سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
استفاده از فتوكاتاليست ها براي حفظ محيط زيست
۱۳۹۰/۱۱/۰۳
19:54
|
استفاده از فتوكاتاليست ها براي حفظ محيط زيست
امروزه سلامتي بشر و محيط زيست در معرض خطر انواع مختلفي از آلاينده ها قرار دارد. با پيشرفت تكنولوژي در زندگي روزمره با مواد سمي ناشي از اگزوز ماشين ها، فرمالدهيد، بنزن، انواع قارچ ها و مانند آن روبرو هستيم. آمار و ارقام نشان مي دهد كه تنها در چين سالانه بالاي صدهزار نفر به دليل آلودگي مكانهاي سرپوشيده جان خود را از دست مي دهند. بررسي200 اتومبيل جديد نشان داد كه90 درصد اين محصولات داراي گازهاي خروجي بسيار سمي و مرگبار هستند. بنابراين پيدا كردن راهكاري براي پالايش محيط زيست، هدفي است كه بسياري از دانشمندان در سراسر جهان براي رسيدن به آن تلاش مي كنند.
در اين ميان، تكنولوژي جديدي با عنوان فتوكاتاليست (Photocatalyst) مورد توجه بسياري قرار گرفته است. واژه فتوكاتاليست در اصل به معني شتاب بخشيدن به يك واكنش فوتوني توسط كاتاليست است. به طور
دقيق تر، كاتاليست در شرايط تهييج شده يا عادي خود از طريق ميان كنش با مواد واكنشگر يا محصولات اوليه، واكنش فوتوني را تسريع خواهد كرد. كاتاليستها انواع مختلف دارند. بهترين راه براي تميز كردن آبهاي آلوده استفاده از كاتاليستي است كه براي تعداد زيادي از آلاينده ها كاربرد داشته باشد. در چنين شرايطي اكسيدهاي فلزي مثل ZnO، Wo3 و TiO2 بهترين گزينه هستند و مطالعات نشان داده كه در اين ميان اكسيد تيتانيم نسبت به بقيه برتري دارد.
در سال1972 هنگاميكه پروفسور فوجي شيما و دانشجويش هوندا مشغول انجام آزمايش بودند به پديده عجيبي برخوردند. آنها مشاهده كردند كه به هنگام قرار دادن الكترودهايي از جنس TiO2 و Pt در آب، مداري تشكيل مي شود كه بدون اعمال جريان الكتريسيته از بيرون، و تنها در معرض نور مي تواند آب را به اكسيژن و نيتروژن تجزيه كند. به دنبال اين پديده هوندا كشف كرد كه TiO2 خاصيت اكسيدكنندگي قوي دارد. بنابراين مطالعات خود را بر روي اثر اين ماده ارزشمند در پديده هاي زيست محيطي مانند
استريليزه كردن، گندزدايي و حذف آلودگي ها معطوف كرد. محصولات جديد اين فناوري داراي اثرت ضد باكتريايي است و بنابراين يكي از پيشرفته ترين ابزار براي ضد عفوني كردن فضاها و يكي از شاخه هاي اصلي مورد مطالعه در صنعت مواد است.
هم اكنون بيش از5 سال است كه توليد تجاري فتوكاتاليست ها در اروپا، امريكا، ژاپن و كره انجام مي شود. بخصوص در ژاپن از اين پديده در صنايع مختلف استفاده مي شود. آمار بازار تجارت ژاپن نشان مي دهد، پس از ظهور اولين يافته ها مربوط به خاصيت فتوكاتاليستي TiO2 در سال1970، تا سال1990 فتوكاتاليستها جنبه يك كالاي تجاري را به خود گرفتند. از فروش آزمايشي اين محصول0/2 ميليارد ين در سال1997، 1/2 ميليارد ين در سال1998، 4 ميليارد ين در سال1999 و بالغ بر100 ميليارد ين در سال2001 حاصل شد. اين آمار نمايانگر رشد چشمگير تقاضاي اين محصول در بازار جهاني است. پيش بيني مي شود كه تا سالهاي آينده در ژاپن اين رقم بين100 تا500 ميليارد ين افزايش يابد.
