سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
روش نمونه برداري و آزمايش فاضلاب ها
۱۳۸۹/۰۱/۰۸
12:0
|
1 - هدف و دامنه كاربرد
اين استاندارد روشهاي نمونه برداري و آزمايش فاضلابها را در برميگيرد .
2 - نمونه برداري
2-1- محل نمونه برداري :
در موارديكه آزمايش فاضلاب در نقطه مشخصي مورد نظر باشد انتخاب محل نمونه برداري موردي نخواهد داشت . در موارديكه اطلاع از تركيب فاضلاب در محل خروج فاضلاب از تأسيسات تصفيه مورد نظر باشد نمونه در محل تخليه از انتهاي لوله خروجي تأسيسات بايد برداشت شود .
2-2- هنگاميكه پي بردن به تغييرات تركيب فاضلاب در دوره يا فاصله زماني مشخص مانند اوج ( حداكثر مقدار ) تخليه لازم باشد نمونهها بايد در فواصل كوتاه و معيني از زمان يعني هر 5 يا 10 يا 30 دقيقه برداشت و آزمايش شود . براي مطالعه و آگاهي از كيفيت فاضلاب در يك دوره عملكرد يا يك دوره زماني ( معمولا 24 ساعت ) يا يك دوره كار روزانه تأسيسات تصفيه از روش نمونهگيري تركيبي بايد استفاده شود . نمونه تركيبي از مخلوط كردن برداشت نمونههاي معرف در فواصل معين و اختياري از زمان از كانال اصلي تخليه بدست ميآيد . حجم هر يك از نمونههاي برداشت شده بايد نسبت ثابتي از حجم فاضلاب را داشته باشد . فواصل زمانهاي اختيار شده بايد با تغييرات ماهيت و مقدار جريان فاضلاب مرتبط باشد . در برداشت نمونهها بايد توجه داشت كه نسبت واقعي مواد معلق محفوظ بماند . نمونهگيري نبايد از ناحيه كف آلود در سطح و يا از كف كانال صورت گيرد . معمولا نمونهها بايد در فاصله از كف بستر جريان برداشت گردد . نمونه بايد به آرامي و بنحوي برداشت شود كه هوا در آن وارد نشود . در بيشتر موارد برداشت نمونه يكبار در ساعت رضايتبخش ميباشد .
2-3- وسائل نمونه برداري
ظروف چيني با لعاب يا ظروف لعابي كه لعاب آنها شكننده نباشد و يا ظروف شيشهاي را براي نمونه برداري ميتوان بكار برد . ظروفي كه جهت نمونه برداري بكار ميرود بايد دهان گشاد و كوچك باشد كه انتقال محتوي به ظرف اصلي نمونه بآساني صورت گيرد و رسوب و باقيمانده در كف آنها بجا نماند . چنانچه وسيله نمونه برداري خود كار در اختيار باشد ميتوان از آن استفاده كرد .
2-3-1- در مورد تهيه نمونههاي تركيبي ظروفي براي جمع آوري نمونهها بايد بكار برد كه گنجايش كافي براي كليه نمونههاي برداشت شده را داشته باشد .
براي تهيه نمونه تركيبي ميتوان از ظروف شيشهاي يا لعابي با گنجايش كافي تميز و خشك استفاده كرد . چنانچه ظروف لعابدار براي اين منظور بكار رود بايد دقت شود كه لعاب بريدگي يا ترك خوردگي نداشته باشد .
2-4- ظروف نمونه برداري
2-4-1- قبل از برداشت مقدار نمونه لازم براي آزمايش , مواد جامد را با تكان دادن ظرف نمونه تركيبي كاملا بحال تعليق در آوريد .
2-4-2- نمونهايكه بمنظور آزمايش برداشت ميشود بايد در بطريهاي در سمباده كه قبلا با مقداري از نمونه شسته شده است ريخته شود . بطريهاي نو قبل از استفاده بايد بوسيله اسيد شسته شده و سپس با دقت با آب مقطر آبكشي شود . در حدود 2 تا 3 ليتر از نمونه براي كليه آزمايشها كافي است .
بطريهائيكه بمنظور تهيه نمونه نهائي بكار ميرود بايد از نمونه بنحوي پر شود كه مقدار بسيار كمي هوا در آنها باقي بماند و در بطري بايد كاملا محكم بسته شود . چنانچه نمونه بايد به فاصله دوري حمل شود آنرا در محفظه محكمي كه براي اين منظور تهيه شده است بايد بطور قائم قرار داد .
2-4-3- در روي بطري نمونه برداري مشخصات كامل نمونه مانند محل نمونه برداري و تاريخ و ساعت نمونه برداري و نام و سمت نمونه برداري و نوع نمونه بايد قيد شود .
2-5- نگاهداري و حفظ نمونه
2-5-1- نمونه بايد در موقع جمع آوري و پس از آن در 4 درجه سانتيگراد نگاهداري شود .
2-5-2- روش كلي حفظ نمونه كه قابل بكاربري در كليه آزمايشها باشد وجود ندارد . بطور كلي ترجيح داده ميشود كه آزمايش روي نمونه بلافاصله پس از نمونهگيري انجام شود . بهترين راه براي حفظ اغلب نمونهها , نگاهداري آنها در 3 تا 4 درجه سانتيگراد در جعبه يخ كه بخوبي عايق شده است و يا در يخچال بمدت 24 ساعت است . در موارديكه از مواد شيميائي براي حفظ نمونه براي آزمايشهاي معين استفاده ميشود , اين مواد را بايد بطور جداگانه در قسمتي از نمونه كه براي آزمايش معيني بكار ميرود ريخته شود .
3- يادآوري و راهنمائيهاي عمومي براي آزمايشها
3-1- محلولهاي لازم - در صورتيكه نوع خاصي از مواد ذكر نشده باشد ميتوان از مواد شيميائي خالص و آب مقطر ( استاندارد شماره 1728) استفاده كرد .
يادآوري 1- منظور از مواد شيميائي خالص موادي است كه ناخالصي آنها در نتيجه آزمايش مؤثر نباشد .
3-2- بايد توجه داشت كه تهيه نمونه ايكه معرف فاضلاب باشد اهميت بسيار دارد . روش نمونه برداري براي تهيه اين نمونه در بند 2 آمده است ولي چنانچه نوع آزمايش نمونه برداري خاصي را ايجاب كند . نمونه برداري بايد طبق روش خاصي كه توضيح داده شده است انجام گيرد .
4 - اندازهگيري كل مواد معلق
4-1- خلاصه روش
مواد معلق بوسيله صاف كردن از روي يك لايه پنبه كوهي در داخل بوته گوچ بدست ميآيد .
4-2- مواد لازم :
4-2-1- شير پنبه كوهي - شير پنبه كوهي را ميتوان از پنبه كوهي شسته شده ( در اسيد ) در آب تهيه كرد . براي اين منظور كافي است 15 گرم پنبه كوهي را در آب بحال تعليق درآورد . چنانچه پنبه كوهي حاوي ذرات بسيار ريز باشد با عمل ته نشين كردن ميتوان ذرات ريز را از شير آسبست جدا كرد .
4-3- روش
4-3-1- با دقت كامل يك لايه 3 ميليمتري از شير آسبست در ته بوته گوچ بسازيد . براي اين منظور ابتدا بوته را بمقدار لازم از شير آسبست كه قبلا خوب مخلوط شده است پر كنيد . سپس آنرا براي دو دقيقه بگذاريد تا ذرات سنگينتر ته نشين شود و سپس با همان مقدار خلائي كه نمونه را صاف ميكنيد بوته را با وصل كردن به دستگاه مكنده تحت تأثير مكش قرار دهيد و لايه پنبه كوهي را با عبور دادن مقداري آب از ميان آن شستشو دهيد . بوته آماده شده را براي مدت يكساعت در اتو 103-105 درجه سانتيگراد خشك كرده پس از خنك كردن بوته در دسيكاتور آنرا وزن كنيد .
4-3-2- مقادير 10 ميلي ليتري از نمونه را كه بخوبي تكان داده شده است در بوته وزن شده تحت مكش صاف كنيد .
يادآوري 2- قبل از شروع بصاف كردن نمونه لايه پنبه كوهي را با چند قطره آب مرطوب كنيد . همواره لازم است ده ميلي ليتر بعدي نمونه قبل از اينكه بوته بكلي از محلول خالي شود در بوته ريخته شود . براي برداشت نمونه بوسيله پيپتهاي دهان گشاد باندازهاي كه مانع گرفتگي بوسيله مواد معلق نشود پيشنهاد ميشود . صاف كردن نمونه را به مقادير 10 ميلي ليتر آنقدر تكرار كنيد كه در حدود 10 تا 20 ميلي گرم از مواد معلق در بوته جمع شود يا اينكه عمل صاف كردن خيلي كند و بسختي صورت گيرد . بعد از اتمام عمل صاف كردن , باقيمانده را 2-3 مرتبه با 10 ميلي ليتر از آب مقطر شستشو دهيد تا املاح محلول از لايه خارج شود . عمل صاف كردن با مكش را آنقدر ادامه دهيد تا آخرين قطره آب خارج شده و مواد معلق باقيمانده روي لايه كاملا خشك بنظر آيد . سپس بوته را براي مدت يكساعت در يك اتو در 103-105 درجه سانتيگراد خشك كنيد .
پس از خنك كردن بوته در دسيكاتور آنرا در درجه حرارت آزمايشگاه وزن كنيد .
4-4- محاسبه :
5-1- خلاصه روش - كليه روشهائيكه براي اندازهگيري اكسيژن بكار ميرود براساس دستور كار اوليه وينكلر 1 است .
اساس روش عبارت است از رسوب كردن هيدرواكسيد منگنز حاصل از افزودن محلول سولفات منگنز و محلول قليائي يدور پتاسيم در بطري كه از نمونه پر شده است . اكسيژن موجود در نمونه بسرعت بر هيدرواكسيد منگنز اثر كرده و تشكيل هيدروكسيدهاي منگنز با ظرفيت بالاتر را ميدهد . سپس با اسيدي كردن محلول , يد بمقدار معادل اكسيژن موجود در نمونه آزاد ميشود . مقدار يد آزاد شده با تيتراسيون بوسيله محلول استاندارد تيوسولفات و بكار بردن محلول نشاسته بعنوان معرف اندازهگيري ميشود .
5-2- در روش وينكلر يونها و تركيبات مختلف موجود در نمونه ايجاد مزاحمت ميكند . براي رفع مزاحمت اين مواد در روش وينكلر تغييرات مناسبي داده شده است . انتخاب دستور كار مناسب بستگي به ماهيت نمونه و مواد مزاحم دارد .
قابليت بكاربري روشها در زير داده شده است :
الف - روش وينكلر : در موارديكه هيچگونه مواد مزاحم در نمونه وجود ندارد .
ب - روش آلستربرگ 2 ( روش آزيد سديم :) در موارديكه در نمونه بيش از 0/1 ميلي گرم در ليتر نيتريت بر حسب ازت و يك ميلي گرم آهن دو ظرفيتي در ليتر و همچنين در نمونه مواد احيأ و اكسيد كننده وجود نداشته باشد . در مواقعيكه 5 ميلي گرم در ليتر يا بيشتر يون آهن سه ظرفيتي وجود داشته باشد فلور پتاسيم افزوده ميشود . با افزودن فلورو روشي براي غلظت 100 تا 200 ميلي گرم در ليتر آهن سه ظرفيتي قابليت بكاربري دارد .
پ - روش ريدل استوارت 3 ( روش پرمنگنات :) در موارديكه منحصرا آهن دو ظرفيتي وجود دارد . در صورتيكه آهن دو ظرفيتي يا سه ظرفيتي بيش از دو ميلي گرم در ليتر وجود داشته باشد فلورور پتاسيم قبل از اسيدي كردن نمونه افزوده ميشود .
ت - روش هيپوكلريت قليائي : در موارديكه سولفيت , تيوسولفات و پلي تيوناتها و كلر آزاد و هيپوكلريت وجود دارد . هرچند به نتايجايكه از اين روش بدست ميآيد نميتوان اعتماد كرد زيرا نتايج تا حدودي كم است .
ث - روش شورت 4 تريو : در موارديكه مواد آلي وجود دارد كه بسهولت در PH محلول قليائي يدور اكسيده ميشود .
ج - روش انعقاد بوسيله زاج : در موارديكه مقدار قابل ملاحظه مواد معلق وجود دارد .
5-3- روش وينكلر :
5-3-1- مواد و محلولهاي لازم :
الف - محلول سولفات منگنز - 480 گرم سولفات منگنز با چهار مولكول آب تبلور را در مقداري آب حل كرده و در صورتيكه محلول تار است آنرا صاف و تا يك ليتر رقيق كنيد . هنگاميكه اين محلول به محلول اسيدي شده يدور پتاسيم افزوده ميشود نبايد بيش از مقدار جزئي يد آزاد كند .
ب - محلول قليائي يدور - 500 گرم هيدرواكسيد سديم ( يا 700 گرم هيدرواكسيد پتاسيم ) را در 500 ميلي ليتر آب حل كنيد و بگذاريد محلول سرد شود . محلول هيدرواكسيد بايد فاقد كربنات باشد . 150 گرم يدور پتاسيم را جداگانه در مقداري آب تازه جوشيده و سرد شده حل كنيد . اين محلول را به محلول هيدرواكسيد سديم بيفزائيد . مخلوط را تا يك ليتر با آب رقيق كنيد .
پ - اسيد سولفوريك غليظ
ت - محلول استاندارد 0/025 نرمال تيوسولفات - محلول تيوسولفات را هر بار در موقع مصرف بوسيله دي كرومات پتاسيم استاندارد تيتر كنيد . يك ميلي ليتر محلول تيوسولفات 0/025 نرمال معادل دو دهم ميلي گرم اكسيژن است .
5-3-2- دستور كار - در بطري در سمبادهاي 250-300 ميلي ليتري محتوي نمونه را برداريد و بدان 1/5 ميلي ليتر محلول سولفات منگنز و 1/5 ميلي ليتر مخلوط قليائي يدور پتاسيم با پي پتهاي جداگانه بيفزائيد بطوريكه نوك پيپت كاملا در زير سطح مايع قرار گيرد . در سمباده بطري را بدقت در جاي خود قرار دهيد بطوريكه حباب هوا وارد بطري نشود . با برگرداندن و چرخاندن بطري محتوي آنرا كاملا مخلوط كنيد و بگذاريد رسوب ايجاد شده ته نشين شود . هنگاميكه رسوب ته نشين شد و محلول روي رسوب هيدرواكسيد منگنز صاف شد مخلوط كردن را براي بار دوم تكرار كنيد . پس از ته نشين شدن رسوب در سمباده بطري را بدقت برداشته و حداقل 100 ميلي ليتر محلول صاف شده روي رسوب را بوسيله پي پت برداريد . بلافاصله دو ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ بوسيله پي پت از كنار دهانه وارد بطري كنيد دوباره در بطري را بگذاريد و با برگرداندن و چرخاندن بطري محتوي آنرا كاملا مخلوط كنيد تا يد آزاد شده بطور يكنواخت در محلول توزيع شود . اين محلول را بلافاصله با محلول استاندارد تيوسولفات سديم و افزودن يك ميلي ليتر محلول نشاسته بعنوان معرف در هنگاميكه رنگ زرد محلول كمرنگ شده است تا زايل شدن رنگ آبي تيتر كنيد . خطاي مربوط به افزودن محلول مواد شيميائي و مقدار نمونه خارج شده از بطري قابل ملاحظه نميباشد .
5-3-3- محاسبه - مقدار اكسيژن محلول برحسب ميلي گرم در ليتر برابر است با حجم مصرف شده محلول استاندارد تيوسولفات در تيتراسيون .
5-4- روش آلستربرگ ( آزيد سديم .)
5-4-1- مواد لازم - كليه مواد داده شده در بخش 5-3-1 باستثنأ محلول قليائي يدور بكار برده ميشود , محلول قليائي يدور آزيد سديم و محلول فلورور پتاسيم جايگزين محلول قليائي يدور ميشود .
الف - محلول يدور سديم و آزيد سديم - ده گرم آزيد سديم را در 40 ميلي ليتر آب حل كنيد . اين محلول را به محلول يدور قليائي كه طبق بند ب 5-3-1 تهيه شده و حجم آن تا حدود 950 ميلي ليتر رقيق شده است ضمن بهم زدن مداوم بيفزائيد .
ب - محلول فلورور پتاسيم - 40 گرم فلورور پتاسيم با دو ملكول آب تبلور را در صد ميلي ليتر آب حل كنيد .
5-4-2- دستور كار - از دستور كار داده شده در بخش 5-3-2 بايد پيروي شود با اين تفاوت كه بجاي محلول قليائي يدور از محلول قليائي يدور آزيد سديم بايد استفاده شود , هنگاميكه مقدار 5 ميلي گرم در ليتر يا بيشتر يون آهن سه ظرفيتي موجود باشد . يك ميلي ليتر محلول فلوئور پتاسيم قبل از اسيدي كردن به نمونه بيفزائيد و پس از افزودن اسيد بلافاصله نمونه را تيتر كنيد .
5-4-3- محاسبه - مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-5- روش ريدل استوارت ( روش پرمنگنات .)
5-5-1- مواد لازم - از كليه محلولهائيكه در بخش (5-3-1) شرح تهيه آن داده شده و فلوئور پتاسيم كه شرح تهيه آن ( طبق بند ب -5-4-1)- داده شده بانضمام محلولهائيكه در زير داده ميشود بايد استفاده شود .
الف - محلول پرمنگنات پتاسيم - 6/3 گرم پرمنگنات پتاسيم را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا با آب بيك ليتر برسانيد .
ب - محلول اگسالات پتاسيم - 2 گرم اگسالات پتاسيم با يك مولكول آب تبلور را در صد ميلي ليتر آب حل كنيد .
5-5-2- دستور كار - در سمبادهاي بطري محتوي نمونه را برداريد و بوسيله يك پيپت مدرج يك ميلي ليتري مقدار 0/7 ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ را با دقت در زير سطح مايع اضافه كنيد . سپس مقدار كافي محلول پرمنگنات پتاسيم ( در حدود يك ميلي ليتر ) بيافزائيد تا اينكه رنگ بنفش كمرنگ حاصل براي مدت 5 دقيقه پايدار بماند . از افزايش محلول پرمنگنات زيادتر از مقدار لازم خودداري كنيد . در بطري را گذاشته و با برگرداندن آن محتوي بطري را مخلوط كنيد . پس از 5 دقيقه با افزايش مقادير 0/5 ميلي ليتري محلول اگسالات پتاسيم و مخلوط كردن آن رنگ پرمنگنات را زايل كنيد . فواصل افزودن هر بار محلول اگسالات بايد در حدود 5 دقيقه باشد . با افزايش 3 ميلي ليتر محلول قليائي يدور , دنباله كار را طبق بخش 5-3-2- ادامه دهيد چنانچه يون دو ظرفيتي يا آهن سه ظرفيتي بيش از 10 ميلي گرم در ليتر در محلول وجود داشته باشد مقدار يك ميلي ليتر محلول فلوئور پتاسيم بلافاصله بعد از افزايش پرمنگنات اضافه كنيد .
پس از اسيدي كردن محلول تيتراسيون بايد بدون تأخير انجام شود .
5-5-3- محاسبه مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-6- روش هيپوكلريت قليائي
5-6-1- مواد و محلولهاي لازم - از كليه محلولهائيكه در بخش 5-3-1- شرح تهيه آن داده شده است بايد استفاده شود ولي بجاي محلول قليائي يدور از محلول قليائي يدور - آزيد سديم استفاده كنيد ( بند الف 5-4-1 مراجعه شود ) بعلاوه محلولهاي زير را نيز تهيه كنيد .
الف - محلول هيپوكلريت قليائي دو نرمال - براي تهيه اين محلول گاز كلر را از داخل محلول 2/1 نرمال هيدروكسيد سديم ضمن خنك كردن محلول عبور دهيد . تيتر اين محلول را هفتهاي يكبار با محلول تيوسولفات سديم تعيين كنيد . هنگاميكه محلول اسيدي بوده و در آن مقدار كافي يدور پتاسيم وجود داشته باشد يك ميلي ليتر آن در حدود 20 ميلي ليتر محلول 0/1 نرمال تيوسولفات سديم براي نيتراسيون لازم دارد .
ب - محلول يدور پتاسيم نرمال - 17 گرم يدور پتاسيم را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا با آب به 100 ميلي ليتر برسانيد با افزايش يك ميلي ليتر محلول هيدروكسيد سديم نرمال باين محلول از آزاد شدن يد جلوگيري كنيد .
پ - اسيد سولفوريك (9+1) يك قسمت اسيد سولفوريك غليظ را به 9 قسمت آب با احتياط بيفزائيد .
ت - محلول سولفيت سديم يكدهم نرمال - 6/3 گرم سولفيت سديم بي آب و يا 12/6 گرم سولفيت سديم با هفت مولكول آب تبلور را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا بيك ليتر برسانيد . هنگاميكه غلظت محلول كمتر از 80 درصد غلظت اوليه باشد محلول را مورد استفاده قرار ندهيد .
ث - محلول بين يدات پتاسيم 5 يكدهم نرمال : 3/249 گرم بين يدات پتاسيم 2(IO3)KH) را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا در يك بالن ژوژه يك ليتري تا نشانه با آب رقيق كنيد .
