مدیریت پسماندهاي شهری

درحال مشاهده: مدیریت پسماندهاي شهری

ادعونی اهدای خون

مدیریت پسماندهاي شهری

۱۳۹۳/۰۱/۰۸

1:18

امیرحسین ستوده بیدختی

مدیریت پسماندهاي شهری

تعريف و تقسيم بندي پسماند
تعريف مواد زايد جامد:
به كليه موادي گفته ميشود كه در اثر فعاليتهاي روزمره انسان توليد و وارد محيط زيست مي گردد يا به عبارت ديگر به موادي گفته ميشود كه توسط فعاليتهاي انسان در بخشهاي صنعتي، تجاري، كشاورزي و شهري توليد ميشود.
تقسيم بندي زباله:
الف) زباله هاي معمولي
ب) زباله هاي صنعتي
ج) زباله هاي ويژه
تعريف پسماندها:                                                                                                                             به مواد جامد، مايع وگاز (غير از فاضلاب ) گفته ميشود كه بطور مستقيم ويا غير مستقيم حاصل فعاليتهاي انسان بوده واز نطر توليد كننده زائد تلقي ميشود.

مدیریت پسماندهاي شهری
مدیریت پسماند به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های جوامع بشری مطرح می باشد. افزایش روزافزون حجم پسماند ها از یک سو و تنوع و گوناگون آن ها از سوی دیگر بر پیچیدگی شرايط و نحوه جمع آوری و دفع آن ها می افزاید.پيشرفتهاي گسترده فن آوری وعلوم در زمینه های مختلف شیمی ، فیزیک ، پزشکی و …… باعث ورود انواع پسماند های خطرناک حتی در داخل پسماندهاي عادي خانگی شده است . . امروزه دیگر سیستم های جمع آوری و دفع سنتی پسماند ها جوابگونبوده و نمی تواند از آلودگی های زیست محیطی ناشی از انواع پسماند های شیمایی ، میکربی ، رادیو اکتیو و …جلوگیری کند. تصویب قانون مدیریت پسماندها علیرغم وجود اشکالات در آن ، می تواند بعنوان یکی از گام های مهم در راه ارتقاء وضعیت مدیریت پسماندها در سطح کشور باشد . بر اساس این قانون شهر داری ها در محدوده شهر ها برای اولین بار قانوناً و رسماً بعنوان ارگان مدیریت کننده پسماند های خانگی شناخته شدند اگر چه به نظر می رسد که اقدامات شهر داری ها به تنهایی نمی تواند ثمربخش بوده و موارد زیر در جهت بهبود وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در شهر ها بنظرلازم می رسد :
1 ـــ تغییر الگوی مصرف مردم از طریق آموزش و فر هنگ سازی و تصویب قوانین مورد نیا ز شامل : خرید و استفاده از اجناس با دوام ، تهیه مواد غذایی باندازه مصرف ، بازیافت و استفاده مجدد، تفكيك در مبداء تولید
2- استفاده از نیروهای متخصص و دارای دیدگاه های بهداشتی و زیست محیطی در مدیریت پسماند (مواد زائد جامد)
3ـ كوشش وجديت برای تولید بیو کمپوست بجای کمپوست مخلوط از طریق ایجاد سیستم های بازیافت و جداسازی پسماند های خطرناک در مبداء تولید .
4ـ تجهیز ناوگان جمع آوری و حمل و نقل پسماند و استفاده از سیستم های نوين و بهداشتی وتكنولوژي روزآمد
5ـ مکان یابی مناسب براساس معيارهاي بهداشتي و آماده سازی و نگهداری محل های دفن پسماند و اجرای کامل تعریف دفن بهداشتی دراین مکان ها
6ـ انجام طرح های پژوهشی و تحقیقاتی و یافتن سیستم های مناسب دفع پسماندباتوجه به موقعيت خاص جعفرافيايي بر ای هريك از مناطق کشور، گسترش شهرهاو افزایش بی رویه جمعیت شهرها ، تغییر الگوی مصرف جوامع و ازدیاد سرسام آور پسماند و همچنین نبود روش های علمی و مدیریتی موثر در امر تولید،جمع آوری و دفع پسماند های شهری این موضوع را به عنوان یکی از معضلات جوامع شهری در کشورهای در حال توسعه در آورده است .بطور کلی از نظر مهندسی بهداشت ، دفع پسماند یک مسئله عادی نبوده بلکه یک مشکل زیست محیطی می باشد ، زیرا دفع غیر بهداشتی آن بطور محسوسي در آلودگی های محیط و گسترش بیماری ها واگيردار و.. نقش اساسي دارد .توده های زشت مواد زائد ، کانال ها ی روباز پرشده از پسماند ها و آبگذرهای مسدود شده بوسیله آن ها ، خیابان های کثیف و پوشیده از آشغال نشان دهنده آلودگی محیط در بسیاری از شهرها و شهرک ها دركشورهاي در حال توسعه می باشند . ساکنین این شهرها در معرض بیماری های منتقله توسط عوامل بيماريزا و انگل های موجود در این مواد زائد ، مزاحمت ها و مخاطرات ناشی از آن قرار دارند .زیان های اقتصادی ناشی از عدم کنترل پسماند در مناطق شهری نیز قابل توجه است . در شهرهاي نسبتاً بزرگ روزانه مقاديرقابل توجهي پسماند خانگی تولید می شود که این میزان زباله علاوه بر هزینه های سرسام آور جمع آوری ، حمل و دفع آن حجم عظیمی از مشکلات زیست محیطی نگران کننده ای نظیر آلودگی آب ، هوا ، خاک ، رشد و تکثیر حشرات ، جوندگان و ناقلین بیماری ها را بدنبال داشته و از جنبه های بهداشتی زیبایی شناختی نیز علاوه بر ايجاد چهره زشت وزيبا براي شهرها ، سلامتی میلیون ها انسان را به مخاطره می اندازد . از اینرو برداشتن گام های مؤثر و اساسی در زمینه مدیریت پسماندها ضروری بوده و مي بایستی در رأس برنامه های سازمان های مسئوول و ذیربط قرار داشته باشد . یکی از دلایل مهم نابسامانی وضعیت پسماند ها عدم نگرش جامع به این مسئله می باشد.امروزه مسئله جمع آوری حمل و دفع زباله ها در دنیا بصورت مدیریت پسماندها مطرح گردیده که از عناصر اصلی تولید ، نگهداری موقت ، جمع آوری حمل و نقل ، دفع و بازیافت تشکیل یافته است و لازم است برای کلیه عناصر برنامه وجود داشته باشد چرا که هر یک از این عناصر متاثر از یکدیگر بوده و پرداختن به یک یا چند عنصر بدون داشتن برنامه برای سایر عوامل سودی نخواهد داشت .

