استاندارد روش نمونه‏گیری از پس‏آبهای صنعتی

درحال مشاهده: استاندارد روش نمونه‏گیری از پس‏آبهای صنعتی

ادعونی اهدای خون

استاندارد روش نمونه‏گیری از پس‏آبهای صنعتی

۱۳۸۹/۰۳/۲۷

12:0

امیرحسین ستوده بیدختی

استاندارد روش نمونه‏گیری از پس‏آبهای صنعتی

1 ـ هدف و دامنه کاربرد

هدف از ارائه این استاندارد تعیین روشی جهت نمونه‏گیری از پس‏آبهای صنعتی است که در آن اصول مشخصی برای یکنواخت کردن روشهای مختلف نمونه‏گیری تدوین شده و این روش در مقیاس عمومی قابل اجراء بوده و در موارد خاص نیز احتمالا کاربرد خواهد داشت .

2 ـ اصطلاحات و تعاریف

2-1 نمونه‏گیری : واژه نمونه‏گیری که در این استاندارد بکار می‏رود عبارتست از برداشتن قسمتی از پس‏آب که نمایانگر کل پس‏آب مورد نظر باشد .

2-2 فاضلاب خام ¹ : عبارتست از آبی که پس از ورود به واحد صنعتی و گردش در مراحل مورد نظر به مواد موجود آلوده می‏گردد .

2-3 پس آب صنعتی ² : فاضلابی است که عمل پالایش جهت کاهش آلودگی در مورد آن انجام گرفته است .

3 ـ نکات مهم در نمونه‏برداری ³

3-1 هدف اصلی نمونه‏گیری بدست آوردن قسمت کوچکی از پس آب صنعتی است که نمایانگر خصوصیات واقعی پس آب باشد و مهمترین عوامل اساسی برای رسیدن باین مقصود عبارتند از :

" نقطه نمونه‏گیری " , " زمان و تناوب نمونه‏گیری " , " حفظ ترکیبات نمونه تا زمان اجرای آزمایش ."

3-2 در هر روش نمونه‏برداری قواعد عمومی زیر باید بکار رود :

3-2-1 نمونه‏ها باید نشان دهنده وضعیت موجود در نقطه‏ای باشد که از آن محل برداشت انجام گرفته است .

3-2-2 نمونه‏ها باید دارای حجم مناسب به نحوی باشد که امکان تجدیدپذیری آزمون به تعداد مورد نظر در روش آزمون مربوطه فراهم گردد .

3-2-3 نمونه‏ها باید طبق روشی جمع‏آوری , بسته‏بندی و حمل و نقل گردد که مراقبتهای لازم جهت تأمین عدم تغییر در ترکیبات و خصوصیات ویژه آن تا مرحله تجزیه در آزمایشگاه درباره آن اعمال شده باشد .

4 ـ نقطه نمونه‏گیری

نمونه‏گیری از پس آب یک واحد صنعتی تنها در یک نقطه مخصوص باید انجام پذیرد و آن نقطه‏ای است که پس آب از محوطه کارخانه خارج و به بیرون تخلیه می‏گردد .

5 ـ تناوب نمونه‏گیری

5-1 در صورت نیاز به شناخت تغییر در ترکیبات پس آب صنعتی در حین دوره مشخص مثلا زمانی که تخلیه پس آب به حداکثر مقدار خود می‏رسد , نمونه‏گیری باید در تناوبهای متناسب و کوتاه مانند هر پنج , ده , پانزده و یا 30 دقیقه انجام پذیرفته و سپس مورد آزمون قرار گیرد .

5-2 برای مطالعه میانگین وضعیت‏ها , نمونه مرکب ⁴ برای یک دوره کار روزانه واحد صنعتی و یا یک دوره معمول 24 ساعته و یا یک دوره تولید باید جمع‏آوری گردد .

چنین نمونه مرکبی باید با تناوب مشخص از کانال عمومی تخلیه پس آب واحد صنعتی جمع‏آوری و مخلوط شده و حجم نمونه‏های انفرادی باید متناسب با حجم پس آب جاری در لحظه نمونه‏گیری انتخاب گردد .

5-3 تناوب نمونه‏گیری بستگی به تکرار تغییرات در ماهیت پس آب و حجم جریان آن دارد و در چنین مواردی باید دقت کافی به نحوی مبذول گردد که نمونه برداشته شده معرف مقدار حقیقی مواد جامد معلق نیز باشد .

5-4 در هر صورت در بیشتر موارد , نمونه‏گیری با تناوب یک ساعته توصیه می‏گردد .

6 ـ وسیله نمونه‏گیری

6-1 سطل با آستر داخلی لعابی و یا چینی که پوشش آن سالم و بدون شکستگی باشد و یا هر ظرف شیشه‏ای دیگر برای نمونه‏گیری مناسب می‏باشد .

6-2 ظرف نمونه‏گیری باید دارای دهانه گشاد بوده و حجم آن به اندازه‏ای باشد که محتوی آن را براحتی بتوان بداخل ظرف نمونه منتقل کرد بدون اینکه سرریز شده و یا قسمتی از آن خالی بماند .

