مرجع تخصصی آب و فاضلاب

آب، آلودگی، تصفیه
آب یکی از نخستین نیازهای زندگی انسان است یکی از مهمترین مواد طبیعت است که برای زندگی انسان و تمدن او حیاتی است . آب را از قدیمی ترین زمانها منشأ و مبدأ همه چیز می دانستند و آنرا مقدس می شمردند و برای نظافت و پاکیزگی و بهداشت آب و جلوگیری از بیماریهای ناشی از آن دستورات و مقررات خاص وضع کرده بودند .
امروزه تأمین آب آشامیدنی بهداشتی سالم و رضایت بخش به عنوان یکی از عوامل اصلی در حفظ سلامت و پیشرفت اقتصاد اجتماعات مطرح بوده و اهمیت این مایع حیاتی در زندگی بشر به اندازه ای است که بیان و توجیه کامل آن گاهی به دشواری میسر می گردد .
آب موجود در طبیعت :
در حال حاضر 71 % سطح زمین را اقیانوسها و دریاها اشغال کرده است . که بالغ بر 77/98 % تمام آبهای زمین را در بر میگیرد و بقیه 23/1 % بصورت آبهای زیرزمینی در کرده زمین یافت میشود .
انسانها برای رفع روزمره خود کمتر از 1% آب در اختیار دارند . گرچه در مقام مقایسه با آب اقیانوسها خیلی اندک است . لیکن از نظر نقش اساسی که در حیات انسان دارد دارای اهمیت ویژه ای است .
خواص آب آشامیدنی :
پارامترهای قابل لمس در خواص آب آشامیدنی عبارت است از :
1) درجه حرارت آب : آب زیاد سرد اثرات سوء بر دستگاه گوارش انسان دارد و آب با درجه حرارت زیاد حالت بی مزگی دارد و گوارا نیست . مناسبترین درجه حرارت آب بین 12-8 درجه سانتیگراد است .
2) رنگ :  آب آشامیدنی باید بی رنگ باشد . در ضخامت های زیاد رنگ آب مایل به سبز است . رنگ آب مربوط به نمکهای موجود در آب که بصورت حل شده و یا کلوئیدی در آب یافت میشود . زردی آب نشانه وجود ترکیبات گیاهی و اسیدهای آبی ناشی از فساد آنها و یا وجود خاک رس میباشد . در حالیکه  سبزی آب نشانه وجود گیاهانی ازقبیل آلگها و جلبکها در آن است .
3) کدورت : کدورت آب اغلب به علت وجود مواد معلق و کلوئیدی در آن است . درجه کدری آب را اغلب بدین روش تعیین میکنند که در کف یک استوانه ای بقطر 25 میلی متر حروف استاندارد شده ای قرار میدهند و سپس در آن آب مورد آزمایش را تا ارتفاعی کی ریزند که دیگر خط نامبرده خوانا نباشد . در اینحال درجه کدورت آب را بر حسب ارتفاع مذبور معین می کنند . حد قابل قبول بین 5 تا 25 واحد و حداکثر آن 30 واحد کدورت تعیین گردیده است .   
4) بو : آب آشامیدنی باید بی بو باشد . در برخی نقاط آب آشامیدنی در مجاورت با موادی ممکن است بوی کمی بخود بگیرد که ممکن است خطرناک نباشد  ولی طعم نامطبوع میگیرد . آب دریاچه ها دارای بوی لجن میباشد که بایستی قبل از مصرف حذف گردد و یا در اقر ماندن آب در منابع و یا بشکه بوی مخصوص بگیرد .و یا در جریان تصفیه اضافه کردن کلر زیاد  ممکن است باعث ایجاد بو گردد. حذف بو در تصفیه آب با اضافه کردن موادی چون سولفات مس برای از بین بردن آلگها که مولد بو هستند انجام میگیرد .
5) مزه : از نظر طعم آبهای آشامیدنی نباید بی مزه باشد . وجود املاح مختلف چون آهن ، منگنز ، نمک ، کربنات ، انیدریک کربنیک و  . . .  در آبهای مختلف مزه های گوناگونی را به آب میدهد که گاهی مطبوع و گاهی ناخوشایند است .
بعضی از مزه ها از منشأ آلودگی میباشند مثل تغییرات مواد آلی گیاهی و حیوانی ، نفوذ مواد مختلف شیمیایی در زمین و شبکه های لوله کشی و یا ضد عفونی با کلر نیز ممکن است ایجاد مزه بد در آب نماید . آب با درجه زیاد بودن ترکیبات منیزیم و آبهای قلیایی مزه صابون و آبهای اسیدی مزه ترش دارد . وجود نمکهای آهن و آلومینیوم مزه آب را گس میکند .
خواص بیولوژیکی آب :
در آبهای طبیعی مخصوصاً آبهای سطحی در کنار مواد معلق تعداد بسیاری موجودات کوچک نیز یافت میگردند این موجودات ممکن است ریشه گیاهی و یا حیوانی داشته باشند . کیکروبها با توجه به شکل ساده خود و قدرت تکثیر پذیری زیاد بسیار مهم هستند ولی تمام میکروبهای موجود در آب بیماریزا نیستند و حتی بسیاری از آنها برای بدست آوردن آب بهداشتی مهم هستند . ولی با این حال نباید تعداد کل میکروبهای موجود در آب از حد معینی بیشتر باشد . به عبارت دیگر وجود تعداد زیادی باکتری در آب احتمال وجود باکتریهای بیماریزا از قبیل میکروبهای بیماریهایی چون اسهال و  وبا را نیز بالا میبرد . آبهایی که با مدفوع انسان و یا حیوانات آلوده میگردند ممکن است دارای باکتری باشند که موجب بیماریهای روده ای مانند اسهال خونی و تب روده و غیره گردند . کلی فرم ها بویژه اشرشیاکلی بمیزان فراوان در مدفوع انسان و حیوانات وجود دارد و چون مقاومت کلی فرم ها در آب بیش از میکروبهای دیگر است در آبهایی که با کلر و یا هر ماده ضدعفونی کننده دیگر ضدعفونی شده اند نبایستی کلی فرم در 100 میلی لیتر نمونه داشته باشند . و در آبهایی که ضدعفونی نشده و به مصرف انسان می رسد نبایستی اشرشیاکلی وجود داشته باشد . آزمایش استانداردی که برای شمارش کلی فرم انجام میشود تست احتمالات یا MPN ( Most Probable Number ) است .
منابع آلوده کننده آب :
منابع آلوده کننده آب عبارتند از :
1) آلودگی ناشی از فاضلاب شهری
2) آلودگی ناشی از فاضلاب های صنعتی
3) آلودگی ناشی از فاضلاب کشاورزی
1) آلودگی ناشی از فاضلاب شهری : زندگی روزمره اجتماعات همراه با تولید فاضلابهایی است که از منازل و اماکن عمومی و غیره سرچشمه میگیرند . و به نوحوی می بایست از محیط زندگی خارج و دفع گردد . در بسیاری از اجتماعات شهری و روستایی کشور ما دفع فاضلاب از طریق چاههای جذبی به داخل زمین است . که خود آلودگی آبهای زیرزمینی و در مواردی آلودگی آبهای سطحی را از طریق دفع غیر بهداشتی فاضلاب به همراه دارد .
2) آلودگی ناشی از فاضلاب های صنعتی : صنایع اعمم از یک کارگاه کوچک آبکاری تا صنایع سنگین ذوب فلزات صنعتی هستند که در حال حاضر در بسیاری از نقاط کشور مشکلات زیست محیطی به همراه دارد .
3) آلودگی ناشی از فاضلاب کشاورزی : کاربرد انواع حشره کشها ، آفت کشها و علف کشها ، مصرف کودهای شیمیایی و حیوانی در مزارع همراه با آبیاری و در نتیجه ایجاد جریان آب به خارج از مزرعه به صورت سطحی و یا زیر زمینی باعث پخش و انتشار ترکیبات فوق میگردد که خود به مرور زمان مسایل پیچیده آلودگی محیط زیست را موجب میگردد .
اثرات آلودگی آب بر انسان :
هرگاه سخن از آب آلوده به میان میاید انسان به یاد بیماری می افتد . آلودگی آب چه بصورت میکروبی یا شیمیایی و چه بصورتهای دیگر سبب ایجاد بیماریها و اختلالات متعددی در انسان میگردد . آب در انتقال و انتشار بسیاری از بیماریهای مهم میکروبی نقش عمده دارد و بطرق زیر میتواند سبب انتقال بیماریها گردد .
الف) مستقیم :
آب بطور مستقیم در انتقال بعضی از بیماریها دخالت دارد . عامل بیماری از طریق مدفوع و ادرار بیمار و یا راههای دیگر وارد آب میشود و آب را آلوده میکند . با آشامیدن چنین آبی یا تماس با آن عامل بیماری بطور مستقیم وارد بدن بدن شخص سالم شده و او را بیمار میکند .
مهمترین بیماریهایی که از این طریق انتقال می یابند عبارتند از حصبه ، وبا ، انواع اسهالهای عفونی باسیلی و آمیبی ، یرقان عفونی ، فلج اطفال و . . . بیماریهای منتقله از طریق دستگاه گوارش و بسیاری از عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی که از طریق استحمام در آبهای آلوده به انسان منتقل میشود .
ب) غیر مستقیم :
آب در انتقال بعضی از بیماریها نقش غیر مستقیم دارد در این گروه از بیماریها ، آب فقط محیطی برای رشد و تکثیر ناقل بیماریهاست و خود به طور مستقیم در انتقال بیماری نقش ندارد . از این گروه میتوان بیماریهای مالاریا ، فیلاریازیس ، تب زرد و . . .  را نام برد .
ج) نقش توأم مستقیم و غیرمستقیم :
آب در انتقال بعضی از بیماریها نقش توأم مستقیم و غیرمستقیم دارد . بیماریهای این گروه هم بر اثر آشامیدن یا تماس با آب آلوده به انسان منتقل میگردد و هم آب وسیله ای برای نگهداری و پرورش میزبان هامل بیماری است . بیماری بیلارزیوز و پیوک از آنجمله اند .
د) نقش مساعد کننده شرایط انتقال  :
آب در انتقال بعضی از بیماریها نقش مساعد کننده شرایط انتقال را بر عهده دارد . بسیاری از کرم های انگل روده انسان در این گروه از بیماریها قرار دارند مثلاً برای رشد جنین در داخل تخم و تبدیل به نوزاد آسکاریس آب بصورت نم در زمین لازم است و یا کرمهای قلابدار .
اختلالات شیمیایی آب :
آب خالص در طبیعت نایاب است . حتی آب باران که ظاهراً باید خالص باشد در حین نزول و عبور از طبقات مختلف هوا ، مواد مختلفی چون دی اکسید کربن ، گرد و غبار و سایر آلودگیهای معلق در هوا مانند باکتریها و ویروسها را با خود به زمین می آورد . آب باران پس از ریزش به زمین جاری میشود و ناخالصی های خاک را نیز به همراه میبرد . آبی که به داخل زمین نفوذ میکند ضمن عبور از طبقات خاک ، مواد معلق و کلوئیدی خود را بتدریج به جا میگذارد و در عوض مقدار زیادی مواد کانی مختلف را در خود حل میکند و با این عمل بر ناخالصی های شیمیایی آن افزوده میشود .
آبی که دی اکسید کربن بصورت محلول داشته باشد بعلت دارا بودن خاصیت اسیدی و خورندگی قدرت بیشتری برای حل کردن املاح پیدا میکند . هرچه آب از طبقات کانی بیشتری بگذرد مقدار املاح بیشتری را در خود حل میکند بهمین دلیل آب چاههای عمیق اغلب دارای مقادیر زیاد ناخالصی های شیمیایی است .
بر اثر فعالیت انسانی نیز ممکن است انواع مواد شیمیایی زیان آور و سمی وارد آب شود . چنانچه مقدار این مواد در آب بیش از حد مجاز باشد ممکن است عوارض و اختلالات گوناگون در بدن ایجاد کند .
سرب :
یکی از موارد ، مسمومیت با سرب است . این فلز در آبهای طبیعی بمقدار بسیار کم وجود دارد ولی بر اثر تخلیه فاضلاب های صنعتی یا کشاورزی حاوی سرب و ترکیبات آن ممکن است به مقدار قابل توجهی وارد آب گردد . سابقاً که از لوله های سربی برای آبرسانی استفاده می کردند همواره این خطر وجود داشت که بر اثر اسیدی شدن آب به علت داشتن دی اکسید کربن مقداری سرب وارد آب شده و مسمومیت مزمن ایجاد کند . آلوده شدن به سرب از راههای دیگر نیز صورت می گیرد . در زمان احتراق بنزین در وسایل نقلیه تترا اتیل سرب که بعنوان ماده کمکی است در هوا پخش شده ممکن است بر روی منابع آب سطحی بنشیند و آنها را تدریجاً به سرب آلوده کند . سرب اختلالات متعددی در اعضای بدن بمانند سیستم خونسازی بدن و آنزیم ها و همچنین استخوانها و اعصاب ایجاد می کند .
