لجن فعال

درحال مشاهده: لجن فعال

ادعونی اهدای خون

لجن فعال

۱۳۸۹/۱۰/۱۱

0:0

امیرحسین ستوده بیدختی

لجن فعال:

اين فرآيند را در سال 1914 در انگلستان، آردن و لاكت ابداع كردند. از آن موقع تاكنون اين فرآيند به عنوان يك تصفيه بيولوژيكي جهت فاضلابهاي خانگي بطور جهاني مورد استفاده واقع شده است.اين فرآيند اساساً متشكل از يك تصفيه بي هوازي است كه طي آن مواد آلي به CO₂،H₂O،NH₄ و توده سلولي زنده جديد تبديل مي شود.

در این روش فاضلاب را وارد استخرهائی نموده و بطور مصنوعی هوا را در مجاورت آن قرار می دهند تا اکسیژن ان بصورت محلول در فاضلاب در آمده موجب زندگی و تولید مثل باکتریها گردد. تماس هوا با فاضلاب در استخرهای هوادهی به دو صورت زیر ممکن است انجام گیرد:

1- دمین هوا به درون فاضلاب با کمک لوله هائی با هوای فشرده.

2- بهم زدن فاضلاب و افزیش سطح تماس آن با هوا.

فاضلاب پس از دریافت اکسیژن در استخرهای هوادهی و کاهش BOD₅ آن وارد استخرهای ته نشینی شده، ذرات معلق که روی آنها باکتریهای هوازی قرار گرفته اند با هم لخته هائی را تشکیل داده و به نام لجن فعال در استخر ته نشینی نهائی ، ته نشین می شوند.برای افزایش بازده استخرهای هوادهی قسمتی از این لجن فعال و ته نشین شده را دوباره همراه فاضلاب خام وارد استخر هوادهی می سازند و لذا این روش به نام روش لجن فعال نیز نامیده می شود. محل ورود این لجن برگشتی و مقدار آن از جمله عواملی هستند که در بازده استخرهای هوادهی تأثیر بسزایی دارند.

هنگامی که فاضلاب وارد استخر هوادهی می شود، با لجن فعال مخلوط شده و مخلوطی از لجن، آب و مواد جامد ورودی را تشکیل میدهد. این مواد جامد از فاضلابهای مسکونی، صنعتی و تجاری ایجاد شده است.

لجن فعال اضافه شده حاوی ارگانیسم های زنده مختلف و مفیدی می باشد. این ارگانیسمها کارگران تصفیه خانه تلقی می شوند. انها از فاضلاب ورودی بعنوان غذا و منبع انرژی برای رشد و تکثیر خود استفاده می کنند. این ارگانیسمها با مصرف بیشتر محتویات فاضلاب به عنوان غذا، فاضلاب را تصفیه می کنند. لجن فعال همچنین تشکیل یک شبکه تور مانند بنام فلاک ( لخته ) را می دهد که باعث به دام انداختن و حذف ذراتی می شود که قابل استفاده ارگانیسمها به عنوان غذا نیستند.

بعضی از ارگانیسمها نیاز به زمان طولانی جهت استفاده غذای موجود در فاضلاب دارند، همچنین بسیاری از آنها با یکدیگر در استفاده از غذای موجود در فاضلاب رقابت می کنند. ارگانیسمی که قادر باشد در کوتاهترین زمان بیشترین عمل تثبیت را انجام دهد در محیط غالب خواهد شد. نسبت غذا به تعداد میکروارگانیسمها، کنترل کننده اصلی و اولیه در فرآیند لجن فعال می باشد.

