مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آشنایی کوتاه با نقش آب در شوشتر

آب همواره در شکل گیری تمدنها نقش بسزایی داشته، تا بدانجا که کهن ترین تمدن های بشری در کنار رودخانه ها شکل گرفته اند. رود خروشان کارون نیز در جنوب کشور پهناور ایران، مبدأ پیدایش تمدن هایی در کنار خود بوده است. رود کارون، بزرگترین رودخانه ایران پس از خروج از تنگه های کوهستانی زاگرس به جلگه خوزستان وارد شده و در دشت شوشتر آرام می گیرد. خاک مستعد و زمین هموار، بهمراه آب فراوان رودهای جاری در جلگه خوزستان، این منطقه را به یکی از مهمترین قطبهای کشاورزی کشور در طول تاریخ تبدیل نموده بگونه ای که همواره توجه حکومت ها را به این سرزمین جلب کرده است. در دوره حکومت هخامنشیان، اقتصاد وابسته به درآمد حاصل از کشاورزی باعث می گردیده تا حکومت با توسعه این بخش، سطح درآمد کشاورزان و متعاقب آن درآمدهای کشور را افزایش دهد. حفر نهرهای دستکند "گرگر" و "داریون" در شوشتر از فعالیتهای احتمالی دوره هخامنشیان به منظور توسعه کشاورزی است. پس از هخامنشیان، ساسانیان نیز برای ساخت و توسعه تأسیسات آبی در شوشتر کوشیده، و موفق به ساخت بی نظیرترین شبکه آبیاری در اعصار کهن شده اند.
گرچه در ساخت تأسیسات آبی شوشتر مهمترین هدف، آبیاری بوده؛ اما سازندگان آن توانسته اند به اهداف بزرگ دیگری چون اهداف صنعتی، بازرگانی، دفاعی، معماری، راه و... دست یابند.
-مجموعه آسیابهای شوشتر شامل دهها آسیاب است که بزرگترین مجموعه صنعتی تا پیش از انقلاب صنعتی به شمار می رود.
-بهره گیری از رودخانه در گرداگرد شهر کهن شوشتر، بمنظور ایجاد خندق در کنار حصار و ایجاد موقعیت استراتژیک دفاعی باعث شده تا این شهر در برهه هایی از تاریخ تسخیر ناپذیر باشد.
-قابل کشتیرانی بودن رود دستکند گرگر باعث می شده تا شوشتر از نظر تجارت و بازرگانی از قطبهای مطرح در سطح بین الملل باشد.(تا قرن گذشته، جابجایی بار و مسافر از طریق کشتی در رود گرگر رواج داشته
-استفاده از آب در ساخت محیطی برای زندگی براساس شرایط اقلیمی، با ایجاد شبکه های زیرزمینی در زیر شهر کهن شوشتر، موجب بروز یکی از هوشمندانه ترین اشکال معماری شهری-آبی گردیده.
-پل و سد شادروان، که بلند آوازگی آن در افسانه های ایرانی به چشم می خورد، نه تنها یکی از اساسی ترین بخشهای شبکه آبیاری شوشتر، بلکه از معدود راههای عبور از رودخانه پهناور کارون بوده که احتمالاً جاده شاهی نیز از همین پل عبور می کرده است.
با توجه به اهمیت سیاسی و اقتصادی شوشتر و تأسیسات آبی آن، قلعه این شهر(سلاسل)، هم مرکز کنترل این تأسیسات بوده و هم مقر والی خوزستان به شمار می رفته و تا قرن گذشته شوشتر به عنوان مرکز خوزستان بوده است.