جیوه :
وجود ترکیبات جیوه در ترکیبات بخصوص به صورت ترکیبات آلی ، سبب مسمومیت حیوانات آبزی میگردد که تغذیه از این حیوانات دریایی آلوده سبب بروز اختلالات عصبی شدید در انسان میشود و بنام بیماری تن (میناماتا) نام دارد که در ژاپن شایع گردید و باعث دردهای شدید ، تولد کودکان با مشکلات فلجی ، کوری و کری بود و طی بررسی ها مشخص گردید که متیل جیوه حاصل از صنایع تهیه نیتروژن از راه فاضلاب سبب آلودگی آبها گردیده و اکثراً با استفاده از غذاهای دریایی به این مشکل دچار شده بودند .
فلوئور :
مقدار 5/1 – 1 میلی گرم در لیتر فلوئور برای استحکام دندانها و جلوگیری از فساد آنها بسیار ضروری است اگر مقدار آن بیش از 5/1 میلی گرم در لیتر باشد اختلالاتی بخصوص در کودکان بوجود می آورد که آن را بیماری فلوروزیس می نامند در این بیماری دندان شکننده میشود و برروی دندانها لکه های زرد رنگ پدیدار میشود .اگر غلظت فلوئور به 4 تا 8 میلی گرم در لیتر و یا بیشتر برسد استخوانها خمیده و مفاصل غیر طبیعی میشود که بیشتر در کودکان دیده میشود .
کادمیوم :
فاضلاب صنایع ذوب فلز و صنایع شیمیایی تولید رنگ و مواد پلاستیکی و آلیاژ فلزات محتوی کادمیوم هستند . 1 میلی گرم کادمیوم برای ماهیان کشنده است و در انسان نیز ضایعات دردناک و کشنده دارد . دردهای استخوانی و بعد از مدتی شکستگی در استخوان و در زنان باردار عوارض شدیدتر است .
نیترات و نیتریت :
وجود نیترات و نیتریت در آب آشامیدنی بخصوص کودکان را بیمار میکند . نیترات در بدن به  نیتریت تبدیل میگردد و نیتریت از روده جذب خون شده و با هموگلوبین ترکیب در نتیجه ظرفیت اکسیژن رسانی به بافتها کاهش می یابد این ترکیب آبی رنگ است و رنگ خون را متمایل به ابی میکند و جریان خون متمایل به ابی در عروق سطحی سبب تغییر رنگ پوست کودک میگردد . (بیماری کودکان آبی) و این بیماری بندرت در نوجوانان و بزرگسالان دیده میشود .
ید :
کمبود ید در آب آشامیدنی باعث فعالیت شدید غده تیروئید و بزرگ شدن ان میگردد بر اثر کمبود بد در بدن تیروکسین که هورمون مترشحه غده تیروئید است بمقدار کافی ساخته نمیشود . در نتیجه غده تیروئید مجبور به فعالیت بیشتری میگردد و بزرگ میشود . این بیماری را گواتر می نامند . برای رفع کمبود ید مقدار کمی یدور پتاسیم یطور دائم به سیستم آب شرب اضافه میکنند .
مواد رادیواکتیو :
آلودگی آب به مواد رادیواکتیو و بیماریهای ناشی از آن موضوعی است که در سالهای اخیر از اهمیت زیادی برخوردار شده است . آلودگی سطح خاک به مواد رادیواکتیو و آلودگی منابع آب به این مواد ممکن است  مستقیماً بر اثر نشستن این مواد از هوا انجام گیرد . یا اینکه آبهای سطحی در حین عبور از سطوح آلوده خاک این مواد را با خود بهمراه بیاورند .
برخی از مواد رادیواکتیو در آب قابل حل و برخی دیگر غیر قابل حل هستند و بعد از مدتی ته نشین میشوند . برخی از انها دارای عمر کوتاهند و اثر آنان در مدت کوتاهی تا حدی که برای سلامت انسان خطری ندارد کاهش می یابد . برخی دیگر دارای عمر طولانی و خطر آنها سالیان متمادی باقی میماند .
لزوم تصفیه آب
تصفیه آب آشامیدنی موضوع تازه ای نیست زیرا بشر از زمانهای دور با آن آشنا بوده است . مثلاً در چند هزار سال پیش مصریها از زاج در ظروف آب برای زلال شدن آن استفاده می کردند . در هندوستان آب را در ظروف مسی و در معرض نور آفتاب قرار داده و بوسیله ذغال صاف می کردند . جوشاندن آب و نگهداری در ظروف نقره در زمان هخامنشیان در ایران انجام می شده که دو روش ضد عفونی کردن آب است .
طی گزارشها سالانه تعداد زیادی کودک در اثر بیماریهای منتقله از آب تلف میشوند . بهرحال با توجه به منابع طبیعی و کیفیت آب آشامیدنی بدین نتیجه می رسیم که در اکثر موارد هیچگونه آبی را نمی توان قبل از تصفیه و اطمینان از سالم بودن آن مصرف گردد .
روشهای تصفیه آب
مهمترین دلیل تصفیه آب حذف عوامل بیماریزا و ناخالصی های معلق و کلوئیدی است . آب آشامیدنی باید عاری از موادیکه بنحوی رنگ و بو و طعم نامطبوع تولید میکنند باشد بعلاوه باید در مصرف عادی چون پخت و پز و شستشو مشکل ایجاد نکند و در صنایع نیز آب مصرفی باید موجب پیدایش رسوبات سخت در جدار دیگهای بخار که علاوه بر فرسودگی باعث ازدیاد مصرف سوخت میگردد نشود . با توجه به موارد ذکر شده آب باید مورد تصفیه قرار گیرد . مهمترین روشهای تصفیه قابل پیش بینی برای آبهای معمولی عبارتند از :
1) گرفتن مواد درشت به کمک اشغالگیر
2) ته نشین کردن مواد خارجی معلق در آب
3) تصفیه آب بوسیله صافیها
4) حذف برخی از مواد اضافی موجود در آب به کمک هوادهی ، مواد شیمیایی مختلف و روشهای متعدد دیگر
5) گندزدایی (ضد عفونی)
1_  آشغالگیر :
قبل از ورود آب به تصفیه خانه به کمک شبکه های آشغالگیر ، مواد بزرگ شناور در آب گرفته میشوند در صورت زیاد بودن مواد شناور در آب برای جلوگیری از بسته شدن شبکه های نامبرده آنها را در دو یا سه ردیف با سوراخهای گوناگون قرار میدهند . شبکه های آشغالگیر بیشتر برای برداشت آب از منابع سطحی مانند رودخانه ها می باشد .     
2 _ حوضچه های ته نشینی :
الف ) ته نشینی بدون استفاده از مواد شیمیایی :
تصفیه در استخرهای ته نشینی را معمولاً تصفیه مقدماتی آب نیز می نامند چون آبهای موجود در طبیعت دارای مقداری مواد معلق می باشند که در مرحله اول باید از آب گرفته شوند لذا آبرا وارد استخرهای بزرگی میکنند و از سوی دیگر خارج می نمایند . سرعت آب باید 2 تا 10 میلی متر در ثانیه باشد . این سرعت کافی است که به ذرات معلق امکان ته نشینی را بدهد . این کار ممکن است به شکل متناوب نیز صورت گیرد . یعنی استخری را پر از آب کرده بگذارند ته نشین شود و سپس آب را خالی نموده و استخر را بشویند این شکل کار تنها برای جریانهای کم امکان پذیر است و نیاز به تعداد زیادی استخر دارد و امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد . آب معمولاً باید 2 تا 12 ساعت در استخر بماند که بستگی به درجه ناخالصی آب و ابعاد استخر دارد . هرچه استخر گودتر باشد فاصله زمانی در شستشوی آن بیشتر است . شکل استخر باید به گونه ای طراحی شود که از ایجاد جریان تند در سطح آب جلوگیری شود و آب در تمام استخر جریان داشته باشد .
ب) ته نشینی با استفاده از مواد شیمیایی :
برای کوتاه کردن مدت زمان ته نشینی و نیز برای کم کردن مقدار نمکهای محلول در آب غالباً استخرهای معمولی ته نشینی کفایت نکرده و کاربرد مواد شیمیایی جهت تصفیه آب لازم می گردد .
مواد شیمیایی که برای ته نشینی مواد خارجی آب مصرف می شوند بدو صورت زیر کار میکنند :
نخست مواد شیمیایی مصرفی که بیشتر دارای بار الکتریکی مثبت می باشند مواد ریز معلق در آب را معمولاً دارای بار منفی هستند بدور خود جذب کرده و ذرات معلق بزرگتر و سنگین تری را می سازند و برای ته نشینی آماده میکنند . این پدیده را انعقاد می نامند .
در مرحله دوم مواد شیمیایی با نمکهای محلول در آب ترکیب شده و از نمکهای محلول ، نمکهای نامحلول بوجود می آورند و انها را برای ته نشینی آماده می سازند .
Packham و Miller جزو اولین کسانی هستند که در زمینه انعقاد و بخصوص اثر املاح آب و PH و نوع مواد معلق در عمل انعقاد مطالعاتی انجام داده اند و مشخص نموده اند که عمل انعقاد اصولاً می تواند باعث حذف و یا کاهش مواد زیر گردد .
کدورتهای ناشی از مواد معدنی و آلی
رنگهای حقیقی و ظاهری   
انگلها و انواع میکروارگانیسم ها
مواد مولد بو و طعم
مواد شیمیایی که در تصفیه آبهای آشامیدنی بکار می روند بسیار متنوع بوده و از مهمترین آنها سولفات آلومینیوم ، آلومینات سدیم ، آهک ، کلرور آهن ، سولفات و سولفیت آهن و سولفات مس را میتوان نام برد .
برای کاربرد مواد شیمیایی در تصفیه آب از استخرهای ویژه ای استفاده میگردد که از انواع معروف این استخرها دو نوع آن با اسامی استخرهای ته نشین اکسیلاتور و پولساتور قابل ذکرند .
امروزه جهت بهبود در کیفیت عمل ته نشینی ، علاوه بر استفاده از منعقد کننده ها ، از مواد دیگری نظیر کربنات سدیم ، سیلیس فعال ، مواد جذب کننده و پلی الکترولیت ها که به کمک منعقد کننده ها موسومند استفاده میگردد .
3 _ صافی ها :
صاف کردن عبارت است از عبور مخلوط مایع و جامد از روی لایه های متخلخل که در اثر آن مواد معلقی که ابعاد آنها بزرگتر از تخلخل لایه ها باشد در سطوح متخلخل گرفته میشوند .
صافی ها برای تصفیه آب چند کار را همزمان انجام می دهند :
الف) تصفیه مکانیکی به صورت صاف کردن آب و گرفتن مواد کلوئیدی و آلگها و انگلهای موجود در آب. شدت اینکار بسته به بزرگی و کوچکی خلل و فرج لایه ماسه دارد .
ب) در اثر خاصیت جذب سطحی دانه های ریز ماسه مواد کلوئیدی در آب را بدور خود جمع می کنند .
ج) اکسیداسیون مستقیم مواد معدنی و آلی آب با کمک اکسیژن محلول در آب .
د) کمک به رشد و تکثیر باکتری های هوازی که بصورت لایه لجن در روی ماسه ها نمودار می گردد . این باکتری ها با ترشح دیاستازهایی مواد آلی را اکسید کرده و یا با تغذیه آنها تولید نیتراتها و فسفاتها را می نمایند . در روزهای اول کار صافی ها ، به علت نبودن لایه لجن نامبرده ، تصفیه با کمک باکتریها رخ نمی د هد و نیز اگر سرعت جریان آب در صافی زیاد باشد عمل تصفیه با کمک باکتریها ناچیز خواهد بود .
