ساماندهی رواناب

درحال مشاهده: ساماندهی رواناب

ادعونی اهدای خون

ساماندهی رواناب

۱۳۹۰/۰۴/۰۲

20:7

امیرحسین ستوده بیدختی

مقدمه:

چرخه آب در طبيعت بدين ترتيب است که آب از سطح درياها و خشکي ها تبخير شده، وارد اتمسفر مي شود و دوباره اين بخار اب وارد شده به جو، پس از طي فرآيندهاي گوناگون به صورت نزولات جوي به سطح درياها يا زمين مي ريزد. اما اين نزولات ممکن است با سه حالت روبرو شوند: در مرحله اول آب باران به علت وجود پوشش گياهي در سطح زمين جذب گياهان شده و گياهان مانع رسيدن مستقيم آن به سطح زمين مي شود که اصطلاحا به آن برگاب گفته مي شود.

بخشي ديگر از نزولات جوي پس از رسيدن به سطح زمين به داخل خاک نفوذ مي کند و در مرحله آخر هرگاه شدت بارندگي از ظرفيت نفوذ آب به داخل آب بيشتر باشد، بخشي از آب حاصل از بارندگي در سطح زمين باقي مانده و پس از پرکردن گودي هاي سطح زمين(طبيعي يا مصنوعي) در سطح زمين جاري مي شود که به اين بخش از بارندگي ، رواناب گويند.

بطور متوسط تقريبا 30 درصد بارش به رواناب تبديل مي شود اما امروزه به دليل تغيير کاربري اراضي در شهرها و در نتيجه کاهش پوشش گياهي و نيز کاهش ميزان نفوذپذيري خاک، اين حجم افزايش يافته و باعث بروز معضلاتي مانند آب گرفتگي معابر هنگام بارندگي و ساير مشکلات مي شود. بعضي از شهرهاي کشورمان هم به دليل واقع شدن در منطقه باران خيز، بالا بودن سطح آب زيرزميني و فقدان مديريت مناسب سيلاب و رواناب از اين معضل بي بهره نبوده ، و شهروندان پس از هر بارندگي نه چندان شديد دچار مشکل عبور و مرور در سطح شهر مي شوند.

عليرغم وجود مراکز علمي فني و مهندسي متعدد در کشورمان ، وجود چنين مشکلاتي، چهره خوبي از شهر ارائه نمي کند. اما در اين جا به ارائه چند راهکار تجربه شده مي پردازيم که با توجه به مناطق مختلف شهر، مي توان از هر يک از اين موارد استفاده کرد:

1-اولين راهکاري که به آن اشاره مي کنيم، استفاده از ميادين و بلوارهاي شهر است. در اين روش سطح زير ميدان را تا عمق مشخصي خاکبرداري مي کنند و داخل آن را از مصالح درشت دانه تر مثل نخاله هاي ساختماني پر مي کنند. بذين قابليت نگهداشت اب در آن زياد شده و مي توان با هدايت آب سطحي به اين سمت، حجم قابل توجهي از آب را به زير سطح منتقل کرد. اين عمل براي بلوارهاي ميان خيابان ها نيز امکان پذبر است. در اين اقدام با افزايش قابليت جذب آب زمين ، آب را از روي زمين به زير زمين منتقل مي کنيم که به عنوان پيشنهاد اين عمل در اکثر ميدان هاي شهر از جمله ميدان هاي در حال احداث و يا جديد الاحداث و نيز براي بلوارهايي که در کمربندي واقع هستند قابل اجرا است.

2-يکي ديگر از روش ها، تعبيه مخازن زير زميني (ground detention pond under) مي باشد. اين روش با تعبيه آبرو در اطراف خيابان و هدايت آن به داخل مخزن مطابق شکل صورت مي گيرد.

