مرجع تخصصی آب و فاضلاب

مقدمه

ویژگیها و خطرات ناشی از فاضلاب هاي بیمارستانی

1-عوامل میکروبی بیماریزا

مهمترین موضوع نگران کننده در ارتباط با فاضلابهاي بیمارستانی که داراي عوامل بیماریزاي روده اي، باکتريها، ویروسها و عوامل انگلی هستند، آن است که این پاتوژنها به راحتی از طریق آب منتقل میگردد. فاضلاب آلوده تولیدشده از بخشهایی که بیماران روده اي را درمان میکند در طی شیوع بیماریهاي همه گیري اسهال یکی از مهمترین مسائل و مشکلات بهداشت محیط هستند. موضوع دیگري که مطرح است آن است که برخی از عوامل بیماریزا ي موجود در فاضلاب هاي بیمارستانی مقاومت دارویی بالایی دارند، به همین دلیل به عنوان یک تهدید جدي بر روي سلامت جامعه می باشند. علاوه بر آن برخی از میکروارگانیسم هاي فوق ممکن است مقاومت دارویی خود را به سایر عوامل بیماریزا منتقل کنند به همین دلیل در صورت شیوع عوامل عفونی در جامعه درمان نیز مشکل خواهد بود.


-2-1 مواد شیمیایی خطرناك

مقادیر جزئی از مواد شیمیایی به علت گندزدایی و نظافت وارد شبکه هاي جمع آوري فاضلاب میشوند. اما اگر مدیریت مناسب اعمال نگردد مقادیر زیادي از موادشیمیایی ممکن است وارد شبکه هاي جمع آوري فاضلاب گردد.


-3-1 زایدات دارویی

اغلب مقادیر جزئی از زایدات دارویی هم توسط بخشهاي مختلف بیمارستانی و همچنین توسط داروخانه در داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه میگردد. اگر مدیریت مناسب اعمال نگردد ممکن است مقادیر زیادتري از زایدات دارویی که شامل آنتی بیوتیک ها و داروهاي ژنوتوکسیک خواهد بود در شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردد.


ا یزوتوپ هاي رادیواکتیو

مقادیر جزئی از ایزوتوپ هاي رادیواکتیو توسط بخشهاي انکولوژي در داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه خواهند شد که خطري براي بهداشت محیط زیست نخواهند داشت به شرطی که مدیریت مناسب اعمال گردد.


-2 مدیریت فاضلاب

پایه و رکن اصلی مدیریت فاضلاب هاي بیمارستانی اعمال محدودیت شدید بر روي تخلیه مایعات خطرناك و سمی در شبکه هاي جمع آوري فاضلاب است. براي اجراي صحیح مدیریت فاضلاب بیمارستانی لازم است روشهاي مناسب جمع آوري و بی خطرسازي گروههاي مختلف زایدات بیمارستانی اجرا شود.


-1 روشهاي جمع آوري و بی خطرسازي گروههاي مختلف زایدات بیمارستانی:


-1-1 زایدات دارویی در مقادير كم

به طور کلی مدیریت صحیح زایدات دارویی با کاهش تولید زایدات دارویی شروع میگردد، به دلیل اینکه دفع مقادیر کم زایدات شیمیایی و دارویی نسبتا راحت و ارزان می باشد ولی مقادیر زیاد آنها نیاز به تأسیسات خاص تصفیه و بی خطرسازي دارد.دفع مقادیر کم زایدات دارویی روش هاي دفع مقادیر کم زایدات دارویی شامل ذیل میباشد.




1-1-الف-دفع به طریق دفن در زمین

مقادیر کم زایدات دارویی که به طور روزانه تولید می گردد می تواند در داخل مقادیر زیاد زباله هاي عمومی دفن گردد. اما باید توجه داشت که داروهاي سیتوتوکسیک و نارکوتیک حتی در مقادیر کم به هیچ عنوان نباید دفن گردد.

1-1- ب - قراردادن در داخل ظروف و تثبیت زایدات(Encapsulation )

مقادیر کم زایدات دارویی ممکن است به همراه زایدات تیز و برنده در داخل ظروف قرار گرفته و تثبیت گردد.


1-1-ج - دفن بهداشتی در داخل محوطه بیمارستان

دفن بهداشتی مقادیر کم زایدات دارویی در داخل محوطه بیمارستان از دسترسی جداکنندگان غیرمجا ز به زایدات جلوگیري میکند، این روش فقط براي تأسیسات بیمارستانی که برنامه هاي محدودي براي مدیریت زایدات دارند مناسب میباشد.