صافی ها را از نقطه نظر سرعت کارشناسان یعنی جریان آب در ماسه به 2 دسته کند و تند تقسیم می نمایند 
صافی های کند :
از خواص این صافی ها همانا کمی سرعت جریان آب در ماسه آنها می باشد که مقدارش 05/0 تا 5/0 متر در ساعت ( بطور متوسط 1/0 تا 2/0 متر در ساعت ) است . بلندی آبرا روی ماسه برابر 3/0 تا 1 متر بر می گزینند . قدرت صافی یعنی مقدار آبی که در روز می تواند تصفیه کند برابر است یا 5/2 تا 7 متر مکعب آب در هر متر مربع از سطح صافی . ماسه مصرفی را معمولاً از جنس کوارتز با قطرهای 2/0 تا 2 میلی متر (مناسب ترین قطر 3/0 تا 4/0 میلی متر) و کلفتی لایه ماسه فعال را 5/0 تا 2/1 متر انتخاب می کنند . قطر دانه های موثر ماسه برای صافی های تهیه کننده آب آشامیدنی ریزتر از صافی های تصفیه کننده آب کارخانجات می باشند . برای اینکه آب در حین گذشتن از صافی ماسه های نرم را با خود نبرند ، زیر لایه ماسه فعال یک لایه نگهدارنده پیش بینی می کنند که قطر دانه های آن 2 تا 25 میلی متر باشد . کلفتی این لایه حدود 20 تا 400 میلی متر در نظر گرفته میشود . بسته به درجه آلودگی آب پس از چند روز تا حداکثر دو ماه کار کردن ، بعلت کثیف شدن لایه ماسه ، افت فشار در صافی افزایش یافته و راندمان آن به شدت پایین آمده ، شستشوی آن لازم می گردد که به روشهای زیر انجام می گیرد . در صورتیکه در ساختمان صافی از یک یا چند لایه نگهدارنده استفاده شده باشد برای تمیز کردن آن بایستی قسمتی از لایه روئین ماسه را به کلفتی 2 تا 3 سانتی متر برداشت و سپس سطح صافی را دوباره صاف نموده و آنرا مورد بهره برداری قرار داد . پس از چند بار که اینکار تکرار شد و کلفتی لایه های برداشته شده به 30 تا 40 سانتی متر رسید باید ماسه های برداشت شده را پی از شستشو دوباره روی صافی قرار دهند . برداشت لایه های کثیف روی صافی در تأسیسات کوچک با دست و در صافی های بزرگ با کمک ماشین های مخصوص انجام می گیرد . در طرح صافی ها باید توجه شود که که بعلت نیاز به شستشوی صافی و برای جلوگیری از ایستادن کار تصفیه خانه ، حداقل دو صافی در کنار هم کار کنند . برای اینکه صافی پس از شستشو و از دست دادن لایه زیستی خود بتواند تصفیه بیولوژیکی را تجام دهد در روزهای اول پس از شستشو ، مقداری سولفات آلومینیوم روی قشر ماسه می پاشند . از آنجا که سطح صافی از تقسیم دبی آب مورد تصفیه بر سرعت جریان آب در ماسه بدست می آید و سرعت جریان آب در صافیهای کند کمتر میباشد لذا صافی های کند دارای حجمی بزرگ بوده ، تأسیسات آن گران و مدت تصفیه زیاد خواهد بود .
با اینحال تصفیه آب در صافی های کند بعلت تماس بیشتر آب با لایه های زیستی ، خیلی بهتر انجام می گیرد
صافی های تند :
اختلاف اصلی اینگونه صافی ها با صافی های کند در سرعت و در نتیجه درجه تصفیه آنهاست . در این صافی ها سرعت جریان آب در ماسه خیلی بیشتر است و لذا تصفیه زیستی در آن خیلی کم انجام میگیرد . بعلاوه روش شستشوی صافی های تند برخلاف صافی های کند که اغلب با برداشتن لایه های کثیف روی صافی عملی است تنها با کمک جریان وارونه آب و هوای فشرده در ماسه بوده ، این صافی ها بجای لایه نگهدارنده از شن و ماسه درشت و لوله های زهکشی معمولاً از پستانکهایی که بفواصل حدود 10 سانتی متر از هم در جاسازیهای پیش بینی شده در کف صافی پیچ می شوند استفاده میشود . پستانکهای نامبرده که از پلاستیک و کائوچو و یا فلز است زنگ نزن ساخته می شوند دارای شیارهایی هستند که از آن راه آب تصفیه شده به قسمت زیر صافی می رود و بعلت کوچکی این شیارها دانه های ماسه نمی تواند از آنها بگذرند .
روش شستشو در 3 مرحله زیر انجام می گیرد :
1) با کمک یک کمپرسور هوای فشرده باندازه کافی در جهت عکس جهت جریان آب در صافی در حالت تصفیه در ماسه میدمند که 2 تا 1 دقیقه طول می کشد .
2) در این مرحله آب و هوای فشرده از همان مجرا در صافی وارد میشود .
3) مرحله سوم جریان هوا قطع و جریان آب با همان میزان قبلی لجن های بدست آمده از شستشوی صافی را به کانال هدایت فاضلاب می فرستند تا اینکه آب روی صافی کاملاً زلال گردد مدت زمان مرحله سوم نیز 2 تا 1 دقیقه می باشد .
معمولاً آب حاصل از شستشوی صافی را در مخازن جمع آوری و پس از ته نشینی آب صاف شده را بعنوان بازیافتی در مدار تصفیه خانه وارد می سازند .
میزان سرعت آب در صافی های تند در حدود 120 متر مکعب در متر مربع در روز می باشد که با روشهای جدید به حدود 240 متر مکعب در متر مربع در روز رسیده است .
صافی های تحت فشار :
اصول کار صافی های تحت فشار شبیه انواع دیگر صافی ها بوده جز اینکه شن و ماسه و شبکه های زهکشی آن در داخل استوانه ای قرار دارد که تحت فشار آب میباشد .
اگرچه تصفیه اولیه برای صافی ها نیز ضروری است ولی از آنجا که کاربرد این صافی ها برای اجتماعات کوچک و موسسات بوده به دلیل کمبود جا و نیروی انسانی معمولاً از تصفیه اولیه چشم پوشی می شود . لذا آب مورد تصفیه می بایست تیرگی زیادی نداشته باشد .
4_ حذف برخی از مواد اضافی موجود در آب :
حذف بو و طعم
پیدایش بو، رنگ و طعم در آبهای سطحی و زیر زمینی از مشکلاتی است که عوامل متعددی چون پسابهای صنعتی ، کشاورزی و فاضلابهای شهری ، توسعه شهرنشینی و پیشرفت صنایع در ایجاد آن موثرند . احساس بو وطعم تقریبا بهم مربوط است و اعتراض به طعم های بد آب همیشه با اعتراض به بوهای بد آب توام است . با توجه به حساسیت ذائقه و شامه افراد مختلف در برابر بو و طعم های گوناگون ، مشکل بتوان از منابع موجود آب بی بو و بی طعم بر اساس استاندارد های جهانی تهیه نمود . لیکن بر حسب امکانات اقتصادی و توسعه بهداشتی در هر منطقه سعی می شود تا آنجا که ممکن است رنگ و بو و طعم اضافی آبرا حذف نمایند که این عمل با روش هوادهی و استفاده از موادی چون پرمنگنات پتاسیم ، کلر و ذغال فعال عملی است .
