مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اندازه‌گیری کدورت در آب و فاضلاب

۱. اهمیت اندازه‌گیری کدورت

• شاخص ذرات معلق: کدورت نشان‌دهنده غلظت ذرات معلق (سوسپانسیون) است که می‌تواند حامل میکروارگانیسم، مواد آلی و فلزات سنگین باشد.

• کارایی تصفیه: افت کدورت پس از انعقاد/فلوکولاسیون و فیلتراسیون معیار اصلی ارزیابی عملکرد تصفیه‌خانه است.

• گندزدایی و سلامت: ذرات معلق پناهگاه میکروب‌ها هستند و می‌توانند مانع نفوذ اشعه UV و جلوه‌گیری کلر گردند.

۲. نحوه انجام آزمون

1. آماده‌سازی دستگاه و نمونه

   • روشن کردن توربیدیمتر و صفردهی (zero) با آب دیونیزه یا گلوله کالیبراسیون (formazin)

   • تنظیم دما: اکثر دستگاه‌ها در 20 °C استاندارد شده‌اند؛ اگر نمونه دمای متفاوت دارد، از جبران دما استفاده کنید.

2. نمونه‌برداری

   • برداشت نمونه در بطری شفاف و تمیز (بدون هوا)

   • حمل سریع به آزمایشگاه یا اندازه‌گیری میدانی حداکثر تا 30 min

3. اندازه‌گیری

   • پر کردن کوارتز یا کُوورت تا علامت (حداقل 10 mL)

   • قرار دادن در نگهدارنده (cell holder) و بستن درپوش برای جلوگیری از پراکندگی نور محیط

   • خواندن عدد کدورت بر حسب NTU (Nephelometric Turbidity Units) یا FTU

4. ثبت داده

   • یادداشت: دما، زمان نمونه‌برداری، عمق (برای آب سطحی)، پیش‌تصفیه (تصفیه مقدماتی)

۳. دستگاه‌ها و مشخصات فنی

دستگاه محدوده NTU دقت تفکیک استاندارد چراغ

توربیدیمتر رومیزی0.01–1000 NTU±0.01 NTU (<1 NTU)0.01 NTU90° Nephelometric

توربیدیمتر پرتابل0.1–1000 NTU±0.1 NTU (<10 NTU)0.1 NTU90° یا چند زاویه‌ای

تورسنسور چند زاویهup to 4000 NTU±2 % Reading0.01 NTU90°, 15°, 135°

• منبع نور: LED یا لامپ تنگستن فیلترشده در λ≈860 nm

• آشکارساز: فوتوسل سیلیکونی به‌صورت زاویه 90° (بازتاب پراکنده)

۴. استانداردها و روش‌های مرجع

• ISO 7027: روش نوری (LED یا لامپ تنگستن) با آشکارساز 90°؛ نسخه مرطوب (ISO 7027‑1) و نسخه پرتابل (ISO 7027‑2)

• EPA Method 180.1: Nephelometric Method for Turbidity Measurement

• Standard Methods (APHA) 2130 B: Nephelometric Method, 90° scattering

• ASTM D 1889: Turbidity Standard for water and wastewater

• USEPA 180.2: Nephelometric turbidity, portable and benchtop

۵. نکات کلیدی و مراقبتی

1. کالیبراسیون و استانداردسازی

   • استفاده از ست استاندارد formazin در رنج‌های 0.1, 20, 200, 800 NTU

   • کالیبره کردن روزانه یا قبل از هر سری اندازه‌گیری

2. روشنایی محیط

   • اندازه‌گیری را در محیط کم‌نور یا با کاسهٔ بسته انجام دهید تا نور محیط تداخل نکند.

3. آلودگی کوورت

   • هر کوورت را قبل و بعد از نمونه‌برداری با آب دیونیزه شسته و با دستمال بدون پرز خشک کنید.

   • خط و خش و اثر انگشت باعث خطا در پراکندگی نور می‌شود.

4. اثرات رنگ و مواد حل شونده

   • رنگ محلول (مانند تانین‌ها) روی پراکندگی نور تأثیری ندارد، اما رنگ شدید می‌تواند جذب نور را افزایش دهد؛ در صورت وجود رنگ شدید، روش ISO 7027 با λ = 860 nm ترجیح داده می‌شود.

5. کدورت‌های بسیار بالا

   • اگر NTU > 1000، نمونه را رقیق کنید با آب مقطر یا نمونه ته‌نشین‌شده و ضریب رقت را لحاظ کنید.

6. دمای نمونه

   • اختلاف دما (±10 °C) روی چگالی و پراکندگی نور تأثیر کم دارد اما در رنج‌های صنعتی توصیه می‌شود دما بین 10–30 °C باشد یا جبران دما فعال باشد.

خلاصه:
برای سنجش کدورت از توربیدیمتر نوری 90° (Portable یا Benchtop) مطابق ISO 7027 و EPA 180.1 / APHA 2130 B استفاده می‌شود. با کالیبراسیون منظم با استاندارد formazin، شستشوی کوورت، کنترل نور محیط و مدیریت رقت نمونه می‌توان داده‌های دقیق و قابل‌اتکا به‌دست آورد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب