دقت به بوی آب و تشخیص نوع آلودگی آب
توجه به جنبههای ظاهری و زیباییشناختی آب نهتنها از نظر رضایتمندی مشترکان آب مهم است، بلکه از سوی دیگر میزان رشد موجودات زنده از جمله اکتینومیستها و جلبکهای سبز آبی را هم در آب ارزیابی میکند.
وجود شرایط بیهوازی در آبها هم مشکلات دیگری در بردارد، از جمله زندگی انواع و اقسام موجودات که بعضی اثرات آنها بر آب شناخته شده و بعضی هم ناشناخته است.
گاهی هم نشت ترکیبات صنعتی و نفتی یا اختلال در فرآیندهای تصفیه و توزیع آب هم سبب آلودگیهای ناخواسته میشود. دانشمندان پس از تحقیقات مختلف به این نتیجه رسیدهاند که مطبوع بودن آب آشامیدنی نهتنها به عهده حس چشایی است، بلکه حس بویایی هم در آن دخالت دارد تا جایی که حس بویایی انسان را به مراتب حساستر از چشایی میدانند.
طی تحقیقاتی مشخص شده در غلظتهای بسیار کمتری از آلودگی، حس بویایی تشخیص بهتری دارد. عاملهایی که در آب آشامیدنی بو تولید میکنند، اغلب ماهیت آلی دارند. این دو ویژگی معمولا برای اینکه بفهمیم آبی که مصرف میکنیم، پاکیزه است یا خیر به کمک ما میشتابند.
● آبها را آلوده میکنند
به اعتقاد محققان، ژئوزمین و دو متیل ایزوبورنئول، رایجترین عاملهای مولد بو در آب هستند؛ هرچند عاملهای تولید بو اغلب ناشناختهاند. زدایش آن در شبکه توزیع، با حذف نقطه کور و شستشوی شبکه و در تصفیهخانههای آب با کمک گرفتن از فرآیندهایی مبتنی بر جذب ممکن میشود. اغلب فرآیندهای متعارف تصفیه، نظیر هوادهی، انعقاد، لختهسازی، کلرزنی یا ازن زنی هم قادر به تقلیل و حتی زدودن ترکیباتی که در آب بو تولید میکنند، نیستند حتی دیده شده است کلرزنی در آب، در شرایطی خاص با ایجاد ترکیب ناخواسته نیتروژن تریکلراید یا انواع کلروفنلها، بوی آب را تشدید کرده است.
● بالاخره بو مهم است یا مزه؟
ناگفته پیداست که هیچکس از آبی با ظاهر کثیف، رنگ و طعم و بوی نامطبوع استقبال نمیکند، هرچند ویژگیهای ظاهری آب، ارتباطی مستقیم با سلامت آن نداشته باشد. از طرفی هرگونه تغییر در ظاهر، طعم و بوی آب در شبکه توزیع میتواند نشانهای از تغییر کیفیت آب در منبع تامین یا اختلال در فرآیندهای تصفیه و توزیع آب تلقی شود. به همین دلیل است که در کنار توجه به سلامت آب از دیدگاه میکروبی و شیمیایی ، توجه به جنبههای ظاهری و مقبولیت عمومی آب که در قالب عاملهای طعم، بو، رنگ و کدورت جلوه میکند ، اهمیت ویژهای دارد. نوع و میزان واکنش نسبت به بو پیچیده است و در مواردی که حتی یک بوی ضعیف سهمی در طعم ماده داشته باشد، میتواند بین احساسهای مختلف از طعم، اختلال ایجاد کند.
در مقایسه با حس چشایی، حس بویایی انسان اغلب با غلظتهایی به مراتب کمتر تحریک میشود، در حالی که حس چشایی با غلظتهای بالاتری تحریکپذیر است. محققان با استفاده از این اصل در مورد تصفیهسازی آب به این نتیجه رسیدهاند که ترکیبات مولد بو در غلظتهای بسیار کمتری نسبت به آب، از طریق هوا قادر به تحریک گیرندههای حسی هستند.
بوی نامطبوع در آب به دلایل مختلف ایجاد میشود. مواد طبیعی موجود در آب استحصال شده، ترکیبات ایجاد شده حین فرآیند تصفیه، ماندن طولانی مدت آب در حین ذخیرهسازی و توزیع آن، نشت ترکیبات به کار رفته در شبکه توزیع به تنهایی یا متعاقب واکنش با املاح یا مواد افزوده شده به آب در زمره عاملهای مسبب بوی نامطبوع در آب به شمار میروند.
● آب در تابستان
بر خلاف طعم آب که اغلب عامل آن مواد معدنی موجود در آب است، بوی آب در بیشتر موارد از حضور مواد آلی ناشی میشود. با توجه به ماهیت خاص ترکیبات آلی و تاثیر آن بر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب، بو با هر یک از ویژگیهایی شیمیایی، فیزیکی و میکروبی ارتباط پیدا میکند.
