سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
آب، امنیت غذایی، بحران ها و راهبردها
۱۳۹۰/۰۴/۲۵
17:54
|
«جنگ آب» واژه ای است كه در سال های اخیر كارشناسان مسائل بین الملل و استراتژیست ها آن را زیاد تكرار می كنند. نیازهای رو به رشد، محدودیت منابع، تبعات توسعه ناپایدار و دخالت های گاه و بیگاه انسان در چرخه آب همگی از جمله عواملی است كه موجبات بروز نگرانی و دغدغه خاطر مجامع بین المللی را در زمینه تأمین نیازهای آبی جامعه انسانی فراهم كرده است. بحث آب حتی به اجلاس مختلف سازمان ملل متحد نیز رسیده است و این بیانگر آن است كه بحران آب هر روز ابعاد تازه تر و گسترده تری به خود می گیرد. مطالعات فائو نشان می دهد ۹۳ كشور جهان امروز با بحران آب مواجه هستند، ضمن آن كه وضعیت ۱۰ كشور برای تأمین آب بحرانی است و در عین حال این كشورها بیش از نیمی از منابع آبی خود را به بخش كشاورزی اختصاص داده اند.
بخش كشاورزی نقشی بسیار حیاتی در تمام اقتصادها من جمله اقتصاد ملی ایران دارد به طوری كه بیش از ۲۷ درصد تولید ناخالص ملی، ۲۶ درصد اشتغال و تأمین بیش از ۸۵ درصد از نیاز غذایی كشور وابسته به بخش كشاورزی است.
شرایط خاص اقلیمی ایران كه خشكی و پراكنش نامناسب زمانی و مكانی بارندگی و تبخیر بالای آب واقعیت های گریزناپذیر آن است هرگونه تولید مواد غذایی و كشاورزی پایدار را منوط به استفاده صحیح و منطقی از منابع محدود آب كرده است. در واقع امروز آب و آبیاری مهمترین نهاده تولید محصولات كشاورزی و محدودكننده ترین عامل توسعه كشاورزی محسوب می شود، ضمن آن كه وجود فاضلاب ها، روان آب ها و زباله های شهری، سیلاب ها و فاضلاب های صنعتی بروز بحران آب را در سطح بین المللی، منطقه ای، ملی و محلی شدیدتر كرده است. در چنین شرایطی یك مدیریت مطلوب (به ویژه مدیریت اقتصادی و مالی) جهت مقابله با بحران، می تواند بسیار راهگشا باشد.
البته بحران آب تنها در بحث كمیت آب خلاصه نمی شود، بلكه كاهش كیفیت آب به دلیل آلودگی های گسترده و نیز دخالت انسان در چرخه آب به عامل بازدارنده ای در ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای آب در مقیاس های منطقه ای ، ملی و محلی تبدیل شده است.
براساس بررسی های صورت گرفته در هفت سال گذشته و همزمان با گسترش چالش های منطقه ای بر سر «آب» سمینارهای ملی و گردهمایی های علمی، فنی و مدیریتی زیادی در سطوح مختلف ملی و بین المللی برگزار شده است. طرح مسائل آب امروزه از سطوح كارشناسی فراتر رفته و به عالی ترین سطوح تصمیم گیری رسیده است.
در چند سال اخیر، كمیسیون بین المللی توسعه پایدار سازمان ملل كه پس از كنفرانس «ریو» برای پیگیری مفاد دستور كار ۲۱ سازماندهی شده، توجه به مدیریت آب را در را‡س فعالیت های خود قرار داده است.
فعالیت های سازماندهی شده در سال های اخیر نشان از توجه و پی بردن جامعه جهانی به غفلت های پیشین و حكایت از عزم بشر برای اصلاح انحرافات و ناتوانی های گذشته دارد. هم اكنون به خوبی این نكته درك شده كه تداوم وضع موجود برای آینده بشر بسیار خطرناك است و می تواند پیام های نامطلوب و غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی همراه و همزمان با تلاش های جهانی، در سطح ملی نیز اقدامات لازم و همه جانبه ای باید سازماندهی شود، چرا كه تأمین امنیت غذایی جامعه بدون آب غیرممكن است.