1-1- د - تخلیه به شبکه هاي جمع آوري فاضلاب

مقادیر متوسط مواد دارویی مایع یا نیمه مایع نظیر محلولهاي حاوي ویتامینها، شربتهاي سرفه ، سرم هاي داخل وریدي، قطره هاي چشمی و غیره اما نه داروهاي آنتی بیوتیک و داروهاي سیتوتوکسیک ممکن است در مقادیر زیاد آب ترقیق شده و داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردد.

1-1- ه-  زباله سوز
مقادیر کم زایدات دارویی را می توان به همراه سایر زایدات قابل سوزاندن ،در زباله سوز استاندارد مجهز به تجهیزات تصفیه گاز خروجی وبا مکان یابی مناسب سوزاند به شرطی که بیش از%1کل زایدات را زایدات دارویی تشکیل ندهد.دلیل این موضوع جلوگیری از انتشار الاینده های سمی در هواست.



-2-1 دفع زایدات دارویی در مقادیر زیاد

دفع مقادیر زیاد زایدات دارویی ممکن است زمانی لازم شود که تحت شرایط خاص نظیر تعطیلی داروخانه یا شرایط اضطراري مقادیر زیادي از زایدات ایجاد گردد. در این شرایط براساس روش زیر می توان جهت دفع این گونه زایدات اقدام کرد.

1-2- الف - سوزاندن
 یکی از روش دفع زایدات دارویی می باشد. در زباله سوز استانداردمجهزبه تجهیزات تصفیه گاز خروجی وبا مکان یابی مناسب جهت اطمینان از ایجاد شرایط بهینه احتراق در سوزاندن زایدات دارویی، آنها را باید با مقواهاي بسته بندي داروها یا سایر مواد قابل احتراق مخلوط کرد. در حالت ایده آل زایدات دارویی باید در زباله سوزهایی که براي زایدات صنعتی طراحی و ساخته شده اند زباله سوزهاي با کوره چرخان سوزانده شوند. این نوع زباله سوزها در دماي بالا بیش از1200c مورد بهره  برداري قرار می گیرند.

1-2-ب- قراردادن در داخل ظروف و تثبيت آنها )  (Encapsulation 

زایدات جامد، مایع و نیمه مایع می تواند، در داخل بشکه هاي فلزي تثبیت گردد. دفع مقادیر زیاد زایدات دارویی با این روش توصیه نمی شود مگر اینکه زایدات پس از تثبیت شدن در محل هاي دفن بهداشتی دفع گردند و خطر آلودگی آب هاي زیرزمینی به حداقل مقدار رسانده شود. مقادیر زیاد زایدات دارویی نباید به همراه زایدات عمومی بیمارستان دفع گردد و همچنین نباید جهت تخلیه در شبکه هاي جمع آوري فاضلاب ترقیق گردد به استثناء محلول خاص دارویی نظیر محلول هاي ویتامین دار)، سرمهاي داخل وریدي، (نمکها، آمینواسیدها، لیپیدها، گلوکز و غیره که تقریباً بی خطر هستند را میتوان در محل هاي دفن دفع کرد و یا به شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه نمود. آمپول ها باید در یک سطح محکم و غیرقابل نفوذ خرد شوند. در حین خرد کردن آنها باید کارگران از لباس کارمحافظ، عینک هاي محافظ چشم و دستکش و غیره استفاده کنند. شیشه ها سپس باید جارو شده جمع آوري گردند و به همراه زایدات تیز و برنده دفع گردند. آمپول ها به علت اینکه ممکن است منفجر گردند و به زباله سوزها آسیب برساند و همچنین کارگران را مصدوم کننده نباید سوزانده شوند.



1-3-    زایدات سیتوتوکسیک

زایدات سیتوتوکسیک بسیار خطرناك هستند و هرگز نباید در محل هاي دفن دفع گردد و یا به داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه شوند . گزینه هاي ممکن براي دفع این گونه زایدات شامل موارد زیراست.


1-3- الف -برگرداندن زائدات به توليدکننده اصلی

داروهایی که تاریخ گذشته اند و یا مازاد بر مصرف هستند با بسته بندي مناسب باید به تولیدکننده اصلی برگردانده شوند. این کار به ویژه در کشورهایی که از زباله سوز استفاده نمی کنند یک گزینه مناسب می باشد. داروهایی که بسته بندي آنها از بین رفته است باید مشابه حالت اصلی بسته بندي شوند و بر روي آنها علامت تاریخ گذشته و یا مازاد بر مصرف زده شوند.