5-6-2- دستور كار
در سمبادهاي بطري محتوي نمونه را برداشته و مقدار 0/2 ميلي ليتر و يا مقدار كافي محلول هيپوكلريت قليائي براي اكسيده كردن سولفيتها و تيوسولفاتها پلي تيوناتها به نمونه اضافه كنيد . در سمبادهاي بطري را گذاشته و با معكوس كردن و چرخاندن آن براي مدت 20-30 ثانيه محتوي آنرا مخلوط كنيد . يك ميلي ليتر محلول يدور پتاسيم ( بند 5-3-1) بيافزائيد و سپس با افزودن يك ميلي يا بيشتر محلول اسيد سولفوريك (9+1) محيط را اسيدي كنيد و محتوي شيشه را كاملا مخلوط كنيد .
0/2 ميلي ليتر محلول نشاسته بيفزائيد و يد آزاد شده را بوسيله محلول سولفيت سديم در مقابل معرف نشاسته بصورت يد تركيبي درآوريد و بدفعات مقادير 0/1 ميلي ليتر محلول يكدهم نرمال بين يدات پتاسيم بيفزائيد تا رنگ آبي كمرنگ در محيط ظاهر شده و پايدار بماند . دنباله كار را با افزودن 3 ميلي ليتر محلول قليائي يدور - ازيد سديم طبق بخش ( الف - 5-4-1) ادامه دهيد .
5-6-3- محاسبه - مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-7- روش شورت تريو
5-7-1- مواد و محلولهاي لازم - از كليه محلولهائيكه در بخش 5-3-1- شرح تهيه آن داده شده است استفاده كنيد ولي بجاي محلول قليائي يدور از محلول قليائي يدور - ازيد سديم استفاده كنيد ( به بند الف 5-4-1 مراجعه شود .)
5-7-2- دستور كار - در سمبادهاي بطري محتوي نمونه را برداريد و مقدار 2 ميلي ليتر محلول سولفات منگنز و سپس 2 ميلي ليتر محلول قليائي يدور - ازيد سديم بيافزائيد . در بطري را گذاشته و با برگردانيدن و چرخاندن بطري براي مدت 20 ثانيه محتوي آنرا مخلوط كنيد . بلافاصله دو ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ قبل از ته نشين شدن رسوبات افزوده و محتوي بطري را كاملا مخلوط كنيد و تيتراسيون محلول را بطوريكه در بخش 5-3-2- شرح داده شده است انجام دهيد .
5-7-3- محاسبه - مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-8- روش دلمه سازي بوسيله زاج .
5-8-1- محلولها و مواد لازم از كليه محلولهائيكه در بخش 5-3-1- شرح آن داده شده است و همچنين از محلولهائيكه شرح تهيه آنها در زير داده ميشود استفاده كنيد .
الف - محلول زاج - 10 گرم سولفات مضاعف آلومينيوم و پتاسيم را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا با آب به 100 ميلي ليتر برسانيد .
ب - هيدرواكسيد آمونيم - محلول غليظ هيدرواكسيد آمونيم (0/9 = d.)
5-8-2- دستور كار - نمونه را در بطري در سمبادهاي 500 تا 1000 ميلي ليتري بريزيد و همان احتياطهائيكه در روشهاي قبلي لازم است در اين روش نيز بكار بنديد . ده ميلي ليتر محلول زاج و سپس يك تا دو ميلي ليتر هيدرواكسيد آمونيوم بيافزائيد در بطري را گذاشته و با برگردانيدن و چرخاندن آن بآرامي بمدت يك دقيقه محتوي بطري را مخلوط كنيد . بطري را براي مدت 10 دقيقه بگذاريد بماند تا رسوب ته نشين شود .
سپس محلول صاف شده روي رسوب را بوسيله يك سيفون در يك بطري 250 تا 300 ميلي ليتري آزمايش اكسيژن منتقل كنيد تا محلول از بطري سرريز شود . از ورود هوا به نمونه جلوگيري كنيد . نوك لوله خروجي سيفون را در نزديكي كف بطري اندازهگيري اكسيژن قرار دهيد . سپس برحسب مورد دنباله كار را طبق بخشهاي 5-3 و 5-4 و 5-6 ادامه دهيد و نتيجه را محاسبه كنيد .
6- اندازهگيري اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي
6-1- خلاصه روش - اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي عبارت است از مقدار اكسيژن لازم براي حجم معيني از فاضلاب براي اكسيده شدن مواد آلي در آن بوسيله ميكروارگانيسمها در شرايط مشخص . براي اندازهگيري اكسيژن مورد نياز اكسيژن محتوي در نمونه رقيق شده يا نشده قبل از كشت و پس از كشت بمدت پنج روز در 20 درجه سانتيگراد اندازهگيري ميشود .
6-2- وسائل مورد نياز - بطريهاي در سمبادهاي به حجم 250 تا 300 ميلي ليتر با گردن باريك براي اين آزمايش مناسب است بمنظور احتياط بيشتر بطريها را قبل از آزمايش بايد كاملا با مواد شوينده و آب شستشو داده و براي جلوگيري از ورود و جذب هوا در نمونه در مدت كشت بطريها را بايد وارونه در حمام آبي قرار داد يا از بطريهائي با دهانه مخصوص براي ريختن آب استفاده كرد .
6-3- مواد و محلولهاي لازم
6-3-1- محلول هيدرواكسيد سديم - تقريبأ يك نرمال :
6-3-2- محلول سولفيت سديم - 1/5 گرم سولفيت سديم بي آب را در يك ليتر آب حل كنيد . اين محلول را هر بار براي مصرف روزانه تهيه كنيد .
6-3-3- آب براي رقيق كردن - آب مقطر با كيفيت خوب و عاري از فلزات خصوصأ مس كه هوا در آن دميده شده باشد براي اين منظور مناسب است .
6-3-4- محلول بافر فسفات - 8/5 گرم پتاسيك دي هيدروژن فسفات و 21/75 گرم دي پتاسيم هيدروژن فسفات K2HPO4 و 33/4 گرم دي سديم هيدروژن فسفات 7H2O,Na2HPO4 و 1/7 گرم كلرور آمونيوم را در 500 ميلي ليتر آب حل كنيد و حجم محلول را با آب به يك ليتر برسانيد . PH اين محلول بايد 7/2 باشد .
6-3-5- محلول سولفات منيزيم - 22/5 گرم سولفات منيزيم با هفت مولكول آبرا در مقداري آب حل كرده و حجم محلول را با آب به يك ليتر برسانيد .
6-3-6- محلول كلرور كلسيم - 27/5 گرم كلرور كلسيم بي آب را در مقداري آب حل كرده و حجم محلول را با آب بيك ليتر برسانيد .
6-3-7- محلول كلرور فريك - 0/25 گرم كلرور فريك با شش مولكول آب تبلور را در مقداري آب حل كرده محلول را با آب بيك ليتر برسانيد .
6-3-8- مواد براي بارور كردن - مايع صاف شده فاضلاب خانگي كه مدت 24 الي 36 ساعت در 20 درجه سانتيگراد از نگاهداري آن گذشته باشد ميتوان بكار برد .
6-4- دستور كار :
6-4-1- نمونههاي اسيدي و يا قليائي را به ترتيب بوسيله محلول هيدرواكسيد سديم و يا اسيد كلريدريك كه مقدار مصرف آن قبلا تعيين شده است تا PH هفت خنثي كنيد .
6-4-2- در نمونه هائيكه كلر آزاد و يا كلر آمين وجود دارد چنانچه پس از دو ساعت راكد گذاردن نمونه , كلرور كلر آمينها از بين نرفت نمونه بايد بوسيله محلول سولفيت عاري از اين مواد شود . مقدار محلول سولفيت را با گرفتن حجم معيني از نمونه و افزودن مقداري يدور و تيتراسيون محلول نسبت به معرف محلول نشاسته تعيين كنيد . سپس مقدار محلول سولفيت تعيين شده را به مقدار معيني از نمونه كه مورد نياز است بيفزائيد . از افزودن مقدار اضافي محلول سولفيت خودداري كنيد . نبودن كلر را در محلول پس از بيست دقيقه بررسي كنيد .
6-4-3- در نمونه هائيكه مقدار مواد سمي زياد است . آماده كردن نمونه نياز به اعمال اختصاصي دارد . معهذا با رقيق كردن مناسب نمونه ميتوان اثر سمي آنها را از بين برد تا حداكثر اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي بدست آيد . چنانچه بارقت بيشتر مقدار اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي بيشتر شد عملا رقيق كردن را بايد آنقدر ادامه دارد تا مقدار حداكثر اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي بدست آمده در اثر رقيق كردن تجاور نكند .
6-4-4- براي بررسي كيفيت آب براي رقيق كردن و مؤثر بودن بارور كننده , مقدار اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي محلولهاي استاندارد گلوكز و يا اسيد گلوتاميك بغلظت 300 ميلي گرم در ليتر كه با آب براي رقيق كردن تهيه شده است تعيين كنيد . مقدار اكسيژن بيوشيميائي اين محلولها بترتيب بايد در حدود 224±10 ميلي گرم در ليتر و 217±10 ميلي گرم در ليتر بدست آيد .
6-4-5- آب براي رقيق كردن را در حدود 20 درجه سانتيگراد نگاهداري كنيد . مقدار لازم آب براي رقيق كردن نمونه مورد آزمايش را برداريد و براي هر ليتر آن مقدار يك ميلي ليتر از محلولهاي زير بيفزائيد : با فرفسفات , سولفات منيزيم , كلرور كلسيم و كلرور فريك سپس آنرا با مايع فاضلاب خانگي بارور كنيد . مقدار بارور كننده كه در آزمايش كنترلي در آب براي رقيق كردن بكار برده ميشود بايد بمقداري (0/1-1 درصد فاضلاب ته نشين شده ) باشد كه افت اكسيژن پس از كشت در 20 درجه سانتيگراد بمدت 5 روز مابين 0/2 تا 0/8 ميلي گرم در ليتر شود .
6-4-6- تعدادي نمونه رقيق شده ( معمولا 5 تا 25 درصد ) به ترتيبي تهيه كنيد كه افت اكسيژن محلول پس از پنج روز كشت حداقل 2 ميليگرم در ليتر باشد در صورتيكه نسبت رقيق كردن بيش از يك به صد است ابتدا يك محلول ده درصد از نمونه اوليه در يك بالن ژوژه بسازيد و از اين نمونه محلولهاي رقيق شده نهائي را كه براي آزمايش بكار ميرود تهيه كنيد .
6-4-7- آب براي رقيق كردن را كه بارور شده است بوسيله سيفون بيك استوانه مدرج يك ليتري تا 500 ميلي ليتر منتقل كنيد . مقدار معين از نمونه كه كاملا مخلوط شده است در زير سطح مايع در استوانه مدرج بريزيد . حجم محلول را با آب براي رقيق كردن تا نشانه 1000 ميلي ليتري برسانيد با ميله شيشهاي محلول را بدون اينكه هوا وارد محلول شود به آرامي مخلوط كنيد و محلول رقيق شده را بوسيله يك سيفون به دو بطري در سمبادهاي يا بيشتر منتقل كنيد بطريها را كاملا پركرده و بدقت در سمباده بطريها را بگذاريد محلولهاي با غلظت كمتر را بهمين نحو تهيه كنيد .
غلظت اوليه اكسيژن محلول را در يكي از بطريها پس از 5 دقيقه طبق يكي از روشهاي مناسب مذكور در بخش 5 اندازهگيري كنيد . بطريهاي ديگر را در بيست درجه سانتيگراد بمدت 5 روز كشت دهيد و بطريق مناسب از ورود هوا به بطري جلوگيري كنيد همزمان با سيفون كردن نمونهها آب رقيق كردن را در دو بطري در سمباده سيفون كنيد . مقدار اكسيژن محلول در يكي از بطريها را پس از 15 دقيقه اندازه بگيريد و بطري ديگر را بمدت 5 روز در بيست درجه سانتيگراد كشت دهيد . پس از 5 روز مقدار اكسيژن محلول در نمونه رقيق شده و در نمونه براي تصحيح آزمايش را اندازهگيري كنيد .
6-5- محاسبه :
D1 = مقدار اكسيژن محلول در نمونه اوليه .
D2 = مقدار اكسيژن محلول نمونه رقيق شده پس از كشت .
C1 = مقدار اكسيژن محلول در آب براي رقيق كردن بارور شده .
C2 = مقدار اكسيژن محلول در آب براي رقيق كردن بارور شده پس از كشت
F = نسبت مواد بارور كننده در نمونه به نمونه كنترلي يعني مقدار درصد مواد باروري در D1 تقسيم بر مقدار درصد مواد باروري در C1 و P كسري از نمونه كه مورد آزمايش قرار گرفته است .
6-5-1- كليه نتايج را تا تقريب 0/2 ميليگرم در ليتر گزارش كنيد .
7 - باكتريهاي بيماريزا
كليات
7-1- باكتريهاي بيماريزائيكه عمومأ در فاضلابها وجود دارد و باعث شيوع بيماريها ميشود عبارتست از دسته سالمونلاتيفي 6 كه بيماري حصبه را سبب ميشود و سالمونلاپارتيفيها كه بيماريهاي شبه حصبه يا پاراتيفوئيدها را موجب ميشود و شيگلاها 7 كه مولد اسهال يا ديسانتري ميباشد و ويبريوكلرا 8 كه مولد بيماري وبا ميباشد , سالمونلا و شيگللاها را ميتوان با كشت در محيطهاي آنريشيسمان 9 و انتقال روي محيطهاي سلكتيو 10 بصورت كشت خالص بدست آورد و آنها را با روشهاي بيوشيميائي و مرفولوژيكي و سرولوژيكي تشخيص داد .
7-2- نظر باينكه تعداد باكتريهاي بيماريزا با مقايسه با باكتريهاي غير بيماريزا ( ساپروفيتيك 11) بسيار ناچيز است لذا تهيه نمونه تغليظ شده معرف اهميت بسيار دارد .
روش جذب با پارچه در مسير فاضلاب وسيله مطلوبي براي تغليظ نمونه است , موجودات جذب شده در پارچه را داخل يك آبگوشت غذائي كرده و براي جدا كردن عوامل بيماريزا يا مستقيمأ از همين آبگوشت غذائي استفاده ميشود و يا اين آبگوشت را از داخل صافي تهيه شده از گرد سيليس نرم رد كرده و محتوي صافي را براي جدا كردن باكتريهاي بيماريزا مورد استفاده قرار ميدهند . نمونه برداري و آزمايش باكتريولوژي بايد چند بار در ماه انجام شود .
7-3- برداشت و آماده كردن نمونه
7-3-1- مواد مورد نياز
الف - پارچه جاذب كه عبارت از گاز جراحي به ابعاد 30*15 سانتيمتر كه در لايههاي متعددي بطور فشرده تا شده باشد . بيك سر پارچه جاذب چند تكه سنگ براي سنگين كردن و بسر ديگر آن نخي با طول كافي وصل كنيد . مجموعه را در كاغذ بسته بندي پيچيده و براي مدت 30 دقيقه در اتو كلاو و با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع آنرا سترون كنيد .
ب - آبگوشت غذائي - ده گرم عصاره گوشت و 5 گرم كلرور سديم و ده گرم پيتن را در 900 ميلي ليتر آب بوسيله جوشاندن حل كنيد . محلول را سرد كرده و حجم آنرا با آب تا يك ليتر برسانيد و PH محلول را تا 7/5 تنظيم كنيد . محلول را از صافي ( واتمن شماره 1 يا معادل آن ) صاف كنيد .
سپس آنرا بمقادير 100 ميلي ليتري در ارلن مايرهاي 150 ميلي ليتري و بمقادير ده ميلي ليتري در لوله هائي آزمايش توزيع كنيد و براي مدت 15 دقيقه آنها را در اتو كلاو و در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون كنيد .
پ - كاغذ صافي - كاغذ صافي ( واتمن شماره 1) يا معادل آنرا بصورت چين دار تا كنيد و در قيفهائي بقطر 10 سانتيمتر قرار دهيد . قيف با كاغذ صافي را روي دهانه بطري شيشهاي قرار دهيد . اين مجموعه را با كاغذ بسته بندي محكم بپيچيد سپس آنها را براي مدت 15 دقيقه در اتوكلاو و با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون كنيد .
ت - سوسپانسيون گرد سيليس - پنج گرم گرد سيليس در هزار ميلي ليتر آب وارد كنيد و در بطريهاي شيشهاي به مقادير 500 ميلي ليتري بريزيد و در اتوكلاو با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع براي مدت 15 دقيقه سترون كنيد .
ث - محيط مايع براي ويبروكلرا - حجم معيني از محلولهائي بشرح زير برداشته و آنها را در يك بطري سترون شده با 0/8 ميلي ليتر الكل مطلق و 20 ميلي ليتر آب مخلوط كنيد :
- مقدار 17/6 ميلي ليتر از محلول پيتن دو درصد كه PH آن تا 8/4 تنظيم و براي مدت 15 دقيقه در اتو كلاو با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون شده است .
- مقدار 2/4 ميلي ليتر از محلولي كه از حل كردن 18 گرم كلرور سديم 0/66 گرم سولفات منيزيم با 7 مولكول آب تبلور , در 100 ميلي ليتر آب بدست آمده بنحو قبل بمدت 30 دقيقه با بخار سترون شده است .
- مقدار 4/5 ميلي ليتر از يك محلول 10 درصد سوكروز كه براي مدت 30 دقيقه با بخار سترون شده است .
- مقدار 0/16 ميلي ليتر از محلول بيسموت آمونيوم سيترات كه شرح تهيه آن در زير داده شده است .
يك شيشه در سمبادهاي را در حجم 500 ميلي ليتر نشانه گذاري كنيد . مقدار 60 گرم سيترات بيسموت را از داخل قيفي وارد شيشه كنيد . سپس مقدار 50 ميلي ليتر آب در شيشه بريزيد و با يك ميله شيشهاي مخلوط را بهم بزنيد تا سيترات بصورت خمير يكنواختي درآيد سپس 20 ميلي ليتر محلول هيدرواكسيد آمونيوم (12/5 درصد حجمي ) بيفزائيد و با ميله شيشه مخلوط را هم بزنيد . در بطري را بگذاريد و بطري را تكان دهيد . هنگاميكه سيترات بيسموت كاملا حل شد تا نشانه 500 ميلي ليتري آب بيفزائيد . اين محلول را بمقدار كم باندازه مورد نياز تهيه كنيد .
- مقدار 2/5 ميلي ليتر سولفيت سديم 20 درصد
- مقدار 1/6 ليتر محلول يكصدم درصد كلرور مركوريك به بطري محتوي بيفزائيد PH محلول را بوسيله هيدرواكسيد سديم نرمال به 9/2 برسانيد .
يادآوي 3- مقدار محيطيكه تهيه ميشود براي يك نمونه است . بايد توجه داشت كه در كليه مراحل تهيه , رعايت حفظ ستروني محيط لازم است .
7-3-2- روش كار :
الف - پارچههاي جاذب را در محل مناسب در مسير جريان فاضلاب قرار دهيد ( چنانچه از روش صاف كردن استفاده شود سه عدد پارچه جاذب لازم است ) و بگذاريد بمدت 48 ساعت در مسير بماند . سپس آنها را بيرون آورده و هر يك را در يك جار سترون شده دهان گشاد شيشهاي قرار دهيد . در هر يك از جارها مقدار كافي از محيط آبگوشت غذائي بريزيد بطوريكه محيط كشت همه پارچه جاذب را در برگيرد . سپس پارچه جاذب را بوسيله يك ميله شيشهاي ته گرد سترون شده فشار دهيد و همه محلول را خوب بهم بزنيد تا آنچه جذب پارچه شده است بطور يكنواخت در محيط كشت منتشر شود .
ب - چنانچه روش صاف كردن بكار رفته است سوسپانسيون گرد سيليس را داخل يك صافي سترون شده بريزيد بطوريكه همه سطح صافي بطور كامل از گرد سيليس پوشيده شود . سه عدد صافي بطريق فوق تهيه كنيد .
سپس محيط آبگوشتهاي غذائي فوق را كه در آنها محتويات پارچه جاذب وجود دارد بوسيله اين صافيها صاف كنيد . پس از صاف كردن محيط كشت , هر يك از كاغذ صافيها را بعنوان نمونه براي جدا كردن عوامل بيماريزاي مختلف بكار بريد .
پ - براي جدا كردن سالمونلاوشيگلاها يكي از كاغذ صافيها فوق را در 50 ميلي ليتر آبگوشت تتراتيونات ( الف -7-4-1)- وارد كنيد و كاغذ صافي ديگر را در 50 ميلي ليتر آبگوشت سلنيت ( ب -7-4-1) وارد كنيد .
ت - براي جدا كردن وييروكلرا كاغذ صافي سوم را در محيط مايع وييروكلرا ( ث -7-3-1) وارد كنيد براي مدت 24 ساعت در 37 درجه حرارت سانتيگراد در انكوباتور نگاهداريد . سپس يك حلقه پلاتين از اين كشت بر روي بشقاب آگار نمك صفرا ( پ -7-5-1)- ببريد و آنرا بصورت منتشر كشت دهيد و اين روش كار را براساس بند (7-5-2)- ادامه دهيد .
7-4- سالمونلاها و شيگلاها
7-4-1- محيطهاي كشت لازم
الف - آبگوشت تتراتيونات كوفمن و مولر 12 - به 90 ميلي ليتر از آبگوشت غذائي سترون شده با رعايت شرايط آسپتيك 13 و ضمن همزدن مداوم 5 گرم كربنات كلسيم را كه قبلا بصورت گرد درآورده شده است و در اتوكلاو سترون شده است اضافه كنيد . ده ميلي ليتر محلول 50 درصد تيوسولفات سديم كه قبلا با بخار سترون شده است بآن بيفزائيد . دو ميلي ليتر از محلول يد يدوره 5 گرم يدور پتاسيم را در 20 ميلي ليتر آب با سائيدن در هاون حل كنيد . مقدار 4 گرم يد بتدريج ضمن سائيدن به محلول يدور بيافزائيد اين محلول را در شيشه قهوهاي در سمبادهاي نگهداري كنيد .)
يك ميلي ليتر از محلول آبي يكدهم درصد سبز درخشان و 5 ميلي ليتر محلول صفراي گاو استريل شده يا يك گرم از ملح صفرا بآن اضافه كنيد . اين محيط را به مقادير 10 ميلي ليتري در لولههاي آزمايش توزيع كنيد . اين محلول را نبايد پس از تهيه از اتوكلاو سترون كرد زيرا تتراتيونات ممكن است در اثر حرارت تجزيه شود .
ب - آبگوشت سلينيت اف - 4 گرم سلينيت اسيد سديم و 5 گرم پيتن و 4 گرم لاكتوز و 9/5 گرم فسفات دي سديم و 0/5 گرم فسفات منوسديك را در 1000 ميلي ليتر آب سترون شده حل كنيد . در موقع حل كردن بايد تا حد ممكن شرايط ستروني را رعايت كرد . اين محلول كاهي رنگ را به مقادير 10 ميلي ليتري در لولههاي آزمايش با در پيچي توزيع كنيد 1 سپس براي مدت 30 دقيقه در معرض بخار 100 درجه قرار دهيد . اين محيط را نبايد در اتوكلاو قرار داد زيرا ممكن است مقدار جزئي رسوب قرمز رنگ در محيط ايجاد شود ولي اين رسوب در عمل محيط كشت دخالتي نخواهد داشت PH محيط تهيه شده بمقدار 7/1 باشد براي اين منظور ممكن است ايجاد كند كه مقدار املاح فسفات افزوده شده بمقدار جزئي تغيير داده شود .
پ - محيط آگار مكونكي - 5 گرم سديم تروكولات و 20 گرم پيتن و 5 گرم كلرور سديم و 20 گرم گرد آگار و يا آگار رشته شده را در 1000 ميلي ليتر آب مقطر بريزيد . اين مخلوط را در معرض بخار قرار دهيد تا مواد جامد آن حل شود .
سپس آنرا تا 50 درجه سانتيگراد سرد كنيد . PH محيط را در اين درجه حرارت ما بين 7/6 تا 7/8 تنظيم كنيد . در صورت لزوم يك سفيده تخم مرغ براي سه ليتر محيط استفاده كنيد . محيط را براي مدت 15 دقيقه در فشار 0/7 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتوكلاو قرار دهيد . محيط را در حاليكه گرم است از كاغذ صافي نوع خوب يا يك قطعه پنبه در گاز پيچيده شده كه در قيف قرار دارد صاف كنيد . PH محيط صاف شده در 50 درجه سانتيگراد به 7/3 و با در درجه حرارت آزمايشگاه به 7/5 برسانيد . سپس صد ميلي ليتر از محلول 10 درصد لاكتوز و 3/5 ميلتي ليتر محلول معرف دو درصد قرمز خنثي در الكل اتيليك 50 درصد بيافزائيد .
كليه محلولها را بخوبي مخلوط كنيد و در تعدادي ارلن ماير بريزيد و براي مدت 15 دقيقه در فشار 0/6 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتوكلاو سترون كنيد . در هنگام مصرف محيط آنرا براي ذوب كردن در حمام بخار قرار دهيد و بمقادير 12-15 ميلي ليتر در بشقابهاي پتري بريزيد و بگذاريد ببندد . سطح محيط را قبل از استفاده در انكوباتور خشك كنيد .
ت - محيط آگار دزاكسي كلات سيترات
آگار پايه : 200 گرم از عصاره گوشت را در 200 ميلي ليتر آب روي شعله حل كنيد و محلول را نسبت به معرف فنل فتالئين با هيدرواكسيد سديم 50 درصد قليائي كنيد . سپس محلول را جوشانده و بوسيله كاغذ صافي صاف كنيد . PH محلول را در 7/3 تنظيم كنيد . حجم محلول را به 200 ميلي ليتر برسانيد و 20 گرم پيتن بآن بيافزائيد . در ظرف ديگري 90 گرم از آگار رشته شسته شده يا گرد آگار را در 3700 ميلي ليتر آب بمدت يكساعت بوسيله بخار حرارت دهيد . سپس محلول آگار را صاف كنيد و آنرا به محلول عصاره گوشت و پيتن اضافه كرده و مخلوط كنيد . پنج ميلي ليتر از محلول دو درصد معرف قرمز خنثي در اتانل 50 درصد و 40 گرم لاكتوز نيز بآن اضافه كرده و حجم محلول را با آب به 4 ليتر برسانيد .
اين محلول را بدقت به اندازههاي 100 ميلي ليتري در بطريها توزيع كنيد و بمدت 10 دقيقه در فشار 0/3 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتو كلاو سترون كنيد .
- محلول شماره يك : 17 گرم سيترات سديم و 17 گرم تيوسولفات سديم و دو گرم سيترات فري آمونيم ( پولكي سبز رنگ ) را در 100 ميلي ليتر آب سترون شده با حرارت دادن حل كنيد .
- محلول شماره دو : 100 گرم دزاكسي كلات سديم را در 100 ميلي ليتر آب سترون حل كنيد .
- محلول شماره يك و دو را بمدت يكساعت در 60 درجه حرارت سانتيگراد در يك حمام آبي سترون كنيد . براي تهيه آگار دزاكسي كلات سيترات 100 ميلي ليتر از آگار را در يك حمام آبي ذوب كرده و مقدار 5 ميلي ليتر از محلولهاي شماره يك و دو را با پيپت جداگانه بآن بيفزائيد . پس از اضافه كردن هر يك از محلولها محيط را تكان بدهيد تا اختلاط بطور كامل انجام گيرد . سپس محيط آماده شده را در بشقابهاي پتري بمقدار 12 تا 15 ميلي ليتر در هر بشقاب توزيع كنيد و بگذاريد ببندد . سطح محيط را قبل از استفاده در انكوباتور خشك كنيد .
ث - محيط آگار بيسموت سولفيت ( ويلسون وبلر )
محلول 14 اوليه : 6 گرم سيترات بيسموت آمونيوم پولكي شكل را در 50 ميلي ليتر آب در حال جوش حل كنيد . در ظرف ديگري 20 گرم سولفيت سديم بي آب را در 600 ميلي ليتر آب حل كنيد . اين دو محلول را مخلوط كرده و آنرا حرارت دهيد تا بجوش آيد در اين هنگام 10 گرم فسفات منو اسيد سديم به محلول اضافه كنيد . سپس محلول را سرد كرده و بآن مقدار 10 گرم گلوكز كه در 50 ميلي ليتر آب حل شده است بيفزائيد .
آگار پايه : 30 گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر ابگوشت غذائي با حرارت دادن روي اجاق يا در اتوكلاو و با دقت حل كنيد ( ب -7-3-1) سپس محلول را تا 50 درجه سانتيگراد سرد كنيد و PH محلول را بين 7/6 تا 7/4 تنظيم كنيد .
سپس آنرا در اندازههاي 30 ميلي ليتري در تعداد ارلن ماير توزيع كنيد و براي مدت 30 دقيقه در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتو كلاو سترون كنيد . محيط سترون شده را در يخچال نگاهداري كنيد .
براي تهيه محيط كشت 20 ميلي ليتر از محلول اوليه را به 100 ميلي ليتر از آگار پايه فوق در حال ذوب اضافه كنيد باين مخلوط يك ميلي ليتر محلول سولفات فروهشت درصد و نيم ميلي ليتر محلول سبز درخشان اضافه كنيد .
پس از مخلوط كردن در بشقابهاي پتري بريزيد و بگذاريد ببندد . حتي الامكان از محيط تازه تهيه شده استفاده كنيد 1 سطح محيط كشت بايد خشك باشد . محيطهاي كه رنگ آنها مايل به سبز نيست دور بريزيد .
ج - محيطهاي قندي - به هر 90 ميلي ليتر از آب پيتنه كه از حل كردن 10 گرم پيتن و 5 گرم كلرور سديم در يك ليتر آب بدست آمده و PH آن در 7/5 تنظيم شده است 10 ميلي ليتر محلول 10 درصد قند قابل تخميركه جهت آزمايش مورد نظر لازم است بيافزائيد ( اين قندها كه عبارتست از گلوكز ساكاروز - لاكتوز - دولسيت - مانيت و ساليسين همچنين مانيوتول نيوزيتو را براي ويبروكلرا ميتوان بكار برد ) و يك ميلي ليتر معرف آندراد 15 ( كه از اضافه كردن محلول هيدرواكسيد سديم يك نرمال بمقدار كافي به محلول فوشين اسيد نيم درصد بمحض ظهور رنگ زرد بدست ميآيد ) اضافه كنيد سپس اين محيط را بمقدار سه ميلي ليتري در لولههاي آزمايش 12*100 ميليمتري كه داراي لولههاي تخميري دورهام ميباشد و قبلا بوسيله اتوكلاو و در فشار 0/7 كيلوگرم بر سانتيمتر براي مدت 20 دقيقه يا در معرض بخار (100 درجه سانتيگراد ) براي مدت 20 دقيقه در سه روز متوالي سترون شده است بريزيد .
چ - محيط اوره آز ( محيط كريستين سن 16) – 1/5 گرم پپتن و 5 گرم كلرور سديم و دو گرم آگار و دو گرم فسفات منو اسيد پتاسيم را در 1000 ميلي ليتر آب حل كرده و شش ميلي ليتر از محلول آبي فنول قرمز دو در هزار بيافزائيد PH محيط را بين 6/8 تا 6/9 تنظيم كنيد و آنرا براي مدت 15 دقيقه در 120 درجه سانتيگراد در اتوكلاو سترون كنيد . هنگاميكه محلول تا حدود 50 درجه سانتيگراد سرد شد بآن محلول گلوكز سترون شده تا حصول غلظت نهائي يكدهم درصد بيافزائيد . سپس 100 ميلي ليتر محلول 20 درصد اوره كه قبلا بوسيله صاف كردن با صافي زايتس 17 سترون شده است بآن بيفزائيد . اين محيط را در لولههاي آزمايش سترون شده توزيع كرده بگذاريد بحالت مايل ببندد .
ح - محيط كشت براي آزمون تحرك - اين محيط شامل 3 گرم عصاره گوشت و 10 گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم و 4 تا 5 گرم آگار ذوب شده در هزار ميلي ليتر آب ميباشد . PH محيط را بايد بين 7/5 تا 7/6 تنظيم كنيد . محيط مايع را در لولههاي كشت تا حديكه قسمتي از لولها را پر كند توزيع كنيد و در هر يك از اين لولهها لوله شيشهاي كه دو انتهاي آن باز است بطوري وارد كنيد كه يك انتهاي آن بيش از 1/5 سانتيمتر از آگار بيرون نباشند . لولهها و محيط را براي مدت 15 دقيقه و در 120 درجه حرارت در اتوكلاو سترون كنيد . اين محيط هنگام سرد شدن بايد حالت نرم داشته و مايع نباشد . اين حالت با تغيير مقدار آگار بكار برده شده بدست ميآيد .
خ - محيط كشت براي آزمون اندل - اين محيط شامل آب پپتنه است كه از حل كردن 20 گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم در 1000 ميلي ليتر آب بدست ميآيد و محلول داراي PH 7/4 است . محيط را در لولههاي آزمايش به مقادير پنج ميلي ليتر توزيع كرده و براي مدت 15 دقيقه در 120 درجه حرارت سانتيگراد در اتوكلاو سترون كنيد . پپتن مصرفي بايد بوسيله نوعي باكتري شناخته شده كه اندول توليد ميكند آزمايش شود .
د - معرف كواك 18 - مقدار 10 گرم پارادي متيل آمينو بنزآلدئيد را در 150 ميلي ليتر آميل الكل يا ايزوآميل الكل حل كرده و بتدريج بآن 50 ميلي ليتر اسيد هيدروكلريك اضافه كنيد . معرف را بمقدار كم تهيه كرده و در يخچال نگاهداري كنيد .
ذ - محلول رنگآميزي گرم - رنگآميزي احتياج به دو محلول دارد كه بنام محلولهاي شماره يك و دو ناميده ميشود .
محلول شماره يك عبارت است از محلول 0/5 درصد كريستال و يوله يا متيل ويوله در آب . محلول شماره دو عبارت است از محلولي بغلظت يك درصد يد و دو درصد يدور پتاسيم در آب . محلول سوم براي ظهور رنگ كه عبارت است از محلولي بغلظت 0/1 گرم قرمز خنثي و 0/2 ميلي ليتر اسيد استيك يك درصد در 1000 ميلي ليتر آب .
ر - آگار غذائي - به آبگوشت غذائي ( ب -7-3-1) مقدار كافي آگار مخصوص باكتريشناسي بيفزائيد كه هنگام ريختن در بشقاب پتري سطح سفتي ايجاد كند . مقدار افزودن آگار با نوع آن تغيير ميكند و مقدار آن هر بار با تغيير نوع آگار بايد بررسي تعيين شود . اين مقدار معمولا مابين 1/5 تا 3 درصد تغيير ميكند . آگار را در آبگوشت غذائي حل كرده و آنرا بمدت 15 دقيقه در 120 درجه حرارت سانتيگراد در اتوكلاو سترون كنيد . از اين آگار غذائي هم پتري ديش و هم محيط مايل تهيه كنيد .
ز - محيط براي آزمون هوف وليفسون - 2 گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم و 3 گرم فسفات اسيد پتاسيم و 3 گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر آب حل كنيد . PH محلول را تا 7/1 تنظيم كرده و محلول را صاف كنيد . 15 ميلي ليتر از محلول 0/2 درصد الكلي برموتيمول بلو بآن بيافزائيد و آنرا براي مدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد . باين مخلوط از محلول سترون شده گلوكز آنقدر بيافزائيد كه غلظت نهائي محلول به يك درصد برسد . سپس آنرا مخلوط كرده و بمقدار 3-4 ميلي ليتر در لولههاي 100*12 ميليمتري توزيع كنيد .
س - محيط آگار با سه قند ملح آهن - بمقدار 3 گرم عصاره گوشت و 3 گرم عصاره مخمر و 2 گرم پپتن و يك گرم گلوكز و ده گرم لاكتوز و ده گرم سوكروز و دو دهم گرم سولفات فرو 19 متبلور و پنج گرم كلرور سديم و سه دهم گرم تيوسولفات سديم 20 متبلور و سي گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر آب با حرارت دادن حل كنيد . باين مخلوط 12 ميلي ليتر محلول دو دهم درصد فنول قرمز اضافه كرده و پس از مخلوط كردن در لولههاي آزمايش توزيع كنيد . سپس براي مدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد وبگذاريد در حال عمقي و مايل ببندد .
ش - محيط سيمون سيترات آگار - 5 گرم كلرور سديم و 0/2 گرم سولفات منيزيم 21 متبلور و يك گرم فسفات پتاسيم و يك گرم آمونيم دي هيدروژن فسفات 22 و 2 گرم سيترات سديم و 20 تا 30 گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر آب حل كنيد . باين مخلوط 40 ميلي ليتر از محلول دو در هزار معرف بروموتيمول بلو بيافزائيد براي مدت 15 دقيقه در 120 درجه سانتيگراد سترون كنيد .
سپس در لولههاي آزمايش توزيع كرده و بطوري بگذاريد به ترتيبي ببندد كه هم بحالت مايل و هم عمقي شكل بگيرد .
7-4-2- دستور كار :
پنج ميلي ليتر از نمونه ايكه از پارچه جاذب بدست آمده ( الف 7-3-2) و خوب مخلوط شده است بوسيله يك پيپت سترون شده بيك لوله محتوي آبگوشت تتراتيونات منتقل كنيد . همچنين همين مقدار نمونه را بيك لوله محتوي آبگوشت سلنيت اف منتقل كنيد بوسيله يك حلقه پلاتين بزرگ از نمونه برداشت كرده و در سطح آگار دزاكسي كلات سيترات و يك حلقه ديگر را روي بشقاب آگار ويلسون بلر كشت دهيد . كليه محيطها را براي مدت 18-24 ساعت در 37 درجه حرارت در انكوباتور قرار دهيد . پس از كشت در بشقابهاي تتراتيونات و آبگوشت سلنيت از آن برداشت كرده روي بشقابهاي درزاكسي كلات ويلسون و آگار بلر كشت داده و در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . ايجاد كلنيهاي مجزا در سطح بشقاب بايد در مد نظر باشد هنگاميكه از روش صاف كردن پيروي ميشود آبگوشت تتراتيونات و آبگوشت سلنيت كه كاغذ صافي در آن منتقل شده است و در آزمونهها ( ب -3-2)- را بمدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . سپس بوسيله حلقههاي پلاتيني از آنها نمونه برداشت كرده و بر روي بشقابها آگار دزاكسي كلات سيترات و آگار ويلسون و بلر كشت دهيد .
كلنيهاي مشكوك به سالمونلاها و شيگلاها پس از كشت روي محيط آگار دزاكسي كلات سيترات لاكتوز را تخمير نكرده و ظاهري گرد , كوچك , كمرنگ شفاف غير برجسته مانند قطر شبنم دارد و كلنيهاي سالمونلاهاتيفي و پارا تيفي روي محيط ويلسون و بلر داراي رنگ سياه ميباشند .
براي بدست آوردن نتيجه بهتر ميتوان كشت را از روي محيط مايع بر روي محيط مكونكي آگار نيز منتقل كرد . سالمونلاها و شيگلاها بعلت اينكه قادر نيستند لاكتوز را تخمير كنند در روي محيط مكونكي كلنيهاي بيرنگ يا رنگ پريده و گرد تشكيل ميدهد .
چنانچه روي محيطهاي جامد فوق پس از يك شب آنكوباسيون كلنيهاي قابل رؤيت بدست نيامد بشقابها را براي مدت 24 ساعت ديگر در انكوباتور قرار دهيد .
لاكن در مورد كشت بر روي محيطهاي مايع انكوباسيون براي مدت 18-24 ساعت كاملا كافي است چنانچه در اين مدت نتيجه مطلوبي بدست نيامد بايد از انكوباسيون براي مدت بيشتر اجتناب كرد زيرا كه نتيجه مطلوبي بدست نميدهد .
ب - براي بررسي از كلنيهاي مشكوك بتعداد ممكن انتخاب ( حداقل شش كلني از هر بشقاب ) كنيد و بوسيله يك ميله پلاتيني سترون شده برداشت كرده و بر روي آبگوشت غذائي در لوله ب -7-3-1- منتقل كنيد و براي مدت 18 تا 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد در پايان اين مدت از اين كشت براي آزمايش تحرك و رنگآميزي استفاده كنيد . همچنين براي تائيد خلوص كلنيهائيكه لاكتوز را تخمير نميكنند يك حلقه پلاتين از اين محيط مايع را بر روي محيط بشقاب مكوني آگار منتقل كنيد و براي مدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد و نتيجه كشت را مشاهده كنيد . سپس كلنيهائي از اين محيط بر روي آگار مورب كشت دهيد و بمدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . سپس كشتهاي بدست آمده را براي تائيد بوسيله آزمايشهاي سرولوژي و تعيين نوع در يخچال نگاهداري كنيد .
سالمونلا و شيگلاها باكتريهائي هستند ميلهاي شكل و گرم منفي , هنگاميكه صفات مشخصه باكتريها با جدول شماره يك تطبيق كند باكتريها مشكوك به سالمونلاها و شيگلاها ميباشند .
پ - لازم است لولههاي كشت آگار غذائي مورب را جهت تائيد به آزمايشگاه رفرانس ارسال داشت . چنانچه آزمايشهاي سرولوژي براي تشخيص سالمونلا تيفي و پارا تيفي مقدور باشد اين آزمايشها را ممكن است انجام داد . براي شناسائي انواع ديگر سالمونلاها و شيگلاها بايد متكي به اظهار نظر آزمايشگاه ذيصلاح بود .
ت - آزمايش اوره آز - براي انجام اين آزمايش از كشت 24 ساعته آبگوشت غذائي ( ب -7-4-2) برداشته و بر روي تمام سطح مورب محيط ( چ -7-4-2) كشت دهيد و براي مدت 18 تا 24 ساعت و در 37 درجه حرارت سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . نتيجه مثبت آزمايش اوره آز با تغيير رنگ محيط به صورتي با قرمز پس از انكوباسيون مشهود ميشود . چنانچه نتيجه منفي بود آنكوباسيون را حداقل چهار روز ادامه دهيد . انواع پروتوس 23 كه معمولا در فاضلابها يافت ميشود نتيجه مثبت ميدهد .
ث - آزمايش تحرك - گونه مورد آزمايش را بوسيله فرو كردن يك ميله مستقيم پلاتين بعمق5 ميلي ليتر در محيط ( ح -7-4-1) كشت دهيد . دقت كنيد كه كشت در خارج از لوله شيشهاي در سطح محيط انجام نشود .