یکی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده ی هسته اولیه هر شهر، دژ یا قلعه ی نظامی هر شهر باستانی است. دژ نظامی هر شهر معمولاً محل اسکان شاه یا حاکمان محلی هر ولایت است. شوشتر نیز با توجه به اهمیت تاریخی خود همواره بعنوان پایتخت و مرکز استان خوزستان اهمیت ویژه ای داشت.قلعه ی شوشتر علاوه بر مرکزیت سیاسی، بعنوان پایگاهی جهت نظارت بر کارایی سازه های آبی شوشتر ایفای نقش می کرد. دوران سلسله ی هخامنشی در شوشتر در پرده ای از ابهام قرار گرفته است و تاکنون هیچ گونه آثار مشخصی از این دوره بجا نمانده است، ولی عبور نهر داریون که از یادگارهای دوره ی هخامنشی است، گواه بر اهمیت این شهر درآن روزگار است. در طول تاریخ همواره نام قلعه شوشتر با نام شاپور اول ساسانی گره خورده است. ظاهراً در دوران شاپور پل بند شادروان و قلعه ی مجدداً بازسازی شده است. نهر داریون علاوه ی بر تأ مین آب ساکنان قلعه، اراضی دشت میناب را که از قطبهای بسیار مهم کشاورزی درآن دوران بود آبیاری می کرد. درون قلعه ی پلکانهای متعددی وجود داشت که برخی از این پلکانها برای برداشت آب به نهر داریون منتهی می شد و پلکانهای دیگری نیز از درون عمارتهای قلعه به کت(اتاقکهای صخره ای) زیر قلعه که در ساحل رودخانه قرار دارند منتهی می شدند. این کت ها در هنگام تابستان برای استراحت ساکنان قلعه محیط خنک و مطبوعی را ایجاد می کرد.

این قلعه ی تاریخی بارها مورد بی مهری افراد مختلفی قرار گرفته است اگر چه این دژ عظیم در مقابل بسیاری از دشمنان داخلی و خارجی سرسختانه مقاومت نموده ولی متاسفانه در دهه 40 رئیس اداره دارایی شوشتر عمارت ها و ساختمانهای درون قلعه را ویران و از مصالح قلعه برای ساخت اداره ی دارایی استفاده کرد. از قلعه ی سلاسل در حال حاضر چیزی جز یک یا چند ویرانه باقی نمانده است. شوادان قدیمی آن که دارای کورهای ارتباطی متعددی با بناهای شاخص شهر(بقعه بر ابن مالک و...) دارد و کاملا مسدود شده است. در اوایل انقلاب ورودی شوادان قلعه و تمام تونلها و راههای مخفی آن نیز توسط نیروهای امنیتی شهر برای جلوگیری از تبدیل شدن این اماکن به محیط های غیر اخلاقی مسدود شد است.
سطح این قلعه پوشیده از سفالهای متعددی است که یادگار گذشته ی پنهان این بناست و بجاست که با بررسی دقیقتر به بسیاری از سوالات بی جوابی که در مورد این شهر تاریخی است جواب داد. برای احیای دوباره این قلعه ی تاریخی میتوان با هماهنگی نیروهای امنیتی شهر کلیه ی ورودی های طبقات زیرین قلعه را مجدداً باز کرد و توسط چراغهای مناسب محیطی زیبا و تفریحی را بوجود آورد
روش های اساسی و پیشرفته برای گندزدایی آب با استفاده از پرتو فرابنفش UV و اکسیداسیون به کمک گاز ازن - چهارشنبه هشتم دی ۱۳۸۹
عوامل خوردگي کوره ديگ بخار - چهارشنبه هشتم دی ۱۳۸۹
بهره برداری از منابع آب - چهارشنبه هشتم دی ۱۳۸۹
راهنمای بهره برداری از صافی های ماسه ای تند - چهارشنبه هشتم دی ۱۳۸۹
سرچشمه‌های آب های معدنی - چهارشنبه هشتم دی ۱۳۸۹
