مرجع تخصصی آب و فاضلاب

1-روشهاي مستقيم (لأيسيمتر )

2- بكارگيري تبخير سنج ها

3-استفاده از روابط تجربي ورياضي

روشهاي مستقيم (لأيسيمتر)

عبارتند از مخازني كه در خاك مزرعه نصب مي شوند وبا استفاده از بيلأن رطوبتي خاك ، تبخيروتعرق گياه را اندازه گيري مي كنند . لأيسيمترها دقيقترين روش براي اندازه گيري تبخير وتعرق است وبه دودسته تقسيم ميشوند :

الف- لأيسيمترهاي وزني 

ب-  لأيسيمترهاي تفاضلي

الف- لأيسيمترهاي وزني: دقيقترين لأيسيمترها ميباشدكه تبخير وتعرق رااندازه گيري ميكنند. تعيين تبخيروتعرق  دراين روش ، براساس تغييرات وزن انجام مي گيرد.

ب‌-  لأيسيمترهاي تفاضلي : از نوع ساده , تفاضلي ميباشدوميزان تبخير وتعرق براساس بيلأن (توازن) آب موجود درخاك اندازه گيري ميشود .

در كارگذاري لأيسيمترها بايد نكاتي را درنظر گرفت كه عبارتند از :

1)- حجم لأيسيمتر بايد به اندازه كافي بزرگ باشد تا مانعي در رشد گياه ايجادنكند . براي گياهان باعمق ريشه كم  ، حجم لأيسيمتر يك متر مكعب وبراي گياهاني باعمق ريشه زياد اين حجم تا چند متر مكعب ميباشد.

2)- شرايط خاك درداخل لأيسيمتر بايد مشابه شرايط خاك مزرعه باشد يعني بافت خاك در لأيسيمتر مشابه بافت خاك در مزرعه باشدولأيسيمتر داراي يك سيستم زهكشي مناسب باشد.

3)- گياه كاشته شده درلأيسيمتر مي بايست وضعيتي مشابه گياه كاشته شده در مزرعه داشته باشد يعني فاصله گياهان همان فاصله اجراشده درمزرعه باشد. همچنين مقدار كود وسموم مصرف شده نيز همانند مزرعه اصلي باشد .

4)- دراطراف لأيسيمتر تا فاصله 10 برابر ابعادلأيسيمتر از همان پوشش گياهي كه در لأيسيمتر وجود دارد، موجودباشد.

ا ستفاده از روابط تجربي ورياضي

تبخير سنج ها به دو دسته تقسيم ميشوند  :

الف) صفحات متخلخل                                                 ب) تشتهاي تبخير

الف) صفحات متخلخل : صفحاتي هستند كه از جنس سفال يا كاغذهاي مخصوص كه براي اندازه گيري تبخير وتعرق بكار ميرود وروش استفاده ازاين صفحات بدينگونه است كه اين صفحات را بمدت 10 تا 15 ساعت داخل آب ميگذاريم تا كاملأاشباح شود . سپس آنها را وزن نموده ودر معرض هواي آزاد قرار ميدهيم (براي مدتي معين ( 6  يا 12 يا ... ساعت) ) تا تبخير صورت گيرد . كاهش وزن بدست آمده از وزن نمودن مجدد آن ، همان ميزان تبخير است . اندازه گيري تبخير وتعرق دراين روش دقت خوبي نداردودلأيل آن عبارتند از -  حساست زياد اين صفحات نسبت به وزش باد    -  جذب گرد وخاك معلق در هوا وپيداكردن وزن كاذب   -  حساسيت كم اين صفحات به تشعشعات خورشيد

ب) تشتهاي تبخير : ظروفي هستند كه ميزان تبخيرآب ريخته شده از آن قابل محاسبه است . ( در اين مبحث  تشت كلأس A  مورد مطالعه قرار ميگيرد . تشت كلأس A از نوع آمريكايي بوده وتمامي ايستگاههاي هواشناسي ايران از آب بهره ميجويند ) .

اين تشت استوانه اي است وقطر آن  5/47  اينچ است . ارتفاع آن 10 اينچ بوده وجنس آن از گالوانيزه است . اين تشت روي يك قطعه چوبي به ارتفاع 4 اينچ نصب ميشود ومعمولأ درون تشت به مقدار 9 اينچ آب ميريزند . اين تشت در ساعات 6 و 12  ، توسط ديده با كنترل شده وميزان كم شدن آب را اندازه گيري  ميكنند. اين اندازه گيري را E_pan  ميگويند .  E_pan  را بايد به تبخيروتعرق پتانسيل ( E T_p  ) تبديل نمود روش اين تبديل از فرمول  بدست مي آيد . C_et  ضريب تشت مي باشد  . براي بدست آوردن ضريب تشت از جدول مخصوص استفاده ميشود .

اگر سرعت باد 250 كيلومتر در روز باشد و پوشش سبز در اطراف تشت نيز 100 متر باشد ، همچنين رطوبت هوا نيز 30 % محاسبه گردد ، ضريب تشت را با استفاده از جدول مربوطه بدست مي آوريم كه 65/0  ميباشد. واگر پوشش سبز وجود نداشته باشد ، از دوستون سمت راست جدول استفاده نموده  ورقم مربوطه را بدست مي آوريم. حال اگر ازاين تشت 4 mm تبخيرداشته باشيم خواهيم داشت   

تذكر اول : جدول تهيه شده مربوط به منطقه مرطوب ميباشد وبراي تبديل آن به ارقام قابل استفاده درمناطق خشك مانند خوزستان بايد ارقام بدست آمده از جدول را بر رقم 87/0  تقسيم نماييم

تذكر دوم : تبخير و تعرق پتانسيل بايد به تبخير وتعرق واقعي تبديل شود ( تبخير وتعرق واقعي يعني تبخير وتعرق درشرايط موجود ) . براي اين كار بايد از فرمول   استفاده نمود .  = تبخير وتعرق واقعي و همچنين K _c  نيز ضريب گياهي ميباشد .

مقدار ضريب گياهي به 2 عامل 1)- نوع گياه    و 2)- مرحله رشد گياه بستگي دارد. مقدار اين ضريب نيز از جدول مربوطه پيدا ميشود. در اين جدول ، ضريب گياهي ، براي چند گياه محدود ذكر شده است . در رديف اول اين جدول ، ارقام 10 تا 100%  پوشش سبز نوشته شده است ومشاهده ميشود كه با افزايش پوشش سبز ، ضريب گياهي افزايش مي يابد .

در قسمت پايين اين جدول ، جدولي ديگر وجود داردكه برحسب روز محاسبه شده است وبا افزايش روز ، مقدار ضريب گياهي كم ميشود.

اگر مثال بالأ را درنظر بگيريم ، ضريب گياهي در يونجه از رابطه زير بدست مي آيد

   درنتيجه

ا ستفاده از روابط تجربي ورياضي:

از اين روش زماني استفاده ميشود كه وسايل آزمايش نداشته باشيم .

رابطه بليني وكريدل يك رابطه ساده براي محاسبه تبخير وتعرق ميباشد. شكل كلي اين رابطه چنين است :

 كه در آن T  دماي متوسط روزانه بر حسب C⁰   و ETp   نيز تبخير وتعرق پتانسيل برحسب ميليمتر درروز  و P  نيز متوسط درصد ساعات روشنايي روزانه درماه نسبت به كل ساعات روشنايي سالأنه ميباشد .

توضيح در خصوص P  : فرض كنيم از ساعت 7 تا 30/17  ، مقدار 5/12 ساعت آن روشنايي ( بدون ابر) داشته باشيم . اين 5/12 ساعت را يادداشت نموده وبمدت يك ماه هرروز اين محاسبه را انجام ميدهيم . كل اعداد بدست آمده را با هم جمع نموده وبر كل ايام تقسيم ميكنيم تا ميانگين روشنايي در آن ماه بدست آيد . فرض ميگردد كه كه اين ميانگين رقم 11 باشد . اين رقم بدست آمده را بركل ساعات روز در سال تقسيم وحاصل را در100 ضرب ميكنيم . حال اگر تصور شود كه كل ساعات روشنايي درسال 3500 ساعت باشد خواهيم داشت

رقم P در يك جدول محاسبه شده است ونياز به پيمايش چنين راه طولأني براي بدست آوردن P نيست . اگر عرض جغرافيايي 30 در جه ودر نيمكره شمالي باشد وهمچنين براي مثال در ماه JULY  باشيم مقدار P برابر 31/0 خواهد شد لذا   . رقم 5/28 درجه حرارت متوسط ميباشد .  ضرب 6/6  در ضريب گياهي = تبخير وتعرق واقعي .

اشكال رابطه فوق : نقش دما بسيار مهم نشان داده شده است والباقي عوامل مانند فشار هوا و تشعشعات خورشيد و ورطوبت نسبي ناديده گرفته شده است . سازمان جهاني FAO  با ارائه جدولي اقدام به اصلأح  رابطه بليني وكريدر نموده است . روند استفاده از جدول FAO  بشرح ذيل است :

اگر رطوبت نسبي 30% باشد ،بااستفاده از شكلهاي 2 و 5 و 8   ،  بايد رقم مورد نظر راجستجوكرد . ( محدوده درصدهاي رطوبت نسبي ، دربالأي اين جدول مشخص شده است ).

درسمت راست اين جدول نسبت تشعشعات خورشيد ذكرشده است n/N    كه n ساعات آفتابي موجود و N حد اكثر ساعات آفتابي ممكنه ميباشد. اين حالتها به سه قسمت زياد ( 9/0) ، متوسط (7/0) وكم (45/0) تقسيم بندي شده است . اگر براي تكميل مثال فوق ، مقدار اين  تشعشع بين متوسط تا زياد اعلأم شده باشد ، از 3 جدول انتخاب شده درقسمت رطوبت نسبي ،  فقط اشكال 2 و 5 باقي ميماند .