تعریف پسماند( زباله ها)
شما احتمالاً بسیاری از وسايل ولوازمي که کهنه شده و یاشکسته شده اند ودیگر نیازی به آن ها ندارید را دور می اندازید. اما پسماند های ماتنهاجز کوچکی از خروارها پسماندهایي هستند که همه ساله در سراسر جهان به دور ریخته می شوند. استفاده دوباره از پسماند ها موجب کاهش استفاده از منابع طبیعی می شود. زیرا روزی خواهد آمدکه ذخیره منابع طبیعی به اتمام برسد. بازیافت موجب کاهش آلودگی حاصل از دستگاه های زباله سوز, زباله دانی ها و معادن می گردد در ضمن پسماند کمتری دفن وياسوزانده شده و همینطور مواد خام کمتری از دل خاک بیرون کشیده می شود.این روش به زیبایی شهرها و اطراف آنها کمک می کند.
انواع پسماند ها
بسیاری ازپسماندها مربوط به کارگاه های ساختمانی, مزارع , کارخانه ها و معادن است که بعضی از آنها بسیار مضر می باشند وباید از محیط زیست دور نگه داشته شوند.
بسیاری از لوازم غيرمفيدو بی فایده, پسماند هایی هستند که به داخل كسيل ها، رودخانه ها، جويهاي آب، انهار و یا روی زمین ریخته می شوند. همه روزه کشتی ها صد ها تن پسماند شامل تور های کهنه ماهیگیری وپسماند های پلاستیکی را به صورت غیر قانونی به دریا می ریزند.
باطری های کهنه ماشین ها دارای اسیدهای خطرناکی هستندکه می توانند نشت کنند .این باطری هارامیتوان مجددا بازیافت کرد.
سوزاندن و یا دفن تایرهای کهنه بسیار دشواراست از این رو دانشمندان سعی می کنند تا راهی برای باز یافت مجددآنها پیدا کنند. ازظروف پلاستیکی مخصوصاً نوع « فشرده » که از انواع مختلف پلاستیک و از چند لایه ساخته شده اند و به طور وحشتناکی غیرقابل تجزیه هستند، پرهیزکنید.
   دفع : كليه روشهاي ازبين بردن يا كاهش خطرات ناشي از پسماندها از قبيل بازيافت، دفن بهداشتي، زباله سوزي(1)
   پردازش:   كليه فرآيندهاي مكانيكي، شيميايي ، بيولوژيكي كه منجر به تسهيل در عمليات دفع گردد.
     زباله ومواد درحال فساد وتجزيه محل مناسبي براي جلب وتخم ريزي مگسهاست رشد تخم ولارو مگسها در توده زباله به ميزان مواد غذايي ودرجه حرارت زباله بستگي دارد . درشرايط ودرجه حرارت مناسب 7 الي8 روز زمان جهت رشد تخم تا مرحله مگس بالغ لازم است بنابراين لازم است مدت ماندن زباله در مرحله جمع آوري وحمل ونقل كمتراز اين مدت باشد . دفع غيربهداشتي زباله موجب افزايش حشرات ودرنتيجه انتقال وانتشاربيماريهاي مختلف ميشود.حشراتي نظير مگس ،سوسك و پشه خاكي به سرعت جلب مواد زايد شده ودر آن تكثيروپرورش مي يابند.
وجود غذاي كافي در لابه لاي زباله ها زمينه را براي رشد وتكثير بيش از حد حشرات و جانوران موذي مانند مگس، سوسك، موش وگربه وسگهاي ولگرد مهيا مي كند. استفاده از ظروف درب دار جهت نگهداري و جمع آوري زباله در منزل و هنگام انتقال ونيز بهداشتي نمودن محل دفع زباله ميتواند حدود 90% از توليد مگس جلوگيري نمايد. خطرات ناشي از مگس بركسي پوشيده نيست مگس اصولاً در مكانهاي آلوده و توده زباله زندگي ميكند ودرقسمتهاي مرطوب تخم ريزي كرده واز مواد فاسد تغذيه مي نمايد بيش از يكصد نوع عامل بيماريزا از بدن مگس خانگي جداشده است. مگسها با نشستن بر روي زباله، مدفوع وكثافات، ميكروبهاي مختلف را بوسيله موهاي چسبنده و مژكهاي فراوان خود جذب واز طريق تماس مستقيم با بدن انسان ويا مواد غذايي مورد مصرف انسان آنها را منتقل مي كنند كه موجب بروز انواع بيماريها درانسان ميشود. مگسها از طريق تماس موههاي بدن با مدفوع ، استفراغ وهمچنين توسط ضمائم دهاني خود با ظروف غذا و مواد غذايي باعث انتقال مكانيكي عوامل بيماريزا به انسان ميشود. انتقال عوامل بيماريزايبيماريهاي نظير فلج اطفال، تراخم، انواع هپاتيت بيماريزا، حصبه، وبا، شبه حصبه، سياه زخم، اسهال آميبي و.... گزارش شده است. بسياري از امراض مثل اسهالهاي آميبي وباسيلي، سل، جزام و طاعون بوسيله مگس شايع ميشود.
بيش از100نوع عامل بيماريزا ازبدن مگس جداشده است.جمع آوري ودفن بهداشتي مواد زايد جامد مناسب ترين ورضايت بخش ترين راه جلوگيري از پرورش مگس است وتا 90% دركاهش اين حشره مؤثراست.