خاصيت فتوكاتاليستي TiO2
امروزه فتوكاتاليستهاي نانومتري از ذرات TiO2 با اندازه دانه 20nm ساخته مي شود. پس از جذب UV اشعه خورشيدي توسط اين ذرات، الكترونهاي آنها توسط انرژي UV به تحرك در آمده و از مدار خود خارج مي شوند، كه نتيجه آن بر جاي گذاشتن حفراتي است كه قابليت اكسيدكنندگي بسيار بالايي دارند. در عين حال الكترون ها كه خاصيت احيايي قوي دارند، پس از تماس با H2O و O2 هوا مطابق واكنش زير راديكالهاي آزاد اكسيژني و هيدروكسيدي ايجاد مي كنند. اين راديكالهاي آزاد خاصيت اكسيدكنندگي بالايي داشته و قادر خواهند بود كه مواد آلاينده، دود و باكتريهاي مضر را به مواد بي ضرري مانند H2O و Co2 تجزيه كنند.
سري واكنشهاي زير براي خط سير فتوكاتاليستي در محيط آبي ارايه شده است.
در نتيجه، راديكال هاي تشكيل شده در نقش يك اكسيد كننده قوي با تركيبات آلي واكنش مي دهند.
كاربردهاي فتوكاتاليستي TiO2
محققان از اكسيداسيون فتوكاتاليستي براي شكستن و از بين بردن بسياري از آلاينده هاي ارگانيك (آلي) و تبديل آنها به Co2 و آب استفاده
مي كنند. اين روش براي تصفيه آب آشاميدني، از بين بردن باكتريها و ويروسها و جدا كردن فلزات از جريان فاضلابها بكار مي رود.
در مورد تصفيه آب، تحقيقات نشان داد كه هيدروكربنهاي آليفاتيك كلردار با استفاده از اين روش كلرزدايي شده و به Co2 و H2O شكسته
مي شوند. علاوه براين بسياري از آروماتيك ها كه در برابر واكنشهاي اكسيداسيوني معمولي مقاوم هستند به راحتي از بين مي روند. مواد شيميايي ديگري كه به اين روش از آبهاي آلوده جدا مي شوند، عبارتند از:
نحوه عملكرد فتوكاتاليستيTiO2 در تصفيه آب و هواي آلوده
در روش تصفيه فتوكاتاليستي آب هاي آلوده،TiO2 بصورت پودر به آب اضافه مي شود و يا آنكه برروي يك زمينه پوشش داده شده و آب از روي آن عبور داده مي شود. در حالت اول به يك سيستم بازيابي نياز خواهد بود تا كاتاليست دوباره قابل استفاده شود. تحقيقات نشان مي دهد كه فتوكاتاليست اكسيد تيتانيوم نه تنها آلودگي هاي ذكر شده، بلكه تركيبات رنگي و بدبو را نيز از بين مي برد.
تصفيه هواي آلوده، اغلب موثرتر از آبهاي آلوده است. زيرا سينتيك فاز گازي اين امكان را مي دهد كه واكنشها سريعتر از فاز مايع رخ دهد. در فرآيند تصفيه هوا، TiO2 بايد بر روي سطحي به صورت معلق قرار گيرد، تا جريان گاز از روي آن عبور كرده و واكنش انجام شود. اين سطح معمولاً به صورت ماتريسي با مساحت سطح بالا است كه در معرض تابش اشعه UV قرار دارد.
يكي از كاربرهاي اخير فتوكاتاليست TiO2، اكسيداسيون تري كلرومتان (CHCI3) است. تري كلرومتان يكي از تركيبات سرطان زاي كلروفرم است كه از انحلال مواد آلي در حين فرايند سنتي كلرينه كردن آب بوجود مي آيد. اين فرايند تصفيه فتوكاتاليستي در جريان تحقيقي كه در دانشگاه نورث كارولينا انجام شد بسيار مفيد نشان داده شده است. در اين تحقيق مشخص شد حضور همزمان تابش نور و TiO2 ، باعث توليد يون كلر و ناپديد شدن كلروفرم مي شود. معادله عمومي شكستن كلروفرم بصورت زيرارايه مي شود.
اكسيژن مورد نياز اين واكنش از طريق هوا دهي داخل آب آلوده تأمين مي شود. در اين واكنش يون كلر توليد شده با هيدروژن تركيب ايمن تر HCL را تشكيل مي دهد. نتايج نشان مي دهد استفاده همزمان هر دو فرآيند هوا دهي و فتوكاتاليستي نتايج بسيار رضايت بخشي از حذف تري كلرومتان را در بر دارد.
از ديگر كاربردهاي اكسيد تيتان، استفاده از خاصيت آب دوستي (Hydrophilicity) آن به هنگام تابش UV است. سطح TiO2 در معرض اشعه UV آبدوست مي شود، كه اين خاصيت از مه گرفتگي به عنوان مثال شيشه و آينه ها جلوگيري مي كند. هنگاميكه هواي مرطوب در تماس با آينه يا شيشه قرار مي گيرد، قطرات كوچك آب تشكيل مي شود، و شئ مه گرفته مي شود، اما در شيشه ها و آينه هايي كه با TiO2 پوشش داده شده اند آب يك لايه پيوسته و مسطح را تشكيل مي دهد كه به دنبال آن مه گرفتگي وجود نخواهد داشت. علاوه براين كثيفي روي سطح به آساني با آب از بين مي رود، كه اين خاصيت »خود پيرايي« (self- cleaning) ناميده مي شود. از اين خاصيت براي تميز نگهداشتن ساختمانها استفاده مي شود، به اين ترتيب كه مواد ساختماني مانند كاشي ها و سنگ هاي نما را قبل از استفاده با اكسيد تيتانيم و مانند آن پوشش دهي مي كنند و به اين ترتيب مواد ياد شده تنها با استفاده از آب به راحتي قابل تميز شدن خواهند بود.
استفاده از نانو تكنولوژي در بهبود خاصيت فتوكاتاليستي TiO2
نانو تكنولوژي تنها به ذرات بسيار كوچك مربوط نيست، بلكه يك دانش انقلابي و هنر دستكاري ماده در مقياس اتمي يا مولكولي است. محققان در حوزه هاي مرتبط با نانو مواد، نيازمند روشهاي پيشرفته ساخت مواد هستند كه از اشتراك فرايندهاي بالا به پايين و پايين به بالا حاصل مي آيد.
زماني كه ماده به اندازه 1-100nm كوچك شود، بسياري از خواص آن تغيير كرده و خواص منحصر به فردي كه از هر دو حالت ماكرو و تك اتم متفاوت است، پيدا مي كند. دليل اين امر، اثرات كوانتومي، محدوديت
منطقه اي ماده، و تأثيرات فصل مشترك است. هدف نهايي تكنولوژي نانو توليد محصولاتي با كاربري ويژه و خواص فيزيكي و شيميايي جديد است. به عنوان مثال دست يابي به استحكامي10 برابر بيشتر از آهن، بسيار آسان خواهد شد، تمامي اطلاعات يك كتابخانه در يك تراشه (chip) به اندازه حبه قند قابل جمع آوري، و تومور هايي به اندازه چندين سلول قابل شناسايي خواهد بود.
امروزه سلامتي بشر و محيط زيست در معرض خطر انواع مختلفي از آلاينده ها قرار دارد. با پيشرفت تكنولوژي در زندگي روزمره با مواد سمي ناشي از اگزوز ماشين ها، فرمالدهيد، بنزن، انواع قارچ ها و مانند آن روبرو هستيم. آمار و ارقام نشان مي دهد كه تنها در چين سالانه بالاي صدهزار نفر به دليل آلودگي مكانهاي سرپوشيده جان خود را از دست مي دهند. بررسي200 اتومبيل جديد نشان داد كه90 درصد اين محصولات داراي گازهاي خروجي بسيار سمي و مرگبار هستند. بنابراين پيدا كردن راهكاري براي پالايش محيط زيست، هدفي است كه بسياري از دانشمندان در سراسر جهان براي رسيدن به آن تلاش مي كنند.