در صورتی که عامل ایجاد بو مشخص نباشد، میتوان به میزان مواد معلق و کلوئیدی آب شک کرد و با کم شدن رنگ و کدورت آب، در نهایت بوی آن هم مطبوع خواهد شد.
در صورتی که بوی آب ناشی از مواد طبیعی مثل مواد هیومیک باشد که حاصل از تجزیههای پشت سر هم اجساد گیاهی و حیوانی است، کلرزنی در آن سبب تشدید بوی نامطبوع خواهد شد. در این حالت محققان از فرآیندهای فیزیکی مثل استفاده از کربن فعال برای جذب ناخالصیها استفاده میکنند.
بوهای ماهی، علفی و لجنی آب به رشد زیاد جلبکها در ماههای گرم سال نسبت داده شده است.
برخی میکروارگانیسمهای آزاردهنده حتی قادرند در زمستان و در زیر یخ هم به حیات خود ادامه دهند. در تابستان با افزایش دمای آب، سرعت رشد میکروبی و نیز سرعت تبخیر متابولیتهای بوزای حاصل از میکروارگانیسمها و تجزیه آنها فزونی مییابد.
● موجودات زنده در آب
در مواردی بوی آب آشامیدنی ناشی از حضور میکروارگانیسمهایی است که به اصطلاح میکروارگانیسمهای مزاحم خوانده میشوند. تاکنون بیش از ۵۰نوع میکروارگانیسم شناخته شده که مسبب بوی آبهای آشامیدنی هستند. یکی از معروفترین آنها خانواده قارچها هستند که شایعترین عاملهای ایجاد بو در تاسیسات آبرسانی هستند.
برخی عاملهای شیمیایی موجود در آب علاوه بر ایجاد بو، با داشتن ویژگی سمی ممکن است مشکلاتی را در آب ایجاد کنندH۲S . گازی بیرنگ با بویی شبیه تخممرغ گندیده است که از تجزیه سولفاتها توسط باکتریهای احیاکننده سولفات تولید میشوند.
بوی H۲S در مقادیر بسیار کم براحتی قابل شناسایی است. این گاز برای انسان کاملا سمی است و تماس با آن در غلظتها بیش از ۵۰۰ میلیگرم بر لیتر سبب مرگ میشود. این گاز همینطور سبب خوردگی سطوح و موادی نظیر بتون، مس، سرب و آهن میشود.
● بو را میشود جدا کرد
بوی آب نشانهای از احتمال تقلیل کیفیت آب در منابع و سازههای آبی است. کنترل و جلوگیری از ایجاد بو و همچنین زدایش آن باید در محل انجام شود و شیوه آن هم بسته به ماهیت آب خام و فناوری موجود متفاوت است.
بسیاری از فرآیندهای تصفیه نظیر انعقاد و تهنشینی، صافسازی و گندزدایی در عین آن که با هدف دیگری طراحی و به کار میروند، قادرند عاملهای مسبب بو را نیز حذف کنند یا کاهش دهند؛ البته باید توجه داشت که در شرایط خاص فرآیندهای تصفیه نیز میتواند مسبب بو باشد.
کلرزنی آب میتواند سبب ایجاد ترکیبات بوزای نیتروژن تریکلراید یا کلروفنلها شود. فرآیندهای ویژه زدایش بو شامل هوادهی، صافسازی، انعقاد اکسیداسیون شیمیایی و بویژه با ازن، جذب و تصفیه بیولوژیک است، هرچند بعضی از این فرآیندها به صرفه نیستند و بعضی هم غیرممکن هستند.
● استفاده از موجودات زنده
در تصفیهخانهها هم راههایی برای کنترل تولید بوی بد در آب پیشبینی شده است. جذب توسط کربن فعال یکی از متداولترین راهها برای زدایش عاملهای مولد بو از آب است. به کار بردن کلر و ترکیبات آنها، به عنوان عامل اکسیدکننده، ازن زنی و استفاده از پرمنگنات پتاسیم در زدایش بوی آب موفقیتآمیز بوده است. طی تحقیقات اخیر دیاکسید کلر در حذف کلیه عاملهای مولد بو بجز هیدروکربنها کارآمد بوده است.
البته محققان گاهی هم از موجودات زنده برای بوزدایی آب استفاده میکنند؛ مثلا انواعی از باکتریهای باسیلوس سرئوس، ژئوزمینهای مولد بو را در آب تجزیه میکنند. در نهایت از صافیهای ماسهای هم در این کار کمک گرفته میشود. عبور آبهای سطحی از بسترهای شنی و ماسهای، مقادیر زیادی از ترکیبات بوزا ازجمله ژئوزمین را از آب حذف خواهد کرد.