1-3-ب- سوزاندن در دماي بالا

نابودي کامل زایدات سیتوتوکسیک با این روش ممکن است به دماي بیش از 1200درجه سانتيگراد نیاز داشته باشد. سوزاندن این نوع زایدات در دماهاي پایین تر ممکن است باعث پخش بخارات سمی سیتوتوکسیک در هوا گردد.
زباله سوز مورد استفاده باید استاندارد ومجهز به تجهیزات تصفیه گاز خروجی وبا مکان یابی مناسب باشد. سوزاندن زایدات سیتوتوکسیک در بیشتر زباله سوزهاي زایدات شهري و زباله سوزهاي تک محفظه اي و یا سوزاندن به صورت رو باز، کار صحیحی نمی باشد.


1-3- ج- تجزيه شيميايی

تجزیه شیمیایی ترکیبات سیتوتوکسیک را به ترکیبات غیر سمی و غیر ژنوتوکسیک تبدیل می کند. این روش نه تنها براي زایدات دارویی استفاده می شود بلکه براي تمیز کردن لباس هاي حفاظتی و مکان هاي کثیف نیز استفاده می گردد. این روش براي کشورهاي در حال توسعه نیز مناسب است. بسیاري از روش هاي شیمیایی نسبتاً ساده و بی خطر هستند، این روش ها شامل اکسیداسیون به وسیله پرمنگنات پتاسیم و ازت زدایی به وسیله ی هیدروبرومیک اسید یا احیا به وسیله نیکل و آلومینیوم می باشد.

لازم به ذکر است که هیچ کدام از روش هاي سوزاندن و یا تجزیه شیمیایی در حال حاضر راه حل مناسبی براي بی خطرسازي و یا تصفیه مایعات بیولوژیکی و محل هاي آلوده به عوامل آنتی نئوپلاستیک نیستند. تا زمانی که روش مناسبی براي بی خطرسازي زایدات سیتوتوکسیک ارائه نشده است بیمارستان باید نهایت احتیاط را براي دفع زایدات دارویی سیتوتوکسیک به کار برد. در جاهایی که سوزاندن با دماي بالا و روش هاي تجزیه شیمیایی در دسترس نباشد و همچنین امکان ارسال زایدات سیتوتوکسیک به یک کشور دیگر جهت بی خطرسازي در تأسیسات مناسب نیز وجود نداشته باشد، حداقل کاري که می توان انجام داد قراردادن در داخل ظروف و تثبیت و جامد کردن آنها است.



1- 4- زایدات شیمیایی
نظیر زایدات دارویی، مدیریت زایدات شیمیایی با کاهش مقادیر تولید آنها شروع میشود.



1-4-    الف - دفع زائدات شيميايی عمومی

زایدات شیمیایی معمولی غیرقابل بازیافت، نظیر آمینواسیدها و نمک هاي خاص ممکن است به همراه زایدات شهري دفع و یا به شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردد تخلیه زایدات شیمیایی مایع به همراه جامدات معلق و جامدات محلول در شبکه هاي جمع آوري فاضلاب به طور سنتی در بسیاري از کشورها پذیرفته شده است اما به هر حال مجوز رسمی از مقامات مسئول جهت تخلیه زایدات شیمیایی به شبکه جمع آوري فاضلاب لازم است. معمولاً شرایط لازم جهت تخلیه به شبکه هاي جمع آوري فاضلاب شامل محدودیت های  موجود در غلظت الاینده ها ،محتوای جامدات معلق،دما،ph و غیره می باشد.
تخلیه موادشیمیایی خطرناك به داخل شبکه جمع آوري فاضلاب ممکن است سبب اثرات بد بر روي کارکنان تصفیه خانه و همچنین فرآیند تصفیه در تصفیه خانه باشد. مواد نفتی، کاربیدکلسیم  و حلال هاي هالوژن، نباید به شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردند.

1-4 - ب - دفع مقادير کم زايدات شيميايی خطرناك

مقادیر کم زایدات شیمیایی نظیر باقیمانده موادشیمیایی در داخل جعبه هاي بسته بندي، ممکن است به روش سوزاندان با زباله سوزهاي استاندارد، تثبیت کردن در داخل ظروف و یا دفن در زمین انجام گیرد.