در اين ميان، تكنولوژي جديدي با عنوان فتوكاتاليست (Photocatalyst) مورد توجه بسياري قرار گرفته است. واژه فتوكاتاليست در اصل به معني شتاب بخشيدن به يك واكنش فوتوني توسط كاتاليست است. به طور
دقيق تر، كاتاليست در شرايط تهييج شده يا عادي خود از طريق ميان كنش با مواد واكنشگر يا محصولات اوليه، واكنش فوتوني را تسريع خواهد كرد. كاتاليستها انواع مختلف دارند. بهترين راه براي تميز كردن آبهاي آلوده استفاده از كاتاليستي است كه براي تعداد زيادي از آلاينده ها كاربرد داشته باشد. در چنين شرايطي اكسيدهاي فلزي مثل ZnO، Wo3 و TiO2 بهترين گزينه هستند و مطالعات نشان داده كه در اين ميان اكسيد تيتانيم نسبت به بقيه برتري دارد.
در سال1972 هنگاميكه پروفسور فوجي شيما و دانشجويش هوندا مشغول انجام آزمايش بودند به پديده عجيبي برخوردند. آنها مشاهده كردند كه به هنگام قرار دادن الكترودهايي از جنس TiO2 و Pt در آب، مداري تشكيل مي شود كه بدون اعمال جريان الكتريسيته از بيرون، و تنها در معرض نور مي تواند آب را به اكسيژن و نيتروژن تجزيه كند. به دنبال اين پديده هوندا كشف كرد كه TiO2 خاصيت اكسيدكنندگي قوي دارد. بنابراين مطالعات خود را بر روي اثر اين ماده ارزشمند در پديده هاي زيست محيطي مانند
استريليزه كردن، گندزدايي و حذف آلودگي ها معطوف كرد. محصولات جديد اين فناوري داراي اثرت ضد باكتريايي است و بنابراين يكي از پيشرفته ترين ابزار براي ضد عفوني كردن فضاها و يكي از شاخه هاي اصلي مورد مطالعه در صنعت مواد است.
هم اكنون بيش از5 سال است كه توليد تجاري فتوكاتاليست ها در اروپا، امريكا، ژاپن و كره انجام مي شود. بخصوص در ژاپن از اين پديده در صنايع مختلف استفاده مي شود. آمار بازار تجارت ژاپن نشان مي دهد، پس از ظهور اولين يافته ها مربوط به خاصيت فتوكاتاليستي TiO2 در سال1970، تا سال1990 فتوكاتاليستها جنبه يك كالاي تجاري را به خود گرفتند. از فروش آزمايشي اين محصول0/2 ميليارد ين در سال1997، 1/2 ميليارد ين در سال1998، 4 ميليارد ين در سال1999 و بالغ بر100 ميليارد ين در سال2001 حاصل شد. اين آمار نمايانگر رشد چشمگير تقاضاي اين محصول در بازار جهاني است. پيش بيني مي شود كه تا سالهاي آينده در ژاپن اين رقم بين100 تا500 ميليارد ين افزايش يابد.
خاصيت فتوكاتاليستي TiO2
امروزه فتوكاتاليستهاي نانومتري از ذرات TiO2 با اندازه دانه 20nm ساخته مي شود. پس از جذب UV اشعه خورشيدي توسط اين ذرات، الكترونهاي آنها توسط انرژي UV به تحرك در آمده و از مدار خود خارج مي شوند، كه نتيجه آن بر جاي گذاشتن حفراتي است كه قابليت اكسيدكنندگي بسيار بالايي دارند. در عين حال الكترون ها كه خاصيت احيايي قوي دارند، پس از تماس با H2O و O2 هوا مطابق واكنش زير راديكالهاي آزاد اكسيژني و هيدروكسيدي ايجاد مي كنند. اين راديكالهاي آزاد خاصيت اكسيدكنندگي بالايي داشته و قادر خواهند بود كه مواد آلاينده، دود و باكتريهاي مضر را به مواد بي ضرري مانند H2O و Co2 تجزيه كنند.
سري واكنشهاي زير براي خط سير فتوكاتاليستي در محيط آبي ارايه شده است.
در نتيجه، راديكال هاي تشكيل شده در نقش يك اكسيد كننده قوي با تركيبات آلي واكنش مي دهند.
كاربردهاي فتوكاتاليستي TiO2
محققان از اكسيداسيون فتوكاتاليستي براي شكستن و از بين بردن بسياري از آلاينده هاي ارگانيك (آلي) و تبديل آنها به Co2 و آب استفاده
مي كنند. اين روش براي تصفيه آب آشاميدني، از بين بردن باكتريها و ويروسها و جدا كردن فلزات از جريان فاضلابها بكار مي رود.
در مورد تصفيه آب، تحقيقات نشان داد كه هيدروكربنهاي آليفاتيك كلردار با استفاده از اين روش كلرزدايي شده و به Co2 و H2O شكسته
مي شوند. علاوه براين بسياري از آروماتيك ها كه در برابر واكنشهاي اكسيداسيوني معمولي مقاوم هستند به راحتي از بين مي روند. مواد شيميايي ديگري كه به اين روش از آبهاي آلوده جدا مي شوند، عبارتند از:
نحوه عملكرد فتوكاتاليستيTiO2 در تصفيه آب و هواي آلوده
در روش تصفيه فتوكاتاليستي آب هاي آلوده،TiO2 بصورت پودر به آب اضافه مي شود و يا آنكه برروي يك زمينه پوشش داده شده و آب از روي آن عبور داده مي شود. در حالت اول به يك سيستم بازيابي نياز خواهد بود تا كاتاليست دوباره قابل استفاده شود. تحقيقات نشان مي دهد كه فتوكاتاليست اكسيد تيتانيوم نه تنها آلودگي هاي ذكر شده، بلكه تركيبات رنگي و بدبو را نيز از بين مي برد.
تصفيه هواي آلوده، اغلب موثرتر از آبهاي آلوده است. زيرا سينتيك فاز گازي اين امكان را مي دهد كه واكنشها سريعتر از فاز مايع رخ دهد. در فرآيند تصفيه هوا، TiO2 بايد بر روي سطحي به صورت معلق قرار گيرد، تا جريان گاز از روي آن عبور كرده و واكنش انجام شود. اين سطح معمولاً به صورت ماتريسي با مساحت سطح بالا است كه در معرض تابش اشعه UV قرار دارد.
يكي از كاربرهاي اخير فتوكاتاليست TiO2، اكسيداسيون تري كلرومتان (CHCI3) است. تري كلرومتان يكي از تركيبات سرطان زاي كلروفرم است كه از انحلال مواد آلي در حين فرايند سنتي كلرينه كردن آب بوجود مي آيد. اين فرايند تصفيه فتوكاتاليستي در جريان تحقيقي كه در دانشگاه نورث كارولينا انجام شد بسيار مفيد نشان داده شده است. در اين تحقيق مشخص شد حضور همزمان تابش نور و TiO2 ، باعث توليد يون كلر و ناپديد شدن كلروفرم مي شود. معادله عمومي شكستن كلروفرم بصورت زيرارايه مي شود.
اكسيژن مورد نياز اين واكنش از طريق هوا دهي داخل آب آلوده تأمين مي شود. در اين واكنش يون كلر توليد شده با هيدروژن تركيب ايمن تر HCL را تشكيل مي دهد. نتايج نشان مي دهد استفاده همزمان هر دو فرآيند هوا دهي و فتوكاتاليستي نتايج بسيار رضايت بخشي از حذف تري كلرومتان را در بر دارد.