ودر نهایت این که استشمام بو از آب آشامیدنی، در بیشتر موارد نشاندهنده وجود اشکالی از آلودگی در منبع آب، بروز نقیصههایی در فرآیند تصفیه یا شبکه توزیع آب است. در مواردی هم وجود بو در آب آشامیدنی نشاندهنده حضور مواد شیمیایی زیانآور در آب است.
دانشمندان با کمک روشهای شیمیایی و بتازگی زیستی توانستهاند تا حد بالایی بو را از آب جدا کنند، چراکه این عامل مهم میتواند تا حد بالایی در مورد نوع آلودگی آبها به کمک بیاید.
خالص کردن آب - پالايش آب به مقدار زياد - سه شنبه یکم شهریور 1390
خالص کردن آب - پالايش آب به مقادير کم - سه شنبه یکم شهریور 1390
آبهاى زيرزمينى - سه شنبه یکم شهریور 1390
آبهاى سطحى - سه شنبه یکم شهریور 1390
مراقبت از کيفيت آب آشاميدنى - سه شنبه یکم شهریور 1390
اقدامات بهداشتى استخرهاى شنا - سه شنبه یکم شهریور 1390
بررسی روشهاي مختلف کاهش حجم پساب صنایع نساجی - سه شنبه یکم شهریور 1390
باكتريها، رمز توسعه سامانه هاي پالايش فاضلاب - سه شنبه یکم شهریور 1390
گازهای موجود در چاه - دوشنبه سی و یکم مرداد 1390
ERP در صنعت آب،مطالعه موردی: شرکت آب و فاضلاب استرالیا - دوشنبه سی و یکم مرداد 1390
معرفی سامانه جدید اختراعی ارشک (ARASHK) در مطالعات کاربردی منابع آب زیرزمینی - دوشنبه سی و یکم مرداد 1390
برنامه چهارم توسعه، برنامه پنجم، پروژههای آب و فاضلاب و کشاورزی - دوشنبه سی و یکم مرداد 1390
گزیده ای از قوانین آب در برنامه چهارم توسعه مرتبط با صنعت آب - دوشنبه سی و یکم مرداد 1390
دستگاه اندازه گیری خوردگی برای اولین بار در ایران با عملکرد جدید مطابق با علم روز دنیا - دوشنبه سی و یکم مرداد 1390
بررسی روشهای تصفیه آب و فاضلاب در کشورهای توسعه یافته - شنبه بیست و نهم مرداد 1390
تاثیر آب و سيستم آبرساني در مرغ داری ها - چهارشنبه بیست و ششم مرداد 1390
روش اندازه گيري مقدار آمونياك درپاك كننده ها - چهارشنبه بیست و ششم مرداد 1390
روشهاي اجراي شبكه فاضلاب - سه شنبه بیست و پنجم مرداد 1390
بررسی چند پدیده در تصفیه فاضلاب - دوشنبه بیست و چهارم مرداد 1390
پیشینه آسیابها وتونلها - یکشنبه بیست و سوم مرداد 1390
فليم فتومتري - پنجشنبه بیستم مرداد 1390
بهينه سازي مصرف آب - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
روشهاي حذف عوامل ناخواسته از آب - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
تثبيت لجن فاضلاب شهري با استفاده از آهك - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
انواع شیر آلات درسیستم آبرسانی و فاضلاب - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
انواع اتصالات لوله درسیستم آبرسانی و فاضلاب - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
انواع لوله سیستم در آبرسانی و فاضلاب - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
آشنایی کوتاه با نقش آب در شوشتر - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
مهندسی رودخانه - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
کاربرد کلسیم و آن در صنعت - چهارشنبه نوزدهم مرداد 1390
عطر خوش آب در تالاب ها - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
نانو مواد و تصفیه آب : فرصت ها و چالش ها - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
کدورت و مواد معلق در تصفیه خانه آب - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
تصفیه خانه های هوازی - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
نگاهی اجمالی بر پنج تصفیه خانه آب تهران - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
تولید و بسته بندی آب معدنی - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
قلیائیت - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
مديريت پسابهابه روش حمام شيخ بهايي و تصفيه فاضلاب در مبدا منازل - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
تصفيه ايمهاف تانك بجاي تصفيه فاضلاب شهري (سامانه اگو) در كشور چين - دوشنبه هفدهم مرداد 1390
نمونه برآورد نياز آبي براي يك منطقه - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
گندزدایی آب آشامیدنی - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
اسيدها , بازها , PH و محلول هاي تامپون - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
تـصفيه خـانه فـاضلاب شـهر عجبشير - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
طرح تصفیه خانه فاضلاب میانه - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
مسائل زيست محيطي طرح بزرگ فاضلاب تهران - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
خاصیت و منابع آب - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
تصفيه کننده آب بسازيد! - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
حلاليت گازها در آب و فاضلاب - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390
اثرات خصوصیات آب بر تصفیه آب - یکشنبه شانزدهم مرداد 1390