سپس اين محيط را براي مدت 18 تا 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . گونههاي متحرك در جوانب قسمت مركزي محيط شروع رشد خواهد كرد يعني رشد از قسمت مركزي محيط در لوله به اطراف نفوذ ميكند . چنانچه نتيجه در روز اول منفي بود محيط كشت را براي مدت 4-6 روز در حرارت اطاق براي مشاهده تحرك احتمالي نگاهداريد .
ج - آزمايش ايجاد اندل - يك حلقه پلاتين از كشت 24 ساعته آبگوشت غذائي ( ب -7-4-2) را داخل محيط ( ح -7-4-1) كشت دهيد و براي مدت 48 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد سپس 0/5 ميلي ليتر معرف كواك 24 بآن اضافه كرده و بآرامي تكان دهيد . رنگ قرمز نشانه ايجاد اندل در محيط است .
يادآوري 4- كليه اين اعمال بترتيبي بايد انجام شود كه شخص آزمايش كننده و محيط آزمايشگاه آلوده نشود .
چ - رنگآميزي گرم - در روي يك لام تميز بدون چربي يك لايه نازك از محيط كشت مايع بطور مستقيم و يا داخل يك قطره آب از كشت جامد يك لايه نازك محدود تهيه كنيد . سپس با حركت دادن لام روي شعله و سرد كردن لام لايه را ثابت كنيد لايه را براي مدت 30 ثانيه با محلول متيل ويوله و يا كريستال ويوله ( ذ -7-4-1) رنگ كنيد . لايه را با محلول يد ( ذ -7-4-1)- شستشو داده سپس با همان محلول آنرا بپوشانيد و بگذاريد مدت 30 ثانيه بماند . بعد از گذشت اين مدت آنرا با محلول اتانول شستشو دهيد تا اينكه زمينه محو بدست آيد و سپس لام را با آب جاري بشوئيد و از محلول قرمز خنثي ( ذ -7-4-1) براي مدت يك دقيقه بر روي لكه بريزيد پس از بكار بردن رنگ قرمز خنثي لام را با آب شستشو داده و براي بررسي با ميكرسكپ خشك كنيد .
ح - آزمايش كاتالاز - گونه را براي مدت 24 ساعت روي آگار بيسموت مورب ( ر -7-4-1)- كشت دهيد و سپس يك ميلي ليتر از محلول پراكسيد هيدروژن در لوله كشت در حاليكه بصورت مورب است بريزيد . آزاد شدن اكسيژن بصورت حبابهائي از محلول پراكسيد هيدروژن نشانه وجود كاتالاز ميباشد .
خ - آزمايش هوف وليفسون - از كشت تازه آگار ( ر -7-4-1) در دو لوله محتوي محيط ( ز -7-4-1)- منتقل كنيد يكي از لولهها بايد با لايه نازكي از پارافين مايع سترون شده پوشانده شود . هر لوله را بمدت چهار روز در انكوباتور در 37 درجه سانتيگراد قرار دهيد و روزانه آنها مشاهده كنيد . تشكيل اسيد بوسيله ايجاد رنگ زرد در لوله بدون پارافين كه نشانه مصرف گلوكز بصورت اكسيداتيو 25 است مشخص ميشود .
تشكيل اسيد در دو لوله نشانه واكنش تخميري است فقدان اسيد در هر يك از لولهها نشانه آنستكه گونه قادر به مصرف گلوكز بصورت اكسيد اتويا تخميري نميباشد .
د - آزمايش اكسيداز - چند قطره محلول تازه تهيه شده معرف كه مخلوطي از حجمهاي مساوي محلول 1 درصد آلفانفتول در الكل اتيليك 95 درصد و محلول 1 درصد كلروپاراآمينودي 26 متيل اتيلين در آب ميباشد به كشت تازه تهيه آگار مورب ( ر -7-4-1)- اضافه كنيد . ظاهر شدن رنگ آبي در مدت دو دقيقه نشانه واكنش مثبت است .
ذ - آزمايش روي محيط آگار با سه قند و ملح آهن - گونه مشكوك را بوسيله يك ميله پلاتيني بر روي سطح مورب محيط آگار با سه قند و ملح آهن ( س 7-4-1) در عمق محيط و سطح مورب كشت دهيد . سپس آنرا بمدت هفت روز در انكوباتور 37 درجه قرار داده نتيجه كشت را روزانه مشاهده كنيد تغيير رنگ نشانه ايجاد اسيد است . پارگي محيط در امتداد خط كشت بعلت توليد گاز و سياه شدن محيط بعلت توليد هيدورژن سولفوره ميباشد .
ر - آزمايش اسيد فنيل پيروريك 27 - از كشت 24 ساعت متراكم از باكتري روي آگار غذائي ( ر -7-4-1) سوسپانسيوني در نيم ميلي ليتر محلول نرمال نمك تهيه كنيد و آنرا بيك لوله آزمايش دهان گشاد منتقل كنيد ( قطر لوله آزمايش حداقل 1/5 سانتيمتر باشد ) به سوسپانسيون فوق 0/5 ميلي ليتر از محلول دو دهم درصد د.ال - فنيل آلانين 28 بيفزائيد سپس آنرا بخوبي مخلوط كرده و آنرا حداقل سه ساعت در درجه حرارت محيط آزمايشگاه بطور افقي نگاهداريد . سپس چند قطره از محلول نيمه اشباع كلرور فريك بآن بيفزائيد ايجاد رنگ سبز تيره نشانه واكنش مثبت ميباشد كه در اثر ماندن از بين ميرود . گونههاي پروتوس واكنش مثبت ميدهد و بعنوان كنترل بكار ميرود .
ز - آزمايش سيترات - از كشت تازه آگار غذائي ( ر -7-4-1) بوسيله يك ميله پلاتيني مستقيم گونه مشكوك را بر روي يك محيط سيترات ( ش -7-4-1) مورب كشت دهيد و سپس آنرا مدت چهار روز در انكوباتور 37 درجه براي رشد باكتريها نگاهداري كنيد .
س - آزمايش بر روي قند - يك حلقه پلاتين از كلنيهاي مشكوك كشت شده روي آبگوشت غذائي بدست آمده در بند ( ب -7-4-2) به هر يك از محيطهاي قندي ( ج 7-4-1) داده شده در جدول يك بيفزائيد سپس آنها را براي مدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار داده و نتيجه را ملاحظه كنيد .
7-5- ويبروكلر
7-5-1- محيط كشت
الف - محيط كشت آب پپتن قليائي - ده گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم را در مقداري آب حل كرده و حجم را به هزار ميلي ليتر برسانيد . سپس PH محلول را در 8/2 تنظيم كنيد و بمقادير 50 ميلي ليتري در بطريها يا ارلن مايرهاي مناسب توزيع كرده و بمدت 30 دقيقه در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتوكلاو سترون كنيد .
ب - محيط كشت ارونسون 29
محيط آگار غذائي پايه - 25 گرم از گرد يا رشته شسته شده آگار را در 100 ميلي ليتر آبگوشت غذائي ( ب -7-3-1) بوسيله حرارت حل كنيد . سپس محلول را تا 50 درجه سانتيگراد سرد كرده و PH آنرا تا 7/2 تنظيم كرده براي مدت 10 دقيقه با جريان بخار سترون كنيد .
بيست ميلي ليتر محلول ده درصد تهيه شده از كربنات سديم بي آب كه قبلا بمدت 30 دقيقه در 100 درجه سانتيگراد حرارت داده شده است به 300 ميلي ليتر آگار پايه ذوب شده بيفزائيد و مدت 30 دقيقه آنرا در جريان بخار قرار دهيد . در حاليكه محيط هنوز گرم است به ترتيب 15 ميلي ليتر محلول 20 درصد سوكروز و 15 ميلي ليتر محلول 20 درصد گلوكز و 1/2 ميلي ليتر محلول الكل فوشين بازي اشباع شده و 6 ميلي ليتر محلول 10 درصد تهيه شده از سولفيت سديم ( در آب ) كه قبلا بمدت 30 دقيقه در 100 درجه سانتيگراد حرارت داده شده است بيفزائيد . مخلوط را بمدت 20 دقيقه سترون كنيد . سپس مقدار مناسب از محلول شفاف در بشقابهاي پتري استريل سترون شده منتقل كرده و بگذاريد ببندد . اين بشقابها را در تاريكي نگاهداري كنيد و پس از سه روز مورد استفاده قرار دهيد .
پ - محيط آگار نمك صفرا - 10 گرم پپتن و 5 گرم عصاره گوشت و دو گرم كلرور سديم و 5 گرم توروكلات سديم را در 100 ميلي ليتر آب بوسيله بخار حل كنيد . به محلول فوق 30 گرم آگار اضافه كرده و پس از مخلوط كردن با حرارت دادن حل كنيد . سپس PH مخلوط را با محلول هيدرواكسيد سديم تا 8/5 تنظيم كنيد . مخلوط را خنك كرده و بوسيله كاغذ صافي يا پنبه جاذب كه قبلا به وسيله آب مرطوب شده است , صاف كنيد . محيط ساخته شده را به مقادير مناسب در ارلن مايرهاي سترون شده توزيع كرده و بمدت 30 دقيقه بوسيله اتوكلاو و در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون كنيد . در موقع لزوم از ذوب كردن محيط ذخيره و توزيع آن در بشقابهاي پتري سترون شده محيط آماده بسازيد .
ت - محيط براي رنگآميزي گرم مانند بند ( ذ -7-4-1)
ث - محيط براي آزمايش تحرك مانند بند ( ح -7-4-1)
ج - محيط براي آزمايش هوف و ليفسون مانند بند ( ز 7-4-1)
چ - محيطهاي قندي مانند بند ( ج -7-4-1)
ح - محيط دي هيدرولازآرژنين ( به بند ذ -7-5-1- نيز مراجعه شود ) - 5/9 گرم پپتن باكتريولوژي و 5 گرم عصاره گوشت و 5 ميلي گرم پيريدوكسال 30 0/5 گرم گلوكز را بوسيله حرارت در 1000 ميلي ليتر آب حل كرده و PH محلول را تا 6 تنظيم كنيد . سپس 5 ميلي ليتر از محلول برموكروزل ارغواني 0/2 درصد و 2/5 ميلي ليتر محلول 0/2 درصد كرزول قرمز بآن بيفزائيد . اين محلول را براي مدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد . ال - هيدروكلرور ارژنين 31 بمقداري به محلول بيفزائيد كه غلظت نهائي آن در محلول معادل يك درصد شود . چنانچه د . ال آمينو اسيد 32 بكار رود غلظت نهائي محلول بايد دو درصد باشد . اين محلول را بمقادير يك تا 1/5 ميلي ليتري در لولههاي آزمايش كوچك 67*10 ميليمتري توزيع كنيد . بوسيله پارافين مايع استريل سطح محيط را بوسيله يك لايه از پارافين مايع سترون شده به ضخامت 5 ميليمتر بپوشانيد . سپس آنها را بمدت 10 دقيقه در 115 درجه حرارت سترون كنيد .
خ - محيط ليزين دكربوكسي لاز 33 - اين محيط را مانند هيدروكلرور ليزين بكار بريد .
د - محيط ارني تين دكربوكسي لاز 34 ( به بند ذ -7-5-1) نيز مراجعه كنيد . ابتدا محيط را مانند محيط بند ( ج -7-5-1) تهيه كنيد و بجاي آرژنين از هيدروكلرور ارني تين بكار بريد .
ذ - محيطي ديگر براي فعاليت كربوكسي لاز و دي هيدرولاز مقدار 5 گرم باكتروپپتن 35 يا معادل آن و 3 گرم عصاره مخمر آبجو و يك گرم گلوكز را در 1000 ميلي ليتر آب حل كنيد . PH محلول را در 6/7 تنظيم كنيد .
سپس 10 ميلي ليتر از محلول 0/2 درصد برموكرزول ارغواني بآن اضافه كنيد . مخلوط را بمدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد . باين محلول آنقدر از اسيدهاي آمينه هيدروكلرور آرژنين يا هيدروكلروليزين يا هيدروكلرورارني تين كه قبلا آزمايش شده است بيفزائيد كه غلظت نهائي محلول 0/5 درصد براي نمك چپ گرا و برابر اين مقدار يعني يك درصد نمك راست گرا شود . در صورت لزوم PH محلول را دوباره در 6/7 تنظيم كنيد . اين محلول را به مقادير دو ميلي ليتري در لولههاي آزمايش 10*67 ميليمتري توزيع كنيد . سطح اين محيط را بوسيله يك لايه از پارافين مايع سترون شده بضخامت تقريبي 5 ميليمتر بپوشانيد . اين لولهها را بمدت 10 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد .
7-5-2- روش آزمون - مقدار 5 ميلي ليتر از نمونه كاملا مخلوط شده بند ( الف 7-3-2) را بوسيله يك پيپت سترون شده در يك بطري محتوي آب پپتن قليائي منتقل كنيد و آنرا بمدت 18-24 ساعت در 37 درجه كشت دهيد . همچنين يك حلقه پلاتين بزرگ از نمونه كاملا مخلوط شده را در بشقاب پتري محتوي نمك صفرا كشت دهيد و آنرا براي مدت 18-24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . از سطح محيط آب پپتن قليائي پس از كشت يك حلقه پلاتين بزرگ برداشت كرده و در بشقاب پتري محتوي آگار نمك صفرا و محيط ارونسون كشت دهيد و بمدت 18 تا 24 ساعت در حرارت 37 درجه با درانكوباتور قرار دهيد . در محيط ارونسون كلنيهاي مشكوك به ويبريو همرنگ دانههاي انار با يك مركز قرمز رنگ و هاله روشن در اطراف ظاهر ميشود . در روي محيط آگار نمك صفرا كلنيهاي ظاهري مشخص دارد , بوسيله رشد دادن گونه شناخته شده ويبريوكلرا بر روي محيط آگار نمك صفرا و مقايسه كردن صفات مشخصه كلني با رشد كلني اشريشيا بر روي همين محيط ممكن است ملاحظه كرد .
رشدهاي مشكوك بايد بوسيله آگلاتيناسيون روي لام آزمايش شود بند (7-5-3)- كلنيهاي باقيمانده را بيك لوله آزمايش محتوي آبگوشت غذائي منتقل كنيد و بمدت 4-6 ساعت درانكوباتور قرار دهيد . همچنين آزمايشهاي داده شده در بند (7-5-2) تا ( خ -7-5-2) انجام شود . خصوصيات ويبريوها بصورت فهرست زير داده شده است قبل از اينكه گونهها براي تائيد نهائي بيك آزمايشگاه مرجع فرستاده شود . اين خصوصيات گونهها بايد با فهرست داده شده تطبيق شود .
اين استاندارد روشهاي نمونه برداري و آزمايش فاضلابها را در برميگيرد .
2 - نمونه برداري
2-1- محل نمونه برداري :
در موارديكه آزمايش فاضلاب در نقطه مشخصي مورد نظر باشد انتخاب محل نمونه برداري موردي نخواهد داشت . در موارديكه اطلاع از تركيب فاضلاب در محل خروج فاضلاب از تأسيسات تصفيه مورد نظر باشد نمونه در محل تخليه از انتهاي لوله خروجي تأسيسات بايد برداشت شود .
2-2- هنگاميكه پي بردن به تغييرات تركيب فاضلاب در دوره يا فاصله زماني مشخص مانند اوج ( حداكثر مقدار ) تخليه لازم باشد نمونهها بايد در فواصل كوتاه و معيني از زمان يعني هر 5 يا 10 يا 30 دقيقه برداشت و آزمايش شود . براي مطالعه و آگاهي از كيفيت فاضلاب در يك دوره عملكرد يا يك دوره زماني ( معمولا 24 ساعت ) يا يك دوره كار روزانه تأسيسات تصفيه از روش نمونهگيري تركيبي بايد استفاده شود . نمونه تركيبي از مخلوط كردن برداشت نمونههاي معرف در فواصل معين و اختياري از زمان از كانال اصلي تخليه بدست ميآيد . حجم هر يك از نمونههاي برداشت شده بايد نسبت ثابتي از حجم فاضلاب را داشته باشد . فواصل زمانهاي اختيار شده بايد با تغييرات ماهيت و مقدار جريان فاضلاب مرتبط باشد . در برداشت نمونهها بايد توجه داشت كه نسبت واقعي مواد معلق محفوظ بماند . نمونهگيري نبايد از ناحيه كف آلود در سطح و يا از كف كانال صورت گيرد . معمولا نمونهها بايد در فاصله از كف بستر جريان برداشت گردد . نمونه بايد به آرامي و بنحوي برداشت شود كه هوا در آن وارد نشود . در بيشتر موارد برداشت نمونه يكبار در ساعت رضايتبخش ميباشد .
2-3- وسائل نمونه برداري
ظروف چيني با لعاب يا ظروف لعابي كه لعاب آنها شكننده نباشد و يا ظروف شيشهاي را براي نمونه برداري ميتوان بكار برد . ظروفي كه جهت نمونه برداري بكار ميرود بايد دهان گشاد و كوچك باشد كه انتقال محتوي به ظرف اصلي نمونه بآساني صورت گيرد و رسوب و باقيمانده در كف آنها بجا نماند . چنانچه وسيله نمونه برداري خود كار در اختيار باشد ميتوان از آن استفاده كرد .
2-3-1- در مورد تهيه نمونههاي تركيبي ظروفي براي جمع آوري نمونهها بايد بكار برد كه گنجايش كافي براي كليه نمونههاي برداشت شده را داشته باشد .
براي تهيه نمونه تركيبي ميتوان از ظروف شيشهاي يا لعابي با گنجايش كافي تميز و خشك استفاده كرد . چنانچه ظروف لعابدار براي اين منظور بكار رود بايد دقت شود كه لعاب بريدگي يا ترك خوردگي نداشته باشد .
2-4- ظروف نمونه برداري
2-4-1- قبل از برداشت مقدار نمونه لازم براي آزمايش , مواد جامد را با تكان دادن ظرف نمونه تركيبي كاملا بحال تعليق در آوريد .
2-4-2- نمونهايكه بمنظور آزمايش برداشت ميشود بايد در بطريهاي در سمباده كه قبلا با مقداري از نمونه شسته شده است ريخته شود . بطريهاي نو قبل از استفاده بايد بوسيله اسيد شسته شده و سپس با دقت با آب مقطر آبكشي شود . در حدود 2 تا 3 ليتر از نمونه براي كليه آزمايشها كافي است .
بطريهائيكه بمنظور تهيه نمونه نهائي بكار ميرود بايد از نمونه بنحوي پر شود كه مقدار بسيار كمي هوا در آنها باقي بماند و در بطري بايد كاملا محكم بسته شود . چنانچه نمونه بايد به فاصله دوري حمل شود آنرا در محفظه محكمي كه براي اين منظور تهيه شده است بايد بطور قائم قرار داد .
2-4-3- در روي بطري نمونه برداري مشخصات كامل نمونه مانند محل نمونه برداري و تاريخ و ساعت نمونه برداري و نام و سمت نمونه برداري و نوع نمونه بايد قيد شود .
2-5- نگاهداري و حفظ نمونه
2-5-1- نمونه بايد در موقع جمع آوري و پس از آن در 4 درجه سانتيگراد نگاهداري شود .
2-5-2- روش كلي حفظ نمونه كه قابل بكاربري در كليه آزمايشها باشد وجود ندارد . بطور كلي ترجيح داده ميشود كه آزمايش روي نمونه بلافاصله پس از نمونهگيري انجام شود . بهترين راه براي حفظ اغلب نمونهها , نگاهداري آنها در 3 تا 4 درجه سانتيگراد در جعبه يخ كه بخوبي عايق شده است و يا در يخچال بمدت 24 ساعت است . در موارديكه از مواد شيميائي براي حفظ نمونه براي آزمايشهاي معين استفاده ميشود , اين مواد را بايد بطور جداگانه در قسمتي از نمونه كه براي آزمايش معيني بكار ميرود ريخته شود .
3- يادآوري و راهنمائيهاي عمومي براي آزمايشها
3-1- محلولهاي لازم - در صورتيكه نوع خاصي از مواد ذكر نشده باشد ميتوان از مواد شيميائي خالص و آب مقطر ( استاندارد شماره 1728) استفاده كرد .
يادآوري 1- منظور از مواد شيميائي خالص موادي است كه ناخالصي آنها در نتيجه آزمايش مؤثر نباشد .
3-2- بايد توجه داشت كه تهيه نمونه ايكه معرف فاضلاب باشد اهميت بسيار دارد . روش نمونه برداري براي تهيه اين نمونه در بند 2 آمده است ولي چنانچه نوع آزمايش نمونه برداري خاصي را ايجاب كند . نمونه برداري بايد طبق روش خاصي كه توضيح داده شده است انجام گيرد .
4 - اندازهگيري كل مواد معلق
4-1- خلاصه روش
مواد معلق بوسيله صاف كردن از روي يك لايه پنبه كوهي در داخل بوته گوچ بدست ميآيد .
4-2- مواد لازم :
4-2-1- شير پنبه كوهي - شير پنبه كوهي را ميتوان از پنبه كوهي شسته شده ( در اسيد ) در آب تهيه كرد . براي اين منظور كافي است 15 گرم پنبه كوهي را در آب بحال تعليق درآورد . چنانچه پنبه كوهي حاوي ذرات بسيار ريز باشد با عمل ته نشين كردن ميتوان ذرات ريز را از شير آسبست جدا كرد .
4-3- روش
4-3-1- با دقت كامل يك لايه 3 ميليمتري از شير آسبست در ته بوته گوچ بسازيد . براي اين منظور ابتدا بوته را بمقدار لازم از شير آسبست كه قبلا خوب مخلوط شده است پر كنيد . سپس آنرا براي دو دقيقه بگذاريد تا ذرات سنگينتر ته نشين شود و سپس با همان مقدار خلائي كه نمونه را صاف ميكنيد بوته را با وصل كردن به دستگاه مكنده تحت تأثير مكش قرار دهيد و لايه پنبه كوهي را با عبور دادن مقداري آب از ميان آن شستشو دهيد . بوته آماده شده را براي مدت يكساعت در اتو 103-105 درجه سانتيگراد خشك كرده پس از خنك كردن بوته در دسيكاتور آنرا وزن كنيد .
4-3-2- مقادير 10 ميلي ليتري از نمونه را كه بخوبي تكان داده شده است در بوته وزن شده تحت مكش صاف كنيد .
يادآوري 2- قبل از شروع بصاف كردن نمونه لايه پنبه كوهي را با چند قطره آب مرطوب كنيد . همواره لازم است ده ميلي ليتر بعدي نمونه قبل از اينكه بوته بكلي از محلول خالي شود در بوته ريخته شود . براي برداشت نمونه بوسيله پيپتهاي دهان گشاد باندازهاي كه مانع گرفتگي بوسيله مواد معلق نشود پيشنهاد ميشود . صاف كردن نمونه را به مقادير 10 ميلي ليتر آنقدر تكرار كنيد كه در حدود 10 تا 20 ميلي گرم از مواد معلق در بوته جمع شود يا اينكه عمل صاف كردن خيلي كند و بسختي صورت گيرد . بعد از اتمام عمل صاف كردن , باقيمانده را 2-3 مرتبه با 10 ميلي ليتر از آب مقطر شستشو دهيد تا املاح محلول از لايه خارج شود . عمل صاف كردن با مكش را آنقدر ادامه دهيد تا آخرين قطره آب خارج شده و مواد معلق باقيمانده روي لايه كاملا خشك بنظر آيد . سپس بوته را براي مدت يكساعت در يك اتو در 103-105 درجه سانتيگراد خشك كنيد .
پس از خنك كردن بوته در دسيكاتور آنرا در درجه حرارت آزمايشگاه وزن كنيد .
4-4- محاسبه :
5-1- خلاصه روش - كليه روشهائيكه براي اندازهگيري اكسيژن بكار ميرود براساس دستور كار اوليه وينكلر 1 است .
اساس روش عبارت است از رسوب كردن هيدرواكسيد منگنز حاصل از افزودن محلول سولفات منگنز و محلول قليائي يدور پتاسيم در بطري كه از نمونه پر شده است . اكسيژن موجود در نمونه بسرعت بر هيدرواكسيد منگنز اثر كرده و تشكيل هيدروكسيدهاي منگنز با ظرفيت بالاتر را ميدهد . سپس با اسيدي كردن محلول , يد بمقدار معادل اكسيژن موجود در نمونه آزاد ميشود . مقدار يد آزاد شده با تيتراسيون بوسيله محلول استاندارد تيوسولفات و بكار بردن محلول نشاسته بعنوان معرف اندازهگيري ميشود .
5-2- در روش وينكلر يونها و تركيبات مختلف موجود در نمونه ايجاد مزاحمت ميكند . براي رفع مزاحمت اين مواد در روش وينكلر تغييرات مناسبي داده شده است . انتخاب دستور كار مناسب بستگي به ماهيت نمونه و مواد مزاحم دارد .
قابليت بكاربري روشها در زير داده شده است :
الف - روش وينكلر : در موارديكه هيچگونه مواد مزاحم در نمونه وجود ندارد .
ب - روش آلستربرگ 2 ( روش آزيد سديم :) در موارديكه در نمونه بيش از 0/1 ميلي گرم در ليتر نيتريت بر حسب ازت و يك ميلي گرم آهن دو ظرفيتي در ليتر و همچنين در نمونه مواد احيأ و اكسيد كننده وجود نداشته باشد . در مواقعيكه 5 ميلي گرم در ليتر يا بيشتر يون آهن سه ظرفيتي وجود داشته باشد فلور پتاسيم افزوده ميشود . با افزودن فلورو روشي براي غلظت 100 تا 200 ميلي گرم در ليتر آهن سه ظرفيتي قابليت بكاربري دارد .
پ - روش ريدل استوارت 3 ( روش پرمنگنات :) در موارديكه منحصرا آهن دو ظرفيتي وجود دارد . در صورتيكه آهن دو ظرفيتي يا سه ظرفيتي بيش از دو ميلي گرم در ليتر وجود داشته باشد فلورور پتاسيم قبل از اسيدي كردن نمونه افزوده ميشود .
ت - روش هيپوكلريت قليائي : در موارديكه سولفيت , تيوسولفات و پلي تيوناتها و كلر آزاد و هيپوكلريت وجود دارد . هرچند به نتايجايكه از اين روش بدست ميآيد نميتوان اعتماد كرد زيرا نتايج تا حدودي كم است .
ث - روش شورت 4 تريو : در موارديكه مواد آلي وجود دارد كه بسهولت در PH محلول قليائي يدور اكسيده ميشود .
ج - روش انعقاد بوسيله زاج : در موارديكه مقدار قابل ملاحظه مواد معلق وجود دارد .
5-3- روش وينكلر :
5-3-1- مواد و محلولهاي لازم :
الف - محلول سولفات منگنز - 480 گرم سولفات منگنز با چهار مولكول آب تبلور را در مقداري آب حل كرده و در صورتيكه محلول تار است آنرا صاف و تا يك ليتر رقيق كنيد . هنگاميكه اين محلول به محلول اسيدي شده يدور پتاسيم افزوده ميشود نبايد بيش از مقدار جزئي يد آزاد كند .
ب - محلول قليائي يدور - 500 گرم هيدرواكسيد سديم ( يا 700 گرم هيدرواكسيد پتاسيم ) را در 500 ميلي ليتر آب حل كنيد و بگذاريد محلول سرد شود . محلول هيدرواكسيد بايد فاقد كربنات باشد . 150 گرم يدور پتاسيم را جداگانه در مقداري آب تازه جوشيده و سرد شده حل كنيد . اين محلول را به محلول هيدرواكسيد سديم بيفزائيد . مخلوط را تا يك ليتر با آب رقيق كنيد .
پ - اسيد سولفوريك غليظ
ت - محلول استاندارد 0/025 نرمال تيوسولفات - محلول تيوسولفات را هر بار در موقع مصرف بوسيله دي كرومات پتاسيم استاندارد تيتر كنيد . يك ميلي ليتر محلول تيوسولفات 0/025 نرمال معادل دو دهم ميلي گرم اكسيژن است .
5-3-2- دستور كار - در بطري در سمبادهاي 250-300 ميلي ليتري محتوي نمونه را برداريد و بدان 1/5 ميلي ليتر محلول سولفات منگنز و 1/5 ميلي ليتر مخلوط قليائي يدور پتاسيم با پي پتهاي جداگانه بيفزائيد بطوريكه نوك پيپت كاملا در زير سطح مايع قرار گيرد . در سمباده بطري را بدقت در جاي خود قرار دهيد بطوريكه حباب هوا وارد بطري نشود . با برگرداندن و چرخاندن بطري محتوي آنرا كاملا مخلوط كنيد و بگذاريد رسوب ايجاد شده ته نشين شود . هنگاميكه رسوب ته نشين شد و محلول روي رسوب هيدرواكسيد منگنز صاف شد مخلوط كردن را براي بار دوم تكرار كنيد . پس از ته نشين شدن رسوب در سمباده بطري را بدقت برداشته و حداقل 100 ميلي ليتر محلول صاف شده روي رسوب را بوسيله پي پت برداريد . بلافاصله دو ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ بوسيله پي پت از كنار دهانه وارد بطري كنيد دوباره در بطري را بگذاريد و با برگرداندن و چرخاندن بطري محتوي آنرا كاملا مخلوط كنيد تا يد آزاد شده بطور يكنواخت در محلول توزيع شود . اين محلول را بلافاصله با محلول استاندارد تيوسولفات سديم و افزودن يك ميلي ليتر محلول نشاسته بعنوان معرف در هنگاميكه رنگ زرد محلول كمرنگ شده است تا زايل شدن رنگ آبي تيتر كنيد . خطاي مربوط به افزودن محلول مواد شيميائي و مقدار نمونه خارج شده از بطري قابل ملاحظه نميباشد .
5-3-3- محاسبه - مقدار اكسيژن محلول برحسب ميلي گرم در ليتر برابر است با حجم مصرف شده محلول استاندارد تيوسولفات در تيتراسيون .
5-4- روش آلستربرگ ( آزيد سديم .)
5-4-1- مواد لازم - كليه مواد داده شده در بخش 5-3-1 باستثنأ محلول قليائي يدور بكار برده ميشود , محلول قليائي يدور آزيد سديم و محلول فلورور پتاسيم جايگزين محلول قليائي يدور ميشود .
الف - محلول يدور سديم و آزيد سديم - ده گرم آزيد سديم را در 40 ميلي ليتر آب حل كنيد . اين محلول را به محلول يدور قليائي كه طبق بند ب 5-3-1 تهيه شده و حجم آن تا حدود 950 ميلي ليتر رقيق شده است ضمن بهم زدن مداوم بيفزائيد .
ب - محلول فلورور پتاسيم - 40 گرم فلورور پتاسيم با دو ملكول آب تبلور را در صد ميلي ليتر آب حل كنيد .
5-4-2- دستور كار - از دستور كار داده شده در بخش 5-3-2 بايد پيروي شود با اين تفاوت كه بجاي محلول قليائي يدور از محلول قليائي يدور آزيد سديم بايد استفاده شود , هنگاميكه مقدار 5 ميلي گرم در ليتر يا بيشتر يون آهن سه ظرفيتي موجود باشد . يك ميلي ليتر محلول فلوئور پتاسيم قبل از اسيدي كردن به نمونه بيفزائيد و پس از افزودن اسيد بلافاصله نمونه را تيتر كنيد .
5-4-3- محاسبه - مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-5- روش ريدل استوارت ( روش پرمنگنات .)
5-5-1- مواد لازم - از كليه محلولهائيكه در بخش (5-3-1) شرح تهيه آن داده شده و فلوئور پتاسيم كه شرح تهيه آن ( طبق بند ب -5-4-1)- داده شده بانضمام محلولهائيكه در زير داده ميشود بايد استفاده شود .
الف - محلول پرمنگنات پتاسيم - 6/3 گرم پرمنگنات پتاسيم را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا با آب بيك ليتر برسانيد .
ب - محلول اگسالات پتاسيم - 2 گرم اگسالات پتاسيم با يك مولكول آب تبلور را در صد ميلي ليتر آب حل كنيد .
5-5-2- دستور كار - در سمبادهاي بطري محتوي نمونه را برداريد و بوسيله يك پيپت مدرج يك ميلي ليتري مقدار 0/7 ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ را با دقت در زير سطح مايع اضافه كنيد . سپس مقدار كافي محلول پرمنگنات پتاسيم ( در حدود يك ميلي ليتر ) بيافزائيد تا اينكه رنگ بنفش كمرنگ حاصل براي مدت 5 دقيقه پايدار بماند . از افزايش محلول پرمنگنات زيادتر از مقدار لازم خودداري كنيد . در بطري را گذاشته و با برگرداندن آن محتوي بطري را مخلوط كنيد . پس از 5 دقيقه با افزايش مقادير 0/5 ميلي ليتري محلول اگسالات پتاسيم و مخلوط كردن آن رنگ پرمنگنات را زايل كنيد . فواصل افزودن هر بار محلول اگسالات بايد در حدود 5 دقيقه باشد . با افزايش 3 ميلي ليتر محلول قليائي يدور , دنباله كار را طبق بخش 5-3-2- ادامه دهيد چنانچه يون دو ظرفيتي يا آهن سه ظرفيتي بيش از 10 ميلي گرم در ليتر در محلول وجود داشته باشد مقدار يك ميلي ليتر محلول فلوئور پتاسيم بلافاصله بعد از افزايش پرمنگنات اضافه كنيد .
پس از اسيدي كردن محلول تيتراسيون بايد بدون تأخير انجام شود .
5-5-3- محاسبه مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-6- روش هيپوكلريت قليائي
5-6-1- مواد و محلولهاي لازم - از كليه محلولهائيكه در بخش 5-3-1- شرح تهيه آن داده شده است بايد استفاده شود ولي بجاي محلول قليائي يدور از محلول قليائي يدور - آزيد سديم استفاده كنيد ( بند الف 5-4-1 مراجعه شود ) بعلاوه محلولهاي زير را نيز تهيه كنيد .
الف - محلول هيپوكلريت قليائي دو نرمال - براي تهيه اين محلول گاز كلر را از داخل محلول 2/1 نرمال هيدروكسيد سديم ضمن خنك كردن محلول عبور دهيد . تيتر اين محلول را هفتهاي يكبار با محلول تيوسولفات سديم تعيين كنيد . هنگاميكه محلول اسيدي بوده و در آن مقدار كافي يدور پتاسيم وجود داشته باشد يك ميلي ليتر آن در حدود 20 ميلي ليتر محلول 0/1 نرمال تيوسولفات سديم براي نيتراسيون لازم دارد .
ب - محلول يدور پتاسيم نرمال - 17 گرم يدور پتاسيم را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا با آب به 100 ميلي ليتر برسانيد با افزايش يك ميلي ليتر محلول هيدروكسيد سديم نرمال باين محلول از آزاد شدن يد جلوگيري كنيد .
پ - اسيد سولفوريك (9+1) يك قسمت اسيد سولفوريك غليظ را به 9 قسمت آب با احتياط بيفزائيد .
ت - محلول سولفيت سديم يكدهم نرمال - 6/3 گرم سولفيت سديم بي آب و يا 12/6 گرم سولفيت سديم با هفت مولكول آب تبلور را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا بيك ليتر برسانيد . هنگاميكه غلظت محلول كمتر از 80 درصد غلظت اوليه باشد محلول را مورد استفاده قرار ندهيد .
ث - محلول بين يدات پتاسيم 5 يكدهم نرمال : 3/249 گرم بين يدات پتاسيم 2(IO3)KH) را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا در يك بالن ژوژه يك ليتري تا نشانه با آب رقيق كنيد .
5-6-2- دستور كار
در سمبادهاي بطري محتوي نمونه را برداشته و مقدار 0/2 ميلي ليتر و يا مقدار كافي محلول هيپوكلريت قليائي براي اكسيده كردن سولفيتها و تيوسولفاتها پلي تيوناتها به نمونه اضافه كنيد . در سمبادهاي بطري را گذاشته و با معكوس كردن و چرخاندن آن براي مدت 20-30 ثانيه محتوي آنرا مخلوط كنيد . يك ميلي ليتر محلول يدور پتاسيم ( بند 5-3-1) بيافزائيد و سپس با افزودن يك ميلي يا بيشتر محلول اسيد سولفوريك (9+1) محيط را اسيدي كنيد و محتوي شيشه را كاملا مخلوط كنيد .
0/2 ميلي ليتر محلول نشاسته بيفزائيد و يد آزاد شده را بوسيله محلول سولفيت سديم در مقابل معرف نشاسته بصورت يد تركيبي درآوريد و بدفعات مقادير 0/1 ميلي ليتر محلول يكدهم نرمال بين يدات پتاسيم بيفزائيد تا رنگ آبي كمرنگ در محيط ظاهر شده و پايدار بماند . دنباله كار را با افزودن 3 ميلي ليتر محلول قليائي يدور - ازيد سديم طبق بخش ( الف - 5-4-1) ادامه دهيد .
5-6-3- محاسبه - مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-7- روش شورت تريو
5-7-1- مواد و محلولهاي لازم - از كليه محلولهائيكه در بخش 5-3-1- شرح تهيه آن داده شده است استفاده كنيد ولي بجاي محلول قليائي يدور از محلول قليائي يدور - ازيد سديم استفاده كنيد ( به بند الف 5-4-1 مراجعه شود .)
5-7-2- دستور كار - در سمبادهاي بطري محتوي نمونه را برداريد و مقدار 2 ميلي ليتر محلول سولفات منگنز و سپس 2 ميلي ليتر محلول قليائي يدور - ازيد سديم بيافزائيد . در بطري را گذاشته و با برگردانيدن و چرخاندن بطري براي مدت 20 ثانيه محتوي آنرا مخلوط كنيد . بلافاصله دو ميلي ليتر اسيد سولفوريك غليظ قبل از ته نشين شدن رسوبات افزوده و محتوي بطري را كاملا مخلوط كنيد و تيتراسيون محلول را بطوريكه در بخش 5-3-2- شرح داده شده است انجام دهيد .
5-7-3- محاسبه - مانند بخش 5-3-3- محاسبه كنيد .
5-8- روش دلمه سازي بوسيله زاج .
5-8-1- محلولها و مواد لازم از كليه محلولهائيكه در بخش 5-3-1- شرح آن داده شده است و همچنين از محلولهائيكه شرح تهيه آنها در زير داده ميشود استفاده كنيد .
الف - محلول زاج - 10 گرم سولفات مضاعف آلومينيوم و پتاسيم را در مقداري آب حل كرده و حجم آنرا با آب به 100 ميلي ليتر برسانيد .
ب - هيدرواكسيد آمونيم - محلول غليظ هيدرواكسيد آمونيم (0/9 = d.)
5-8-2- دستور كار - نمونه را در بطري در سمبادهاي 500 تا 1000 ميلي ليتري بريزيد و همان احتياطهائيكه در روشهاي قبلي لازم است در اين روش نيز بكار بنديد . ده ميلي ليتر محلول زاج و سپس يك تا دو ميلي ليتر هيدرواكسيد آمونيوم بيافزائيد در بطري را گذاشته و با برگردانيدن و چرخاندن آن بآرامي بمدت يك دقيقه محتوي بطري را مخلوط كنيد . بطري را براي مدت 10 دقيقه بگذاريد بماند تا رسوب ته نشين شود .
سپس محلول صاف شده روي رسوب را بوسيله يك سيفون در يك بطري 250 تا 300 ميلي ليتري آزمايش اكسيژن منتقل كنيد تا محلول از بطري سرريز شود . از ورود هوا به نمونه جلوگيري كنيد . نوك لوله خروجي سيفون را در نزديكي كف بطري اندازهگيري اكسيژن قرار دهيد . سپس برحسب مورد دنباله كار را طبق بخشهاي 5-3 و 5-4 و 5-6 ادامه دهيد و نتيجه را محاسبه كنيد .
6- اندازهگيري اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي
6-1- خلاصه روش - اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي عبارت است از مقدار اكسيژن لازم براي حجم معيني از فاضلاب براي اكسيده شدن مواد آلي در آن بوسيله ميكروارگانيسمها در شرايط مشخص . براي اندازهگيري اكسيژن مورد نياز اكسيژن محتوي در نمونه رقيق شده يا نشده قبل از كشت و پس از كشت بمدت پنج روز در 20 درجه سانتيگراد اندازهگيري ميشود .
6-2- وسائل مورد نياز - بطريهاي در سمبادهاي به حجم 250 تا 300 ميلي ليتر با گردن باريك براي اين آزمايش مناسب است بمنظور احتياط بيشتر بطريها را قبل از آزمايش بايد كاملا با مواد شوينده و آب شستشو داده و براي جلوگيري از ورود و جذب هوا در نمونه در مدت كشت بطريها را بايد وارونه در حمام آبي قرار داد يا از بطريهائي با دهانه مخصوص براي ريختن آب استفاده كرد .
6-3- مواد و محلولهاي لازم
6-3-1- محلول هيدرواكسيد سديم - تقريبأ يك نرمال :
6-3-2- محلول سولفيت سديم - 1/5 گرم سولفيت سديم بي آب را در يك ليتر آب حل كنيد . اين محلول را هر بار براي مصرف روزانه تهيه كنيد .
6-3-3- آب براي رقيق كردن - آب مقطر با كيفيت خوب و عاري از فلزات خصوصأ مس كه هوا در آن دميده شده باشد براي اين منظور مناسب است .
6-3-4- محلول بافر فسفات - 8/5 گرم پتاسيك دي هيدروژن فسفات و 21/75 گرم دي پتاسيم هيدروژن فسفات K2HPO4 و 33/4 گرم دي سديم هيدروژن فسفات 7H2O,Na2HPO4 و 1/7 گرم كلرور آمونيوم را در 500 ميلي ليتر آب حل كنيد و حجم محلول را با آب به يك ليتر برسانيد . PH اين محلول بايد 7/2 باشد .
6-3-5- محلول سولفات منيزيم - 22/5 گرم سولفات منيزيم با هفت مولكول آبرا در مقداري آب حل كرده و حجم محلول را با آب به يك ليتر برسانيد .
6-3-6- محلول كلرور كلسيم - 27/5 گرم كلرور كلسيم بي آب را در مقداري آب حل كرده و حجم محلول را با آب بيك ليتر برسانيد .
6-3-7- محلول كلرور فريك - 0/25 گرم كلرور فريك با شش مولكول آب تبلور را در مقداري آب حل كرده محلول را با آب بيك ليتر برسانيد .
6-3-8- مواد براي بارور كردن - مايع صاف شده فاضلاب خانگي كه مدت 24 الي 36 ساعت در 20 درجه سانتيگراد از نگاهداري آن گذشته باشد ميتوان بكار برد .
6-4- دستور كار :
6-4-1- نمونههاي اسيدي و يا قليائي را به ترتيب بوسيله محلول هيدرواكسيد سديم و يا اسيد كلريدريك كه مقدار مصرف آن قبلا تعيين شده است تا PH هفت خنثي كنيد .