نكات مهم واساسي مديريت جمع آوري ودفع زباله:
1)    فرهنگ سازي وارج نهادن به شغل رفتگري
2)    توليدزباله كمتر
3)    بهينه سازي تكنولوژي جمع آوري وحمل ونقل
(1) سوزاندن زباله بدليل آلاينده بودن آن توسط وزارت بهداشت توصيه نميشود
4)    بهينه سازي تكنولوژي دفع زباله اعم ازدفن، كودسازي، سوزاندن وسايرروشها.
5)    توجه خاص به امربازيافت زباله بويژه جداسازي ازمبداء توليدبه عنوان يك اصل كلي
6)    آموزش بهداشت وبالابردن سطح آگاهي مردم،مسؤلان ودست اندركاران اين رشته.
7)    كنترل فضولات روستائي درارتباط با تهيه كود وتوليد انرژي درجوامع مختلف با توجه به ضوابط بهداشتي آن.
8)    برنامه ريزي ويژه درزمينه جمع آوري ودفع موادزائد صنعتي بويژه زباله هاي سمي وخطرناك.

کاربرد پسماند ها
کمپوست : تهيه كوداززباله هاي خانگي وفضولات حيواني وضايعات كشاورزي درپاكيزگي، بهداشتي كردن وزيباسازي محيط نقش مهمي داردكودي كه ازبازيافت زباله تهيه ميشودكمپوستCompost نام داردكه نوعي كودآلي(غيرشيميايي)است ودرتغذيه گياه نقش مهمي دارد.
بهترین روش برای حذف ضایعات جامد و یا استفاده ازبهینه آن ها تهیه کمپوست است که توسط میکروارگانیسم های مختلف در حضور رطوبت و گرمادر شرایط هوازی صورت می گیرد. با حجم بسیار زیاد پسماندهادر شهرهای بزرگ ، روش کمپوست مقرون به صرفه خواهد بود. در کشورهای مختلف از روش های گازی کردن و پیرولیز جهت تبدیل ضایعات جامد به گاز استفاده شده است. گاز ایجاد شده در ژنراتورها و توربین های بخار نهایتاً به برق تبدیل شده و مورد استفاده قرار گرفته است. پس ماندهای آشپزخانه منبع مناسبی برای تولید بیوگاز هستند. بیوگاز حاصل می تواند جایگزین سوخت های فسیلی آشپزخانه گردد.

گازهای حاصل ازپسماند
بعضی از موادی که طی فرآیند تجزیه بدست می آیند،گازها هستند. مقادیر زیادی از فضولات خانگی در چاله های بزرگ زباله در اطراف شهرهاریخته می شوند. وقتی زباله ها تجزیه می گردد، گازهای مختلفی از آن بدست می آید. اصلی ترین گازهایی که از زباله های پوسیده بدست می آید شامل، دی اکسید کربن،هیدروژن، متان، نیتروژن و اکسیژن می باشند .
با گذشت زمان مقدار هریک از این گازها که اززباله حاصل می شوند تغییر می کند. به عنوان مثال، با سپری شدن حدود 6 ماه، دو گازاکسیژن و نیتروژن حاصل می شوند و بعد از گذشت 5 سال، زباله ها بیشتر گاز دی اکسیدکربن و متان حاصل می کنند. گازمتان رامی توان جمع آوری و به عنوان یک سوخت استفاده کرد .
گازمتان برای کارگران معدن خطر زیادی دارد. وقتی آنها سطح سنگ ها را با مته سوراخ می کنند، گاهی به ذخایر متان برخورد می کنند. گاز خیلی سریع خارج می شود و اگر هوا وجود داشته باشد، یا از کلیدهای برق و یا در اثر برخوردپوتین معدنچی ها با سنگ ها، جرقه ای تولید شود، باعث انفجار شدیدی می گردد.
بیوگاز
تمام اجساد حیوانات و گیاهان پوسیده می شود. به عنوان مثال در مناطق باتلاقی گیاهان خشک شده در آب می افتند و همانطور که رفته رفته می پوسند، از خود گازی متصاعد می کنند. دانشمندان این گاز را بیوگاز نامیده اند. بیوگاز از زباله، فاضلاب و کود نیز بوجود می آید.
تولید بیوگاز
بیوگاز در کشورهایی که سوخت در آنجا کمیاب وبسیار گران است، با اهمیت می باشد. دهکده ای کوچک می تواند با استفاده از زباله وفاضلاب خود، بیوگاز تولید کند. مردم می توانند فضولات حیوانات مزرعه را جمع کرده وآن ها را در مخزنی بریزند.
بعضی از فضولات به مایع تبدیل می شود و چندی نمی گذردکه مایع از خود متان را متصاعد می کند که در مخزن ذخیره ای با سرپوش قابل حرکت،نگهداری می شود. این گاز می تواند در منازل برای آشپزی و بخاری و یا به عنوان سوخت برای تقویت یک موتور یا یک ژنراتور الکتریکی مورد استفاده قرارگیرد


متان با ارزش
بیوگاز منبع با ارزشی از انرژی است که اغلب به هدر می رود. هنگامی که مواد می پوسند بیوگاز با دی اکسید کربن ترکیب شده و گازی به نام متان را تشکیل می دهد. مقدار زیاد متان خطرناک می باشد. جرقه کوچکی نزدیک این گاز می تواند باعث انفجاری شود. اما اگر متان با ایمنی کامل جمع شده و به درستی ذخیره گردد، می تواند منبع مهمی از انرژی باشد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

موضوعات مرتبط: محیط زیست و آب و فاضلاب,لجن,مدیریت لجن

برچسب‌ها: مدیریت پسماندهاي شهری , پسماند شهری , پسماند

ادامه مطلب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

درحال مشاهده: مدیریت پسماندهاي شهری

مدیریت پسماندهاي شهری

لیست مطالب

آرشیو موضوعی

برچسب ها

صفحات مهم

لینک دوستان

پیوندها

نویسندگان

آخرین مطالب

آرشیو