در زمینه ارتباط آب و امنیت غذایی، احمدرضا عمانی می گوید: در آخرین كنفرانس بین المللی تغذیه مناسب ترین تعریفی كه برای امنیت غذایی ارائه شد عبارت بود از: «دسترسی تمام مردم به غذای كافی در تمام اوقات به منظور زندگی سالم و فعال». لذا وجود شبكه مناسب و كارآمد جهت توزیع غذا در محل زندگی و در عین حال میزان درآمد كه تهیه غذای كافی و سایر هزینه های لازم را میسر كند، از ضروریات امنیت غذایی است.
این كارشناس می افزاید: تولیدات كشاورزی كشور در سال گذشته با همه رشد و افزایشی كه نسبت به سال های اخیر داشته در برابر تقاضای جمعیت، كمبودهای زیادی را نیز احساس كرده است. از این رو تأمین نیازهای جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ كه حدود ۱۰۰ میلیون نفر محاسبه شده، تلاش های مستمر و همه جانبه ای را در دستیابی به نیازهای غذایی جامعه ایجاب می كند. با توجه به شرایط اقلیمی و محدودیت منابع آب كشور و محدودیت اراضی دارای ظرفیت تولید كشت های دیم، آب محور اساسی تولید محصولات كشاورزی است. در چنین شرایطی همان مهارت، دقت و تدابیری كه برای ایجاد تأسیسات و جمع آوری آب ضروری است، كاربرد و مصرف آن ضرورت بیشتری دارد.
عمانی می گوید: بحران آب با بحران كشاورزی و بحران غذا مترادف است، بنابراین برنامه های توسعه آبیاری و منابع آب با سیاست های كشاورزی و توسعه ملی باید هماهنگ باشد. همچنین حفاظت جدی از منابع طبیعی و استفاده بهینه و صحیح از این منابع باید از اصول سیاست های توسعه ملی قرار بگیرد، ضمن آن كه تحقیق، آموزش و ترویج به عنوان اصول اساسی و جدی در سیاست ها و برنامه های درازمدت دولت باید موردتوجه و تأكید جدی قرار گیرد.
عمانی معتقد است عدم تصفیه كافی فاضلاب های خانگی، عدم نظارت و كنترل كافی بر تخلیه فاضلاب های صنعتی، تخریب و نابودی حوضه های آبخیز، انتخاب محل های نامناسب برای كارخانه ها و مجتمع های صنعتی، جنگل زدایی، كشت پی در پی و كنترل نشده و استفاده از روش های نامناسب كشت از جمله عواملی است كه بر كیفیت آب های سطحی و زیرزمینی تأثیر منفی می گذارد.
فاضلاب ها و بیماری های ناشی از آن
یك بررسی نشان می دهد حجم مصرف آب در شهرهای كشور سالانه بیشتر از ۵/۳ میلیارد مترمكعب است. ۵۰ تا ۷۵ درصد این حجم به صورت پساب به محیط بازمی گردد. در واقع حجم فاضلاب شهری به رقمی حدود ۸/۱ تا ۶/۲ میلیارد مترمكعب در سال می رسد. فاضلاب های شهری شامل آلودگی های بیولوژیك، بقایای مواد آلی، املاح و مواد شیمیایی مختلف از جمله سموم، مواد پاك كننده و هورمون هاست. در برخی شهرهای كشور به دلیل جنس خاك و یا بالا بودن سطح آب های زیرزمینی، قدرت جذب زمین كم است و فاضلاب های خانگی از طریق چاه های جاذب قابل دفع نیستند.
دفع غیربهداشتی فاضلاب های شهری، ساكنان محیط های آلوده را در معرض انواع بیماری های انگلی و عفونی قرار داده است. این نوع بیماری ها در شهرهایی چون بوشهر، بندرعباس، شهرهای جنوب استان خوزستان، كرمانشاه و سنندج رو به افزایش است.
در شهرهایی مثل تهران، سنندج، كرمانشاه و شیراز فاضلاب های خام شهری به همراه فاضلاب های صنعتی حاصل از كارخانه ها و كارگاه ها به زمین های مزروعی خارج شهر هدایت و برای آبیاری محصولاتی كه غالباً به صورت خام مورد استفاده قرار می گیرند، می رسد. اكثر اراضی سبزی كاری و صیفی كاری جنوب تهران به این شیوه آبیاری می شوند. این روش بهره برداری از فاضلاب های شهری، ضمن آسیب رساندن جدی به محیط زیست و بهداشت ساكنان، سلامت مردم این شهرها را در معرض خطر جدی قرار می دهد. درواقع مردم این شهرها مصرف كننده سبزی ها و محصولاتی هستند كه با فاضلاب های شهرها آبیاری شده اند.