1-4 – ج - دفع مقادير زياد زايدات شيميايی خطرناك

جهت دفع مقادیر زیاد زایدات شیمیایی خطرناك روشی که هم ارزان و هم کاملاً بی خطر باشد وجود ندارد. روش دفع این زایدات براساس ماهیت خطري که در آنها وجود دارد متفاوت خواهد بود. زایداتی که قابل سوزاندن می باشند شامل زایداتی نظیر حلال ها هستند، اما باید توجه داشت که زایدات شیمیایی نظیر حلال هاي هالوژنه در مقادیر زیاد که به عنوان نمونه داراي فلوئور و کلر هستند نباید سوزانده شوند مگر این که تأسیسات زباله سوزي استاندارد ومجهز به تجهیزات کنترل آلودگی هوا و مجهز به تجهیزات تصفیه گاز خروجی  وبا مکان یابی مناسب باشند. آن بخش از زایداتی را که نمی توان به نحو مناسب و بی خطر سوزاند، شود ، باید توسط شر کت ها و یا سازمان هاي تخصصی داراي مجوز جمع آوري و دفع گردند. این شرکت ها ممکن است زایدات جمع آوري شده را توسط زباله سوزهاي چرخان (Rotary kiln) بسوزانند و یا به روش شیمیایی تصفیه کنند  یا در محل خاصی که جهت نگهداري زایدات شیمیایی طراحی شده اند ذخیره کنند.


1-4- د-گزينه هاي ديگر دفع زائدات شيميايی خطرناك شامل روش هايی نظير:
 برگرداندن آنها به تولیدکننده اصلی این مواد می باشد. البته به شرطی که تولیدکننده اصلی مجهز به امکانات دفع و بی خطرسازي این نوع زایدات باشد.  همچنین می توان زایدات را به کشوردیگري که تجهیزات لازم را جهت دفع و بی خطرسازي زایدات خطرناك دارد فرستاد.
فرستادن و نحوه بارگیري و حمل این زایدات باید از معاهده هاي بین المللی نظیر معاهده بازل پیروي کند.استفاده از برخی از محصولات براي مصارف غیرپزشکی نیز می تواند مد نظر قرارگیرد به عنوان مثال می توان از گندزداهاي تاریخ گذشته جهت شستشو و تمیزکردن توالت ها استفاده کرد. لازم به ذکر است که علاوه بر موارد بحث شده اقدامات زیر در ارتباط با زایدات شیمیایی خطرناك قابل توصیه است.
- زایدات شیمیایی مختلف باید به طور جداگانه انبار و نگهداري گردند تا از واکنش هاي شیمیایی ناخواسته اجتناب گردد.
- مواد زاید شیمیایی خطرناك نباید در داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردند.
- مقادیر زیاد زایدات شیمیایی به دلیل احتمال آلودگی منابع آب نباید به روش دفن در زمین دفع گردند.
- مقادیر زیاد زایدات شیمیایی گندزدا هرگز نباید در داخل ظروف و به روش تثبیت دفع گردند. به دلیل اینکه این نوع زایدات خورنده بوده و بعضی اوقات قابل اشتعال هستند.


زایدات حاوي مقادیر زیادي فلزات سنگین
به دلیل خطر آلودگی هوا به بخارات سمی زایداتی که داراي جیوه و یا کادمیوم هستند هرگز نباید سوزانده شوند، همچنین هرگز نباید در زمینه دفن گردند، به دلیل اینکه امکان آلودگی آبهاي زیرزمینی وجود خواهد داشت. در کشورهایی که شرکت هاي تخصصی صنعتی براي بازیافت فلزات سنگین وجود دارد زایدات داراي جیوه و کادمیوم را می توان جهت بازیافت فلزات با ارزش به این شرکت ها فرستاد.
همچنین این نوع زایدات و یا تجهیزاتی که داراي این زایدات هستند را می توان جهت فرآوري و یا دفع نهایی به تولیدکننده اصلی آنها فرستاد ولی این روش خیلی متداول نیست به دلیل اینکه بسیاري از شرکت ها از پذیرش آنها خودداري می کنند. به طور کلی قبل از هرگونه اقدام بر روي این زایدات باید شرایط مورد ارزیابی قرار گیرد. ارسال زایدات کشورهاي دیگر که نیروي متخصص و تأسیسات لازم جهت بی خطرسازي این زایدات را داشته باشد یکی از گزینه هایی است که می تواند مورد توجه قرار گیرد.
اگر انجام هیچ کدام از روش هاي بحث شده امکان پذیر نباشد دفع زایدات می تواند در یک محل دفع اختصاصی زایدات خطرناك صنعتی انجام گیرد. مراکز بهداشتی درمانی که برنامه هاي محدود دفع زایدات دارند، می توانند از روش تثبیت در داخل ظروف و دفن در محل دفن بهداشتی استاندارد در صورت در دسترس بودن استفاده کنند. در جاهایی که زایدات داراي فلزات سنگین در مقادیر کم تولید می شود مشابه مقادیر موجود در زایدات شهري و تأسیسات اختصاصی بازیافت فلزات سنگین در کشور وجود ندارد این نوع از زایدات را می توان به همراه زباله هاي شهري دفع کرد.


