشهرها، پیش از صنعتی شدن در قرن 19 در ایلات متحده مشاهده شده است با وجود اهمیت فراوان و با توجه به اینکه بابل یکی از شهرهای مهم استان مازندران است همچنان فاقد شبکه ی جمع آوری ، انتقال و سیستم تصفیه و دفع فاضلاب بهداشتی است.

شاید در گذشته این شهر مشکل دفع فاضلاب را حس نمی کرد اما امروزه بدلیل افزایش جمعیّت این مشکل حادتر شده و به چشم می آید . اما در سال 1374پروژه ی شبکه ی فاضلاب شهر بابل آغاز شده که هم اکنون در دست اجراست  در اصل این پروژه برای شهرهای شمالی کشور تعبیه شده ، زیرا در حال حاضر فاضلاب بهداشتی واحدهای مسکونی و تولیدی و خدماتی غالباً به چاه های جذبی تخلیه و یا به آبهای سطحی ریخته می شوند و آبهای فاضلاب موجب آلودگی  آبهای زیرزمینی میشوند. همچنین آبهای تصفیه نشده وارد دریا میشوند و پاکیزگی و سلامت محیط زیست را به مخاطره می اندازند . بودجه ی این پروژه توسط وامی که از بانک جهانی گرفته شده و اعتبارات ملی و استانی تآَمین میشود . به دلیل بالا بودن سطح آب زیرزمینی در مازندران اجرای طرح فاضلاب با مشکلات خاص خود روبرو است و به اعتبارات ویژه نیازدارد. اولین شهری که شامل این بودجه شده و طرح در آن به اجرا درآمده شهرستان بابل است . این شهرستان از شهرهای استان مازندران است که از دو شهر بابل وامیرکلا –تعداد دو بخش و نه دهستان – تشکیل شده است .

در مطالعات مرحله ی اول طراحی ، فاضلاب کلیه قسمتهای دو شهر امیرکلا و بابل با توجه به محدوده ی طرح جامع ، توسط شبکه جمع آوری و از طریق یک خط انتقال به قطرmm 1800 به تصفیه خانه منتقل خواهد شد ،این روش علیرغم  کاهش کل هزینه ،مشکلاتی از قبیل پایین بودن مقدار جریان و سرعت عبور فاضلاب ، بالا رفتن عمق کارگذاری لوله ها ضرورت اجرای خط با قطر mm1800 از ابتدای شبکه و هزینه ی سرمایه گذاری اولیه بدون امکان بهره برداری کامل از آن را بدنبال خواهد داشت . لذا مقرر گردید در شروع مطالعات مرحله ی دوم طراحی ، فاضلاب تولیدی توسط 2 خط انتقال به تصفیه خانه  هدایت شود. مهندس سلیمی مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مازندران اعلام کرد از محل اعتبارات یاد شده (وام بانک جهانی و اعتبارات دولتی و استانی ) در شهر بابل km132 شبکه ی اصلی و فرعی و خط پساب وایستگاه پمپاژایجاد خواهد شد و 16300 فقره انشعاب فاضلاب نیز نصب خواهد شد و تاکنون m8821134 از طرح بابل لوله گذاری شده است و 150 میلیارد ریال برای اجرای این طرح هزینه برداشته که متراژکل و درصد لوله گذاری در طرح فاضلاب بابل به تفکیک سال از زمان آغاز طرح تا پایان خرداد 1386 به صورت نمودارهایی در شکل 1و2 نشان داده شده (منبع آبهای مازندران گروه اخبار فاضلاب نویسنده: بهمن آذرمنش)

در این مچموعه به دلیل هزینه ی بالاو برای اینکه هزینه به سقف لازم برای گرفتن وام برسد شرکتها مجبور به مشارکت با یکدیگر می شوند وبا توجه به صرفه جوییهایی که میکنند و دلایل قانع کننده ای که برای اجرای طرح با هزینه ی کمتر دارند در مناقصه برنده میشوند .