روش هوادهی در تصفیه آب آشامیدنی کاربرد فراوان دارد . هوادهی برای خروج گازهای مختلف چون انیدرید کربنیک ، هیدروژن سولفوره و یا عوامل گازهای دیگری که باعث بو و مزه نامناسب در آب شده اند انجام می گیرد . از سوی دیگر هوادهی باعث اکسیداسیون نمکهای فرو و منگنز بصورت رسوب آنها گردیده و همچنین باعث اکسیداسیون فنولها و مانع توسعه موجودات ریز آب می گردد. بطور کلی هوادهی به آب را میتوان یک عمل خالص سازی تلقی نمود .
پرمنگنات پتاسیم نیز قادر است در غلظت های مناسب بوهای مختلف را به سرعت و شاید بهتر از هر اکسیدان دیگر زایل کند . ازن که عامل اکسید کننده قوی است بدلیل عملکرد فوری مورد توجه بوده و در بسیاری موارد بهتر از کلر که زمان تماس زیادتری نیاز دارد عمل می نماید . ذغال نیز از مدتها قبل بعنوان عامل حذف بو و طعم مورد استفاده بوده است که اینک نوع جدیدی از آن بنام ذغال فعال که بدو صورت پودر و دانه مورد استفاده است عملا جایگزین ذغال معمولی گردیده و مصرف آن در صنایع تصفیه آب عمومیت یافته است .
جذب گاز کربنیک اضافی از آب
وجود گاز کربنیک آزاد و اضافی در آب سبب تاثیر روی جدار ظرفها و لوله های بتنی و فرسایش آنها گردیده و درجه سختی آب را افزایش می دهد . از سوی دیگر تاثیر آبهای اسیدی روی لوله های فولادی گالوانیزه سبب افزایش مقدار ترکیبات محلول روی و سرب در آب میگردد که اثرات مسموم کننده در انسان دارند. مقدار گاز کربنیک اضافی را می توان  به روشهای مکانیکی مانند هوادهی و یا با استفاده از ترکیبات شیمیایی نظیرآب آهک و سنگ دولومیت از آب جدا کرد .
کاهش درجه سختی آب
در سالهای اخیر میزان تهیه آب سبک افزایش یافته که دو دلیل عمده برای این امر میتوان ذکر نمود :
اولا پیدایش و پیشرفت صنایع جدید که تمامی آنها نیاز به آب سبک شده دارند . ثانیا پیشرفت تمدن و پی بردن افراد بخواص آبهای سبک و ارزش اقتصادی آنها نسبت به آبهای سنگین.
سختی آب کلاً به وجود کربناتها ، بیکربناتها ، سولفاتها و کلرورهای فلزات کلسیم و منیزیم ، آهن ، منگنز و آلومینیوم مربوط است ولی 3 فلز اخیر بمقادیر جزئی در آب موجودند لذا اثر آنها در سختی آبها خیلی کم است و سختی آب معمولا در اثر وجود نمکهای محلول کلسیم و یا منیزیم در آن می باشد .
سختی آبها بوضع زمین شناسی محلی که آب با آن تماس دارد مربوط بوده و مقدار آن در آبهای سطحی و زیرزمینی و بالاخره کلیه آبهای موجود در زمین متفاوت است . سختی آب شامل سختی موقت و دائم می باشد سختی موقت را می توان با جوشاندن آب حذف نمود ولی  سختی دائم فقط با مصرف مواد شیمیایی ممکن است کم و یا حذف گردد. سختی را در 2 نوع کربناتی و غیر کربناتی نیز تقسیم بندی نموده اند که سختی کربناتی ، کربناتها و بیکربناتهای کلسیم و منیزیم و سختی غیر کربناتی ، شامل سولفات و کلرور آن دو می باشد . روشهای متداول برای کاهش سختی آب  عبارتند از :
الف) روش تعویض یونها :
در این روش با ترکیب شیمیایی ، یون کلسیم و منیزیم را در بی کربنات آنها با یون نمک دیگری مانند سولفاتها ، نیتراتها و فسفاتها عوض می کنند . در روش تعویض یونها تمام نمک کلسیم و منیزیم از آب گرفته می شود و گاز کربنیک باقی مانده بصورت گازی محلول در آب و خورنده نمودار می گردد که باید از آب گرفته شود .
لذا پس از فعل و انفعالات شیمیایی نامبرده شده بایستی بوسیله هوادهی و یا گرم کردن آب گاز کربنیک محلول در آنرا بیرون آورد . بعلاوه در این روش درجه سختی آب خیلی پایین می آید و برای آشامیدن مناسب نیست لذا آب سبک شده را دوباره با نسبت دلخواهی با آب سخت می آمیزند و سپس بکار میبرند.
پر استعمال ترین روش تعویض یونی روش پرموتیت است که در آن آب سخت را از صافی های سربسته زیر فشار می گذارند . در این صافی ها ذرات سیلیکات آلومینیوم یعنی زئولیت بصورت طبیعی خود یا بصورت مصنوعی (پرموتیت ) قرار دارد . بسته بدرجه سختی آبی که تصفیه می گردد زئولیت ها پس از مدتی خاصیت خود را از دست می دهند که در اینصورت بایستی با جریان آب نمک غلیظی سیلیکات کلسیم و منیزیم بدست آمده در صافی را دوباره به زئولیت کاآمد تبدیل نمود . بجای پرموتیت می توان از ترکیبات دیگری نظیر وفاتیت و لواتیت استفاده نمود .
ب) استفاده از آهک :
این روش برای آبهایی که سختی کربناتی بسیار دارند مناسب است . بوسیله این روش می توان مقدار سختی آبرا تا 35 میلی گرم  در لیتر پایین آورد . آهک را بصورت آب آهک و یا پودر آهک بکار می برند که میزان مصرفی 35 تا 50 گرم برای هر متر مکعب می باشد . کاربرد آب آهک برای کاهش درجه سختی آب معمولا وقتی انجام میگیرد که همراه سختی های ناپایدار ،آب دارای سختی پایدار نیز باشد . در اینصورت برای کاهش سختی پایدار علاوه بر آب آهک از کربنات سدیم نیز استفاده می شود . لازم به یادآوری است که آب خیلی سبک از نظرآشامیدن خوشمزه نبوده و آب آشامیدنی حداقل بایستی حدود 30 میلی گرم در لیتر  سختی داشته باشد حداکثر میزان سختی نیز در برخی طبقه بندیها ، 300  میلی گرم در لیتر تعیین گردیده است .
