مرجع تخصصی آب و فاضلاب

اكسيژن مورد نياز بيوشيميايي معمولا به عنوان اكسيژن مورد نياز باكتري ها براي تثبيت مواد آلي قابل تجزيه تحت شرايط هوازي تعريف مي شود.اصطلاح قابل تجزيه را ممكن است به اين صورت تفسير نمود كه مواد آلي به عنوان غذا براي باكتري ها استفاده مي گردد و از اكسيداسيون اين مواد انرژي حاصل مي شود.

آزمايش BOD به ميزان وسيع جهت تعيين قدرت آلودگي فاضلاب هاي خانگي و صنعتي بر حسب اكسيژن مورد نياز آنها در صورت تخليه به بستر هاي آبي طبيعي كه در آنها شرايط هوازي حاكم است به كار مي رود.اين آزمايش يكي از مهمترين ابزار كنترل آلودگي جريان هاي آبي است. اين آزمايش در تدوين آيين نامه ها نيز مطالعات طراحي براي ارزيابي ظزفيت پالايش بسترهاي آبي دريافت كننده فاضلاب بيشترين اهميت را دارا مي باشد.آزمايش BOD اساسا يك روش زيست آزموني است كه شامل اندازه گيري اكسيژن مصرف شده به وسيله موجودات زنده در هنگام استفاده از مواد آلي موجود در فاضلاب و تحت شرايطي كاملا مشابه شرايط طبيعي مي باشد. براي اين كه آزمايش به صورت كمي انجام شود نمونه ها را بايد از تماس با هوا محافظت نمود و تا وقتي كه اكسيژن محلول در حال كاهش است نبايد هوادهي مجدد صورت گيرد. علاوه بر اين از آنجا كه انحلال پذيري اكسيژن در آب محدود است  فاضلاب هاي قوي را بايد تا حد مورد نياز رقيق نمود و مطمئن شد كه در تمام طول مدت آزمايش اكسيژن محلول در حد فوق در تمام نمونه ها وجود داشته باشداز آنجا كه اين آزمايش يك روش زيست آزموني  مي باشد بسيار مهم است كه شرايط زيست محيطي براي موجودات زنده مناسب باشد تا بتوانند در تمام مدت به طور طبيعي فعاليت نمايند اين شرايط  شامل :عدم وجود مواد سمي  وجود مواد غذايي كمكي مورد نياز رشد باكتري ها مانند ازت و فسفر و بعضي عناصر كمياب مي باشد . تجزيه و تغيير شكل بيولوژيكي مواد آلي تحت شرايط طبيعي به وسيله گروههاي مختلف ارگانيسم ها انجام مي شود كه اكسيداسيون را تا حد كامل آن يعني تقريبا تبديل تمام مواد به co₂ وH₂o انجام مي دهند بنابراين مهم است كه گروه هاي مختلف ار گانيسم ها كه معمولا آنها را بذر مي نامند در محيط آز مايش وجود داشته باشند.

واكنش هاي اكسيد كننده موجود در آزمايش BOD را هم مي توان بر حسب مواد آلي و هم بر حسب مقدار اكسيژن مصرف شده براي اكسيداسيون اين مواد بيان و تفسير نمود.اين امر در تعيين سرعت واكنش BOD بسيار اساسي است.واكنش هاي اكسيد كننده موجود در آزمايش BOD حاصل فعاليت بيولوژيكي است و سرعتي كه واكنش در ان پيشرفت مي كند، تا حد زيادي  تابع تعداد موجودات زنده و درجه حرارت مي باشد. تاثيرات درجه حرارت را مي توان با انجام آزمايش در 20 درجه سانتي گراد ثابت نگه داشت كه اين دما كم و بيش حد متوسط در جه حرارت آب هاي طبيعي مي باشد. ارگانيسم هاي حاكم تثبيت كننده مواد آلي در آب هاي طبيعي اغلب داراي منشا خاكي مي باشند. سرعت فرايند سوخت و ساز اين موجودات در دماي 20 درجه سانتي گراد و تحت شرايط آزمايش به نحوي است كه زمان بايد بر حسب روز بيان شود. از نظر تئوري براي اكسيداسيون بيولوژيكي كامل مواد آلي به زمان نا محدود نياز است اما براي اهداف عملي مي توان تصور نمود كه واكنش در مدت 20 روز كامل خواهد بود. ولي به هر حال در اكثر موارد 20 روز زماني بسيار طولاني براي كسب نتايج مي باشد. بر اساس تجربه مشخص شده است كه درصد بالايي از كل BOD در 5 روز اول اعمال مي شود در نتيجه آزمايش بر اساس 5روز دوره كشت انجام مي شود پس بايد به خاطر داشت كه مقادير BOD 5 روزه فقط بخشي از كل BOD را مشخص مي كند. درصد دقيق اكسيژن مصرفي به خصوصيات بذر و كيفيت مواد آلي بستگي داشته و مي توان ميزان دقيق آن را فقط با آزمايش و تجربه به دست آورد.

