سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
فيزيولوژي جذب آب در گياهان
۱۳۹۰/۰۴/۱۰
21:25
|
فيزيولوژي جذب آب در گياهان
نظر به اينکه آب مهمترين ماده زيستي براي تمام موجودات است در گياهان نيز عامل اساسي زندگي و رشد و نمو است. آب در ساختار کلوئيدي پروتوپلاسم شرکت مي کند و براي انجام فعاليتهاي متابوليسمي ضروري است. در گياه نيروي مکش موجب جذب و انتقال آب به قسمتهاي مختلف مي گردد اين نيرو به نام پتانسيل آبي گياه ناميده مي شود که در اثر وجود يونهاي آلي و کاني و کلوئيدهاي موجود در ياخته حاصل مي گردد. پتانسيل آبي در گياه نيز مانند خاک منفي است و در مقايسه با پتانسيل آبي خاک منفي تر است.
● جذب آب توسط ريشه ها
سيستم ريشه اي گياهان اغلب بسيار گسترده است. ميزان گستردگي ريشه ها در زيرزمين بيش از ميزان گستردگي ساقه ها در هواست. تارهاي کشنده ريشه سطح ريشه ها را بطور قابل ملاحظه اي افزايش مي دهند. اگر مساحت تارهاي کشنده بطور جداگانه محاسبه گردد معلوم مي شود که سطح تارهاي کشنده ۷/۱ برابر قسمتهاي ديگر ريشه است. در ساير گونه ها سطح تار کشنده ريشه بالغ بر ۸ تا ۱۲ برابر بقيه سطح ريشه گزارش شده است.
تارهاي کشنده ريشه نه تنها سطح جذب را افزايش مي دهند بلکه تماس نزديکي با خاک پيدا مي کنند و باعث خرد کردن ذرات خاک و نفوذ به داخل شکافها مي شوند. بيشتر جذب آب در نزديکي نوک ريشه و منطقه رشد صورت مي گيرد يعني در جايي که ياخته هاي اپيدرمي داراي ديواره نازک هستند به تدريج که بافت ريشه بالغ مي شود اپيدرم و تارهاي کشنده آن بوسيله پريدرم چوب پنبه اي شده غير قابل نفوذ جايگزين مي گردد.
● افزايش جذب موثر آب
به منظور افزايش جذب موثر آب ، رشد ريشه بايد مرتبا منطقه جذب را که بالاتر از راس رويش ريشه است بازسازي کند. همچنين رشد ريشه براي نفوذ آن در خاک مرطوب ضروري است و اين امر در شرايط کمبود آب مي تواند بسيار باشد. پس از افزودن آب به خاک ، حرکات آب بيشتر به سمت پايين است و به سوي ريشه ها حرکت نمي کند و تنها راهي که دسترسي ريشه را يه آب زياد مي کند رشد و آبدوستي مثبت ريشه است که به سوي محلهاي مرطوب و آبدار خاک رشد مي کند سرعت رشد ريشه زياد است و در مورد گياهان علفي اين سرعت ۱۰ ميليمتر در روز بطور عادي است.
سيستم ريشه اي گياه ذرت بطور متوسط روزانه ۵۰ تا ۶۰ ميليمتر رشد مي کند. گرچه منطقه تارهاي کشنده مهمترين سطح جذب آب به شمار مي آيد مناطق پيرتر هم در اين عمل نقش قابل ملاحظه اي دارند. اين امر بويژه در زمستانها که رشد ريشه کم است و يا در مواقع کمبود آب بيشتر صورت مي گيرد نقاط خروج ريشه هاي جانبي لايه هاي چوب پنبه اي شده را شکسته و ورود آب را امکان پذير مي سازد.