اتصال به شبکه جمع آوري و تصفیه خانه فاضلاب شهري

-1 تخليه فاضلاب هاي بیمارستانی در صورتی به شبكه فاضلاب شهري مجاز است که شهر داراي تصفیه خانه  فاضلاب در دست بهره برداري باشد.
-2 الزاماً با رعایت موارد زیر تخليه این نوع فاضلاب ها بدون پیش تصفیه به شبکه فاضلاب شهري که به تصفیه خانه در حال بهره برداري منتهی می گردد مجاز می باشد:

براي جلوگیري از ورود مواد معلق درشت موجود در فاضلاب هاي بیمارستانی به
شبکه، ضروري است یک دستگاه آشغال گیر با مشخصات زیر در مدخل ورودي
فاضلاب بیمارستانها به شبکه فاضلاب شهري به صورت ثابت و غیرقابل جا به
جایی نصب گردد:

-  اندازة میله ها    Width: 10mm  Depth: 50mm :
-  فاصله بین میله ها   : 15-20 mm

باتوجه به اینکه بیمارستانها ممکن است موادشیمیایی خطرناك، مواد دارویی و ایزوتوپ هاي رادیواکتیو مصرف نمایند باید ضمن ارایه آموزشهاي لازم به پرسنل مربوطه، از تخلیۀ این مواد به شبکه جلوگیري شود. این آموزشها باید از طرف بیمارستان ها و با همکاري شرکت آب و فاضلاب استانی ارایه گردد.

درصورتیکه مراکز تحقیقات پزشکی و یا بیمارستان هاي تخصصی ویژه اي درسطح شهر وجود داشته باشد که کیفیت فاضلاب آنها با کیفیت فاضلاب شهري متفاوت و احتمالاً حاوي مواد سمی، رادیواکتیو و یا مواد بازدارندة رشد میکروبی به میزان غیرمتعارف باشد، ضروري است موارد به شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور منعکس تا به صورت خاص اتخاذ تصمیم گردد.

ورود و تخليه  مواد زاید جامد بیمارستانی، خاکستر و بقایاي حاصل از سوزاندن زباله بیمارستانی، فاضلاب حاصل از دستگاههاي کنترل آلودگی در کوره هاي زباله سوز، مواد شیمیایی پرتوزا، مواد شیمیایی و دارویی مازاد که تاریخ مصرف آنها گذشته، اندام هاي قطع شدة بیماران ، جنین سقط شده، محیط هاي کشت مصرف شده و مواد نوك تیز به شبکۀ جمع آوري فاضلاب شهري اکیداً ممنوع می باشد.

فاضلاب حاصل از آشپزخانه هاي بیمارستان ها حاوي چربی بالایی است که با تجمع میتواند موجبات گرفتگی لوله هاي جمع آوري فاضلاب را فراهم نماید، لذا این مکان ها به منظور حذف چربی موجود در فاضلاب خود باید اقدام به احداث واحد چربی  گیر براساس طرح زیر نمایند:


استفاده ی مجدد از فاضلاب تصفیه شده برای کشاورزی یا هر منظور دیگری که فاضلاب بیمارستانی با آن همراه بوده است تنها در صورت رعایت استانداردهاي کشوري مجاز است.


تصفیه فاضلاب
بیمارستانها یی که به شبکه جمع اوري فاضلاب وصل نیستند می توانند تصفیه خانه اختصاصی داشته باشند یک سیستم تصفیه فاضلاب کارآمد باید داراي واحدهاي زیر باشد.

تصفیه اولیه جهت حذف بخشی از مواد آلی و مواد جامد معلق به کار گرفته می شود.


- تصفیه بیولوژیکی ثانویه که بیشتر تخم انگلها را به همراه90-95%  باکتریها وبخش مهمی از ویروسها به همراه لجن ته نشین شده حذف خواهند کرد. پساب خروجی از تصفیه ثانویه تقریباً عاري از عوامل بیماریزا انگلی روده اي  خواهد بود ولی هنوز مقادیر مهمی از باکتريها و ویروسها را به همراه خود خواهد داشت.
تصفیه تکمیلی: پساب خروجی از تصفیه ثانویه احتمالاً داراي l  20 mg\ مواد  آلی خواهد بود که جهت گندزدایی مناسب نمیباشد. بنابراین پساب باید فرآیند تصفیه تکمیلی نظیر لاگون را طی کند. اگر زمین کافی و یا شرایط مناسب براي احداث لاگون وجود ندارد می توان صافی ماسه اي تند جهت کاهش جامدات معلق استفاده کرد

گندزدایی با کلر:
جهت رساندن مقادیر میکروبی به آن حدي که در طبیعت وجود دارد پساب خروجی از تصفیه تکمیلی باید فرآیند کلرزنی تا نقطه شکست را نیز پشت سر بگذارد. گندزدایی ممکن است با دي اکسید کلر(بسیار کارآمد)هیپوکلریدسدیم یا گاز کلر انجام گیرد. سایر گزینه هاي شامل روش هایی نظیر استفاده ازاشعه ماوراء بنفش می باشد.
گندزدایی پساب خروجی به ویژه در نقاطی که پساب به مناطق ساحلی وارد میگرددکه محل زیست سخت پوستان میباشد و مردم منطقه عادت به خوردن سختپوستان به صورت خام دارند با دقت و نظارت بیشتر ضروريتر میباشد.


تصفیه لجن
لجن ناشی از تصفیه فاضلاب جهت اطمینان از حذف بیشتر عوامل بیماریزا نیازمند هضم بی هوازي است. یک روش جایگزین جهت بیخطرسازي لجن حاصل، خشک کردن و سپس سوزاندن آن به همراه زایدات عفونی می باشد. تصفیه فاضلاب بیمارستانی در داخل محوطه بیمارستان سبب تولید لجن خواهد شد که داراي مقادیر زیادي تخم انگل و سایر عوامل بیماریزا می باشد

استفاده مجدد از فاضلاب و یا لجن حاصل از تصفیه فاضلاب

براساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت فاضلاب تصفیه شده اگر قرار است بدون محدودیت براي کشاورزي استفاده گردد نباید بیش از یک تخم انگل به ازاء یک لیتر و بیش 100 فاضلاب تصفیه شده داشته باشد. ضروري است که ازML   1000 کلیفرم مدفوعی در لجن تصفیه شده بیش از یک تخم انگل به ازاء هر کیلوگرم و بیش از 1000 کلیفرم مدفوعی به ازاء هر 100 گرم نداشته باشد. لجن مورد استفاده باید در داخل ترانشه هاي مخصوص پر گردد و سپس با خاك پوشانده شود.


گزینه هاي ممکن براي بیمارستان هایی که برنامه هاي محدودي را براي مدیریت فاضلاب خود دارند:

 -1 استفاده از لاگون
در مناطق و یا جاهایی که تنها یک بیمارستان و یا مرکز بهداشتی درمانی وجود دارد و نمی توان از تأسیسات تصفیه فاضلاب استفاده کرده، استفاده از لاگون حداقل کاري است که می توان براي تصفیه فاضلاب انجام داد.
این سیستم باید حداقل داراي دو لاگون متوالی باشد تا سطح تصفیه را در حد قابل قبول فراهم کند. به دنبال لاگون می توان از فرآیند تصفیه در زمین و ظرفیت صاف سازي خاك استفاده کرد. در صورتی که بیمارستان زمین کافی براي احداث لاگون نداشته باشد و همچنین هزینه لازم براي تهیه سیستم تصفیه فشرده وجود نداشته باشد راه حل امنی براي دفع فاضلاب وجود نخواهد داشت.