پساب های كشاورزی و صنعتی
حجم پساب های كشاورزی به ۲۷ میلیارد مترمكعب می رسد كه از نظر مقدار بیشترین رقم را در میان فاضلاب های كشور به خود اختصاص داده است. رسوبات، سموم، مواد متعدد (اقسام كودهای شیمیایی و حیوانی) و بعضی از عوامل بیماری زا تشكیل دهنده پساب های كشاورزی هستند. در دو دهه گذشته به منظور افزایش تولیدات كشاورزی در واحد سطح، مصرف نهاده هایی چون اقسام كودها، علف كش ها، آفت كش ها و هورمون افزایش چشمگیری داشته است، ضمن آن كه فاضلاب های حاصل از شست وشوی سالن های دامداری ها و مرغداری ها به صورت كانون انتشار انواع آلودگی ها عمل می كنند. رشد جلبك ها باعث تغییر محسوس كیفیت آب و كاهش اكسیژن محلول در آب می شود و این شرایط بی هوازی در بعضی نقاط موجب متصاعد شدن بوی بد گازهای ناشی از متابولیسم موجودات ذره بینی در شرایط بی هوازی، ایجاد پوشش سبز و جلبك ها، رشد گیاهان شناور و باتلاقی شدن محیط می شود.
پساب های صنعتی به لحاظ حجمی به مراتب كمتر از پساب های كشاورزی هستند اما از نظر آلودگی از همه مهمتر هستند. صنایع كشور در آلودگی منابع آب و تخریب محیط زیست سهم عمده ای دارند و با توجه به ماهیت شیمیایی تركیبات سمی و فلزات سنگین و مواد آلی نسبت به فاضلاب های خانگی، خسارت های جبران ناپذیری را سبب می شوند.
یك بررسی نشان می دهد بهره گیری از آلاینده های شیمیایی منجر به از بین بردن كیفیت زمین های زراعی شده و سالانه حدود ۲ میلیون هكتار از سطح اراضی آبی به دلایل مختلف كاسته شده و پیش بینی می شود رشد خالص اراضی آبی در آینده منفی بماند. بیماری های ناشی از مصرف آب آلوده ۸ درصد از كل بیماری ها را تشكیل می دهد، سالانه حدود دو میلیارد نفر در جهان به نوعی تحت تأثیر بیماری های ناشی از آب هستند و سالانه حدود ۴ میلیون نفر از كودكان جان خود را به این دلیل از دست می دهند.
مطالعات صورت گرفته حاكی از آن است كه وجود پساب های مختلف كشاورزی، صنعتی و خانگی منجر به تغییرات زیادی در اكوسیستم های طبیعی شده ، به گونه ای كه جان هزاران موجود زنده هم اكنون به خطر افتاده است. بهره گیری از سموم آفت كش باعث شیوع آفات مقاوم و عارضه های شدیدی در موجودات دیگر شده است.
عوامل مؤثر در محدودیت منابع آب
محدودیت منابع آبی و تشدید این محدودیت ها فرآیندی بسیار پیچیده است كه به مجموعه ای از عوامل طبیعی و اجتماعی وابسته است. عوامل طبیعی
به طور معمول از شرایط و ویژگی های طبیعی سرزمین نقش می پذیرند و مؤلفه های اجتماعی در مسائل سازمانی و مدیریتی فرآیند توسعه مؤثر هستند. افزایش بی رویه مصرف آب، كاهش حجم آب با كیفیت مناسب، تأخیر در آغاز پروژه های جدید و در نتیجه تأخیر در توسعه بهره برداری از منابع آب، كاربری نامناسب از منابع و دارایی ها و تخصیص نامناسب آب برای مصارف مختلف از جمله مهمترین مؤلفه های مؤثر بر محدودیت آب هستند. در چنین شرایطی اعمال یك مدیریت مناسب اقتصادی جهت مقابله با بحران ضروری است. این مدیریت باید به دنبال بهبود وضعیت تخصیص منابع، ظرفیت ها و امكانات موجود، بهبود وضعیت تخصیص منابع كمیاب میان فعالیت های مختلف براساس كنترل و اثرگذاری بر شاخص های بهره وری و كارآیی باشد، ضمن آن كه بهبود و اعتلای رفتار مصرف كنندگان از نظر تلفات و آلوده كردن آب، اشاعه و ترویج روش های كاهش تلفات خشكسالی در فعالیت های كشاورزی و بهبود وضعیت تخصیص منابع آب از طریق تخصیص منابع آب به مصارف با ارزش تر اقتصادی و كاهش مصارف كم ارزش تر می تواند از جمله مهمترین اهداف مدیریت اقتصادی آب باشد.