گرفتن آهن و منگنز اضافی از آب
آهن و منگنز در آب بیشتر بصورت بی کربنات ها و یا سولفاتهای دو ظرفیتی این فلز ها که هر دو محلولند یافت می شوند. برای کم کردن مقدار آهن و منگنز باید بوسیله اکسیداسیون ، محلولهای بی رنگ این فلزات دو ظرفیتی را تبدیل به ترکیبات رنگی و نامحلول فلزات سه ظرفیتی نمود . برای اکسیداسیون نمکهای دو ظرفیتی آهن و منگنز دو روش متداول است .
الف ) روش هوادهی :
مناسبترین روش جدا کردن نمکهای آهن و منگنز در آب ، روش هوادهی است که در مورد نمکهای منگنز عمل هوادهی خیلی شدیدتر انجام می گیرد . باید توجه داشت که گند زدایی آب با کلر باید همیشه پس از کاستن نمک های آهن صورت گیرد زیرا در غیر این صورت مقدارز یاد ی کلر ، صرف اکسیداسیون  ترکیبات دو ظرفیتی آهن میگردد.
ب)استفاده از روش شیمیایی:
وقتی مقدار آهن در آب زیاد نباشد (کمتر از 3 میلی گرم در لیتر ) میتوان بجای هوادهی از صافیهای تند زیر فشار دولومیتی استفاده نمود . همچنین می توان اکسیداسیون را با اضافه کردن ترکیب هایی مانند پرمنگنات پتاسیم به آب و سپس با استفاده از منعقد کننده هایی مانند آلومینات سدیم ویا سولفات آلومینیوم ، جدا کردن آهن را در استخرهای ته نشین مانند اکسیلاتور انجام داد.
گرفتن چربی
در آبهائی که مقدارچربی آنها زیاد است برای گرفتن آن میتوان از روشهای زیر استفاده نمود .
الف) روش مکانیکی: برای جدا کردن مقدار چربی زیاد ( بیش از 5 میلی گرم در  لیتر ) از استخرهای ته نشینی ویا حوضچه های چربی گیر استفاده می شود .
ب) کاربرد کربن فعال : برای جدا کردن مقادیر کم چربی (کمتر از 5 میلی گرم در لیتر ) لایه ای از پودر ذغال را روی صافی قرار می دهند و آبرا از صافی می گذرانند. قطر دانه های ذغال حدود 1 میلی متر و سرعت جریان آب در صافی 5 تا 6 متر در ساعت باید برگزیده شود . مقدار مصرف ذغال 400 گرم ودر خشک  برای هر متر مکعب آب می باشد . لایه ذغال پس از مدتی باید عوض شود .
کنترل میزان فلوئور موجود در آب
پس از کشف رابطه فلوئور با بهداشت دندانها ، بمنظور حذف آن و یا اضافه کردن آن به آب اقداماتی انجام گرفته است . روش کلی حذف مقدار زیادی آن ، به کمک مبادله کننده های آنیونی بوده که خیلی مناسب می باشد . مصرف فسفات تری کلسیک که با فلوئور ایجاد فلوئورو آپاتیت می کند و همچنین پودر استخوان بدون مواد آلی  که ایجاد کربوناتو آپاتیت میکند نیز متداول است . روش دیگری که مقرون بصرفه است بطریق عبور آب از بسترهای سولفات آلومینیوم ، رس و سیلیس فعال می باشد .
فلوئور زنی  بر عکس حذف آن ، ساده و نسبتا ارزان است . مواد مصرفی مانند فلوئور کلسیم یا سدیم ، اسید فلوئوسیلیکات سدیم بوسیله دستگاههای مخلوط کننده بطور یکنواخت قبل از کلر زدن و یا بعد از صاف کردن به آب اضافه می گردند . بهرحال در میزان فلوئور آب بایستی دقت کافی بعمل آید تا خطراتی ایجاد نکند .
استانداردهای موجود ، میزان فلوئور مورد نیاز برای ممانعت از پوسیدگی و فساد ، مخطط یا خالدار شدن دندانها را بین 6/0 تا 5/1 میلی گرم در لیتر تعیین نموده است .
شیرین کردن آبهای شور
اقیانوسها یکی از بزرگترین منابع ذخیره آب میباشند ولی با داشتن حدود 5/3 درصد وزنی املاح ، استفاده مستقیم آنها در بیشتر موارد دچار اشکال میشود . چون آب مصرفی در صنعت و کشاورزی و شرب هر یک مشخصات خاصی دارند که با آب اقیانوسها و دریاها مطابق نیست ، لذا حذف قسمت اعظم املاح آب اقیانوسها و انجام پاره ای تغییرات در ترکیبات آنها قبل از مصرف حتمی و ضروری است .
مهمترین املاحی که از آب اقیانوسها و دریاها برای شیرین کردن باید حذف شود کلرور سدیم است که به شوری آب موسوم بوده و مقدار متوسط آن 34 گرم در لیتر میباشد . همچنین مقادیری از املاح کلسیم و منیزیم نیز ممکن است در آب دریاها موجود باشد که گاهی در تهیه آب شیرین ایجاد اشکال می نماید .
روشهای شیرین کردن آب بسته به مقدار نمکهای موجود در آن متفاوت بوده و مهمترین این روشها عبارتند از :
الف) روش تقطیر
ب) روش الکترودیالیز
ج) روش استفاده از مبادله کننده های یونی
د) روش انجماد
علاوه بر روشهای فوق ، استخراج آب شیرین از آبهای شور با استفاده از حلالهای مختلف ، روش اسمزی و روش تقطیر در فشار بحرانی نیز امکان پذیر است که هنوز مطالعات کافی روی این روشها انجام نشده و بطور قطع نمی توان در مزایا و معایب آنها اظهار نظر نمود .
برخی مواقع برای اینکه قیمت آب بدست آمده کمتر گردد چندین روش را با هم تلفیق نموده و تواماً مورد استفاده قرار میدهند .
5_ ضد عفونی :
دلیل اصلی ناپاکی برخی از آبهای شرب وجود باکتریهای بیماریزا در آنها میباشد . بدین سبب پاک کردن آب از نظر میکروبها از یک طرف و نظارت صحیح در آلوده شدن آب در دستگاه توزیع تا مصرف کننده از طرف دیگر مطرح است .
صاف کردن و دیگر عملیات فیزیکی می توانند آبرا پاک سازند ولی در واقع اعمال فوق نمی توانند بطور مطلق اطمینان خاطر برای مصرف کنندگان داشته باشند . چنانچه آبی در اصل پاک باشد و در شبکه توزیع به دلیلی آلوده شود لزوم ضد عفونی آب برای اطمینان  نیز ضروری است . از موادیکه معمولاً  برای ضد عفونی آب  بکار میرود : ازن ، یدو برم ، اشعه ماوراء بنفش و کلر قابل ذکرند که کلر و ترکیبات آن به دلیل ارزان بودن و مطمئن بودن بیش از سایر مواد مورد مصرف است .