 -2 حداقل نیازمندي هاي مربوط به ایمنی

براي مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان هایی که برنامه هاي مدیریتی محدودي براي فاضلاب خود دارند و توانایی تصفیه فاضلاب خروجی از تأسیسات خود را ندارند اقدامات زیر باید جهت کاهش خطرات بهداشتی انجام گیرد.
بیماران با عفونت هاي روده اي باید در بخشهاي مجزا نگهداري شوند و زایدات ناشی از آنها به طور جداگانه جمع آوري گردد و سپس با استفاده موادشیمیایی قوي گندزدایی گردد. این عمل به ویژه در ارتباط با همهگیري وبا بسیار مهم مي باشد.
هیچ نوع ماده شیمیایی و دارویی نباید داخل شبکه هاي جمع آوري فاضلاب تخلیه گردد.
لجن حاصل از تصفیه فاضلاب بیمارستان باید کاملاً آب زدایی شده و توسط بسترهاي لجن خشک کن طبیعی خشک گردد و با استفاده از موادشیمیایی گندزدایی گردد،گندزدایی می تواند با هیپوکلریت سدیم، گاز کلر و ترجیحاً با دي اکسید کلرانجام گیرد.

لجن حاصل از بیمارستان هرگز نباید براي اهداف کشاورزي استفاده گردد فاضلاب حاصل از بیمارستان هرگز نباید به منابع آب طبیعی که براي آبیاري مزارع صیفی و سبزي، یا به عنوان منبع تأمین آب و یا براي اهداف تفریحی استفاده میشود، تخلیه گردد.

بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی کوچک که برنامه هاي مدیریتی محدودي دارند احتمالاً فاضلاب خود را در داخل محیط تخلیه خواهند کرد در این شرایط راه حل قابل قبول استفاده از صاف سازي طبیعی از میان خاك نفوذپذیرچاه جاذب می باشد. اما باید توجه داشت که این این کار باید در بیرون از حوضه آبریز سفره زیرزمینی مورد استفاده براي تأمین آب انجام گیرد.

-3بهسازي
در بسیاري از بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی موجود در کشورهاي در حال توسعه بیماران به امکانات بهسازي دسترسی ندارند. زایدات معمولاً وارد محیط می گردد و سبب ایجاد بیماریهاي عفونی و غیرعفونی در بین مردم می گردد.

فضولات دفعی انسانی یکی از مهمترین عوامل انتقال دهنده و بیماریهاي مسري می باشد، این امر در مورد
فضولات ناشی از بیماران بستري شده در بیمارستان که حامل غلظت هاي بالاتري از عوامل بیماریزا هستند، بیشتر اهمیت دارد. این موضوع اهمیت فراهم کردن امکانات و تأسیسات لازم بهداشتی براي دسترسی مردم به آنها را بیشتر نمایان می کند. مسیرهاي انتقال عوامل عفونی از راه مدفوعی _دهانی و همچنین از طریق تماس با پوست و موارد مشابه است که جهت جلوگیري ازگسترش عوامل عفونی در میان مردم باید کاملاً قطع گردند.

در حالت ایده آل این مراکز بهداشتی درمانی باید به شبکه هاي جمع آوري فاضلاب متصل باشند. در جاهایی که این امکانات وجود ندارد باید اقدامات لازم جهت بهسازي محیط انجام گیرد. در بیمارستان هاي صحرایی که به طور موقت در زمان شیوع بیماریهاي همه گیر احداث میگردند گزینه استفاده از توالت هاي شیمیایی نیز باید مد نظر قرار گیرد.

علاوه بر سرویس هاي بهداشتی، امکانات لازم جهت شستشوي آسان با آب گرم و صابون)باید در دسترس بیماران، کارکنان و ملاقات کنندگان باشد تا شیوع بیماري از طریق مرکز بهداشتی درمانی(بیمارستان به حداقل برسد.