6-4-2- در نمونه هائيكه كلر آزاد و يا كلر آمين وجود دارد چنانچه پس از دو ساعت راكد گذاردن نمونه , كلرور كلر آمينها از بين نرفت نمونه بايد بوسيله محلول سولفيت عاري از اين مواد شود . مقدار محلول سولفيت را با گرفتن حجم معيني از نمونه و افزودن مقداري يدور و تيتراسيون محلول نسبت به معرف محلول نشاسته تعيين كنيد . سپس مقدار محلول سولفيت تعيين شده را به مقدار معيني از نمونه كه مورد نياز است بيفزائيد . از افزودن مقدار اضافي محلول سولفيت خودداري كنيد . نبودن كلر را در محلول پس از بيست دقيقه بررسي كنيد .
6-4-3- در نمونه هائيكه مقدار مواد سمي زياد است . آماده كردن نمونه نياز به اعمال اختصاصي دارد . معهذا با رقيق كردن مناسب نمونه ميتوان اثر سمي آنها را از بين برد تا حداكثر اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي بدست آيد . چنانچه بارقت بيشتر مقدار اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي بيشتر شد عملا رقيق كردن را بايد آنقدر ادامه دارد تا مقدار حداكثر اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي بدست آمده در اثر رقيق كردن تجاور نكند .
6-4-4- براي بررسي كيفيت آب براي رقيق كردن و مؤثر بودن بارور كننده , مقدار اكسيژن مورد نياز بيوشيميائي محلولهاي استاندارد گلوكز و يا اسيد گلوتاميك بغلظت 300 ميلي گرم در ليتر كه با آب براي رقيق كردن تهيه شده است تعيين كنيد . مقدار اكسيژن بيوشيميائي اين محلولها بترتيب بايد در حدود 224±10 ميلي گرم در ليتر و 217±10 ميلي گرم در ليتر بدست آيد .
6-4-5- آب براي رقيق كردن را در حدود 20 درجه سانتيگراد نگاهداري كنيد . مقدار لازم آب براي رقيق كردن نمونه مورد آزمايش را برداريد و براي هر ليتر آن مقدار يك ميلي ليتر از محلولهاي زير بيفزائيد : با فرفسفات , سولفات منيزيم , كلرور كلسيم و كلرور فريك سپس آنرا با مايع فاضلاب خانگي بارور كنيد . مقدار بارور كننده كه در آزمايش كنترلي در آب براي رقيق كردن بكار برده ميشود بايد بمقداري (0/1-1 درصد فاضلاب ته نشين شده ) باشد كه افت اكسيژن پس از كشت در 20 درجه سانتيگراد بمدت 5 روز مابين 0/2 تا 0/8 ميلي گرم در ليتر شود .
6-4-6- تعدادي نمونه رقيق شده ( معمولا 5 تا 25 درصد ) به ترتيبي تهيه كنيد كه افت اكسيژن محلول پس از پنج روز كشت حداقل 2 ميليگرم در ليتر باشد در صورتيكه نسبت رقيق كردن بيش از يك به صد است ابتدا يك محلول ده درصد از نمونه اوليه در يك بالن ژوژه بسازيد و از اين نمونه محلولهاي رقيق شده نهائي را كه براي آزمايش بكار ميرود تهيه كنيد .
6-4-7- آب براي رقيق كردن را كه بارور شده است بوسيله سيفون بيك استوانه مدرج يك ليتري تا 500 ميلي ليتر منتقل كنيد . مقدار معين از نمونه كه كاملا مخلوط شده است در زير سطح مايع در استوانه مدرج بريزيد . حجم محلول را با آب براي رقيق كردن تا نشانه 1000 ميلي ليتري برسانيد با ميله شيشهاي محلول را بدون اينكه هوا وارد محلول شود به آرامي مخلوط كنيد و محلول رقيق شده را بوسيله يك سيفون به دو بطري در سمبادهاي يا بيشتر منتقل كنيد بطريها را كاملا پركرده و بدقت در سمباده بطريها را بگذاريد محلولهاي با غلظت كمتر را بهمين نحو تهيه كنيد .
غلظت اوليه اكسيژن محلول را در يكي از بطريها پس از 5 دقيقه طبق يكي از روشهاي مناسب مذكور در بخش 5 اندازهگيري كنيد . بطريهاي ديگر را در بيست درجه سانتيگراد بمدت 5 روز كشت دهيد و بطريق مناسب از ورود هوا به بطري جلوگيري كنيد همزمان با سيفون كردن نمونهها آب رقيق كردن را در دو بطري در سمباده سيفون كنيد . مقدار اكسيژن محلول در يكي از بطريها را پس از 15 دقيقه اندازه بگيريد و بطري ديگر را بمدت 5 روز در بيست درجه سانتيگراد كشت دهيد . پس از 5 روز مقدار اكسيژن محلول در نمونه رقيق شده و در نمونه براي تصحيح آزمايش را اندازهگيري كنيد .
6-5- محاسبه :
D1 = مقدار اكسيژن محلول در نمونه اوليه .
D2 = مقدار اكسيژن محلول نمونه رقيق شده پس از كشت .
C1 = مقدار اكسيژن محلول در آب براي رقيق كردن بارور شده .
C2 = مقدار اكسيژن محلول در آب براي رقيق كردن بارور شده پس از كشت
F = نسبت مواد بارور كننده در نمونه به نمونه كنترلي يعني مقدار درصد مواد باروري در D1 تقسيم بر مقدار درصد مواد باروري در C1 و P كسري از نمونه كه مورد آزمايش قرار گرفته است .
6-5-1- كليه نتايج را تا تقريب 0/2 ميليگرم در ليتر گزارش كنيد .
7 - باكتريهاي بيماريزا
كليات
7-1- باكتريهاي بيماريزائيكه عمومأ در فاضلابها وجود دارد و باعث شيوع بيماريها ميشود عبارتست از دسته سالمونلاتيفي 6 كه بيماري حصبه را سبب ميشود و سالمونلاپارتيفيها كه بيماريهاي شبه حصبه يا پاراتيفوئيدها را موجب ميشود و شيگلاها 7 كه مولد اسهال يا ديسانتري ميباشد و ويبريوكلرا 8 كه مولد بيماري وبا ميباشد , سالمونلا و شيگللاها را ميتوان با كشت در محيطهاي آنريشيسمان 9 و انتقال روي محيطهاي سلكتيو 10 بصورت كشت خالص بدست آورد و آنها را با روشهاي بيوشيميائي و مرفولوژيكي و سرولوژيكي تشخيص داد .
7-2- نظر باينكه تعداد باكتريهاي بيماريزا با مقايسه با باكتريهاي غير بيماريزا ( ساپروفيتيك 11) بسيار ناچيز است لذا تهيه نمونه تغليظ شده معرف اهميت بسيار دارد .
روش جذب با پارچه در مسير فاضلاب وسيله مطلوبي براي تغليظ نمونه است , موجودات جذب شده در پارچه را داخل يك آبگوشت غذائي كرده و براي جدا كردن عوامل بيماريزا يا مستقيمأ از همين آبگوشت غذائي استفاده ميشود و يا اين آبگوشت را از داخل صافي تهيه شده از گرد سيليس نرم رد كرده و محتوي صافي را براي جدا كردن باكتريهاي بيماريزا مورد استفاده قرار ميدهند . نمونه برداري و آزمايش باكتريولوژي بايد چند بار در ماه انجام شود .
7-3- برداشت و آماده كردن نمونه
7-3-1- مواد مورد نياز
الف - پارچه جاذب كه عبارت از گاز جراحي به ابعاد 30*15 سانتيمتر كه در لايههاي متعددي بطور فشرده تا شده باشد . بيك سر پارچه جاذب چند تكه سنگ براي سنگين كردن و بسر ديگر آن نخي با طول كافي وصل كنيد . مجموعه را در كاغذ بسته بندي پيچيده و براي مدت 30 دقيقه در اتو كلاو و با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع آنرا سترون كنيد .
ب - آبگوشت غذائي - ده گرم عصاره گوشت و 5 گرم كلرور سديم و ده گرم پيتن را در 900 ميلي ليتر آب بوسيله جوشاندن حل كنيد . محلول را سرد كرده و حجم آنرا با آب تا يك ليتر برسانيد و PH محلول را تا 7/5 تنظيم كنيد . محلول را از صافي ( واتمن شماره 1 يا معادل آن ) صاف كنيد .
سپس آنرا بمقادير 100 ميلي ليتري در ارلن مايرهاي 150 ميلي ليتري و بمقادير ده ميلي ليتري در لوله هائي آزمايش توزيع كنيد و براي مدت 15 دقيقه آنها را در اتو كلاو و در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون كنيد .
پ - كاغذ صافي - كاغذ صافي ( واتمن شماره 1) يا معادل آنرا بصورت چين دار تا كنيد و در قيفهائي بقطر 10 سانتيمتر قرار دهيد . قيف با كاغذ صافي را روي دهانه بطري شيشهاي قرار دهيد . اين مجموعه را با كاغذ بسته بندي محكم بپيچيد سپس آنها را براي مدت 15 دقيقه در اتوكلاو و با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون كنيد .
ت - سوسپانسيون گرد سيليس - پنج گرم گرد سيليس در هزار ميلي ليتر آب وارد كنيد و در بطريهاي شيشهاي به مقادير 500 ميلي ليتري بريزيد و در اتوكلاو با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع براي مدت 15 دقيقه سترون كنيد .
ث - محيط مايع براي ويبروكلرا - حجم معيني از محلولهائي بشرح زير برداشته و آنها را در يك بطري سترون شده با 0/8 ميلي ليتر الكل مطلق و 20 ميلي ليتر آب مخلوط كنيد :
- مقدار 17/6 ميلي ليتر از محلول پيتن دو درصد كه PH آن تا 8/4 تنظيم و براي مدت 15 دقيقه در اتو كلاو با فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون شده است .
- مقدار 2/4 ميلي ليتر از محلولي كه از حل كردن 18 گرم كلرور سديم 0/66 گرم سولفات منيزيم با 7 مولكول آب تبلور , در 100 ميلي ليتر آب بدست آمده بنحو قبل بمدت 30 دقيقه با بخار سترون شده است .
- مقدار 4/5 ميلي ليتر از يك محلول 10 درصد سوكروز كه براي مدت 30 دقيقه با بخار سترون شده است .
- مقدار 0/16 ميلي ليتر از محلول بيسموت آمونيوم سيترات كه شرح تهيه آن در زير داده شده است .
يك شيشه در سمبادهاي را در حجم 500 ميلي ليتر نشانه گذاري كنيد . مقدار 60 گرم سيترات بيسموت را از داخل قيفي وارد شيشه كنيد . سپس مقدار 50 ميلي ليتر آب در شيشه بريزيد و با يك ميله شيشهاي مخلوط را بهم بزنيد تا سيترات بصورت خمير يكنواختي درآيد سپس 20 ميلي ليتر محلول هيدرواكسيد آمونيوم (12/5 درصد حجمي ) بيفزائيد و با ميله شيشه مخلوط را هم بزنيد . در بطري را بگذاريد و بطري را تكان دهيد . هنگاميكه سيترات بيسموت كاملا حل شد تا نشانه 500 ميلي ليتري آب بيفزائيد . اين محلول را بمقدار كم باندازه مورد نياز تهيه كنيد .
- مقدار 2/5 ميلي ليتر سولفيت سديم 20 درصد
- مقدار 1/6 ليتر محلول يكصدم درصد كلرور مركوريك به بطري محتوي بيفزائيد PH محلول را بوسيله هيدرواكسيد سديم نرمال به 9/2 برسانيد .
يادآوي 3- مقدار محيطيكه تهيه ميشود براي يك نمونه است . بايد توجه داشت كه در كليه مراحل تهيه , رعايت حفظ ستروني محيط لازم است .
7-3-2- روش كار :
الف - پارچههاي جاذب را در محل مناسب در مسير جريان فاضلاب قرار دهيد ( چنانچه از روش صاف كردن استفاده شود سه عدد پارچه جاذب لازم است ) و بگذاريد بمدت 48 ساعت در مسير بماند . سپس آنها را بيرون آورده و هر يك را در يك جار سترون شده دهان گشاد شيشهاي قرار دهيد . در هر يك از جارها مقدار كافي از محيط آبگوشت غذائي بريزيد بطوريكه محيط كشت همه پارچه جاذب را در برگيرد . سپس پارچه جاذب را بوسيله يك ميله شيشهاي ته گرد سترون شده فشار دهيد و همه محلول را خوب بهم بزنيد تا آنچه جذب پارچه شده است بطور يكنواخت در محيط كشت منتشر شود .
ب - چنانچه روش صاف كردن بكار رفته است سوسپانسيون گرد سيليس را داخل يك صافي سترون شده بريزيد بطوريكه همه سطح صافي بطور كامل از گرد سيليس پوشيده شود . سه عدد صافي بطريق فوق تهيه كنيد .
سپس محيط آبگوشتهاي غذائي فوق را كه در آنها محتويات پارچه جاذب وجود دارد بوسيله اين صافيها صاف كنيد . پس از صاف كردن محيط كشت , هر يك از كاغذ صافيها را بعنوان نمونه براي جدا كردن عوامل بيماريزاي مختلف بكار بريد .
پ - براي جدا كردن سالمونلاوشيگلاها يكي از كاغذ صافيها فوق را در 50 ميلي ليتر آبگوشت تتراتيونات ( الف -7-4-1)- وارد كنيد و كاغذ صافي ديگر را در 50 ميلي ليتر آبگوشت سلنيت ( ب -7-4-1) وارد كنيد .
ت - براي جدا كردن وييروكلرا كاغذ صافي سوم را در محيط مايع وييروكلرا ( ث -7-3-1) وارد كنيد براي مدت 24 ساعت در 37 درجه حرارت سانتيگراد در انكوباتور نگاهداريد . سپس يك حلقه پلاتين از اين كشت بر روي بشقاب آگار نمك صفرا ( پ -7-5-1)- ببريد و آنرا بصورت منتشر كشت دهيد و اين روش كار را براساس بند (7-5-2)- ادامه دهيد .
7-4- سالمونلاها و شيگلاها
7-4-1- محيطهاي كشت لازم
الف - آبگوشت تتراتيونات كوفمن و مولر 12 - به 90 ميلي ليتر از آبگوشت غذائي سترون شده با رعايت شرايط آسپتيك 13 و ضمن همزدن مداوم 5 گرم كربنات كلسيم را كه قبلا بصورت گرد درآورده شده است و در اتوكلاو سترون شده است اضافه كنيد . ده ميلي ليتر محلول 50 درصد تيوسولفات سديم كه قبلا با بخار سترون شده است بآن بيفزائيد . دو ميلي ليتر از محلول يد يدوره 5 گرم يدور پتاسيم را در 20 ميلي ليتر آب با سائيدن در هاون حل كنيد . مقدار 4 گرم يد بتدريج ضمن سائيدن به محلول يدور بيافزائيد اين محلول را در شيشه قهوهاي در سمبادهاي نگهداري كنيد .)
يك ميلي ليتر از محلول آبي يكدهم درصد سبز درخشان و 5 ميلي ليتر محلول صفراي گاو استريل شده يا يك گرم از ملح صفرا بآن اضافه كنيد . اين محيط را به مقادير 10 ميلي ليتري در لولههاي آزمايش توزيع كنيد . اين محلول را نبايد پس از تهيه از اتوكلاو سترون كرد زيرا تتراتيونات ممكن است در اثر حرارت تجزيه شود .
ب - آبگوشت سلينيت اف - 4 گرم سلينيت اسيد سديم و 5 گرم پيتن و 4 گرم لاكتوز و 9/5 گرم فسفات دي سديم و 0/5 گرم فسفات منوسديك را در 1000 ميلي ليتر آب سترون شده حل كنيد . در موقع حل كردن بايد تا حد ممكن شرايط ستروني را رعايت كرد . اين محلول كاهي رنگ را به مقادير 10 ميلي ليتري در لولههاي آزمايش با در پيچي توزيع كنيد 1 سپس براي مدت 30 دقيقه در معرض بخار 100 درجه قرار دهيد . اين محيط را نبايد در اتوكلاو قرار داد زيرا ممكن است مقدار جزئي رسوب قرمز رنگ در محيط ايجاد شود ولي اين رسوب در عمل محيط كشت دخالتي نخواهد داشت PH محيط تهيه شده بمقدار 7/1 باشد براي اين منظور ممكن است ايجاد كند كه مقدار املاح فسفات افزوده شده بمقدار جزئي تغيير داده شود .
پ - محيط آگار مكونكي - 5 گرم سديم تروكولات و 20 گرم پيتن و 5 گرم كلرور سديم و 20 گرم گرد آگار و يا آگار رشته شده را در 1000 ميلي ليتر آب مقطر بريزيد . اين مخلوط را در معرض بخار قرار دهيد تا مواد جامد آن حل شود .
سپس آنرا تا 50 درجه سانتيگراد سرد كنيد . PH محيط را در اين درجه حرارت ما بين 7/6 تا 7/8 تنظيم كنيد . در صورت لزوم يك سفيده تخم مرغ براي سه ليتر محيط استفاده كنيد . محيط را براي مدت 15 دقيقه در فشار 0/7 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتوكلاو قرار دهيد . محيط را در حاليكه گرم است از كاغذ صافي نوع خوب يا يك قطعه پنبه در گاز پيچيده شده كه در قيف قرار دارد صاف كنيد . PH محيط صاف شده در 50 درجه سانتيگراد به 7/3 و با در درجه حرارت آزمايشگاه به 7/5 برسانيد . سپس صد ميلي ليتر از محلول 10 درصد لاكتوز و 3/5 ميلتي ليتر محلول معرف دو درصد قرمز خنثي در الكل اتيليك 50 درصد بيافزائيد .
كليه محلولها را بخوبي مخلوط كنيد و در تعدادي ارلن ماير بريزيد و براي مدت 15 دقيقه در فشار 0/6 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتوكلاو سترون كنيد . در هنگام مصرف محيط آنرا براي ذوب كردن در حمام بخار قرار دهيد و بمقادير 12-15 ميلي ليتر در بشقابهاي پتري بريزيد و بگذاريد ببندد . سطح محيط را قبل از استفاده در انكوباتور خشك كنيد .
ت - محيط آگار دزاكسي كلات سيترات
آگار پايه : 200 گرم از عصاره گوشت را در 200 ميلي ليتر آب روي شعله حل كنيد و محلول را نسبت به معرف فنل فتالئين با هيدرواكسيد سديم 50 درصد قليائي كنيد . سپس محلول را جوشانده و بوسيله كاغذ صافي صاف كنيد . PH محلول را در 7/3 تنظيم كنيد . حجم محلول را به 200 ميلي ليتر برسانيد و 20 گرم پيتن بآن بيافزائيد . در ظرف ديگري 90 گرم از آگار رشته شسته شده يا گرد آگار را در 3700 ميلي ليتر آب بمدت يكساعت بوسيله بخار حرارت دهيد . سپس محلول آگار را صاف كنيد و آنرا به محلول عصاره گوشت و پيتن اضافه كرده و مخلوط كنيد . پنج ميلي ليتر از محلول دو درصد معرف قرمز خنثي در اتانل 50 درصد و 40 گرم لاكتوز نيز بآن اضافه كرده و حجم محلول را با آب به 4 ليتر برسانيد .
اين محلول را بدقت به اندازههاي 100 ميلي ليتري در بطريها توزيع كنيد و بمدت 10 دقيقه در فشار 0/3 كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتو كلاو سترون كنيد .
- محلول شماره يك : 17 گرم سيترات سديم و 17 گرم تيوسولفات سديم و دو گرم سيترات فري آمونيم ( پولكي سبز رنگ ) را در 100 ميلي ليتر آب سترون شده با حرارت دادن حل كنيد .
- محلول شماره دو : 100 گرم دزاكسي كلات سديم را در 100 ميلي ليتر آب سترون حل كنيد .
- محلول شماره يك و دو را بمدت يكساعت در 60 درجه حرارت سانتيگراد در يك حمام آبي سترون كنيد . براي تهيه آگار دزاكسي كلات سيترات 100 ميلي ليتر از آگار را در يك حمام آبي ذوب كرده و مقدار 5 ميلي ليتر از محلولهاي شماره يك و دو را با پيپت جداگانه بآن بيفزائيد . پس از اضافه كردن هر يك از محلولها محيط را تكان بدهيد تا اختلاط بطور كامل انجام گيرد . سپس محيط آماده شده را در بشقابهاي پتري بمقدار 12 تا 15 ميلي ليتر در هر بشقاب توزيع كنيد و بگذاريد ببندد . سطح محيط را قبل از استفاده در انكوباتور خشك كنيد .
ث - محيط آگار بيسموت سولفيت ( ويلسون وبلر )
محلول 14 اوليه : 6 گرم سيترات بيسموت آمونيوم پولكي شكل را در 50 ميلي ليتر آب در حال جوش حل كنيد . در ظرف ديگري 20 گرم سولفيت سديم بي آب را در 600 ميلي ليتر آب حل كنيد . اين دو محلول را مخلوط كرده و آنرا حرارت دهيد تا بجوش آيد در اين هنگام 10 گرم فسفات منو اسيد سديم به محلول اضافه كنيد . سپس محلول را سرد كرده و بآن مقدار 10 گرم گلوكز كه در 50 ميلي ليتر آب حل شده است بيفزائيد .
آگار پايه : 30 گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر ابگوشت غذائي با حرارت دادن روي اجاق يا در اتوكلاو و با دقت حل كنيد ( ب -7-3-1) سپس محلول را تا 50 درجه سانتيگراد سرد كنيد و PH محلول را بين 7/6 تا 7/4 تنظيم كنيد .
سپس آنرا در اندازههاي 30 ميلي ليتري در تعداد ارلن ماير توزيع كنيد و براي مدت 30 دقيقه در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتو كلاو سترون كنيد . محيط سترون شده را در يخچال نگاهداري كنيد .
براي تهيه محيط كشت 20 ميلي ليتر از محلول اوليه را به 100 ميلي ليتر از آگار پايه فوق در حال ذوب اضافه كنيد باين مخلوط يك ميلي ليتر محلول سولفات فروهشت درصد و نيم ميلي ليتر محلول سبز درخشان اضافه كنيد .
پس از مخلوط كردن در بشقابهاي پتري بريزيد و بگذاريد ببندد . حتي الامكان از محيط تازه تهيه شده استفاده كنيد 1 سطح محيط كشت بايد خشك باشد . محيطهاي كه رنگ آنها مايل به سبز نيست دور بريزيد .
ج - محيطهاي قندي - به هر 90 ميلي ليتر از آب پيتنه كه از حل كردن 10 گرم پيتن و 5 گرم كلرور سديم در يك ليتر آب بدست آمده و PH آن در 7/5 تنظيم شده است 10 ميلي ليتر محلول 10 درصد قند قابل تخميركه جهت آزمايش مورد نظر لازم است بيافزائيد ( اين قندها كه عبارتست از گلوكز ساكاروز - لاكتوز - دولسيت - مانيت و ساليسين همچنين مانيوتول نيوزيتو را براي ويبروكلرا ميتوان بكار برد ) و يك ميلي ليتر معرف آندراد 15 ( كه از اضافه كردن محلول هيدرواكسيد سديم يك نرمال بمقدار كافي به محلول فوشين اسيد نيم درصد بمحض ظهور رنگ زرد بدست ميآيد ) اضافه كنيد سپس اين محيط را بمقدار سه ميلي ليتري در لولههاي آزمايش 12*100 ميليمتري كه داراي لولههاي تخميري دورهام ميباشد و قبلا بوسيله اتوكلاو و در فشار 0/7 كيلوگرم بر سانتيمتر براي مدت 20 دقيقه يا در معرض بخار (100 درجه سانتيگراد ) براي مدت 20 دقيقه در سه روز متوالي سترون شده است بريزيد .
چ - محيط اوره آز ( محيط كريستين سن 16) – 1/5 گرم پپتن و 5 گرم كلرور سديم و دو گرم آگار و دو گرم فسفات منو اسيد پتاسيم را در 1000 ميلي ليتر آب حل كرده و شش ميلي ليتر از محلول آبي فنول قرمز دو در هزار بيافزائيد PH محيط را بين 6/8 تا 6/9 تنظيم كنيد و آنرا براي مدت 15 دقيقه در 120 درجه سانتيگراد در اتوكلاو سترون كنيد . هنگاميكه محلول تا حدود 50 درجه سانتيگراد سرد شد بآن محلول گلوكز سترون شده تا حصول غلظت نهائي يكدهم درصد بيافزائيد . سپس 100 ميلي ليتر محلول 20 درصد اوره كه قبلا بوسيله صاف كردن با صافي زايتس 17 سترون شده است بآن بيفزائيد . اين محيط را در لولههاي آزمايش سترون شده توزيع كرده بگذاريد بحالت مايل ببندد .
ح - محيط كشت براي آزمون تحرك - اين محيط شامل 3 گرم عصاره گوشت و 10 گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم و 4 تا 5 گرم آگار ذوب شده در هزار ميلي ليتر آب ميباشد . PH محيط را بايد بين 7/5 تا 7/6 تنظيم كنيد . محيط مايع را در لولههاي كشت تا حديكه قسمتي از لولها را پر كند توزيع كنيد و در هر يك از اين لولهها لوله شيشهاي كه دو انتهاي آن باز است بطوري وارد كنيد كه يك انتهاي آن بيش از 1/5 سانتيمتر از آگار بيرون نباشند . لولهها و محيط را براي مدت 15 دقيقه و در 120 درجه حرارت در اتوكلاو سترون كنيد . اين محيط هنگام سرد شدن بايد حالت نرم داشته و مايع نباشد . اين حالت با تغيير مقدار آگار بكار برده شده بدست ميآيد .
خ - محيط كشت براي آزمون اندل - اين محيط شامل آب پپتنه است كه از حل كردن 20 گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم در 1000 ميلي ليتر آب بدست ميآيد و محلول داراي PH 7/4 است . محيط را در لولههاي آزمايش به مقادير پنج ميلي ليتر توزيع كرده و براي مدت 15 دقيقه در 120 درجه حرارت سانتيگراد در اتوكلاو سترون كنيد . پپتن مصرفي بايد بوسيله نوعي باكتري شناخته شده كه اندول توليد ميكند آزمايش شود .
د - معرف كواك 18 - مقدار 10 گرم پارادي متيل آمينو بنزآلدئيد را در 150 ميلي ليتر آميل الكل يا ايزوآميل الكل حل كرده و بتدريج بآن 50 ميلي ليتر اسيد هيدروكلريك اضافه كنيد . معرف را بمقدار كم تهيه كرده و در يخچال نگاهداري كنيد .
ذ - محلول رنگآميزي گرم - رنگآميزي احتياج به دو محلول دارد كه بنام محلولهاي شماره يك و دو ناميده ميشود .
محلول شماره يك عبارت است از محلول 0/5 درصد كريستال و يوله يا متيل ويوله در آب . محلول شماره دو عبارت است از محلولي بغلظت يك درصد يد و دو درصد يدور پتاسيم در آب . محلول سوم براي ظهور رنگ كه عبارت است از محلولي بغلظت 0/1 گرم قرمز خنثي و 0/2 ميلي ليتر اسيد استيك يك درصد در 1000 ميلي ليتر آب .
ر - آگار غذائي - به آبگوشت غذائي ( ب -7-3-1) مقدار كافي آگار مخصوص باكتريشناسي بيفزائيد كه هنگام ريختن در بشقاب پتري سطح سفتي ايجاد كند . مقدار افزودن آگار با نوع آن تغيير ميكند و مقدار آن هر بار با تغيير نوع آگار بايد بررسي تعيين شود . اين مقدار معمولا مابين 1/5 تا 3 درصد تغيير ميكند . آگار را در آبگوشت غذائي حل كرده و آنرا بمدت 15 دقيقه در 120 درجه حرارت سانتيگراد در اتوكلاو سترون كنيد . از اين آگار غذائي هم پتري ديش و هم محيط مايل تهيه كنيد .
ز - محيط براي آزمون هوف وليفسون - 2 گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم و 3 گرم فسفات اسيد پتاسيم و 3 گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر آب حل كنيد . PH محلول را تا 7/1 تنظيم كرده و محلول را صاف كنيد . 15 ميلي ليتر از محلول 0/2 درصد الكلي برموتيمول بلو بآن بيافزائيد و آنرا براي مدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد . باين مخلوط از محلول سترون شده گلوكز آنقدر بيافزائيد كه غلظت نهائي محلول به يك درصد برسد . سپس آنرا مخلوط كرده و بمقدار 3-4 ميلي ليتر در لولههاي 100*12 ميليمتري توزيع كنيد .
س - محيط آگار با سه قند ملح آهن - بمقدار 3 گرم عصاره گوشت و 3 گرم عصاره مخمر و 2 گرم پپتن و يك گرم گلوكز و ده گرم لاكتوز و ده گرم سوكروز و دو دهم گرم سولفات فرو 19 متبلور و پنج گرم كلرور سديم و سه دهم گرم تيوسولفات سديم 20 متبلور و سي گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر آب با حرارت دادن حل كنيد . باين مخلوط 12 ميلي ليتر محلول دو دهم درصد فنول قرمز اضافه كرده و پس از مخلوط كردن در لولههاي آزمايش توزيع كنيد . سپس براي مدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد وبگذاريد در حال عمقي و مايل ببندد .
ش - محيط سيمون سيترات آگار - 5 گرم كلرور سديم و 0/2 گرم سولفات منيزيم 21 متبلور و يك گرم فسفات پتاسيم و يك گرم آمونيم دي هيدروژن فسفات 22 و 2 گرم سيترات سديم و 20 تا 30 گرم آگار را در 1000 ميلي ليتر آب حل كنيد . باين مخلوط 40 ميلي ليتر از محلول دو در هزار معرف بروموتيمول بلو بيافزائيد براي مدت 15 دقيقه در 120 درجه سانتيگراد سترون كنيد .
سپس در لولههاي آزمايش توزيع كرده و بطوري بگذاريد به ترتيبي ببندد كه هم بحالت مايل و هم عمقي شكل بگيرد .
7-4-2- دستور كار :
پنج ميلي ليتر از نمونه ايكه از پارچه جاذب بدست آمده ( الف 7-3-2) و خوب مخلوط شده است بوسيله يك پيپت سترون شده بيك لوله محتوي آبگوشت تتراتيونات منتقل كنيد . همچنين همين مقدار نمونه را بيك لوله محتوي آبگوشت سلنيت اف منتقل كنيد بوسيله يك حلقه پلاتين بزرگ از نمونه برداشت كرده و در سطح آگار دزاكسي كلات سيترات و يك حلقه ديگر را روي بشقاب آگار ويلسون بلر كشت دهيد . كليه محيطها را براي مدت 18-24 ساعت در 37 درجه حرارت در انكوباتور قرار دهيد . پس از كشت در بشقابهاي تتراتيونات و آبگوشت سلنيت از آن برداشت كرده روي بشقابهاي درزاكسي كلات ويلسون و آگار بلر كشت داده و در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . ايجاد كلنيهاي مجزا در سطح بشقاب بايد در مد نظر باشد هنگاميكه از روش صاف كردن پيروي ميشود آبگوشت تتراتيونات و آبگوشت سلنيت كه كاغذ صافي در آن منتقل شده است و در آزمونهها ( ب -3-2)- را بمدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . سپس بوسيله حلقههاي پلاتيني از آنها نمونه برداشت كرده و بر روي بشقابها آگار دزاكسي كلات سيترات و آگار ويلسون و بلر كشت دهيد .
كلنيهاي مشكوك به سالمونلاها و شيگلاها پس از كشت روي محيط آگار دزاكسي كلات سيترات لاكتوز را تخمير نكرده و ظاهري گرد , كوچك , كمرنگ شفاف غير برجسته مانند قطر شبنم دارد و كلنيهاي سالمونلاهاتيفي و پارا تيفي روي محيط ويلسون و بلر داراي رنگ سياه ميباشند .
براي بدست آوردن نتيجه بهتر ميتوان كشت را از روي محيط مايع بر روي محيط مكونكي آگار نيز منتقل كرد . سالمونلاها و شيگلاها بعلت اينكه قادر نيستند لاكتوز را تخمير كنند در روي محيط مكونكي كلنيهاي بيرنگ يا رنگ پريده و گرد تشكيل ميدهد .
چنانچه روي محيطهاي جامد فوق پس از يك شب آنكوباسيون كلنيهاي قابل رؤيت بدست نيامد بشقابها را براي مدت 24 ساعت ديگر در انكوباتور قرار دهيد .
لاكن در مورد كشت بر روي محيطهاي مايع انكوباسيون براي مدت 18-24 ساعت كاملا كافي است چنانچه در اين مدت نتيجه مطلوبي بدست نيامد بايد از انكوباسيون براي مدت بيشتر اجتناب كرد زيرا كه نتيجه مطلوبي بدست نميدهد .
ب - براي بررسي از كلنيهاي مشكوك بتعداد ممكن انتخاب ( حداقل شش كلني از هر بشقاب ) كنيد و بوسيله يك ميله پلاتيني سترون شده برداشت كرده و بر روي آبگوشت غذائي در لوله ب -7-3-1- منتقل كنيد و براي مدت 18 تا 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد در پايان اين مدت از اين كشت براي آزمايش تحرك و رنگآميزي استفاده كنيد . همچنين براي تائيد خلوص كلنيهائيكه لاكتوز را تخمير نميكنند يك حلقه پلاتين از اين محيط مايع را بر روي محيط بشقاب مكوني آگار منتقل كنيد و براي مدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد و نتيجه كشت را مشاهده كنيد . سپس كلنيهائي از اين محيط بر روي آگار مورب كشت دهيد و بمدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . سپس كشتهاي بدست آمده را براي تائيد بوسيله آزمايشهاي سرولوژي و تعيين نوع در يخچال نگاهداري كنيد .
سالمونلا و شيگلاها باكتريهائي هستند ميلهاي شكل و گرم منفي , هنگاميكه صفات مشخصه باكتريها با جدول شماره يك تطبيق كند باكتريها مشكوك به سالمونلاها و شيگلاها ميباشند .
پ - لازم است لولههاي كشت آگار غذائي مورب را جهت تائيد به آزمايشگاه رفرانس ارسال داشت . چنانچه آزمايشهاي سرولوژي براي تشخيص سالمونلا تيفي و پارا تيفي مقدور باشد اين آزمايشها را ممكن است انجام داد . براي شناسائي انواع ديگر سالمونلاها و شيگلاها بايد متكي به اظهار نظر آزمايشگاه ذيصلاح بود .
ت - آزمايش اوره آز - براي انجام اين آزمايش از كشت 24 ساعته آبگوشت غذائي ( ب -7-4-2) برداشته و بر روي تمام سطح مورب محيط ( چ -7-4-2) كشت دهيد و براي مدت 18 تا 24 ساعت و در 37 درجه حرارت سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . نتيجه مثبت آزمايش اوره آز با تغيير رنگ محيط به صورتي با قرمز پس از انكوباسيون مشهود ميشود . چنانچه نتيجه منفي بود آنكوباسيون را حداقل چهار روز ادامه دهيد . انواع پروتوس 23 كه معمولا در فاضلابها يافت ميشود نتيجه مثبت ميدهد .
ث - آزمايش تحرك - گونه مورد آزمايش را بوسيله فرو كردن يك ميله مستقيم پلاتين بعمق5 ميلي ليتر در محيط ( ح -7-4-1) كشت دهيد . دقت كنيد كه كشت در خارج از لوله شيشهاي در سطح محيط انجام نشود .
سپس اين محيط را براي مدت 18 تا 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . گونههاي متحرك در جوانب قسمت مركزي محيط شروع رشد خواهد كرد يعني رشد از قسمت مركزي محيط در لوله به اطراف نفوذ ميكند . چنانچه نتيجه در روز اول منفي بود محيط كشت را براي مدت 4-6 روز در حرارت اطاق براي مشاهده تحرك احتمالي نگاهداريد .
ج - آزمايش ايجاد اندل - يك حلقه پلاتين از كشت 24 ساعته آبگوشت غذائي ( ب -7-4-2) را داخل محيط ( ح -7-4-1) كشت دهيد و براي مدت 48 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد سپس 0/5 ميلي ليتر معرف كواك 24 بآن اضافه كرده و بآرامي تكان دهيد . رنگ قرمز نشانه ايجاد اندل در محيط است .
يادآوري 4- كليه اين اعمال بترتيبي بايد انجام شود كه شخص آزمايش كننده و محيط آزمايشگاه آلوده نشود .
چ - رنگآميزي گرم - در روي يك لام تميز بدون چربي يك لايه نازك از محيط كشت مايع بطور مستقيم و يا داخل يك قطره آب از كشت جامد يك لايه نازك محدود تهيه كنيد . سپس با حركت دادن لام روي شعله و سرد كردن لام لايه را ثابت كنيد لايه را براي مدت 30 ثانيه با محلول متيل ويوله و يا كريستال ويوله ( ذ -7-4-1) رنگ كنيد . لايه را با محلول يد ( ذ -7-4-1)- شستشو داده سپس با همان محلول آنرا بپوشانيد و بگذاريد مدت 30 ثانيه بماند . بعد از گذشت اين مدت آنرا با محلول اتانول شستشو دهيد تا اينكه زمينه محو بدست آيد و سپس لام را با آب جاري بشوئيد و از محلول قرمز خنثي ( ذ -7-4-1) براي مدت يك دقيقه بر روي لكه بريزيد پس از بكار بردن رنگ قرمز خنثي لام را با آب شستشو داده و براي بررسي با ميكرسكپ خشك كنيد .
ح - آزمايش كاتالاز - گونه را براي مدت 24 ساعت روي آگار بيسموت مورب ( ر -7-4-1)- كشت دهيد و سپس يك ميلي ليتر از محلول پراكسيد هيدروژن در لوله كشت در حاليكه بصورت مورب است بريزيد . آزاد شدن اكسيژن بصورت حبابهائي از محلول پراكسيد هيدروژن نشانه وجود كاتالاز ميباشد .
خ - آزمايش هوف وليفسون - از كشت تازه آگار ( ر -7-4-1) در دو لوله محتوي محيط ( ز -7-4-1)- منتقل كنيد يكي از لولهها بايد با لايه نازكي از پارافين مايع سترون شده پوشانده شود . هر لوله را بمدت چهار روز در انكوباتور در 37 درجه سانتيگراد قرار دهيد و روزانه آنها مشاهده كنيد . تشكيل اسيد بوسيله ايجاد رنگ زرد در لوله بدون پارافين كه نشانه مصرف گلوكز بصورت اكسيداتيو 25 است مشخص ميشود .
تشكيل اسيد در دو لوله نشانه واكنش تخميري است فقدان اسيد در هر يك از لولهها نشانه آنستكه گونه قادر به مصرف گلوكز بصورت اكسيد اتويا تخميري نميباشد .
د - آزمايش اكسيداز - چند قطره محلول تازه تهيه شده معرف كه مخلوطي از حجمهاي مساوي محلول 1 درصد آلفانفتول در الكل اتيليك 95 درصد و محلول 1 درصد كلروپاراآمينودي 26 متيل اتيلين در آب ميباشد به كشت تازه تهيه آگار مورب ( ر -7-4-1)- اضافه كنيد . ظاهر شدن رنگ آبي در مدت دو دقيقه نشانه واكنش مثبت است .
ذ - آزمايش روي محيط آگار با سه قند و ملح آهن - گونه مشكوك را بوسيله يك ميله پلاتيني بر روي سطح مورب محيط آگار با سه قند و ملح آهن ( س 7-4-1) در عمق محيط و سطح مورب كشت دهيد . سپس آنرا بمدت هفت روز در انكوباتور 37 درجه قرار داده نتيجه كشت را روزانه مشاهده كنيد تغيير رنگ نشانه ايجاد اسيد است . پارگي محيط در امتداد خط كشت بعلت توليد گاز و سياه شدن محيط بعلت توليد هيدورژن سولفوره ميباشد .
ر - آزمايش اسيد فنيل پيروريك 27 - از كشت 24 ساعت متراكم از باكتري روي آگار غذائي ( ر -7-4-1) سوسپانسيوني در نيم ميلي ليتر محلول نرمال نمك تهيه كنيد و آنرا بيك لوله آزمايش دهان گشاد منتقل كنيد ( قطر لوله آزمايش حداقل 1/5 سانتيمتر باشد ) به سوسپانسيون فوق 0/5 ميلي ليتر از محلول دو دهم درصد د.ال - فنيل آلانين 28 بيفزائيد سپس آنرا بخوبي مخلوط كرده و آنرا حداقل سه ساعت در درجه حرارت محيط آزمايشگاه بطور افقي نگاهداريد . سپس چند قطره از محلول نيمه اشباع كلرور فريك بآن بيفزائيد ايجاد رنگ سبز تيره نشانه واكنش مثبت ميباشد كه در اثر ماندن از بين ميرود . گونههاي پروتوس واكنش مثبت ميدهد و بعنوان كنترل بكار ميرود .
ز - آزمايش سيترات - از كشت تازه آگار غذائي ( ر -7-4-1) بوسيله يك ميله پلاتيني مستقيم گونه مشكوك را بر روي يك محيط سيترات ( ش -7-4-1) مورب كشت دهيد و سپس آنرا مدت چهار روز در انكوباتور 37 درجه براي رشد باكتريها نگاهداري كنيد .
س - آزمايش بر روي قند - يك حلقه پلاتين از كلنيهاي مشكوك كشت شده روي آبگوشت غذائي بدست آمده در بند ( ب -7-4-2) به هر يك از محيطهاي قندي ( ج 7-4-1) داده شده در جدول يك بيفزائيد سپس آنها را براي مدت 24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار داده و نتيجه را ملاحظه كنيد .
7-5- ويبروكلر
7-5-1- محيط كشت
الف - محيط كشت آب پپتن قليائي - ده گرم پپتن و پنج گرم كلرور سديم را در مقداري آب حل كرده و حجم را به هزار ميلي ليتر برسانيد . سپس PH محلول را در 8/2 تنظيم كنيد و بمقادير 50 ميلي ليتري در بطريها يا ارلن مايرهاي مناسب توزيع كرده و بمدت 30 دقيقه در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع در اتوكلاو سترون كنيد .
ب - محيط كشت ارونسون 29
محيط آگار غذائي پايه - 25 گرم از گرد يا رشته شسته شده آگار را در 100 ميلي ليتر آبگوشت غذائي ( ب -7-3-1) بوسيله حرارت حل كنيد . سپس محلول را تا 50 درجه سانتيگراد سرد كرده و PH آنرا تا 7/2 تنظيم كرده براي مدت 10 دقيقه با جريان بخار سترون كنيد .
بيست ميلي ليتر محلول ده درصد تهيه شده از كربنات سديم بي آب كه قبلا بمدت 30 دقيقه در 100 درجه سانتيگراد حرارت داده شده است به 300 ميلي ليتر آگار پايه ذوب شده بيفزائيد و مدت 30 دقيقه آنرا در جريان بخار قرار دهيد . در حاليكه محيط هنوز گرم است به ترتيب 15 ميلي ليتر محلول 20 درصد سوكروز و 15 ميلي ليتر محلول 20 درصد گلوكز و 1/2 ميلي ليتر محلول الكل فوشين بازي اشباع شده و 6 ميلي ليتر محلول 10 درصد تهيه شده از سولفيت سديم ( در آب ) كه قبلا بمدت 30 دقيقه در 100 درجه سانتيگراد حرارت داده شده است بيفزائيد . مخلوط را بمدت 20 دقيقه سترون كنيد . سپس مقدار مناسب از محلول شفاف در بشقابهاي پتري استريل سترون شده منتقل كرده و بگذاريد ببندد . اين بشقابها را در تاريكي نگاهداري كنيد و پس از سه روز مورد استفاده قرار دهيد .
پ - محيط آگار نمك صفرا - 10 گرم پپتن و 5 گرم عصاره گوشت و دو گرم كلرور سديم و 5 گرم توروكلات سديم را در 100 ميلي ليتر آب بوسيله بخار حل كنيد . به محلول فوق 30 گرم آگار اضافه كرده و پس از مخلوط كردن با حرارت دادن حل كنيد . سپس PH مخلوط را با محلول هيدرواكسيد سديم تا 8/5 تنظيم كنيد . مخلوط را خنك كرده و بوسيله كاغذ صافي يا پنبه جاذب كه قبلا به وسيله آب مرطوب شده است , صاف كنيد . محيط ساخته شده را به مقادير مناسب در ارلن مايرهاي سترون شده توزيع كرده و بمدت 30 دقيقه بوسيله اتوكلاو و در فشار يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع سترون كنيد . در موقع لزوم از ذوب كردن محيط ذخيره و توزيع آن در بشقابهاي پتري سترون شده محيط آماده بسازيد .
ت - محيط براي رنگآميزي گرم مانند بند ( ذ -7-4-1)
ث - محيط براي آزمايش تحرك مانند بند ( ح -7-4-1)
ج - محيط براي آزمايش هوف و ليفسون مانند بند ( ز 7-4-1)
چ - محيطهاي قندي مانند بند ( ج -7-4-1)
ح - محيط دي هيدرولازآرژنين ( به بند ذ -7-5-1- نيز مراجعه شود ) - 5/9 گرم پپتن باكتريولوژي و 5 گرم عصاره گوشت و 5 ميلي گرم پيريدوكسال 30 0/5 گرم گلوكز را بوسيله حرارت در 1000 ميلي ليتر آب حل كرده و PH محلول را تا 6 تنظيم كنيد . سپس 5 ميلي ليتر از محلول برموكروزل ارغواني 0/2 درصد و 2/5 ميلي ليتر محلول 0/2 درصد كرزول قرمز بآن بيفزائيد . اين محلول را براي مدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد . ال - هيدروكلرور ارژنين 31 بمقداري به محلول بيفزائيد كه غلظت نهائي آن در محلول معادل يك درصد شود . چنانچه د . ال آمينو اسيد 32 بكار رود غلظت نهائي محلول بايد دو درصد باشد . اين محلول را بمقادير يك تا 1/5 ميلي ليتري در لولههاي آزمايش كوچك 67*10 ميليمتري توزيع كنيد . بوسيله پارافين مايع استريل سطح محيط را بوسيله يك لايه از پارافين مايع سترون شده به ضخامت 5 ميليمتر بپوشانيد . سپس آنها را بمدت 10 دقيقه در 115 درجه حرارت سترون كنيد .
خ - محيط ليزين دكربوكسي لاز 33 - اين محيط را مانند هيدروكلرور ليزين بكار بريد .
د - محيط ارني تين دكربوكسي لاز 34 ( به بند ذ -7-5-1) نيز مراجعه كنيد . ابتدا محيط را مانند محيط بند ( ج -7-5-1) تهيه كنيد و بجاي آرژنين از هيدروكلرور ارني تين بكار بريد .
ذ - محيطي ديگر براي فعاليت كربوكسي لاز و دي هيدرولاز مقدار 5 گرم باكتروپپتن 35 يا معادل آن و 3 گرم عصاره مخمر آبجو و يك گرم گلوكز را در 1000 ميلي ليتر آب حل كنيد . PH محلول را در 6/7 تنظيم كنيد .
سپس 10 ميلي ليتر از محلول 0/2 درصد برموكرزول ارغواني بآن اضافه كنيد . مخلوط را بمدت 20 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد . باين محلول آنقدر از اسيدهاي آمينه هيدروكلرور آرژنين يا هيدروكلروليزين يا هيدروكلرورارني تين كه قبلا آزمايش شده است بيفزائيد كه غلظت نهائي محلول 0/5 درصد براي نمك چپ گرا و برابر اين مقدار يعني يك درصد نمك راست گرا شود . در صورت لزوم PH محلول را دوباره در 6/7 تنظيم كنيد . اين محلول را به مقادير دو ميلي ليتري در لولههاي آزمايش 10*67 ميليمتري توزيع كنيد . سطح اين محيط را بوسيله يك لايه از پارافين مايع سترون شده بضخامت تقريبي 5 ميليمتر بپوشانيد . اين لولهها را بمدت 10 دقيقه در 115 درجه سانتيگراد سترون كنيد .
7-5-2- روش آزمون - مقدار 5 ميلي ليتر از نمونه كاملا مخلوط شده بند ( الف 7-3-2) را بوسيله يك پيپت سترون شده در يك بطري محتوي آب پپتن قليائي منتقل كنيد و آنرا بمدت 18-24 ساعت در 37 درجه كشت دهيد . همچنين يك حلقه پلاتين بزرگ از نمونه كاملا مخلوط شده را در بشقاب پتري محتوي نمك صفرا كشت دهيد و آنرا براي مدت 18-24 ساعت در 37 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد . از سطح محيط آب پپتن قليائي پس از كشت يك حلقه پلاتين بزرگ برداشت كرده و در بشقاب پتري محتوي آگار نمك صفرا و محيط ارونسون كشت دهيد و بمدت 18 تا 24 ساعت در حرارت 37 درجه با درانكوباتور قرار دهيد . در محيط ارونسون كلنيهاي مشكوك به ويبريو همرنگ دانههاي انار با يك مركز قرمز رنگ و هاله روشن در اطراف ظاهر ميشود . در روي محيط آگار نمك صفرا كلنيهاي ظاهري مشخص دارد , بوسيله رشد دادن گونه شناخته شده ويبريوكلرا بر روي محيط آگار نمك صفرا و مقايسه كردن صفات مشخصه كلني با رشد كلني اشريشيا بر روي همين محيط ممكن است ملاحظه كرد .
رشدهاي مشكوك بايد بوسيله آگلاتيناسيون روي لام آزمايش شود بند (7-5-3)- كلنيهاي باقيمانده را بيك لوله آزمايش محتوي آبگوشت غذائي منتقل كنيد و بمدت 4-6 ساعت درانكوباتور قرار دهيد . همچنين آزمايشهاي داده شده در بند (7-5-2) تا ( خ -7-5-2) انجام شود . خصوصيات ويبريوها بصورت فهرست زير داده شده است قبل از اينكه گونهها براي تائيد نهائي بيك آزمايشگاه مرجع فرستاده شود . اين خصوصيات گونهها بايد با فهرست داده شده تطبيق شود .
|
1- رنگآميزي گرم |
گردها , منفي |
|
2- تحرك |
مثبت |
|
3- فعاليت كاتالاز |
مثبت |
|
4- فعاليت اكسيداز |
مثبت |
|
5- آزمايش هوف – ليفسون |
واكنش تخميركنندگي |
|
6- محيط كشت گلوكز |
تخمير بدون توليد گاز |
|
7- فعاليت آرژنين و هيدرولاز |
منفي |
|
8- فعاليت ليزين دكربوكسيلاز |
مثبت |
|
9- فعاليت ارني تين دكربوكسيلاز |
مثبت |
|
10- محيط كشت اينوزيتول |
بدون تخمير |
|
11- محيط كشت مانيتول |
واكنش تخمير كنندگي |
گونههاي آئروموناس و همچنين پلويوموناس نيز خصوصيات داده شده رديف (1) تا (6) را نشان ميدهد .
باين ترتيب براي تشخيص اين گونهها ويبريوها بايد به مشخصات زير توجه نمود . گروه آئروموناس ليزين دكربوكسيلاز منفي و آرژنين و هيدروكسيلاز مثبت ميباشد مانيتول را تخمير ميكند و اينوزيتول را تخمير نميكند . گروه يليزيوموناس را تخميري نميكند و معمول اينوزيتول را تخمير ميكند ليزين دكربوكسيلاز مثبت ميباشد .
يادآوري 5- لازمست همه ويريوكلينها مشكوك خواه مثبت و خواه منفي كه بوسيله آزمايش آگلوتيناسيون انجام شده است براي تائيد بيك آزمايشگاه صلاحيت دار فرستاده شود .
|
الف - رنگآميزي گرم |
طبق بند ( چ -7-4-2) انجام شود . |
|
ب - آزمايش تحرك |
طبق بند ( ث -7-4-2) انجام شود . |
|
پ - آزمايش كاتالاز |
طبق بند ( ح -7-4-2) انجام شود . |
|
ث - آزمايش اكسيداز |
طبق بند ( د -7-4-2) انجام شود . |
|
ج - آزمايش هوف ليفسون |
طبق بند ( خ -7-4-2) انجام شود . |
چ
- آزمايشهاي متعدد روي قند : بوسيله يك حلقه پلاتين از كلنيهاي مشكوك بهر
يك از محيطهاي قندي ( ج -7-4-1) در بند 7-5-2 داده شده است منتقل كنيد و
براي مدت 24 ساعت در 26 درجه سانتيگراد در انكوباتور قرار دهيد و سپس
واكنشها را ملاحظه كنيد .
چ - آزمايش فعاليت دي هيدرولاز آرژنين 36 - با استفاده از يك ميله پلاتين
مستقيم از محيط تازه كشت شده آگار غذائي ( ر -7-4-1) برداشت كرده و در
محيط ( ح -7-5-1) زير پارافين داخل كنيد . محيط را در انكوباتور قرار داده
و تا مدت چهار روز نتيجه كشت را روزانه بررسي كنيد . محيط بعلت ايجاد اسيد
از گلوكز ابتدا زرد رنگ ميشود و سپس چنانچه آرژنين دي هيدرولاسيون 37 رنگ
محيط بنفش ميشود . همچنين دو لوله آزمايش با همان محيط برداشته و در يكي
از آنها گونه شناخته شده ويبروكلرا و در ديگري گونه شناخته شده ارومونازيا
سالمونلاتيفي را كشت دهيد و همانند نمونه عمل كنيد . ظهور رنگ زرد در لوله
اول ( ويبروكلرا ) نشانه واكنش منفي است و ظهور رنگ بنفش در لوله دوم (
ارموناز يا سالمونلا ) نشانه واكنش مثبت است .
ح - آزمايش واكنش دكربوكسيلازليزين 38 - آزمايش را مانند چ -8-5-2- با بكار بردن محيط مربوطه ( خ -7-5-1) انجام دهيد .
خ - آزمايش واكنش دكربوكسيلازاورني تين - آزمايش را مانند ( چ 7-5-2) با بكار بردن محيط مربوطه ( چ -7-5-1) انجام دهيد .
7-5-3- آزمايش تسريع آگلوتي ناسيون روي لام - براي ويبركلرا روي يك لام
شيشهاي تميز بوسيله يك قطره محلول نمك ايزوتونيك ( سرم فيزيولوژي 0/87
درصد كلرور سديم در آب ) و همچنين يك قطره محلول آنتي سرم ( مخلوطي از
سرمهاي اوگاواوايماباباتيربالد ) بوسيله حلقه پلاتين در كنار هم قرار دهيد
از رشد برداشت شده از آگار غذائي يا هر محيط ديگر سوسپانسيون غليظي را
برداشته و در يك قطره محلول نمك ايزوتونيك مخلوط كنيد و بالاخره اين
سوسپانسيون را با قطره آنتي سرم بوسيله ميله پلاتين مخلوط كنيد . واكنش
مثبت با ظهور دلمه در مدت نيم تا يك دقيقه مشخص ميشود .
7-5-4- براي اطمينان بيشتر گونهها را در آگار غذائي مورب به آزمايشگاه
ذيصلاح ارسال داريد . بايد توجه داشت كه گونههاي ذخيره كه اخيرا از
گونههاي ويبريوكلرايس از رشد بر روي آگار غذائي مورب جدا شده است نبايد
در يخچال نگاهداري كرد زيرا گونهها در 4 درجه حرارت سانتيگراد نميتواند
زنده بماند . ويبركلرا روي آگار غذائي مورب در درجه حرارت اطاق بخوبي زنده
ميماند .
تصفیه خانه آب غدیر (شهر دامغان) - چهارشنبه بیست و سوم آذر 1390
اتصال فاضلاب داخل ساختمان به شبکه فاضلاب تهران استانداردسازی می‌شود - چهارشنبه بیست و سوم آذر 1390
سیستم تصفیه فاضلاب به روش بیولاک BIOLAC - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
لجن فعال کاروسل - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
سختی آب - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
كاهش ضربه قوچ در ايستگاه پمپاژ(انتخاب پمپ با اینرسی مناسب) - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
نیتریفیکاسیون و دی نتیریفیکاسیون بیولوژیکی - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
فیلتراسیون - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
اهمیت تصفیه فاضلاب صنایع شیمیایی و الکترونیک - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
نگاهی گذرا به حفاری - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
برخی اصطلاحات تصفیه فاضلاب - دوشنبه بیست و یکم آذر 1390
مسمومیت با گاز کلر - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
آيين‌نامه حريم مخازن، تأسيسات آبي، كانالهاي عمومي آبرساني، آبياري و زهكشي - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
تصفیه خانه فاضلاب غرب اهواز - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
آلودگي ناشي از مواد زائد اكسيژن خواه - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
ددت و تاثیر آن بر محیط زیست - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
منابع آب - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
هیدرولوژی و توضیحات جامع در مورد آن - سه شنبه پانزدهم آذر 1390
"آب و امنیت غذایی" شعار روز جهانی آب در سال 2012 - دوشنبه چهاردهم آذر 1390
استاندارد ISO 14000 - یکشنبه سیزدهم آذر 1390
مدیریت و مصرف آب در ایران باستان - پنجشنبه دهم آذر 1390
فتوسيستم ( Photosystem ) - شنبه پنجم آذر 1390
ميكروارگانيسم هاي آب و گندزدايي - شنبه پنجم آذر 1390
خوردگی و انواع آن - شنبه پنجم آذر 1390
آزمايش هاي شيميايي آب - پنجشنبه بیست و ششم آبان 1390
تکنیک های حفاری - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
گندزدایی حرارتی آب با خورشید - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
نكات ایمنی که در عملیات حفر چاه - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
تصفیه خانه فاضلاب زندان - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
اسپکتروفتومتری - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
تکنولوژی متداول تجزیه و تحلیل کلر در آب و فاضلاب - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
اسمز معکوس - دوشنبه شانزدهم آبان 1390
آب بندها ( واتر استاپ Water Stop ) برای سازه های بتنی - یکشنبه پانزدهم آبان 1390
بررسی تامین آب و آبرسانی در شبكه آب آتش نشاني مراکز صنعتی و کارخانه ها - چهارشنبه یازدهم آبان 1390
بهره برداری از منابع آب - شنبه هفتم آبان 1390
معرفی تصفیه خانه های فاضلاب شهر تهران - چهارشنبه چهارم آبان 1390
آشنایی با واحدها و فرایندهای مختلف درتصفیه آب - چهارشنبه چهارم آبان 1390
آشنایی با واحد ها و فرآیند های مختلف در تصفیه فاضلاب - چهارشنبه چهارم آبان 1390
صنعت آبکاری و محیط زیست - چهارشنبه چهارم آبان 1390
راهکارها و روش های صرفه جویی و مصرف بهینه آب - سه شنبه سوم آبان 1390
برخی اصطلاحات خوردگی - دوشنبه دوم آبان 1390
مبانی طراحی شبكه جمع آوري و دفع فاضلاب SEWERAGE SYSTEM - سه شنبه بیست و ششم مهر 1390
روش های کاهش تلفات آب در فرایند تصفیه - جمعه بیست و دوم مهر 1390
آلاینده های آب - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
مدیریت تلفات آب در فرایند تصفیه در تصفیه خانه های آب - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
آب در طبیعت - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
تفاوت گندزدا باضدعفوني كننده - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
كاربرد نانوفـيلتراسيون در تصفيه آب - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
تعاریف DO ٬ COD ٬ BOD ٬ کدورت٬ دما ٬ pH ٬ نسبت غذا به میکرو ارگانیسم - سه شنبه نوزدهم مهر 1390
روش های ساده تامین آب در شرایط اضطراری - جمعه پانزدهم مهر 1390
اتصال فاضلاب داخل ساختمان به شبکه فاضلاب تهران استانداردسازی می‌شود - چهارشنبه بیست و سوم آذر 1390
سیستم تصفیه فاضلاب به روش بیولاک BIOLAC - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
لجن فعال کاروسل - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
سختی آب - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
كاهش ضربه قوچ در ايستگاه پمپاژ(انتخاب پمپ با اینرسی مناسب) - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
نیتریفیکاسیون و دی نتیریفیکاسیون بیولوژیکی - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
فیلتراسیون - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
اهمیت تصفیه فاضلاب صنایع شیمیایی و الکترونیک - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
نگاهی گذرا به حفاری - سه شنبه بیست و دوم آذر 1390
برخی اصطلاحات تصفیه فاضلاب - دوشنبه بیست و یکم آذر 1390
مسمومیت با گاز کلر - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
آيين‌نامه حريم مخازن، تأسيسات آبي، كانالهاي عمومي آبرساني، آبياري و زهكشي - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
تصفیه خانه فاضلاب غرب اهواز - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
آلودگي ناشي از مواد زائد اكسيژن خواه - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
ددت و تاثیر آن بر محیط زیست - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
منابع آب - چهارشنبه شانزدهم آذر 1390
هیدرولوژی و توضیحات جامع در مورد آن - سه شنبه پانزدهم آذر 1390
"آب و امنیت غذایی" شعار روز جهانی آب در سال 2012 - دوشنبه چهاردهم آذر 1390
استاندارد ISO 14000 - یکشنبه سیزدهم آذر 1390
مدیریت و مصرف آب در ایران باستان - پنجشنبه دهم آذر 1390
فتوسيستم ( Photosystem ) - شنبه پنجم آذر 1390
ميكروارگانيسم هاي آب و گندزدايي - شنبه پنجم آذر 1390
خوردگی و انواع آن - شنبه پنجم آذر 1390
آزمايش هاي شيميايي آب - پنجشنبه بیست و ششم آبان 1390
تکنیک های حفاری - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
گندزدایی حرارتی آب با خورشید - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
نكات ایمنی که در عملیات حفر چاه - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
تصفیه خانه فاضلاب زندان - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
اسپکتروفتومتری - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
تکنولوژی متداول تجزیه و تحلیل کلر در آب و فاضلاب - یکشنبه بیست و دوم آبان 1390
اسمز معکوس - دوشنبه شانزدهم آبان 1390
آب بندها ( واتر استاپ Water Stop ) برای سازه های بتنی - یکشنبه پانزدهم آبان 1390
بررسی تامین آب و آبرسانی در شبكه آب آتش نشاني مراکز صنعتی و کارخانه ها - چهارشنبه یازدهم آبان 1390
بهره برداری از منابع آب - شنبه هفتم آبان 1390
معرفی تصفیه خانه های فاضلاب شهر تهران - چهارشنبه چهارم آبان 1390
آشنایی با واحدها و فرایندهای مختلف درتصفیه آب - چهارشنبه چهارم آبان 1390
آشنایی با واحد ها و فرآیند های مختلف در تصفیه فاضلاب - چهارشنبه چهارم آبان 1390
صنعت آبکاری و محیط زیست - چهارشنبه چهارم آبان 1390
راهکارها و روش های صرفه جویی و مصرف بهینه آب - سه شنبه سوم آبان 1390
برخی اصطلاحات خوردگی - دوشنبه دوم آبان 1390
مبانی طراحی شبكه جمع آوري و دفع فاضلاب SEWERAGE SYSTEM - سه شنبه بیست و ششم مهر 1390
روش های کاهش تلفات آب در فرایند تصفیه - جمعه بیست و دوم مهر 1390
آلاینده های آب - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
مدیریت تلفات آب در فرایند تصفیه در تصفیه خانه های آب - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
آب در طبیعت - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
تفاوت گندزدا باضدعفوني كننده - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
كاربرد نانوفـيلتراسيون در تصفيه آب - پنجشنبه بیست و یکم مهر 1390
تعاریف DO ٬ COD ٬ BOD ٬ کدورت٬ دما ٬ pH ٬ نسبت غذا به میکرو ارگانیسم - سه شنبه نوزدهم مهر 1390
روش های ساده تامین آب در شرایط اضطراری - جمعه پانزدهم مهر 1390