ارگانیسمها برای اکسیداسیون مواد زائد که به منظور تأمین انرژی ضروری انها جهت رشد و نمو صورت می گیرد، به اکسیژن نیاز دارند که معمولاً از طریق هوا تأمین میشود لذا افزایش در تعداد ارگانیسمها در استخرهای هوادهی مستلزم افزایش غلظت بیشتر اکسیژن محلول در محیط می باشد. غذای بیشتر در فاضلاب ورودی فعالیت بیشتر ارگانیسمها را به دنبال داشته و نیز باعث اکسیداسیون بیشتر مواد آلی می گردد. در نتیجه در استخر هوادهی و همچنین تثبیت کامل مواد زائد مقادیر بیشتری اکسیژن مورد نیاز است. لذا کنترل میزان اکسیژن محلول ( DO) در استخر هوادهی از آزمایشهای مهم در عملکرد مناسب این فرآیند می باشد.

باید حداقل میزان اکسیژن محلول برای فعالیت ارگانیسمها د استخر هوادهی وجود داشته باشد تا تصفیه مورد نظر به راندمان مناسب برسد. در صورتی که مقدار DO در استخر هوادهی خیلی کم باشد، باکتریهای رشته ای در فلاک غالب خواهند شد و در این حالت، فلاک در استخرهای ته نشینی ثانویه ته نشین نخواهد شد.همچنین اگر مقدار DO خیلی زیاد باشد، فلاکهای نوک سوزنی تولید می شوند و این فلاکها نیز در ته نشینی ثانویه دارای خاصیت ته نشینی مناسبی نیستند. بنبراین می بایست همواره غلظت مناسب DO در استخر هوادهی وجود داشته باشد تا مواد جامد بطور مناسب ته نشینی شده و پساب خروجی نیز استانداردهای مورد نظر را حفظ نماید.

برای رسیدن به عمکرد مناسب فرآیند لجن فعال، بهره برداران باید تعداد ارگانیسمها، غلظت اکسیژن محلول در استخر هوادهی و زمان تصفیه را کنترل نمایند. هنگامی که این فاکتورها تحت کنترل منلسب درآیند، ارگانیسمها قادر می شوند جامدات محلول را تبدیل نموده و با عمل تجمع، ذارت ریز آنها را به صورت توده فلاک درآورند.

هر چند بهره برداری موفق از یک سیستم لجن فعال، مستلزم داشتن آگاهی و رعایت نکات زیادی می باشد ولی کنترل دقیق فرآیند همان گونه که شرح داده شد راحت و ساده است. مواردی که می بایست در نظر داشت عبارتند از: داشتن غلظت مناسب جامدات ( فلاکها ) در استخر هوادهی و تناسب ان با غلظت فاضلاب ورودی (غذا)، میزان پمپاژ لجن و تنظیم اکسیژن جهت داشتن میزان مناسب اکسیژن محلول در فرآیند.

بهره برداری:

الف: بهره برداری عادی

واحدهای تصفیه لجن فعال پیش ساخته را باید هر روز کنترل کرد. در هر بازدید باید به موارد زیر توجه کنید:

1. ظاهر واحدهای هوادهی و زلال کنننده نهائی را کنترل کنید.

2. سیستم روغن کاری و نحوه کار واحد هوادهی را کترل کنید.

3. نحوه کارکرد خط لجن برگشتی را کنترل کنید. اگر هوای بالا رو، به خوبی جریان ندارد، شیر خروجی را برای مدت کوتاهی ببندید تا هوا با فشار پایین رفته و از قسمت انتهایی خارج شود. این کار سبب دمش در مسیر شده و هرگونه گرفتگی را بر طرف می کند. شیر تخلیه را دوباره باز کنید و آن برای مقدار مناسب لجن برگشتی تنظیم کنید.

4. روغن کاری و نحوه کار دستگاه خردکن را کنترل کنید.

5. مخزن هوادهی و مخزن نهائی را با شیلنگ آب تمییز کنید.

6. در موقع لازم، سرریزها را با برس تمیز کنید.

7. چربی و دیگر مواد شناور مثل مواد پلاستیکی و لاستیکی را از سطوح جدا کنید.

8. پساب واحد تصفیه را از نظر ظاهر و رنگ آن، وجود چربی و گریس موادی با منشأ فاضلاب که وجود آنها در پساب مطلوب نیست کنترل کنید.