نانوفيلتر‌ها به ‌تصفيه آب درمناطق حادثه‌ديده كمك مي‌كنند - سه شنبه هفتم دی ۱۳۸۹
واژه نامه مهندسی رودخانه - سه شنبه هفتم دی ۱۳۸۹
كاربرد ازن در تصفيه آب آشاميدني - سه شنبه هفتم دی ۱۳۸۹
انواع شیرآلات - سه شنبه هفتم دی ۱۳۸۹
تأسیسات آبرسانی و تصفیه فیزیكی آب چغازنبیل - دوشنبه ششم دی ۱۳۸۹
فاضلاب - دوشنبه ششم دی ۱۳۸۹
تاثیر سولفات ها و سولفیدهای هیدروژن در آب آشامیدنی - دوشنبه ششم دی ۱۳۸۹
کاربرد نانوذرات ضد میکروبی در گندزدایی و کنترل میکروبی آب - دوشنبه ششم دی ۱۳۸۹
آب شرب سالم - دوشنبه ششم دی ۱۳۸۹
سازه های آبی کهن - یکشنبه پنجم دی ۱۳۸۹
آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب - یکشنبه پنجم دی ۱۳۸۹
فیلترهای مصنوعی لوله زهکش - یکشنبه پنجم دی ۱۳۸۹
بهسازی چشمه های آب آشامیدنی - یکشنبه پنجم دی ۱۳۸۹
شرح خدمات طراحی و استقرار سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) تاسیسات آب - یکشنبه پنجم دی ۱۳۸۹
اصطلاحات انگلیسی مرتبط با هیدرولوژی - شنبه چهارم دی ۱۳۸۹
آبهای زیر زمینی - شنبه چهارم دی ۱۳۸۹
تصفیه فاضلابهای حاصل از شستشوی شیمیایی سطوح مجاور دود در نیروگاههای سوخت فسیلی - شنبه چهارم دی ۱۳۸۹
جزوه تصفیه آب با موضوع گندزدایی آب و فاضلاب - شنبه چهارم دی ۱۳۸۹
كاربرد يد در ضد عفوني آب شرب - شنبه چهارم دی ۱۳۸۹
شبكه توزيع آب شهر زوريخ بدون تزريق كلر - جمعه سوم دی ۱۳۸۹
فاضلاب و پس آبهای مراکز صنعتی - جمعه سوم دی ۱۳۸۹
بررسی اهمیت و لزوم به سازی مسیل های شهری - جمعه سوم دی ۱۳۸۹
آب بدون درآمد از دیدگاه بودجه - جمعه سوم دی ۱۳۸۹
نقش آب در انتقال بيماريها - جمعه سوم دی ۱۳۸۹
فاضلاب چيست ؟ - پنجشنبه دوم دی ۱۳۸۹
فرآیند اﻧﻌﻘﺎد و ﻟﺨﺘﻪﺑﻨﺪی درحذف کلوئید - پنجشنبه دوم دی ۱۳۸۹
ضدعفونی با اشعه ماورای بنفش - پنجشنبه دوم دی ۱۳۸۹
روشهای محاسبه افت فشار در لوله‌ها - پنجشنبه دوم دی ۱۳۸۹
فرایندهای تصفیه آب و فاضلاب - جذب سطحی - چهارشنبه یکم دی ۱۳۸۹
گندزدائی تانکرهای آب‌رسانی و ویژگی‌های آنها - چهارشنبه یکم دی ۱۳۸۹
روش كلر زني مخازن آب (پـودرپركلرين) - چهارشنبه یکم دی ۱۳۸۹
آب اکسیژنه - چهارشنبه یکم دی ۱۳۸۹
وسائل آزمايشگاهی میکروبیولوژی - سه شنبه سی ام آذر ۱۳۸۹
قنات میراث زنده‌ی تاریخ پنهان درون خاک - سه شنبه سی ام آذر ۱۳۸۹
دفع صحيح مدفوع وفاضلاب درمناطق روستايي - سه شنبه سی ام آذر ۱۳۸۹
تصفيه لجن و فاضلاب شهري - دوشنبه بیست و نهم آذر ۱۳۸۹
ردیابی شکاف ‌ها در سازه‌ های آبی با استفاده از جلبک‌ ها - دوشنبه بیست و نهم آذر ۱۳۸۹
استریلیزاسیون - دوشنبه بیست و نهم آذر ۱۳۸۹
آلودگی آب (Water Pollution) - دوشنبه بیست و نهم آذر ۱۳۸۹
انواع فرایندهای رودخانه‌ای - یکشنبه بیست و هشتم آذر ۱۳۸۹
مواد زاید خطرناک - یکشنبه بیست و هشتم آذر ۱۳۸۹
اختصاصات آب های معدنی - یکشنبه بیست و هشتم آذر ۱۳۸۹
شمارش ذرات چگونه می‌تواند بهبود کیفیت آب شود؟ - شنبه بیست و هفتم آذر ۱۳۸۹
قارچ ها در آبهاي آشاميدني - شنبه بیست و هفتم آذر ۱۳۸۹
بازیافت آب و فاضلاب - شنبه بیست و هفتم آذر

مرجع تخصصی آب و فاضلاب