مشاهده مي شود که اين مخازن در دو حالت قابل استفاده است: در حالت اول آبهاي سطحي به آن منتقل شده و به تدريج در زمين نفوذ کرده يا وارد شبکه جمع آوري فاضلاب مي شود. در حالت دوم مي توان آب را در آن ذخيره کرد و با تعبيه پمپ براي مواردي همچون آبياري يا شست وشو استفاده نمود. اين راهکار براي مناطقي که مشکل آب سطحي کمي شديدتر است مي تواند تا حد قابل قبولي مشکل را مرتفع نمايند.

3-آب خروجي از ناودان ساختمان ها و ورود مستقيم آنها به آبروهاي شهري يکي از پارامترهاي تشديد کننده تشکيل سيلاب در شهر است که با راهکارهايي مي توان آن را ساماندهي نمود.استفاده از سقف سبز يا همان سقف هايي که داراي پوشش گياهي مي باشند، علاوه بر جذب آب، باعث زيبا سازي و نيز پاک سازي فضاي شهري مي شود. همچنين ذخيره آب در مخازني که در باغچه و يا حياط خانه تعبيه شده نيز موثر است و مي توان از آب ذخيره شده براي مختلفي چون آبياري باغچه، شستن حياط و اتومبيل و...استفاده نمود. اين راهکار بسيار مناسب و مفيد را مي تواند جزء يکي از مقررات ساخت ساختمان ها به ويژه ساختمان هاي مجاور خيابان هاي اصلي شهر قرار گيرد. بعلاوه امروزه اکثر زمين هاي خالي و باغ ها و مزارع، تبديل به شهرک هاي مسکوني شده اند که ضمن تعبيه پوشش خاک منطقه؛ ميزان نفوذپذيري و خاصيت نگهداشت آب در آن نواحي بشدت کاهش مي يابد که چنين قانوني براي ساختمان هاي واقع در شهرک لازم به نظر مي رسد.

4-افزايش پوشش گياهي شهر و احياي درختان که مزاياي فراواني علاوه بر موضوع مورد بحث نيز دارد. گياهان ضمن جذب آب؛ همانگونه که در مقدمه ذکر شد، باعث تاخير در رسيدن آب باران به سطح زمين نيز مي شود.

5-استفاده از مصالحي همچون بتن متخلخل براي پوشش معابر و پياده روها که آب را مانند اسفنج در خود ذخيره کرده و در ضمن مي توان پس از تابش آفتاب، باعث از بين رفتن آلودگي هاي آن نيز بشود. بعلاوه ساختن پياده رو ها در ترازي بالاتر از سطح خيابان به مقداري که در بارندگي هاي نه چندان شديد، مشکل آب گرفتگي براي آن رخ ندهد مي تواند موثر واقع شود.

6-احداث درياچه هاي مصنوعي براي نگهداري آب روي زمين و نيز منابع ذخيره ثابت براي نگهداري آب زير زميني يکي ديگر از روش هايي است که مي تواند مدنظر شهرداران محترم واقع شود.

7-در نهايت بديهي است احداث شبکه جمع آوري و هدايت آب هاي سطحي و فاظلاب شهري که متاسفانه نبود آن بويژه در شهر هاي شمالي کشور،مشکلات عديده اي را به همراه داشته است، بسيار مفيد واقع مي شود.

البته بايد در نظر داشت اجراي هر يک از موارد فوق مستلزم بررسي منطقه اي و کارشناسي است که نيازمند تعامل هر چه بيشتر مسئولين شهري و مراکز علمي، پژوهشي شهر و نيز مهندسان و محققان جهت ارائه طرح و اجراي آن مي باشد.اميد است راهکارهاي ياد شده گامي به جلو در حل اين مشکلات باشد.

-منبع: فصلنامه کانون مهندسين-دانشکاه صنعتي نوشيرواني

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

موضوعات مرتبط: آب و آلودگی آب و آبیاری و منابع آب,حفاری ، آب سطحی,تصفیه,انتقال و خصوصیات

برچسب‌ها: رواناب , آب

ادامه مطلب

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

درحال مشاهده: ساماندهی رواناب

ساماندهی رواناب

لیست مطالب

آرشیو موضوعی

برچسب ها

صفحات مهم

لینک دوستان

پیوندها

نویسندگان

آخرین مطالب

آرشیو