اگر جدول انتخابي ، براي مثال 2 تعين گردد ، 6/6 را روي محور x  ها  درجدول 2 پيدا كرده  ويك خط از نقطه بدست آمده در محور x ها به موازات محور y ها ترسيم ميكنيم .
اين خط تا كجا امتداد يابد ؟

اگر سرعت وزش باد 3 متر برثانيه بدست آمده باشد، خط ترسيم شده در فوق را ، تا خط شماره 2  كه مربوط به محدوده سرعت باد بدست آمده ميباشد امتداد ميدهيم وپس از برخوردبا خط 2 ، به موازات محور x ها ، بسمت محور y  ، خط را امتداد ميدهيم .  خواهيم ديد كه اين خط عدد 5/8 را نشان ميدهد .

با انجام همين كارها برروي جدول شماره 5 به رقم 5/7 ميرسيم وحالأ  رقم بدست آمده ،يعني عدد 8 همان رقم اصلأح شده FAO ميباشد .

مطالب تصادفی:

سریز اوجی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز ریزشی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز ها - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سدهای سنگریز - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
دانستنیها در مورد آب 3 - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سد خاکی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سد قوسی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سدها - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
ابیاری تحت فشار - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
انواع روشهای ابیاری - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تاريخچه آبرساني - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تونل انتقال آب گاوشان - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تغذیه مصنوعی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تانسيومتر - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
آشنایی با سیستم جابجایی خطی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تحويل حجمي آب و مشكلات فرا روي شركت‌ هاي بهره‌برداري - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سد سازي در ایران - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
هیدرولیک - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
زرنا در جلوگیری از تبخیر و اتلاف آب زراعي در روستاهای استان یزد - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
بهداشت آب - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
روشهاي سنتي حفاظت آب و خاك - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
قانون حفاظت دريا و رودخانه هاي مرزي از آلودگي با مواد نفتي - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
معرفي نرم افزارهاي مجموعه Desktop GIS - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
معرفی نرم افزار SEWER - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
حذف سولفات از آب - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
پمپ ها (Pumps) - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
آلودگی های مرز گذر - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
پدیده کاویتاسیون (Cavitation) - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
نانوفیلتر‌ها به‌تصفیه آب درمناطق حادثه‌دیده کمک می‌کنند - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
معرفی برنامه طراحی شبکه های توزیع آب EpaNet 2.00 - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
روان آب - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
پس ماندهاي ناشي از تصفيه آب و روش هاي دفع - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
مختصری در باره چگونگی تصفیه آب و فاضلاب - یکشنبه پانزدهم اسفند 1389
ویژگی لوله های آگفا - یکشنبه پانزدهم اسفند 1389
پروژه تصفیه خانه آب شرب شهرستان تکاب - یکشنبه پانزدهم اسفند 1389
آب به حساب نیامده - یکشنبه پانزدهم اسفند 1389
استفاده از فرایند انعقاد در حذف آرسنیک از آب - یکشنبه پانزدهم اسفند 1389
قطعات مشترک در پمپ ها - یکشنبه پانزدهم اسفند 1389
آب ژاول - شنبه چهاردهم اسفند 1389
باکتریهای آهن(و منگنز) Iron Bacteria - شنبه چهاردهم اسفند 1389
دانلود ضوابط طراحی سیستم های فاضلاب - شنبه چهاردهم اسفند 1389
اتوماسیون در تصفیه خانه های آب - جمعه سیزدهم اسفند 1389
استفاده از فرایند تبادل یون برای حذف آرسنیک - جمعه سیزدهم اسفند 1389
مطالب کلی در مورد تیتراسیون - جمعه سیزدهم اسفند 1389
جلوگیری از تشکیل رسوب در دیگ بخار - پنجشنبه دوازدهم اسفند 1389
مواد منعقد کننده - پنجشنبه دوازدهم اسفند 1389
دانلود ویژگیهای آب - پنجشنبه دوازدهم اسفند 1389
مدیریت منابع آب در برزیل - پنجشنبه دوازدهم اسفند 1389
آب طلای دیگر - چهارشنبه یازدهم اسفند 1389
استفاده از دی اکسید کلر به عنوان گندزدا - چهارشنبه یازدهم اسفند 1389
كاغذ صافي - جمعه بیست و چهارم دی 1389
اندازه گيري سختی آب - جمعه بیست و چهارم دی 1389
نکات مهم در مورد دسیکاتور - جمعه بیست و چهارم دی 1389
اندازه گيري اسيديته آب - جمعه بیست و چهارم دی 1389
اندازه گيري PH آب - جمعه بیست و چهارم دی 1389