● عوامل موثر در جذب آب
براي اينکه آب از خاک وارد ريشه گياه شود بايد نيروي جاذبه اي در ريشه وجود داشته باشد که به سطح آورده شود و مثل يک فشار منفي عمل کند در عين حال خاک يا محلول غذايي نيز مکش يا جاذبه اي در جهت عکس دارد. تفاضل اين نيرو مکش خالصي است که منجر به ورود آب در گياه مي شود. فزوني نيروي مکش گياه بر نيروي مکش خاک موجب حرکت آب به سوي گياه مي گردد. نيروي مکش خاک به مقدار کلوئيد (رس و هوموس) و درجه خشکي آن بستگي دارد.
● عوامل موثر در نيروي مکش گياه
در سطح تارهاي کشنده ، فشار اسمزي شيره واکوئلي تار کشنده بيش از فشار اسمزي محلول خاک است اين فزوني فشار موجب کشش و جذب آب مي شود.
بافتهاي دروني نيز مکش ايجاد مي کنند که مربوط به فشار اسمزي واکوئلهاي اين بافتها و نيروهاي آغشتگي کلوئيدي آنها و اندام هوايي است که تعرق انجام مي دهند.
ريشه آب را هنگامي جذب مي کند که تهويه شده باشد. در خاک خيلي سنگين مثل خاک رس يا خاک بسيار مرطوب ، ريشه ها دچار خفگي مي شوند چنانچه در مورد گياهاني که ريشه هاي راست و عميق دارند وقتي ريشه ها به سفره آب زيرزميني مي رسند علايم خشک شدن را نشان مي دهند به استثناي گياهان مانگرو که در اين گياهان ريشه هاي هوايي هدايت گاز را به عهده دارند.
آبياري نبايد در فاصله بسيار نزديک صورت گيرد بويژه اگر خاک سنگين باشد بايد به خاک فرصت داد تا تهويه در آن انجام پذيرد.
● جذب آب بوسيله برگ
آب جوي مي تواند در بعضي مناطق که مه فراوان دارند توسط گياه جذب شود. جذب مستقيم رطوبت مه بيشتر بوسيله برگها صورت مي گيرد و آزمايش مربوطه بر روي دو گونه گياه ساحل صحراي ناميبيا انجام شده است. يکي از اين گونه ها به نام تريانقاهردوآنسيس از تيره ايزوله آله است و گونه ديگر ولوتيشيا ميزابيليس است. در بروملياسه نيز جذب آب بوسيله برگها شناخته شده است. بويژه در تيلانديسا مکانيسم جذب آب در اين گياه شناخته نشده است.
اما چون در گياه مردهع نيز مانند گياه زنده صورت مي گيرد لذا به نظر مي رسد که پديده اي فيزيکي باشد. ثعلبهاي اپي فيت مي توانند آب جوي را جذب کنند. برگهاي نهاندانگان متعددي از تک لپه ايها و دو لپه ايها در شرايط خشکي و نيمه خشکي هوا مي توانند آب جوي را جذب کنند. در بعضي سرخسها مانند پلي پوديوم پلي پوئيدس و سوراک اوفيسيناروم نيز جذب آب بوسيله برگها مشاهده شده است.
● ميکوريزها
ميکوريزها به معناي قارچ ريشه است. اين قارچها از ارتباط متقابل و سودمندي با ريشه هاي گياهان برخور دارند. ريشه هاي گياه مواد مترشحه خود را به قارچ منتقل مي کند و قارچ هم در انتقال مواد غذايي و آب به ريشه گياه کمک مي کند. ريشه هايي که در خارج ريشه هاي گياه رشد مي کنند به مناطق عمقي خاک مي رسند و به جذب مواد غذايي و انتقال آنها به گياه بويژه در انتقال يونهاي کم تحرک مثل فسفات ، روي ، مس ، موليبدن کمک مي کنند. ميکوريزها نوعي پوشش حفاظتي بوجود مي آورند.