از ديگر كاربردهاي اكسيد تيتان، استفاده از خاصيت آب دوستي (Hydrophilicity) آن به هنگام تابش UV است. سطح TiO2 در معرض اشعه UV آبدوست مي شود، كه اين خاصيت از مه گرفتگي به عنوان مثال شيشه و آينه ها جلوگيري مي كند. هنگاميكه هواي مرطوب در تماس با آينه يا شيشه قرار مي گيرد، قطرات كوچك آب تشكيل مي شود، و شئ مه گرفته مي شود، اما در شيشه ها و آينه هايي كه با TiO2 پوشش داده شده اند آب يك لايه پيوسته و مسطح را تشكيل مي دهد كه به دنبال آن مه گرفتگي وجود نخواهد داشت. علاوه براين كثيفي روي سطح به آساني با آب از بين مي رود، كه اين خاصيت »خود پيرايي« (self- cleaning) ناميده مي شود. از اين خاصيت براي تميز نگهداشتن ساختمانها استفاده مي شود، به اين ترتيب كه مواد ساختماني مانند كاشي ها و سنگ هاي نما را قبل از استفاده با اكسيد تيتانيم و مانند آن پوشش دهي مي كنند و به اين ترتيب مواد ياد شده تنها با استفاده از آب به راحتي قابل تميز شدن خواهند بود.
استفاده از نانو تكنولوژي در بهبود خاصيت فتوكاتاليستي TiO2
نانو تكنولوژي تنها به ذرات بسيار كوچك مربوط نيست، بلكه يك دانش انقلابي و هنر دستكاري ماده در مقياس اتمي يا مولكولي است. محققان در حوزه هاي مرتبط با نانو مواد، نيازمند روشهاي پيشرفته ساخت مواد هستند كه از اشتراك فرايندهاي بالا به پايين و پايين به بالا حاصل مي آيد.
زماني كه ماده به اندازه 1-100nm كوچك شود، بسياري از خواص آن تغيير كرده و خواص منحصر به فردي كه از هر دو حالت ماكرو و تك اتم متفاوت است، پيدا مي كند. دليل اين امر، اثرات كوانتومي، محدوديت
منطقه اي ماده، و تأثيرات فصل مشترك است. هدف نهايي تكنولوژي نانو توليد محصولاتي با كاربري ويژه و خواص فيزيكي و شيميايي جديد است. به عنوان مثال دست يابي به استحكامي10 برابر بيشتر از آهن، بسيار آسان خواهد شد، تمامي اطلاعات يك كتابخانه در يك تراشه (chip) به اندازه حبه قند قابل جمع آوري، و تومور هايي به اندازه چندين سلول قابل شناسايي خواهد بود.
مشخصات فتوكاتاليستي اكسيد تيتانيم نيز به كمك نانو تكنولوژي پيشرفت چشمگيري كرده است. در مقياس نانو، نه تنها مساحت سطح ذرات اكسيد تيتانيم افزايش قابل ملاحظه اي مي يابد، بلكه اثرات ديگري برروي خواص نوري و الكترومغناطيسي خواهد داشت. آزمايشات نشان مي دهد با كاهش سايز ذره TiO2 و افزايش پتانسيل اكسيداسيون- احيا، سرعت واكنش فتوكاتاليستي افزايش چشمگيري خواهد داشت. حتي در برخي شرايط انرژي ساطع شده از هر منبع نوري در محيط مي تواند به جاي تابش اشعه ماوراء بنفش (UV) منبع انرژي مؤثري براي فتوكاتاليست باشد. بنابراين انتظار مي رود در آينده اي نزديك بتوان با استفاده از تكنولوژي نانو، موادي با خواص عالي و منحصر به فرد تهيه و كارهاي غيرممكن را ممكن كرد.
ساختمان هاي تصفيه خانه آب و محوطه سازی پتروشيمي فجر - دوشنبه سوم بهمن 1390
کارگاه های حرفه ای و دوره های آموزشی سامانه های تصفیه بیولوژیکی فاضلاب - دوشنبه سوم بهمن 1390
آلودگی آب به وسیله صنایع وابسته به نفت - شنبه یکم بهمن 1390
مسايل كيفی آب زيرزميني كه منشا آنها بالاي سطح آب است - شنبه یکم بهمن 1390
منابع آلاينده مؤثر بر كاهش كيفيت آب زيرزميني در زير سطح آب زيرزمينی - شنبه یکم بهمن 1390
تصفيه آب به روش اولترا فيلتراسيون (UF) - شنبه یکم بهمن 1390
خطرات جدی فلزات سنگین در آب آشامیدنی - شنبه یکم بهمن 1390
میکروب زدایی به وسیله اشعه ماورای بنفش (UV) - شنبه یکم بهمن 1390
مزایا و معایب کلر در آب آشامیدنی - شنبه یکم بهمن 1390
نیترات و مضرات آن در آب آشامیدنی - شنبه یکم بهمن 1390
سختی و سنگینی آب - شنبه یکم بهمن 1390
درباره اسمز معکوس - شنبه یکم بهمن 1390
سپتیک تانک - شنبه یکم بهمن 1390
آرسنیک در آب - شنبه یکم بهمن 1390
فلوئور در آب آشامیدنی - شنبه یکم بهمن 1390
انواع روکشهای زهکشی آبهای سطحی - دوشنبه بیست و ششم دی 1390
تاريخچه كاريز (قنات) در ايران - دوشنبه بیست و ششم دی 1390
اهمیت پاکسازی آلاينده نفتی آب - جمعه بیست و سوم دی 1390
منابع آلودگی آب زيرزميني كه از سطح زمين ناشي مي‌شوند - جمعه بیست و سوم دی 1390
انواع ساختمان و سازه های انتقال آب - پنجشنبه بیست و دوم دی 1390
گندزدایی آب چاه - پنجشنبه بیست و دوم دی 1390
منابع آلودگی آب های زيرزمينی - پنجشنبه بیست و دوم دی 1390
تصفیه فاضلاب صنایع نساجی - پنجشنبه بیست و دوم دی 1390
لجن تولیدی در تصفیه خانه فاضلاب و کاربرد آن - دوشنبه نوزدهم دی 1390
تصفیه خانه شرکت شهرصنعتی البرز - جمعه شانزدهم دی 1390
انواع روش هاي بيولوژيکي تصفيه فاضلاب هاي صنعتي (مبتنی بر لجن فعال) - چهارشنبه چهاردهم دی 1390
آشغال گیر و دانه گیر - یکشنبه یازدهم دی 1390
ایستگاه پمپاژ فاضلاب اولیه ( متعادل ساز ) - یکشنبه یازدهم دی 1390
برخی از واحد های تصفیه پساب صنعتی - جمعه نهم دی 1390
آب خنک کن و خوردگی لوله های کندانسور - جمعه نهم دی 1390
انواع شیر و کاربرد شیر آلات - جمعه نهم دی 1390
فاضلاب صنعتی ( صنایع نساجی ) - پنجشنبه هشتم دی 1390
بررسي انواع لوله براي انتقال آب و آبرسانی شهری - پنجشنبه هشتم دی 1390
تجهيزات مكانيكال مورد نياز برای پمپاژ از چاه ها - پنجشنبه هشتم دی 1390
مباني طراحي هيدروليكي شبكه خطوط انتقال آب و آبرسانی شهری - پنجشنبه هشتم دی 1390
وتلند - پنجشنبه هشتم دی 1390
ژيارديا وکريپتوسپوريديوم در آب - چهارشنبه هفتم دی 1390
آيا مي دانيد ... - سه شنبه ششم دی 1390
آلودگی حرارتی آب - شنبه سوم دی 1390
حوض های دانه گیری و حوض های ته نشینی - جمعه دوم دی 1390
آشغالگير - جمعه دوم دی 1390
مخازن توزيع آب Distribution tank - جمعه دوم دی 1390
گند زدایی - جمعه دوم دی 1390
اکسیلاتور و پولساتور - جمعه دوم دی 1390
انعقاد - جمعه دوم دی 1390
زهکشی - جمعه دوم دی 1390
انواع سیمان - جمعه دوم دی 1390
نقشه برداری توپوگرافی - جمعه دوم دی 1390
نقشه برداری زیر زمینی - جمعه دوم دی 1390
مدیریت فشار و اهمیت آن در شبکه های توزیع آب شهری - پنجشنبه یکم دی 1390