ب: بهره برداری در شرایط غیرعادی

به خاطر داشته باشید که تغییر شرایط و یا بروز شرایط غیر عادی، میکروارگانیسمهای درون مخزن هوادهی را دچار اختلال می کند. با تغییر دنا در فصلهای مختلف؛ فعالیت ارگانیسمها افزایش یا کاهش می یابد. همچنین مقدار جریان و مواد زائد ( مواد آلی بر حسب BOD و مواد جامد معلق ) در پساب تصفیه خانه متناسب با فصل تغییر میکند. همه این عوامل متصدی را ملزم می کند تا سرعت هوادهی، میزان لجن برگشتی و سرعت دفع را به تدریج تنظیم کند. شرایط غیر عادی ممکن است در بگیرنده مقادیر بالای جریان و غلظتهای بالای مواد جامد در اثر بارشهای تند یا بارگذاریهای تعطیلات آخر هفته باشد.این مسائل ایجاب می کند که متصدی واحد تصفیه، آماده انجام بهترین اقدامات با امکانات موجود باشد.

مواد زائد سمی مثل آفت کشها، پاک کننده ها، حلالها یا مقادیر زیاد یا کم PH، میکروارگانیسمهای داخل مخزن هوادهی را کشته و یا دچار اختلال می کنند.معمولاً تا بعد از عبور مواد سمی از تصفیه خانه، پساب دچار تغییری نمی شود. برای اصلاح مشکلات ناشی از مواد سمی، سعی کنید منشأ آن را پیدا کنید و از ورور مجدد آن به تصفیه خانه جلوگیری کنید. اگر میکروارگانیسمهای داخل مخزن هوادهی نابود شدند، سعی کنید تعداد آنها را مجددأ و مانند راه اندازی یک واحد جدید بالا ببرید.

یک نمونه بارز از مواد سمی که توسط متصدی واحد وارد سیستم می شود، کلر است کهبه منظور کنترل بو ( پیش کلرزنی ) از آن استفاده می شود.کلر ماده سمی است و نباید اجازه دهیم به مقدار کنترل نشده و غیرمجاز وارد فرآیند لجن فعال شود؛ چون کلر نسبت به نوع یا آسیب ارگانیسمها انتخاب نمی شود و همه را از بین می برد. اگر چه کلر در تصفیه خانه های لجن فعال در مقیاس بزرگتر برای کنترل حجیم شدن لجن به کار می رود، ولی استفاده از آن در واحدهای تصفیه پیش ساخته توصیه نمی شود. کلر می تواند ارگانیسمهای مؤثر سیستم را از بین ببرد. این ماده در ضدعفونی پساب واحد پس از اتمام تصفیه با فرآیند لجن فعال مؤثر خواهد بود.

رفع عیب:

اگر در فرآیند لجن فعال مشکلی بروز کرد، سعی کنید اشکال را شناسائی کرده، علت آن را بیابید و بهترین راه حل ممکن را انتخاب کنید. به خاطر داشته باشید که فرایند لجن فعال یک فرآیند زیستی است و ممکن است به سه روز تا یک هفته و گاهی زمانی بیشتر نیاز داشته باشد تا به اقدامات اصلاحی شما پاسخ دهد. پس از هر تغییر در فرآیند تصفیه، هفت روز یا بیشتر به سیستم فرصت دهید تا فرآیند را تثبیت کند.

مواد جامد در پساب:

الف: اگر پساب کدر ( گل آلود یا تیره ) به نظر بیاید، سرعت پمپاژ لجن فعال برگشتی مناسب نیست. افزایش سرعت پمپاژ را امتحان کنید. علاوه بر آن، امکان وجود یک ماده سمی برای میکروارگانیسمها یا بارگذاری بیش از حد هیدرولیکی که منجر به بیرون راندن مقداری از مواد جامد می شود را بررسی کنید.