نظر به اينکه آب مهمترين ماده زيستي براي تمام موجودات است در گياهان نيز عامل اساسي زندگي و رشد و نمو است. آب در ساختار کلوئيدي پروتوپلاسم شرکت مي کند و براي انجام فعاليتهاي متابوليسمي ضروري است. در گياه نيروي مکش موجب جذب و انتقال آب به قسمتهاي مختلف مي گردد اين نيرو به نام پتانسيل آبي گياه ناميده مي شود که در اثر وجود يونهاي آلي و کاني و کلوئيدهاي موجود در ياخته حاصل مي گردد. پتانسيل آبي در گياه نيز مانند خاک منفي است و در مقايسه با پتانسيل آبي خاک منفي تر است.
● جذب آب توسط ريشه ها
سيستم ريشه اي گياهان اغلب بسيار گسترده است. ميزان گستردگي ريشه ها در زيرزمين بيش از ميزان گستردگي ساقه ها در هواست. تارهاي کشنده ريشه سطح ريشه ها را بطور قابل ملاحظه اي افزايش مي دهند. اگر مساحت تارهاي کشنده بطور جداگانه محاسبه گردد معلوم مي شود که سطح تارهاي کشنده ۷/۱ برابر قسمتهاي ديگر ريشه است. در ساير گونه ها سطح تار کشنده ريشه بالغ بر ۸ تا ۱۲ برابر بقيه سطح ريشه گزارش شده است.
تارهاي کشنده ريشه نه تنها سطح جذب را افزايش مي دهند بلکه تماس نزديکي با خاک پيدا مي کنند و باعث خرد کردن ذرات خاک و نفوذ به داخل شکافها مي شوند. بيشتر جذب آب در نزديکي نوک ريشه و منطقه رشد صورت مي گيرد يعني در جايي که ياخته هاي اپيدرمي داراي ديواره نازک هستند به تدريج که بافت ريشه بالغ مي شود اپيدرم و تارهاي کشنده آن بوسيله پريدرم چوب پنبه اي شده غير قابل نفوذ جايگزين مي گردد.
● افزايش جذب موثر آب
به منظور افزايش جذب موثر آب ، رشد ريشه بايد مرتبا منطقه جذب را که بالاتر از راس رويش ريشه است بازسازي کند. همچنين رشد ريشه براي نفوذ آن در خاک مرطوب ضروري است و اين امر در شرايط کمبود آب مي تواند بسيار باشد. پس از افزودن آب به خاک ، حرکات آب بيشتر به سمت پايين است و به سوي ريشه ها حرکت نمي کند و تنها راهي که دسترسي ريشه را يه آب زياد مي کند رشد و آبدوستي مثبت ريشه است که به سوي محلهاي مرطوب و آبدار خاک رشد مي کند سرعت رشد ريشه زياد است و در مورد گياهان علفي اين سرعت ۱۰ ميليمتر در روز بطور عادي است.
سيستم ريشه اي گياه ذرت بطور متوسط روزانه ۵۰ تا ۶۰ ميليمتر رشد مي کند. گرچه منطقه تارهاي کشنده مهمترين سطح جذب آب به شمار مي آيد مناطق پيرتر هم در اين عمل نقش قابل ملاحظه اي دارند. اين امر بويژه در زمستانها که رشد ريشه کم است و يا در مواقع کمبود آب بيشتر صورت مي گيرد نقاط خروج ريشه هاي جانبي لايه هاي چوب پنبه اي شده را شکسته و ورود آب را امکان پذير مي سازد.
● عوامل موثر در جذب آب
براي اينکه آب از خاک وارد ريشه گياه شود بايد نيروي جاذبه اي در ريشه وجود داشته باشد که به سطح آورده شود و مثل يک فشار منفي عمل کند در عين حال خاک يا محلول غذايي نيز مکش يا جاذبه اي در جهت عکس دارد. تفاضل اين نيرو مکش خالصي است که منجر به ورود آب در گياه مي شود. فزوني نيروي مکش گياه بر نيروي مکش خاک موجب حرکت آب به سوي گياه مي گردد. نيروي مکش خاک به مقدار کلوئيد (رس و هوموس) و درجه خشکي آن بستگي دارد.