در این پروژه شرکتهای زیادی حضور داشتند که در حال حاضر چند شرکت از جمله : 1-مشارکت ایران باستان و برج رادکان (ww/BSS7 , WW/BSS6 ) 2- مشارکت کپاچین و ارغوان پی((WW/BSS4 3- شرکت مجموعه ایران (WW/BSS2 ) در حال کار هستند که (BSS6)به اتمام رسیده و ((BSS7 3KM عملیات واگذاری خط200 mm و آدم روهای مربوطه باقی مانده است . در این میان شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس کار طراحی و نظارت بر جرای پروژه ی فاضلاب بابل و امیرکلا را بعهده دارند . سیستم جمع آوری فاضلاب در بابل بصورت ثقلی میباشد یعنی با شیب دادن به لوله های کار گذاشته شده ، فاضلاب را به منبع اصلی هدایت میکنند. البته چون نمیتوان تا انتهای شهر با شیب یکسانی عملات لوله گذاری را انجام داد در بعضی از نقاط ایستگاه پمپاژ تعبیه شده تا فاضلاب را به لوله ی اصلی بریزند (نقاط پمپاژ دربابل :ایستگاه چاله نزدیک دانشگاه علوم پزشکی،نزدیک نیروی انتظامی در میدان حمزه کلا) البته در محل تقاطع فرعی  به اصلی و در محل شکستگی زاویه دو لوله از منهول یا آدم روها استفاده میشود تا مامور مربوطه بتواند وارد آن شود که اگر راه عبوری فاضلاب مسدود شده باشد آنرا باز کند همچنین از دریچه ای برای پوشاندن منهول استفاده میشود که موجب حادثه و سلب آسایش مردم نشود.

 خطوط انتقال:


لوله های استفاده شده در این سیستم دو نوع میباشد:1-پلی اتیلن فاضلابی                

(200mm،315،400،500،600،800،1000 ) 2- بتن فاضلاب     500mm)

،800،1000،1200،1400)

که تمام این لوله ها آب بند می باشند یعنی نه آب به داخل نفوذ میکند و نه از داخل به خارج نفوذ پیدا میکند . بنابراین احتمال آلودگی آبها ی زیرین بسیار کم میباشد و آبهای جمع آوری شده مربوط به توالت ، دستشویی و حمام  میباشد . با عنایت به اینکه امکان احداث کل شبکه در یک مقطع زمانی مقدور نبود لذا در سالهای اولیه بهره برداری از سیستم یکپارچه ، مشکلاتی بوجود آمد. به منظور بهینه نمودن طرح از نظر اجرایی و بهره برداری مقرر شد فاضلاب تولیدی توسط دو خط انتقال جداگانه بطرف تصفیه خانه هدایت گردد . خط لوله اول به قطر 1200mm که منتقل کننده فاضلاب شهر بابل در محدوده فعلی میباشد با حداکثر جریانی در حدود1500 لیتر در ثانیه ،و خط دوم که هدایت کننده فاضلاب امیرکلا و محدوده توسعه یافته شهرهای بابل و امیرکلا میباشد حداکثر جریاتی حدود 500 لیتر در ثانیه رااز خود عبور میدهد هم اکنون خط لوله اول در فاز اجرایی میباشد .

حال سوالی که شاید ذهن خیلی از افراد را به خود مشغول کرده باشد این است که آیا این لوله- ها کشش و ظرفیت این جمعیت را دارند؟ و آینده نگری این طرح چند ساله بوده؟      

باید گفت که در سال 1374که این پروژه شروع شد مبنای این کار جمعیت سال 1400بوده(که جمعاً حدود 450000 نفر برآورد شده است) و یک آینده نگری25 ساله بوده که تاکنون 12 سال از این آینده نگری گذشته است و فقط 13 سال باقی مانده که هنوز هم این طرح به پایان نرسیده است .

مقدار آب تولیدی معادل %80 آب مصرفی منظور شده و مقدار نشتاب طرح پس از مذاکره با کارفرمای محترم(اداره ی آب وفاضلاب شهرستان بابل ) معادل %30جریان متوسط فاضلاب در نظر گرفته شده ا ست . ضریب بهره برداری از سیستم در سالهای اولیه بهره برداری %72 و در سالهای انتهای آن%95 منظور گریده که محل دفع این آبها تصفیه خانه روستای احمد کلا می باشد و از آب آن برای کشاورزی و از بقیه فضولات برای تهیه کود استفاده می شود. بنابر این می-توان گفت که پتانسیل برای ایجاد یک کارخانه ی کود شیمیایی و کود سازی در مازندران فراهم شده . در این پروژه چالش هایی نیز وجود داشته ،از جمله همانگی نکردن ارگانهای مختلف با شرکتها و همچنین نرسیدن بودجه ی کافی به پیمانکاران از محل اعتبارات که همگی اینها موجب به تعویق افتادن کار می شود و از پیش بینی 25 ساله عقب می افتیم ،به امید آنکه بابل هم روزی دارای شبکه ی فاضلاب شهری شود .