6-3 در صورت موجود بودن , از وسایل خودکار نمونه‏گیری نیز می‏توان استفاده کرد .

7 ـ ظروف نگهداری نمونه

7-1 بطری‏های درب‏دار شیشه‏ای با دهانه گشاد به حجم دو تا سه لیتر جهت نگهداری نمونه مناسب است .

7-2 بطریهای نگهداری نمونه باید ابتدا با اسید شستشو و سپس با آب مقطر آبکش گردد .

7-3 در صورت حمل نمونه به مسافات دور باید کلیه مراقبتهای لازم برای جلوگیری از شکستن بطریها در حین انتقال انجام پذیرد .

8 ـ روش کار

8-1 در نمونه‏گیری از پس آبی که دارای مواد جامد معلق است باید نهایت دقت بنحوی بعمل آید که نمونه برداشته شده معرف مقدار حقیقی این گونه مواد در زمان نمونه‏گیری باشد .

8-2 نمونه‏گیری نباید از کتاب پس آب و یا با خراشیدن رسوبات کف کانال انجام گیرد .

8-3 نمونه باید به آرامی و بدون ایجاد حبابهای هوا برداشته شود .

8-4 وسیله نمونه‏گیری را وارد جریان پس آب کرده و آن را در نقطه‏ای که بفاصله از کف کانال قرار دارد , پر کنید .

8-5 نمونه‏های انفرادی را باید در ظرفی شیشه‏ای و یا لعابی تمیز و خشک که گنجایش آن متناسب با حجم نمونه مرکب است خالی کرد . مقدار نمونه مورد نیاز برای آزمون از این ظرف برداشته شده و در حین عمل لازم است نمونه مرکب کاملا مخلوط شود تا مواد جامد آن بحالت معلق در آید .

8-6 بطریهای نگهدارنده نمونه را قبلا یا پس آب شستشو داده و سپس به کمک وسیله نمونه‏گیری طوری پر کنید که در بالای آن حباب کوچکی جهت جلوگیری از شکستن بطری در اثر انبساط نمونه ( ناشی از تغییرات بعدی حرارت ) خالی بماند .

8-7 در صورت نیاز مقدار لازم از مواد محافظت کننده ترکیبات نمونه را بر روی آن ریخته و درب بطری را ببندید .

یادآوری : در صورتیکه باید از محافظت کننده‏های شیمیائی مشخص شده در روش آزمون استفاده گردد , لازم است مقدار تعیین شده محافظت کننده را فقط به آن قسمت از نمونه که برای آن آزمون در نظر گرفته شده است اضافه و بقیه نمونه دست نخورده باقی بماند .

8-8 هر بطری نمونه باید برچسب‏گذاری شده و اطلاعات زیر بر روی آن نوشته شود :

8-8-1 محل نمونه‏گیری

8-8-2 زمان نمونه‏گیری به روز و ساعت

8-8-3 نام مواد شیمیائی محافظت کننده افزوده شده

8-8-4 درجه حرارت نمونه در حین برداشت

یادآوری : آزمونهای درجه حرارت , رنگ و بو , سولفیدهای نامحلول و کلر باقیمانده باید در صورت نیاز به آزمون در محل انجام گرفته و نتیجه آن بر روی برچسب قید گردد .

حفظ ترکیبات نمونه

9-1 روش یکسانی برای نگهداری آزمونه جهت تمام آزمونها موجود نبوده و بستگی به نوع آزمون مورد نظر دارد ولی اغلب نمونه‏ها را می‏توان برای حفظ ترکیبات موجود در داخل جعبه‏ای با جدار عایق‏بندی شده که محتوی یخ است در حرارت 3 تا 4 ساعت قبل نگهداری خواهد بود .

9-2 به نمونه برداشته شده جهت آزمون مجموع سولفیدها مقدار دو میلی‏لیتر محلول 22 درصد استات روی بازاء هر لیتر نمونه اضافه کنید .

9-3 نمونه برداشته شده جهت آزمون فنل را به وسیله اسید اورتوفسفریک در مجاورت معرف متیل اورانژ به PH پائین‏تر از چهار رسانیده و بازاء هر لیتر نمونه مقدار یک گرم سولفات مس افزوده و در حرارت 10-5 درجه سانتیگراد نگهداری نمائید .

این نمونه باید حداکثر طی 24 ساعت پس از زمان جمع‏آوری در معرض آزمون قرار گیرد .

9-4 نمونه برداشت شده جهت آزمون سیانید را به وسیله ئیدراکسید سدیم به PH بالاتر از 11/0 رسانیده و در محل سرد نگهداری کنید .

9-5 جهت تثبیت فلزات سنگین در صورتیکه نمونه اسیدی قوی نباشد , مقدار 5 میلی‏لیتر اسید نیتریک غلیظ بازاء هر لیتر اضافه کنید .

9-6 به نمونه‏های برداشته شده جهت آزمون روغن و چربی برای جلوگیری از فعالیت باکتریها مقدار 5 میلی‏لیتر اسید سولفوریک ( یک به یک ) بازاء هر لیتر اضافه نمائید .