● عوامل موثر در نيروي مکش گياه
در سطح تارهاي کشنده ، فشار اسمزي شيره واکوئلي تار کشنده بيش از فشار اسمزي محلول خاک است اين فزوني فشار موجب کشش و جذب آب مي شود.
بافتهاي دروني نيز مکش ايجاد مي کنند که مربوط به فشار اسمزي واکوئلهاي اين بافتها و نيروهاي آغشتگي کلوئيدي آنها و اندام هوايي است که تعرق انجام مي دهند.
ريشه آب را هنگامي جذب مي کند که تهويه شده باشد. در خاک خيلي سنگين مثل خاک رس يا خاک بسيار مرطوب ، ريشه ها دچار خفگي مي شوند چنانچه در مورد گياهاني که ريشه هاي راست و عميق دارند وقتي ريشه ها به سفره آب زيرزميني مي رسند علايم خشک شدن را نشان مي دهند به استثناي گياهان مانگرو که در اين گياهان ريشه هاي هوايي هدايت گاز را به عهده دارند.
آبياري نبايد در فاصله بسيار نزديک صورت گيرد بويژه اگر خاک سنگين باشد بايد به خاک فرصت داد تا تهويه در آن انجام پذيرد.
● جذب آب بوسيله برگ
آب جوي مي تواند در بعضي مناطق که مه فراوان دارند توسط گياه جذب شود. جذب مستقيم رطوبت مه بيشتر بوسيله برگها صورت مي گيرد و آزمايش مربوطه بر روي دو گونه گياه ساحل صحراي ناميبيا انجام شده است. يکي از اين گونه ها به نام تريانقاهردوآنسيس از تيره ايزوله آله است و گونه ديگر ولوتيشيا ميزابيليس است. در بروملياسه نيز جذب آب بوسيله برگها شناخته شده است. بويژه در تيلانديسا مکانيسم جذب آب در اين گياه شناخته نشده است.
اما چون در گياه مردهع نيز مانند گياه زنده صورت مي گيرد لذا به نظر مي رسد که پديده اي فيزيکي باشد. ثعلبهاي اپي فيت مي توانند آب جوي را جذب کنند. برگهاي نهاندانگان متعددي از تک لپه ايها و دو لپه ايها در شرايط خشکي و نيمه خشکي هوا مي توانند آب جوي را جذب کنند. در بعضي سرخسها مانند پلي پوديوم پلي پوئيدس و سوراک اوفيسيناروم نيز جذب آب بوسيله برگها مشاهده شده است.
● ميکوريزها
ميکوريزها به معناي قارچ ريشه است. اين قارچها از ارتباط متقابل و سودمندي با ريشه هاي گياهان برخور دارند. ريشه هاي گياه مواد مترشحه خود را به قارچ منتقل مي کند و قارچ هم در انتقال مواد غذايي و آب به ريشه گياه کمک مي کند. ريشه هايي که در خارج ريشه هاي گياه رشد مي کنند به مناطق عمقي خاک مي رسند و به جذب مواد غذايي و انتقال آنها به گياه بويژه در انتقال يونهاي کم تحرک مثل فسفات ، روي ، مس ، موليبدن کمک مي کنند. ميکوريزها نوعي پوشش حفاظتي بوجود مي آورند.