 
منابع :

- شارع پور، محمود . جغرافیای شهری . بهار 1386

- مهندس عظیمی . شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس ، تهران . مصاحبه،تیر1386

- سایت اخبار فاضلاب

- بررسی سیستم لوله کشی و دفع فاضلاب بهداشتی از دیدگاه طراحی و اجراء، مهندس فریدون اکبری

- خبرگزاري جمهوري اسلامي ‪۸۵/۰۹/۰۱

- خبرگزاري جمهوري اسلامي ‪۸۵/۱۱/۰۸

- مجله پيام مهندس

- خبرگزاری مهر

 با تشکر از همکاری :

- گروه آبفای مازندران، بهمن آذرمنش

- شرکت مهندسي آبفاي كشور

- مدیر عامل  آب و فاضلاب مازندران

مطالب تصادفی:

انتروکوک ها(استرپتوكوك فكاليس) - سه شنبه دهم خرداد 1390
تصفیه خانه آب گرمسار - سه شنبه دهم خرداد 1390
كمبود آب بحران ۲۰۲۵ - دوشنبه نهم خرداد 1390
روش اندازه‏ گيري يون فلزات در آب و فاضلاب بوسيله اسپكتر فتومتر جذب اتمي - دوشنبه نهم خرداد 1390
چالش های آینده تصفیه خانه های آب شهری - یکشنبه هشتم خرداد 1390
تصفیهٔ آب با استفاده از امواج مافوق صوت - یکشنبه هشتم خرداد 1390
تهران و مشکل فاضلاب - یکشنبه هشتم خرداد 1390
بیماریهای منتشره توسط آب استخر - یکشنبه هشتم خرداد 1390
آلومینیوم در آب - یکشنبه هشتم خرداد 1390
علل خوردگی در سیکل آب و بخار - یکشنبه هشتم خرداد 1390
اصطلاحات بتني - پنجشنبه پنجم خرداد 1390
میکروبیولوژی جریانات گرمایی - پنجشنبه پنجم خرداد 1390
تعریف و كاربردهای صنعتی بیوسورفاكتانت‌ها (فعال‌كننده‌ های سطحی زیستی) - پنجشنبه پنجم خرداد 1390
ترانسدیوسر - پنجشنبه پنجم خرداد 1390
بررسي آلودگي آب - سه شنبه سوم خرداد 1390
استفاده مجدد از آبهاي زائد و فاضلاب ها - سه شنبه سوم خرداد 1390
منشاء و ترکیب شیمیایی پساب - سه شنبه سوم خرداد 1390
تصفیه آب آشامیدنی آلوده به آرسنیک با نانوذرات آهن - دوشنبه دوم خرداد 1390
کولیس و روش کار با آن - یکشنبه یکم خرداد 1390
استفاده از فناورى نانو برای بهبود عملکرد ترميم بتن - یکشنبه یکم خرداد 1390
روان آب - یکشنبه یکم خرداد 1390
انواع چاه های آب - یکشنبه یکم خرداد 1390
درمورد حفاری و روشهای آن - یکشنبه یکم خرداد 1390
بررسی علل گرفتگی بیولوژیکی در سیستم اسمز معکوس - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
روش تصفيه آب توازن كشتي ها به وسيله تزريق گاز اوزون - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
تاریخچه تحقیق در رابطه اسمز معکوس - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
فلومتر ها - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
انواع تیر ها - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
رسوبگذاري مخازن سدها - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
راه اندازي پمپ ( Commissioning ) - جمعه سی ام اردیبهشت 1390
فولاد - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
میکروارگانیسم ها و کاربردشان - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
آجـر - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
بتن - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
محافظت از پي منشاء ، پيشرفت و توسعه آن - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
مقاومت مصالح - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
حفظ کيفيت منابع آب - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
انتخاب فرآيند مناسب جهت تصفيه آب - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
مزایا استفاده ازغشاءها - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
واحد تصفیه پساب پتروشيمي فجر - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
ستونهای جذب سطحی - پنجشنبه بیست و نهم اردیبهشت 1390
مفاهيم تصفيه آب و پساب - چهارشنبه بیست و هشتم اردیبهشت 1390
مطالعه سیالات درگیر - چهارشنبه بیست و هشتم اردیبهشت 1390
مراحل پی سازی - یکشنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1390
پروتوزوئرها - یکشنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1390
شبکه جمع آوری فاضلاب - یکشنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1390
منابع آب‌ هاي زيرزميني - یکشنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1390
انعقاد و لخته سازی - یکشنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1390
تصفيه ‌فوري آب - جمعه بیست و سوم اردیبهشت 1390
تصفيه‌ دوزيستي‌ به كمك‌ محيط ‌زيست ‌مي آيد - جمعه بیست و سوم اردیبهشت 1390

مرجع تخصصی آب و فاضلاب