آنچه مسلم است این كه با افزایش كمیابی منابع آبی، شاخص های اقتصادی در تخصیص آب نمود بیشتری پیدا كرده و از اهمیت بیشتری برخوردار خواهند شد. باید با آب به عنوان یك كالای با ارزش اقتصادی رفتار كرد و دسترسی به آن را یك حق اجتماعی محسوب كرد. برنامه ریزی برای استفاده از هرزآب ها به عنوان كالایی با ارزش می تواند انگیزه مناسبی برای صرفه جویی در مصرف آب باشد، ضمن آن كه دقت در مدیریت مصرف آب در بخش كشاورزی امری ضروری است. با توجه به شرایط ذكر شده روی آوردن به سیاست مدیریت تقاضا و مهار مصرف بهترین راه حلی است كه مدیریت آب كشور می تواند اتخاذ كند. به شرط آن كه همزمان و به شكل گسترده و سریع برای ایجاد بستر مناسب و زیرساخت های مهم و حساس كه مبتنی بر مشاركت مردم در كلیه جنبه های مدیریت آب است، اقدام كند. تلاش در جهت تحقق مدیریت یكپارچه منابع آب از طریق تعریف، تبیین و رسمیت دادن به سازوكارهای مؤثر هماهنگی بین كلیه بخش های عمومی و خصوصی كه فعالیت آنها بر مدیریت منابع آب اثرگذار بوده و یا از آن تأثیر می پذیرند، تجهیز منابع مالی پایدار از طریق بخش عمومی و ایجاد زمینه های قانونی مناسب برای سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی، ظرفیت سازی كه خود شامل تقویت حلقه های مفقوده مدیریت آب نظیر تدوین قوانین جامع و پویا، مدیریت كیفیت آب و مبارزه با آلودگی های محیط زیست، مدیریت سیلاب ها و خشكسالی ها، مدیریت محلی آب، حفاظت از محیط زیست و مشاركت مردم در ظرفیت سازی و ارتقای دانش و آگاهی در كلیه سطوح از طریق توجه اساسی به آموزش، تحقیق و توسعه، سازمان دهی پایگاه اطلاعاتی و شبكه های اطلاع رسانی و تسهیل همكاری های منطقه ای و بین المللی، همگی از جمله مهمترین راهبردهای اساسی جهت مقابله با بحران آب هستند.
باید پذیرفت كه در جهان امروز، آب دیگر یك كالای مصرفی و بی ارزش نیست. آب امروزه یك كالای استراتژیك، راهبردی، اقتصادی و بسیار ارزشمند است و دارندگان آن قدرت چانه زنی و برهم زدن معادلات سیاسی و منطقه ای را دارا هستند.
بخش كشاورزی نقشی بسیار حیاتی در تمام اقتصادها من جمله اقتصاد ملی ایران دارد به طوری كه بیش از ۲۷ درصد تولید ناخالص ملی، ۲۶ درصد اشتغال و تأمین بیش از ۸۵ درصد از نیاز غذایی كشور وابسته به بخش كشاورزی است.
شرایط خاص اقلیمی ایران كه خشكی و پراكنش نامناسب زمانی و مكانی بارندگی و تبخیر بالای آب واقعیت های گریزناپذیر آن است هرگونه تولید مواد غذایی و كشاورزی پایدار را منوط به استفاده صحیح و منطقی از منابع محدود آب كرده است. در واقع امروز آب و آبیاری مهمترین نهاده تولید محصولات كشاورزی و محدودكننده ترین عامل توسعه كشاورزی محسوب می شود، ضمن آن كه وجود فاضلاب ها، روان آب ها و زباله های شهری، سیلاب ها و فاضلاب های صنعتی بروز بحران آب را در سطح بین المللی، منطقه ای، ملی و محلی شدیدتر كرده است. در چنین شرایطی یك مدیریت مطلوب (به ویژه مدیریت اقتصادی و مالی) جهت مقابله با بحران، می تواند بسیار راهگشا باشد.