اندازه گیری نیتریت در آب آشامیدنی - سه شنبه بیست و دوم تیر 1389
استاندارد روش روزمره نمونه گیری آب - دوشنبه بیست و یکم تیر 1389
20 نکته درباره آب - دوشنبه بیست و یکم تیر 1389
نقش میکروارگانیسمها در هزینه های نگهداري - یکشنبه بیستم تیر 1389
آزمون جارتست - یکشنبه بیستم تیر 1389
اندازه گیری اسیدیته - شنبه نوزدهم تیر 1389
ميكروب شناسي آب - شنبه نوزدهم تیر 1389
باكتري هاي آهن - جمعه هجدهم تیر 1389
اندازهگیری کل مواد معلق - جمعه هجدهم تیر 1389
کیفیت آب، تعیین رنگ - روش آزمون - پنجشنبه هفدهم تیر 1389
باكتري آئروموناس - پنجشنبه هفدهم تیر 1389
جلبکهاي ميکروسکوپي - چهارشنبه شانزدهم تیر 1389
تجهیزات آزمایشگاه میکروبیولوژی - چهارشنبه شانزدهم تیر 1389
آیین‌کار آزمون‌های باکتریولوژیکی آب - سه شنبه پانزدهم تیر 1389
ويروس ها در آب - سه شنبه پانزدهم تیر 1389
قارچ ها - دوشنبه چهاردهم تیر 1389
محلول سازی - دوشنبه چهاردهم تیر 1389
کدورت - یکشنبه سیزدهم تیر 1389
استفاده از جلبکها برای تصفیه آب - یکشنبه سیزدهم تیر 1389
لوله حرارتی - شنبه دوازدهم تیر 1389
فلیم فتومتر - شنبه دوازدهم تیر 1389
پلی آلومینیوم کلراید - جمعه یازدهم تیر 1389
لوله های چند لایه - جمعه یازدهم تیر 1389
بازرسی مخازن تحت فشار - پنجشنبه دهم تیر 1389
نحوه گندزدایی لوله‌های آب در اصلاح شبکه و یا توسعه شبکه - پنجشنبه دهم تیر 1389
سنجش میزان DO - چهارشنبه نهم تیر 1389
کاربرد آب سیاه زیتون درزیست فیلتر - چهارشنبه نهم تیر 1389
مقایسه روش اسمز معکوس و سختی‌گیر - سه شنبه هشتم تیر 1389
سنجش میزان CO2 - سه شنبه هشتم تیر 1389
تعیین مقدار کلراید در آب آشامیدنی - دوشنبه هفتم تیر 1389
بررسی راههای تصفیه آب - دوشنبه هفتم تیر 1389
آلودگی آب های سطحی - یکشنبه ششم تیر 1389
اندازه گیری یون سدیم - یکشنبه ششم تیر 1389
اندازه گیری یون پتاسیم - شنبه پنجم تیر 1389
کتاب راهنمای نصب لوله های فاضلاب pvc - شنبه پنجم تیر 1389
دانلود کتاب لاتین"فیلتراسون غشایی" - جمعه چهارم تیر 1389
اندازه گیری سولفات در آب آشامیدنی - جمعه چهارم تیر 1389
استاندارد کردن محلول های شیمیایی - پنجشنبه سوم تیر 1389
اصطلاحات آبخیزداری - پنجشنبه سوم تیر 1389
سهم قنات در تامين آب کشور - چهارشنبه دوم تیر 1389
اسپکتروفتومتری - چهارشنبه دوم تیر 1389
آشنایی با برخی معرفهای آزمایشگاهی: - سه شنبه یکم تیر 1389
جمع آوری آب - سه شنبه یکم تیر 1389
تشکیل آب زیر زمینی - دوشنبه سی و یکم خرداد 1389
لوازم معمولی آزمایشگاه بر اساس جنس به چند دسته‌ی کلی تقسیم می‌شود: - دوشنبه سی و یکم خرداد 1389
اندازه گیری غلظت یون فسفات در آب - یکشنبه سی ام خرداد 1389
جریان آب زیرزمینی - یکشنبه سی ام خرداد 1389
آبیاری در گذر زمان - شنبه بیست و نهم خرداد 1389
HPC - شنبه بیست و نهم خرداد 1389
PH متری - جمعه بیست و هشتم خرداد 1389
بررسي شوري خاک در سيستم هاي مختلف آبياري - جمعه دهم تیر 1390
تاثير آبياري بر رشد گياهان گلخانه اي - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری جامدات در آب و فاضلاب - جمعه دهم تیر 1390
روش اندازه گیری سیانید (تیتراسیون) - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری سولفات به روش توربیدیمتری - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری فسفات به روش کلرید استانوز - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری فنل به روش فوتومتریک (اسپکتروفتومتر) - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری نیتریت به روش رنگ سنجی - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری نیترات به روش اسپکتروفتومتر - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری آمونیاک به روش نسلر - جمعه دهم تیر 1390
کيفيت خاک مراتع - فرسايش آبي - جمعه دهم تیر 1390
سیستم لوله های فاضلابی - پنجشنبه نهم تیر 1390
سیستم های مخازن نگهدارنده - پنجشنبه نهم تیر 1390
سیستم های زهکشی - پنجشنبه نهم تیر 1390
فاجعه جهانی به نام آب - پنجشنبه نهم تیر 1390
شور شدن خاک در اثر آبیاری - پنجشنبه نهم تیر 1390
سیستم آبیاری تراوا - پنجشنبه نهم تیر 1390
اثرات تنش آب بر رشد گیاه - پنجشنبه نهم تیر 1390
زهکشی چیست؟ - پنجشنبه نهم تیر 1390
بیلان منابع آب در ایران - پنجشنبه نهم تیر 1390
پليمرهاي منعقد كننده آلي ( پلي الكتروليت هاي منعقد كننده ) - پنجشنبه نهم تیر 1390
آب بازیافتی دستگاه های حفاری و خواص آن - پنجشنبه نهم تیر 1390
نمایشگاه بین المللی محیط زیست - چهارشنبه هشتم تیر 1390
نقشه های توپوگرافی - سه شنبه هفتم تیر 1390
نیتریت و نیترات در آب آشامیدنی و عوارض آنها - سه شنبه هفتم تیر 1390
انواع مته های حفاری - دوشنبه ششم تیر 1390
موارد مختلف در انتخاب پمپ ها - دوشنبه ششم تیر 1390
خواص عمومی آب دریا - دوشنبه ششم تیر 1390
عوامل مؤثر در بروز و يا تشديد سيلاب - دوشنبه ششم تیر 1390
جمع آوری آب - دوشنبه ششم تیر 1390
آلايندگي پساب شهري در خاك هاي كشاورزي - دوشنبه ششم تیر 1390
خلاصه اي از آب اصطلاحات و روابط آن - شنبه چهارم تیر 1390
آبفشان (Geyser) - شنبه چهارم تیر 1390
زهكش لوله اي - شنبه چهارم تیر 1390
آبياري سطحي و زیرزمینی - شنبه چهارم تیر 1390
معرفی انواع سریزها - شنبه چهارم تیر 1390
زهکشی عمودی (چاه زهکش) - شنبه چهارم تیر 1390
تصفیه خانه فاضلاب جنوب تهران - شنبه چهارم تیر 1390
هيدروليك چاه و بهره برداري از آبهاي زيرزميني - پنجشنبه دوم تیر 1390
نگاهی به منابع و مصارف آبهای بطری شده - پنجشنبه دوم تیر 1390
انواع آبیاری تحت فشار - پنجشنبه دوم تیر 1390
هنر معماری سنتی و نقش آن در مدیریت آب - پنجشنبه دوم تیر 1390
بررسی تلفات آب - پنجشنبه دوم تیر 1390
زهکشی و انواع آن - پنجشنبه دوم تیر 1390
چاه و انواع آن - پنجشنبه دوم تیر 1390
پیرامون قنات - پنجشنبه دوم تیر 1390
آشنايي با GIS - پنجشنبه دوم تیر 1390
سد سازي در دوره ساساني - پنجشنبه دوم تیر 1390
ساماندهی رواناب - پنجشنبه دوم تیر 1390
پایداری سدها - پنجشنبه دوم تیر 1390