ب: اگر لجن فعال در زلال کننده ته نشین نمی شود ( حجیم شدن لجن ) چند عامل ممکن است سبب این مشکل شود که عبارتند از: پایین بودن مقدار مواد جامد در سیستم، غلظت پایین اکسیژن محلول در مخزن هوادهی، قوی و سپتیک بودن فاضلاب ورودی، بالا بودن مقدار چربی و گریس در فاضلاب ورودی، مواد زائد قلیایی رختشویخانه ها.

ج: اگر غلظت مواد جامد در بخش تجمع لجن زلال کننده نهایی خیلی بالا باشد، در پساب، مواد جامد ظاهر می شوند. افزایش سرعت پمپاژ لجن برگشتی را امتحان کنید.

د: اگر بوی بد به مشام می رسد و مایع مخلوط مخزن هوادهی به جای رنگ قهوه ای همیشگی، سیاه به نظر می آید، افزایش سرعت هوادهی را امتحان کنید و به دنبال نقطه مرده سپتیک بگردید.

ه: اگر بر سطح زلال کننده مواد جامد، لجنی شناور و کمرنگ دیده شد، سرعت هوادهی را کاهش دهید. سعی کنید اکسیژن محلول را در همه مخزن هوادهی در حدود 2 میلیگرم در لیتر حفظ کنید.

بو:

الف: اگر پساب کدر باشد و مایع مخلوط مخزن هوادهی در مقایسه با رنگ قهوه ای همیشگی، سیاه باشد، افزایش سرعت هوادهی را امتخان کنید و به دنبال نقطه مرده سپتیک بگردید.

ب: اگر تکه هایی از مواد جامد سیاه رنگ بر سطح زلال کننده پدیدار شد، افزایش سرعت لجن برگشتی را امتحان کنید. همچنین اطمینان حاصل کنید که خط لجن برگشتی مسدود نشده و نقاط مرده سپتیک در اطراف لبه ها یا جای دیگری در زلال کننده وجود نداشته باشد.

ج: روش تصفیه و دفع لجن آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید که این دو، عامل ایجاد بو نباشند.

د: نظافت نکردن مناسب محیط نیز می تواند عامل بو باشد، اجازه ندهید مواد جامد یا آشغالهای جدا شده از فاضلاب در کانتینرهای روباز، اطراف محل تصفیه خانه را پر کنند.

تشکیل کف:

الف: اگر لجن فعال زیادی دفع شده، مقدار دفع را کمتر کنید.

ب: اگر هوادهی زیاد، سبب کف زیاد شده است، سرعت هوادهی را کم کنید.

ج: اگر واحد تصفیه یک دوره بارگذاری بالا یا شرایط سپتیک را پشت سر گذاشته، مدتی صبر کنید تا شرایط عادی شود.

تشکیل کف را می توان با پاشیدن آب یا با مواد ضد کف موجود در بازار کنترل نمود تا آن که با کاهش یا توقف دفع لجن و تجمع مواد جامد در مخزن هوادهی علت ان برطرف شود.

مطالب تصادفی:

دستورالعمل تعيين سيليـس ‌آزاد - شنبه بیست و پنجم دی 1389
دستورالعمل تعيين مقدار آلومينيم در بوکسیت - شنبه بیست و پنجم دی 1389
دستورالعمل تعیین آهک آزاد - شنبه بیست و پنجم دی 1389
دستورالعمل تعیین افت حرارتی - شنبه بیست و پنجم دی 1389
دستورالعمل تعیین اكسيد كلسيم به روش حجمي - شنبه بیست و پنجم دی 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

موضوعات مرتبط: کیفیت,خطوط آبرسانی,شبکه توزیع و تصفیه آب ، میکروبیولوژی,تصفیه بیولوژیک و زیستی آب و فاضلاب

برچسب‌ها: تصفیه فاضلاب , فرآیند تصفیه فاضلاب , فاضلاب , لجن فعال

ادامه مطلب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

درحال مشاهده: لجن فعال

لجن فعال

لیست مطالب

آرشیو موضوعی

برچسب ها

صفحات مهم

لینک دوستان

پیوندها

نویسندگان

آخرین مطالب

آرشیو