البته بحران آب تنها در بحث كمیت آب خلاصه نمی شود، بلكه كاهش كیفیت آب به دلیل آلودگی های گسترده و نیز دخالت انسان در چرخه آب به عامل بازدارنده ای در ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای آب در مقیاس های منطقه ای ، ملی و محلی تبدیل شده است.
براساس بررسی های صورت گرفته در هفت سال گذشته و همزمان با گسترش چالش های منطقه ای بر سر «آب» سمینارهای ملی و گردهمایی های علمی، فنی و مدیریتی زیادی در سطوح مختلف ملی و بین المللی برگزار شده است. طرح مسائل آب امروزه از سطوح كارشناسی فراتر رفته و به عالی ترین سطوح تصمیم گیری رسیده است.
در چند سال اخیر، كمیسیون بین المللی توسعه پایدار سازمان ملل كه پس از كنفرانس «ریو» برای پیگیری مفاد دستور كار ۲۱ سازماندهی شده، توجه به مدیریت آب را در را‡س فعالیت های خود قرار داده است.
فعالیت های سازماندهی شده در سال های اخیر نشان از توجه و پی بردن جامعه جهانی به غفلت های پیشین و حكایت از عزم بشر برای اصلاح انحرافات و ناتوانی های گذشته دارد. هم اكنون به خوبی این نكته درك شده كه تداوم وضع موجود برای آینده بشر بسیار خطرناك است و می تواند پیام های نامطلوب و غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی همراه و همزمان با تلاش های جهانی، در سطح ملی نیز اقدامات لازم و همه جانبه ای باید سازماندهی شود، چرا كه تأمین امنیت غذایی جامعه بدون آب غیرممكن است.
در زمینه ارتباط آب و امنیت غذایی، احمدرضا عمانی می گوید: در آخرین كنفرانس بین المللی تغذیه مناسب ترین تعریفی كه برای امنیت غذایی ارائه شد عبارت بود از: «دسترسی تمام مردم به غذای كافی در تمام اوقات به منظور زندگی سالم و فعال». لذا وجود شبكه مناسب و كارآمد جهت توزیع غذا در محل زندگی و در عین حال میزان درآمد كه تهیه غذای كافی و سایر هزینه های لازم را میسر كند، از ضروریات امنیت غذایی است.
این كارشناس می افزاید: تولیدات كشاورزی كشور در سال گذشته با همه رشد و افزایشی كه نسبت به سال های اخیر داشته در برابر تقاضای جمعیت، كمبودهای زیادی را نیز احساس كرده است. از این رو تأمین نیازهای جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ كه حدود ۱۰۰ میلیون نفر محاسبه شده، تلاش های مستمر و همه جانبه ای را در دستیابی به نیازهای غذایی جامعه ایجاب می كند. با توجه به شرایط اقلیمی و محدودیت منابع آب كشور و محدودیت اراضی دارای ظرفیت تولید كشت های دیم، آب محور اساسی تولید محصولات كشاورزی است. در چنین شرایطی همان مهارت، دقت و تدابیری كه برای ایجاد تأسیسات و جمع آوری آب ضروری است، كاربرد و مصرف آن ضرورت بیشتری دارد.
عمانی می گوید: بحران آب با بحران كشاورزی و بحران غذا مترادف است، بنابراین برنامه های توسعه آبیاری و منابع آب با سیاست های كشاورزی و توسعه ملی باید هماهنگ باشد. همچنین حفاظت جدی از منابع طبیعی و استفاده بهینه و صحیح از این منابع باید از اصول سیاست های توسعه ملی قرار بگیرد، ضمن آن كه تحقیق، آموزش و ترویج به عنوان اصول اساسی و جدی در سیاست ها و برنامه های درازمدت دولت باید موردتوجه و تأكید جدی قرار گیرد.
عمانی معتقد است عدم تصفیه كافی فاضلاب های خانگی، عدم نظارت و كنترل كافی بر تخلیه فاضلاب های صنعتی، تخریب و نابودی حوضه های آبخیز، انتخاب محل های نامناسب برای كارخانه ها و مجتمع های صنعتی، جنگل زدایی، كشت پی در پی و كنترل نشده و استفاده از روش های نامناسب كشت از جمله عواملی است كه بر كیفیت آب های سطحی و زیرزمینی تأثیر منفی می گذارد.
فاضلاب ها و بیماری های ناشی از آن
یك بررسی نشان می دهد حجم مصرف آب در شهرهای كشور سالانه بیشتر از ۵/۳ میلیارد مترمكعب است. ۵۰ تا ۷۵ درصد این حجم به صورت پساب به محیط بازمی گردد. در واقع حجم فاضلاب شهری به رقمی حدود ۸/۱ تا ۶/۲ میلیارد مترمكعب در سال می رسد. فاضلاب های شهری شامل آلودگی های بیولوژیك، بقایای مواد آلی، املاح و مواد شیمیایی مختلف از جمله سموم، مواد پاك كننده و هورمون هاست. در برخی شهرهای كشور به دلیل جنس خاك و یا بالا بودن سطح آب های زیرزمینی، قدرت جذب زمین كم است و فاضلاب های خانگی از طریق چاه های جاذب قابل دفع نیستند.
دفع غیربهداشتی فاضلاب های شهری، ساكنان محیط های آلوده را در معرض انواع بیماری های انگلی و عفونی قرار داده است. این نوع بیماری ها در شهرهایی چون بوشهر، بندرعباس، شهرهای جنوب استان خوزستان، كرمانشاه و سنندج رو به افزایش است.
در شهرهایی مثل تهران، سنندج، كرمانشاه و شیراز فاضلاب های خام شهری به همراه فاضلاب های صنعتی حاصل از كارخانه ها و كارگاه ها به زمین های مزروعی خارج شهر هدایت و برای آبیاری محصولاتی كه غالباً به صورت خام مورد استفاده قرار می گیرند، می رسد. اكثر اراضی سبزی كاری و صیفی كاری جنوب تهران به این شیوه آبیاری می شوند. این روش بهره برداری از فاضلاب های شهری، ضمن آسیب رساندن جدی به محیط زیست و بهداشت ساكنان، سلامت مردم این شهرها را در معرض خطر جدی قرار می دهد. درواقع مردم این شهرها مصرف كننده سبزی ها و محصولاتی هستند كه با فاضلاب های شهرها آبیاری شده اند.
پساب های كشاورزی و صنعتی
حجم پساب های كشاورزی به ۲۷ میلیارد مترمكعب می رسد كه از نظر مقدار بیشترین رقم را در میان فاضلاب های كشور به خود اختصاص داده است. رسوبات، سموم، مواد متعدد (اقسام كودهای شیمیایی و حیوانی) و بعضی از عوامل بیماری زا تشكیل دهنده پساب های كشاورزی هستند. در دو دهه گذشته به منظور افزایش تولیدات كشاورزی در واحد سطح، مصرف نهاده هایی چون اقسام كودها، علف كش ها، آفت كش ها و هورمون افزایش چشمگیری داشته است، ضمن آن كه فاضلاب های حاصل از شست وشوی سالن های دامداری ها و مرغداری ها به صورت كانون انتشار انواع آلودگی ها عمل می كنند. رشد جلبك ها باعث تغییر محسوس كیفیت آب و كاهش اكسیژن محلول در آب می شود و این شرایط بی هوازی در بعضی نقاط موجب متصاعد شدن بوی بد گازهای ناشی از متابولیسم موجودات ذره بینی در شرایط بی هوازی، ایجاد پوشش سبز و جلبك ها، رشد گیاهان شناور و باتلاقی شدن محیط می شود.
پساب های صنعتی به لحاظ حجمی به مراتب كمتر از پساب های كشاورزی هستند اما از نظر آلودگی از همه مهمتر هستند. صنایع كشور در آلودگی منابع آب و تخریب محیط زیست سهم عمده ای دارند و با توجه به ماهیت شیمیایی تركیبات سمی و فلزات سنگین و مواد آلی نسبت به فاضلاب های خانگی، خسارت های جبران ناپذیری را سبب می شوند.