شهلاکمالی فرد-کارشناس بهداشت محیط
بیمارستان ایت ا...بهاری شهرستان بهار

فاضلاب ومشكلات آن - چهارشنبه یکم خرداد 1392
اجلاس آب آسیا – اقیانوسیه آغاز شد - سه شنبه سی و یکم اردیبهشت 1392
آزمون پمپاژ - یکشنبه بیست و دوم اردیبهشت 1392
شاخص های شیمیایی زیستی آب - یکشنبه پانزدهم اردیبهشت 1392
اندازه گیری COD - یکشنبه هشتم اردیبهشت 1392
استخدام خورشید برای تولید سوخت از فاضلاب - یکشنبه یکم اردیبهشت 1392
سیستم های آبیاری - پنجشنبه بیست و دوم فروردین 1392
فاضلاب ها و مواد تشکیل دهنده آنها - پنجشنبه پانزدهم فروردین 1392
استفاده از لجن و کمپوست لجن درکشاورزی - پنجشنبه هشتم فروردین 1392
عوامل انسانی افزایش و کاهش آلودگی آب - پنجشنبه یکم فروردین 1392
در مورد کربن فعال - سه شنبه بیست و دوم اسفند 1391
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري - سه شنبه پانزدهم اسفند 1391
هدایت ویژه،TDS،کدورت - سه شنبه هشتم اسفند 1391
شعار روز جهانی آب در سال 2013:آب در هر مکان برای همگان با همکاری های بین المللی - چهارشنبه دوم اسفند 1391
آزمايش جارتست - سه شنبه یکم اسفند 1391
تصفیه فاضلاب صنعتی با استفاده از سنگ آتشفشان - دوشنبه بیست و سوم بهمن 1391
استفاده مجدد از فاضلاب - یکشنبه بیست و دوم بهمن 1391
خوردگی فلزات روش های جلوگیری از آن - یکشنبه پانزدهم بهمن 1391
انجام روزانه 1000نمونه‌برداری از آب شرب اصفهان به منظور تعیین میزان کیفیت - یکشنبه هشتم بهمن 1391
23 بهمن ماه اعلام می شود: شعار روز جهانی آب 2013 - دوشنبه دوم بهمن 1391
اعلام سال 2013 با عنوان سال بین‌المللی همکاری در امور آب - دوشنبه دوم بهمن 1391
پیشنهادات و نگرش های کاهش اثرات زیان آور زیست محیطی از پساب صنعتی - یکشنبه یکم بهمن 1391
ایستگاه های پمپاژ - شنبه بیست و سوم دی 1391
انتخاب فرآيند مناسب تصفيه فاضلاب - جمعه بیست و دوم دی 1391
پاک‌ سازي آب‌هاي زيرزميني با استفاده از نانوذرات آهن - سه شنبه نوزدهم دی 1391
مواد شيميايي منعقدکننده و کمک منعقدکننده - جمعه پانزدهم دی 1391
هشتمين نمايشگاه بين‌المللي صنعت آب و تاسيسات آب و فاضلاب ايران - جمعه هشتم دی 1391
گندزدايی - جمعه یکم دی 1391
روش های تعیین محل ایستگاه ها برای پمپاژ آب - سه شنبه بیست و هشتم آذر 1391
پارامترهای اصلی تعیین کننده کیفیت آب - یکشنبه بیست و ششم آذر 1391
در رأی گیری برای انتخاب شعار نهایی روز جهانی آب سال 2013 شرکت کنید - شنبه بیست و پنجم آذر 1391
هوادهي در تصفيه آب شهري - چهارشنبه بیست و دوم آذر 1391
سرامیک هایی که بدون دخالت مواد شیمیایی آب را تصفیه می کنند - پنجشنبه شانزدهم آذر 1391
اسمز معکوس - چهارشنبه پانزدهم آذر 1391
اولين همايش ملي حفاظت و برنامه ريزي محيط زيست - سه شنبه چهاردهم آذر 1391
اولين همايش حفاظت از تالاب ها واكوسيستم هاي آبي - سه شنبه چهاردهم آذر 1391
الكترودياليز - چهارشنبه هشتم آذر 1391
كنفرانس ملي مديريت سيلاب - دوشنبه ششم آذر 1391
اولين كنفرانس ملي هيدرولوژي مناطق نيمه خشك - دوشنبه ششم آذر 1391
نانوفوتوكاتاليست - چهارشنبه یکم آذر 1391
اولین همایش تصفیه آب و پساب های صنعتی - سه شنبه سی ام آبان 1391
روش های تصفیه پساب صنعتی - دوشنبه بیست و نهم آبان 1391
آشنایی با سیستم فاضلابی پوش فیت - دوشنبه بیست و دوم آبان 1391
تعیین دوره مطلوب فعالیتهای نت پیشگیرانه - یکشنبه بیست و یکم آبان 1391
تصفیه خانه شهرک صنعتی جهان آباد میبد - جمعه نوزدهم آبان 1391
اثرات ازت و فسفر موجود در فاضلابها در محیط زیست - جمعه نوزدهم آبان 1391
تصفیه خانه فاضلاب بیمارستان شهدای کارگر - جمعه نوزدهم آبان 1391
برکه تثبیت یزد - جمعه نوزدهم آبان 1391
تصفیه پسماندهای نیروگاهی - جمعه نوزدهم آبان 1391
شیرهای کنترل - دوشنبه پانزدهم آبان 1391

مرجع تخصصی آب و فاضلاب