در مورد فاضلاب هاي خانگي و اكثر فاضلاب هاي صنعتي مشخص شده است كه BOD₅ روزه حدود 80-70 درصد BOD كل مي باشد. زمان 5 روز و دمای 20 درجه توسط انگلیسی ها ابداع شد تا حداکثر اکسیژن مورد نیاز در طول مسیر یک جریان تا اقیانوس را در ماهای تابستان در نظر گرفته باشد. البته امروزه به عنوان استاندارد در تمام دنیا  مورد استفاده قرار می گیرد،اين ميزان تقريبا درصد بالايي از BOD كل است و درنتيجه مي توان آن را براي بسياري از موارد به كار برد .

روش اندازه گيري BOD

آزمايش BOD بر اساس تعيين مقدار اكسيژن محلول انجام مي شود در نتيجه دقت و صحت نتايج به مقدار  زيادي تحت تاثير مراقبت هاي به عمل آمده در زمان آزمايش قرار مي گيرد هر چند ميزان اكسيژن مورد نياز بيوشيميايي را مي توان در يك سري نمونه به طور مستقيم اندازه گيري نمود اما به طور كلي روش رقيق سازي مورد نيا ز است.

روش مستقيم

در نمونه هاي كه BOD₅ روزه آنها از mg/l7 تجاوز نمي نمايد رقيق سازي لازم نيست اين نمونه ها هوادهي مي شوندتا مقدار اكسيژن محلول در شروع آزمايش تقريبا به نزديك سطح اشباع برسد.آب بسياري از رودخانه ها در اين گروه قرار مي گيرد.روش معمول به اين صورت است درجه حرارت نمونه را در 20 درجه سانتي گراد تنظيم كرده و با تزريق هوا آن را هوادهي مي نمايند تا گازهاي محلول موجود در نمونه تا حد اشباع افزايش و يا كاهش داده شود. دو يا تعداد بيشتري شيشه مخصوص آزمايش BODرا از نمونه پر كرده و بلافاصله اكسيژن محلول حداقل يكي از آنها را اندازه گيري كرده و بقيه به مدت 5 روز در در جه حرارت 20 درجه سانتي گراد در دستگاه اينكوباتور قرار داده مي شوند. پس از 5 روز مقدار اكسيژن محلول باقي مانده در نمونه هاي كشت شده را اندازه گيري نموده و BOD پنج روزه با كم كردن نتايج پايان 5 روزه از نتايج روز اول محاسبه مي شود.اندازه گيري BOD با روش مستقيم شامل هيچ گونه تغيير و اصلاحي در نمونه نمي باشد و درنتيجه شرايط آزمايش بايد كاملا مشابه شرايط موجود در محيط زيست باشد متاسفانه اكثرا BODنمونه ها در محدوده اكسيژن محلول موجود در اين آزمايش قرار نمي گيرد.

روش رقيق سازي

اندازه گيري BOD با روش رقيق سازي بر اين اصل استوار است كه سرعت تغيير شكل بيوشيميايي مواد آلي به طور مستقيم متناسب است با مقدار مواد اكسيد نشده موجود در آن زمان مي باشد.بر اساس اين اصل سرعت مصرف اكسيژن در فاضلاب رقيق شده متناسب با درصد فاضلاب موجود در نمونه رقيق شده مي باشد. با اين فرض كه تمام متغيرهاي ديگر مساوي مي باشند . به عنوان مثال در نمونه اي كه 10 درصد رقيق شده  است اكسيژن يا يك دهم سرعت نمونه اي كه رقيق نشده است مصرف مي شود چون  پايه و اساس توسعه رياضي واكنش BOD استفاده از تجربه بوده است لذا اصل بيان شده فوق كاملا معتبر است.

در هر عمل زيست آزموني كنترل تمام عوامل و متغير هاي زيست  محيطي و غذايي به نحوي كه با آزمايش مورد دلخواه تداخل ننمايند ، داراي اهميت فراواني است. در آزمايش BOD اين كنترل به نحوي بايد باشد كه هر چيزي بر سرعت اكسيداسيون بيولوژيكي مواد آلي تاثير مي گذارد تحت مراقبت شديد قرار مي گيرد . عوامل مهمي كه بايئ كنترل شود عبارتند از 1-عدم وجود هر گونه ماده سمي 2- PH و شرايط اسمزي مطلوب 3- وجود مواد غذايي كمكي 4- در جه حرارت استاندارد 5- حضور تعدا كافي از ارگانيسم هاي مختلف با منشا خاكي.

فاضلاب هاي مختلف مورد آزمايش BOD قرار مي گيرند كه از فاضلاب هاي صنعتي كه احتمالا فاقد هر گونه ميكرو ارگانيسم هستند تا فاضلاب هاي خانگي داراري مقادير فراواني ميكروارگانيسم مي باشد متغير خواهند بود. بسياري از فاضلاب هاي صنعتي داراي BODبالايي مي باشند كه جهت حفظ شرايط لازم ناشي از محدوديت انحلال اكسيژن بايد تا حد زيادي رقيق سازي انجام شود. فاضلاب هاي خانگي داراي مقادير فراواني مواد غذايي ضروري نظير ازت و فسفر مي باشند ولي بسياري از فاضلاب هاي صنعتي فاقد هر دو و يا يكي از اين عناصر مي باشند. به دليل اين محدوديت ها آب رقيق سازي مورد استفاده در آزمايش BOD بايد تمام محدوديت هاي ايجاد شده به وسيله نمونه را جبران نمايد. از آنجا كه اين محدوديت ها هميشه شناخته شده نيستند براي اطمينان بايد در آماده سازي آب رقيق سازي تمام احتمالات در نظر گرفته شود. البته هنگام آزمايش فاضلاب خانگي اين امر ممكن است لازم نبوده و حتي نا مطلوب نيز باشد.

مباني هيدروليكي شبكه جمع آوري فاضلاب - دوشنبه نهم مرداد 1391
هفته صرفه جویی در مصرف آب - جمعه دوم تیر 1391
توضیح و نکات پارامترهای بیولوژیکی کیفیت آب - دوشنبه بیست و دوم خرداد 1391
توضیح و نکات پارامترهای شیمیایی کیفیت آب - پنجشنبه هجدهم خرداد 1391
توضیح و نکات پارامترهای فیزیکی کیفیت آب - دوشنبه بیست و پنجم اردیبهشت 1391
تعیین دبی وطراحی شبکه فاضلاب به صورت مجزا - جمعه پانزدهم اردیبهشت 1391
جمع آوري و دفع آبهاي سطحي از طريق كانالهاي روباز - پنجشنبه چهاردهم اردیبهشت 1391
افتتاح مجهز ترین تصفيه‌خانه فاضلاب خاورميانه در ساری - چهارشنبه ششم اردیبهشت 1391
بررسی روشهای جمع آوری فاضلاب - دوشنبه بیست و هشتم فروردین 1391
استخر های تثبیت فاصلاب - شنبه نوزدهم فروردین 1391
نكاتی چند در اجرای پل های بتن مسلح - پنجشنبه دهم فروردین 1391
مراحل مختلف خدمات مهندسي طرح هاي شبكه جمع آوري فاضلاب - چهارشنبه نهم فروردین 1391
جانمايي سيستم Layout of the system - چهارشنبه نهم فروردین 1391
تونل كني Tunneling - چهارشنبه نهم فروردین 1391
طراحي شبكه فاضلاب سطحي Design of storm sewer system - چهارشنبه نهم فروردین 1391
طراحي شبكه فاضلاب بهداشتي Design of a sanitary system - چهارشنبه نهم فروردین 1391
ظرفیت رزین - چهارشنبه نهم فروردین 1391
پاسداشت روز جهانی آب - سه شنبه یکم فروردین 1391
ده دانستنی درمورد آب - دوشنبه بیست و نهم اسفند 1390
عید نوروز - دوشنبه بیست و نهم اسفند 1390
تصفیه بیولوژیکی به روش لاگونهای هوادهی (Aerated Lagoons) - چهارشنبه بیست و چهارم اسفند 1390
واحداندازه گیری جریان ( Folw Measurement ) - سه شنبه شانزدهم اسفند 1390
فرآيند انعقاد و لخته سازی - پنجشنبه یازدهم اسفند 1390
نحوه ارائه گزارش فاز صفر یا گزارش مطالعات شناسایی - چهارشنبه سوم اسفند 1390
استانداردهای تصفیه فاضلاب در خلیج فارس و دریای عمان ابلاغ می‌شود - چهارشنبه بیست و ششم بهمن 1390
حذف بیولوژیکی نیتروژن - سه شنبه بیست و پنجم بهمن 1390
خوردگی در لوله ها و تاسیسات آب - شنبه بیست و دوم بهمن 1390
نیتریفیکاسیون - شنبه بیست و دوم بهمن 1390
جنبه هاي راديولوژيکی آب - سه شنبه هجدهم بهمن 1390
کنترل بو در تصفیه بی هوازی - سه شنبه هجدهم بهمن 1390
انواع روغن و گريس در آب - سه شنبه هجدهم بهمن 1390
تامين آب آشاميدني سالم - سه شنبه هجدهم بهمن 1390
مواد میکروب زدایی استخرها، خطر بروز آسم و سرطان را تشدید می کنند - سه شنبه هجدهم بهمن 1390
سيستم های كنترل و اندازه گیری در تصفیه خانه - دوشنبه هفدهم بهمن 1390
آبخيزداری چيست؟ - یکشنبه شانزدهم بهمن 1390
تصفيه پساب به روش SBR - یکشنبه شانزدهم بهمن 1390
فاز دوم تصفيه خانه شمال اصفهان - شنبه پانزدهم بهمن 1390
فاز اول تصفيه خانه شمال اصفهان - پنجشنبه سیزدهم بهمن 1390
کالیبره کردن روتامتر - یکشنبه نهم بهمن 1390
روش های ضد عفوني آب و فاضلاب - شنبه هشتم بهمن 1390
بررسی برخی عوامل موثر برفاز هیدرولیز در فرآیند تصفیه بی هوازی - شنبه هشتم بهمن 1390
مدیریت فاضلاب های بیمارستانی : ضرورت ها و تنگناها - پنجشنبه ششم بهمن 1390
کدورت و اندازه گیری آن - پنجشنبه ششم بهمن 1390
انواع سد ها - پنجشنبه ششم بهمن 1390
کارگاه بین المللی آموزشی وهمایش تخصصی نمک زدایی آب های شور،لب شورو تصفیه پساب - پنجشنبه ششم بهمن 1390
بیوگاز محصول راکتور بی هوازی فرآیند های تصفیه فاضلاب - دوشنبه سوم بهمن 1390
استفاده از فتوكاتاليست ها براي حفظ محيط زيست - دوشنبه سوم بهمن 1390
ساختمان هاي تصفيه خانه آب و محوطه سازی پتروشيمي فجر - دوشنبه سوم بهمن 1390
کارگاه های حرفه ای و دوره های آموزشی سامانه های تصفیه بیولوژیکی فاضلاب - دوشنبه سوم بهمن 1390
آلودگی آب به وسیله صنایع وابسته به نفت - شنبه یکم بهمن 1390

مرجع تخصصی آب و فاضلاب