یك بررسی نشان می دهد بهره گیری از آلاینده های شیمیایی منجر به از بین بردن كیفیت زمین های زراعی شده و سالانه حدود ۲ میلیون هكتار از سطح اراضی آبی به دلایل مختلف كاسته شده و پیش بینی می شود رشد خالص اراضی آبی در آینده منفی بماند. بیماری های ناشی از مصرف آب آلوده ۸ درصد از كل بیماری ها را تشكیل می دهد، سالانه حدود دو میلیارد نفر در جهان به نوعی تحت تأثیر بیماری های ناشی از آب هستند و سالانه حدود ۴ میلیون نفر از كودكان جان خود را به این دلیل از دست می دهند.
مطالعات صورت گرفته حاكی از آن است كه وجود پساب های مختلف كشاورزی، صنعتی و خانگی منجر به تغییرات زیادی در اكوسیستم های طبیعی شده ، به گونه ای كه جان هزاران موجود زنده هم اكنون به خطر افتاده است. بهره گیری از سموم آفت كش باعث شیوع آفات مقاوم و عارضه های شدیدی در موجودات دیگر شده است.
عوامل مؤثر در محدودیت منابع آب
محدودیت منابع آبی و تشدید این محدودیت ها فرآیندی بسیار پیچیده است كه به مجموعه ای از عوامل طبیعی و اجتماعی وابسته است. عوامل طبیعی
به طور معمول از شرایط و ویژگی های طبیعی سرزمین نقش می پذیرند و مؤلفه های اجتماعی در مسائل سازمانی و مدیریتی فرآیند توسعه مؤثر هستند. افزایش بی رویه مصرف آب، كاهش حجم آب با كیفیت مناسب، تأخیر در آغاز پروژه های جدید و در نتیجه تأخیر در توسعه بهره برداری از منابع آب، كاربری نامناسب از منابع و دارایی ها و تخصیص نامناسب آب برای مصارف مختلف از جمله مهمترین مؤلفه های مؤثر بر محدودیت آب هستند. در چنین شرایطی اعمال یك مدیریت مناسب اقتصادی جهت مقابله با بحران ضروری است. این مدیریت باید به دنبال بهبود وضعیت تخصیص منابع، ظرفیت ها و امكانات موجود، بهبود وضعیت تخصیص منابع كمیاب میان فعالیت های مختلف براساس كنترل و اثرگذاری بر شاخص های بهره وری و كارآیی باشد، ضمن آن كه بهبود و اعتلای رفتار مصرف كنندگان از نظر تلفات و آلوده كردن آب، اشاعه و ترویج روش های كاهش تلفات خشكسالی در فعالیت های كشاورزی و بهبود وضعیت تخصیص منابع آب از طریق تخصیص منابع آب به مصارف با ارزش تر اقتصادی و كاهش مصارف كم ارزش تر می تواند از جمله مهمترین اهداف مدیریت اقتصادی آب باشد.
آنچه مسلم است این كه با افزایش كمیابی منابع آبی، شاخص های اقتصادی در تخصیص آب نمود بیشتری پیدا كرده و از اهمیت بیشتری برخوردار خواهند شد. باید با آب به عنوان یك كالای با ارزش اقتصادی رفتار كرد و دسترسی به آن را یك حق اجتماعی محسوب كرد. برنامه ریزی برای استفاده از هرزآب ها به عنوان كالایی با ارزش می تواند انگیزه مناسبی برای صرفه جویی در مصرف آب باشد، ضمن آن كه دقت در مدیریت مصرف آب در بخش كشاورزی امری ضروری است. با توجه به شرایط ذكر شده روی آوردن به سیاست مدیریت تقاضا و مهار مصرف بهترین راه حلی است كه مدیریت آب كشور می تواند اتخاذ كند. به شرط آن كه همزمان و به شكل گسترده و سریع برای ایجاد بستر مناسب و زیرساخت های مهم و حساس كه مبتنی بر مشاركت مردم در كلیه جنبه های مدیریت آب است، اقدام كند. تلاش در جهت تحقق مدیریت یكپارچه منابع آب از طریق تعریف، تبیین و رسمیت دادن به سازوكارهای مؤثر هماهنگی بین كلیه بخش های عمومی و خصوصی كه فعالیت آنها بر مدیریت منابع آب اثرگذار بوده و یا از آن تأثیر می پذیرند، تجهیز منابع مالی پایدار از طریق بخش عمومی و ایجاد زمینه های قانونی مناسب برای سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی، ظرفیت سازی كه خود شامل تقویت حلقه های مفقوده مدیریت آب نظیر تدوین قوانین جامع و پویا، مدیریت كیفیت آب و مبارزه با آلودگی های محیط زیست، مدیریت سیلاب ها و خشكسالی ها، مدیریت محلی آب، حفاظت از محیط زیست و مشاركت مردم در ظرفیت سازی و ارتقای دانش و آگاهی در كلیه سطوح از طریق توجه اساسی به آموزش، تحقیق و توسعه، سازمان دهی پایگاه اطلاعاتی و شبكه های اطلاع رسانی و تسهیل همكاری های منطقه ای و بین المللی، همگی از جمله مهمترین راهبردهای اساسی جهت مقابله با بحران آب هستند.
باید پذیرفت كه در جهان امروز، آب دیگر یك كالای مصرفی و بی ارزش نیست. آب امروزه یك كالای استراتژیك، راهبردی، اقتصادی و بسیار ارزشمند است و دارندگان آن قدرت چانه زنی و برهم زدن معادلات سیاسی و منطقه ای را دارا هستند.
خوردگی میکروبیولوژی و نحوه کنترل آن - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
سیستم های بالابری در چاه - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
پرآب ترین جلگه ایران کلافه از پیامد های سدسازی - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
کمبود آب یک میلیارد نفر از ساکنان زمین را تهدید می کند - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
سدسازی تنها راهکار تأمین آب نیست - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
روشهای آبرسانی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
دانلود متون آموزشی در زمینه آب و فاضلاب - شنبه سیزدهم فروردین 1390
کنترل کیفیت آب های آشامیدنی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
شاخص های آب آشامیدنی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
کاربرد سیستم HACCP راهبردی نوین در کنترل کیفیت آب آشامیدنی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
تامین آب و مدیریت مصرف در عصر جدید - شنبه سیزدهم فروردین 1390
آب، فقر و توسعه - شنبه سیزدهم فروردین 1390
تهیه آب برای صنعت - جمعه دوازدهم فروردین 1390
املاح آب و ارزش تغذیه‌ای آنها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
شبكه فاضلاب شهري در پيشگيري از اسهال كودكان نقش محوري دارد - جمعه دوازدهم فروردین 1390
بررسی روش های خالص سازی آب با به کارگیری فناوری نانو - جمعه دوازدهم فروردین 1390
ايمني وبهداشت ساختمان واحد كلرزني در تصفيه خانه ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
46 راه براي صرفه جويي و مصرف بهينه آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
مديريت كلرزني آب آشاميدني - جمعه دوازدهم فروردین 1390
ژئوسنتتیک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
پلی وینیل کلراید - جمعه دوازدهم فروردین 1390
اصول و مفاهیم اصلی محیط زیست - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تخلخل و نفوذپذیری - جمعه دوازدهم فروردین 1390
چرخه متابولیسمی فسفر - جمعه دوازدهم فروردین 1390
میکروب شناسی صنعتی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
آدنوزین تری فسفات (ATP) - جمعه دوازدهم فروردین 1390
باکتری های مغناطیسی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع میکرو ارگانیسم های خاک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع جلبک و سیانو باکتریا در سنگ آهک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
جدا سازی یون فلزی آلاینده آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سنگ های آهکی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سیل بندها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
رزین ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
بهره برداری از آب زیر زمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
نمک‌زدایی از آب دریا - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تنظیم کیفیت آب ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تشکیل آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تغذیه آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سفره های آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آبهای سطحی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آب در داخل زمین - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آب با صافی شنی تند خود شستشو - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انعقاد در آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
آب زیرزمینی و محیط زیست - جمعه دوازدهم فروردین 1390
کنترل انواع فاضلاب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
اتروفیکاسیون - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
نیترات آب شهری - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
واحد تصفیه آب نیروگاه نکا - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
پوشش خطوط لوله - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
مقایسه ظرفیت جذب اشباعی کربن فعال استاندارد (مرک) با کربن فعال ساخته شده در آزمایشگاه به روش شیمیایی - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390