در مورد عمل ضد عفونی کنندگی کلر آنچه که امروزه مورد قبول اکثریت میباشد این است که کلر با پوسته سلول و مواد پروتئینی و ازته درون سلول ترکیب شده و مانع عملیات حیاتی سلول می شود .
کلر وقتی به آب اضافه میشود تولید اسیدهای هیپوکلرو و هیپیوکلریت می نماید
در مرحله بعد اسید هیپوکلرو خود به یون   و یون  هیپوکلریت یونیزه می گردد .
و بهترین PH برای این عمل بین 6-5 می باشد .

مقدار کلر اضافه شده به آب شرب بایستی در حدی باشد که مقدار جزئی باقیمانده داشته باشد در آبرسانی میزان مصرفی برای کلر زنی معمولاً از یک گرم برای هر متر مکعب آب تجاوز نمی کند . در موقع بیرون آمدن آب از تصفیه خانه نیز باید میزان کلر باقیمانده در آب کنترل شده و از 3/0 گرم در هر متر مکعب بیشتر نباشد .   

آبهای زیرزمینی - جمعه بیست و دوم بهمن 1389
کاویتاسیون در سیالات - جمعه بیست و دوم بهمن 1389
گزارش موردي تهديد رودخانه حبله رود گرمسار بوسيله آلاينده هاي نفتي و… - جمعه بیست و دوم بهمن 1389
داروهایی از فاضلاب و خاک - جمعه بیست و دوم بهمن 1389
آب های فانتزی - پنجشنبه بیست و یکم بهمن 1389
تصفیه آب با امکانات محدود - پنجشنبه بیست و یکم بهمن 1389
Piping پایپینگ - پنجشنبه بیست و یکم بهمن 1389
تصفیه آب و فاضلاب - چهارشنبه بیستم بهمن 1389
راهنمای نمونه برداری و انجام آزمایشات الزامی تصفیه خانه های فاضلاب - چهارشنبه بیستم بهمن 1389
اندازه گیری تری‌ نیتروتولوئنِ(TNT)در آب - چهارشنبه بیستم بهمن 1389
سختی آب Hardness - سه شنبه نوزدهم بهمن 1389
آموزش کامل اتوکد - سه شنبه نوزدهم بهمن 1389
فاضلاب و مسائل مربوط به آن - سه شنبه نوزدهم بهمن 1389
نیروهای هیدرواستاتیک - دوشنبه هجدهم بهمن 1389
نقش آب در انتقال بيماري ها - دوشنبه هجدهم بهمن 1389
مروری بر تحلیل فراوانی در هیدرولوژی - دوشنبه هجدهم بهمن 1389
فاضلاب صنعتی - دوشنبه هجدهم بهمن 1389
آزمایش میکروبی آب - یکشنبه هفدهم بهمن 1389
دستورالعمل بهره برداری و نگهداری از شبکه های جمع آوری فاضلاب شهری - یکشنبه هفدهم بهمن 1389
کلیات تصفیه فاضلاب - یکشنبه هفدهم بهمن 1389
آلودگی های آب - شنبه شانزدهم بهمن 1389
دستورالعمل حفاظت و ایمنی کار در بهره برداری و نگهداری تاسیسات برقی و مکانیکی ایستگاه های پمپاژ و چاه - شنبه شانزدهم بهمن 1389
خواص غیرعادی آب - شنبه شانزدهم بهمن 1389
طرح تصفیه خانه فاضلاب شهر مراغه - شنبه شانزدهم بهمن 1389
آزمايش التور در آب و فاضلاب - جمعه پانزدهم بهمن 1389
راهنمای ثبت گزارش روزانه بهره برداری تصفیه خانه آب ( سیستم های پولساتور - اکسیلاتور-انعقاد ) - جمعه پانزدهم بهمن 1389
آب - جمعه پانزدهم بهمن 1389
روش های خالص سازی آب با به کارگیری فناوری نانو - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
20 نکته در مورد آب - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
شوری در خاک و آب - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
آب معدني - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
سیستم زهکشی چند جریانه آب و فاضلاب - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
مطالبی از دنياي آب - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
زلزله و آلودگي آب هاي زيرزميني - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
تاریخچه شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویر احمد - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
بتن ریزی در زیر آب - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
گیاه پالایی - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
راهنمای بهره برداری از حوضهای زلال ساز مرکب (نوع پولساتور) - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
PCBs - پنجشنبه چهاردهم بهمن 1389
بالانتلیوم کولای - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
شیگلا shigella - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
آرسنيك - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
مجموعه مستندات علمی و اجرایی ( دستورالعمل ، استاندارد و ... ) بخش کنترل کیفیت و بهداشت آب و فاضلاب ش - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
تصفیة فاضلاب و محیط زیست - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
تصفية فاضلاب بهداشتي - سه شنبه دوازدهم بهمن 1389
دستورالعمل برآورد و تخمین آب به حساب نیامده غیرفیزیکی - سه شنبه دوازدهم بهمن 1389
پمپ های فاضلاب - سه شنبه دوازدهم بهمن 1389
آیا می دانید تصفیه آب و فاضلاب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
معرفی رشته عمران - آب و فاضلاب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
كاربرد GIS در صنعت آب و فاضلاب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
بررسی بهبود نفوذ پذیری بسترهای تغذیه ی مصنوعی با استفاده از مالچ های مختلف - جمعه بیست و چهارم دی 1389
ديفيوزرها - جمعه بیست و چهارم دی 1389
تصفيه آب کولينگ تاور با ازن - جمعه بیست و چهارم دی 1389
راهنمای بالانسینگ سیستم تولیدوتوزیع آب (تعریف،مفاهیم و روش اجرا) - جمعه بیست و چهارم دی 1389
کاربرد انواع فیلتر در تصفیه‌ فاضلاب صنایع فلزکاری - جمعه بیست و چهارم دی 1389
فناوری نانو و فیلتراسیون - جمعه بیست و چهارم دی 1389
معیارهای کیفیت آب - پنجشنبه بیست و سوم دی 1389
سيليكاژل - پنجشنبه بیست و سوم دی 1389
بايو راکتور غشايي Membrane Bioreactor(MBR) - پنجشنبه بیست و سوم دی 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب