سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
انعقاد در آب
۱۳۹۰/۰۱/۱۲
6:42
|
نگاه کلی
وجود ناخالصیهای معلق و کلوئیدی در آب که باعث ایجاد رنگ و بو و طعم نامطبوع آب می‌شوند، لزوم تصفیه آب را مطرح می‌کند. این ناخالصیها به کمک صاف کردن ، قابل رفع نیستند، لذا از روش انعقاد و لخته‌سازی برای حذف آنها استفاده میشود. افزودن یک ماده منعقد کننده به آب باعث خنثی شدن بار ذرات کلوئیدی شده ، این ذرات با نزدیک شدن به هم ذرات درشت دانه و وزین‌تری را ایجاد می‌کنند.
برای کامل کردن این عمل و ایجاد لخته‌های بزرگتر از مواد دیگری به نام کمک منعقد کننده استفاده میشود. لخته‌های بدست آمده که ذرات معلق و کلوئیدی را به همراه دارند، به حد کافی درشت هستند و به‌راحتی تهنشین و صاف می‌شوند.
مکانیسم انعقاد
معمولا برای حذف مواد کلوئیدی آب و فاضلاب ، از ترکیبات فلزاتی مانند آلومینیوم ، آهن یا برخی از ترکیبات الکترولیت استفاده میشود. املاح فلزات که به عنوان منعقد کننده وارد آب میشود، در اثر هیدرولیز به صورت یونی یا هیدروکسید یا هیدروکسیدهای باردار ، در می‌آید. بوجود آمدن این مولکول باردار بزرگ با خنثی نمودن ذرات کلوئیدی و کاهش پتانسیل زتا (اختلاف پتانسیل بین فاز پخش شده و محیط اطراف آن) که عامل اصلی دافعه بین ذرات کلوئیدی می‌باشد، امکان لازم برای عمل نمودن نیروی واندروالسی بوجود می‌آورند که موجب چسبیدن ذرات به یکدیگر میشود.
بنابراین ، عامل اصلی حذف بار کلوئیدها ، یونهای فلزی نیستند، بلکه محصولات حاصل از هیدرولیز آنها می‌باشد. با توجه به آزمایشات مختلف ، یونهای فلزات سه ظرفیتی در عمل انعقاد ، مؤثرتر از سایر یونها می‌باشند. عمل انعقاد توسط عمل لخته‌سازی تکمیل شده ، ذرات بزرگتر شروع به تهنشینی می‌کنند. در مرحله تهنشینی ، عامل زمان بسیار مهم می‌باشد و با قطر ذرات رابطه مستقیم دارد.
نواع منعقد کننده‌ها
منعقد کننده‌های آلومینیوم‌دار
* سولفات آلومینیوم Al2(SO4)3, n H2O : که نام تجاری‌اش آلوم یا زاج سفید می‌باشد. با اضافه کردن به آب یا بی‌کربنات کلسیم و آب واکنش داده ، هیدروکسید آلومینیوم ایجاد می‌کند که هیدروکسید آلومینیوم مرکزی برای تجمع مواد کلوئیدی ، بدون بار شده ، لخته‌های درشت‌تر ایجاد می‌کند. در صورت ناکافی بودن قلیائیت محیط برای ایجاد هیدروکسید آلومینیم ، از آب آهک و کربنات سدیم استفاده میشود. چون +H مانع تشکیل هیدروکسید آلومینیوم میشود. عیب مهم استفاده از زاج ، ایجاد سختی کلسیم و CO2 (عامل خورندگی) می‌باشد.
* آلومینات سدیم Na3AlO3 : این ترکیب هم در اثر واکنش با بی‌کربنات کلسیم ایجاد هیدروکسید آلومینیوم می‌کند. به علت خاصیت قلیایی ، احتیاج به مصرف باز اضافی ندارد.
منعقد کننده‌های آهن دار
* سولفات فرو (FeSO4, 7H2O): با ایجاد هیدروکسید آهن III ، باعث انعقاد ذرات کلوئیدی میشود. همراه آهک هیدراته استفاده میشود.
* سولفات فریک: می‌تواند همراه یا بدون آهک هیدراته مصرف شود و از لحاظ اقتصادی با صرفه‌تر از زاج است. مزایتش نسبت به زاج در میدان وسیعی از PH عمل می‌کند. زمان لازم برای تشکیل لختهها کمتر است و لختهها درشت‌تر و وزین‌تر هستند. با استفاده از سولفات فریک در PH حدود 9 ، منگنز موجود در آب حذف میشود و باعث از بین رفتن طعم و بوهای خاص آب میشود.
* کلرور فریک (FeCl3, 6H2O): از پر‌مصرف‌ترین منعقد کننده‌‌هاست و به صورت پودر ، مایع یا متبلور به فروش می‌رسد. در اثر واکنش با بی‌کربنات کلسیم یا هیدروکسید کلسیم ، ایجاد هیدروکسید آهن III می‌کند که مرکزی برای تجمع مواد کلوئیدی به شمار می‌رود.
عوامل مؤثر در انعقاد
1. PH و قلیائیت: به علت حذف +H از محیط ، برای ایجاد هیدروکسیدهای فلزی باید PH قلیایی باشد. برای تنظیم PH ، اغلب از آب آهک استفاده میشود، ولی نباید در حدی باشد که باعث افزایش بی‌رویه سختی آب شود.
2. مقدار ذرات معلق: هرچه ذرات معلق بیشتر باشد، مصرف کننده منعقدها هم بالا می‌رود.
3. اثر عوامل فیزیکی: با کاهش دما و نزدیک شدن به صفر ، مشکلات جدی در امر انعقاد بوجود می‌آید و لخته شدن کاهش می‌یابد. به همین دلیل ، مقدار مصرف منعقد کننده‌ها در تصفیه خانه‌ها در زمستان بیشتر از تابستان است.
4. مواد منعقد کننده: قدرت انعقاد بالا ، انعقاد کنندگی در گستره PH وسیع و همچنین مناسب بودن قیمت از خواص یک منعقد کننده خوب می‌باشد. علاوه بر این می‌توان از کمک منعقد کننده‌ها ، CO2 محلول ، دور همزنهای مورد استفاده در عملیات انعقاد از عوامل مؤثر انعقاد نام برد.
کمک منعقد کننده‌ها
کمک منعقد کننده‌ها با ایجاد پل بین ذرات ریز لخته حاصل از کار منعقد کننده‌ها ، آنها را به صورت لخته‌های درشت و سنگین در آورده ، عمل تهنشینی را سرعت می‌بخشند. همچنین محدوده PH بهینه را گسترش داده ، مقدار مصرف ماده منعقد کننده را کاهش می‌دهند.
چند نمونه از کمک منعقد کننده‌ها مورد استفاده در تصفیه خانه‌ها
* کربنات سدیم: با تثبیت PH آب و افزایش یونهای -OH ، عمل انعقاد را بهبود می‌بخشد، مخصوصا اگر منعقد کننده مورد مصرف زاج باشد.
* آهک هیدراته: برای جبران کمبود قلیائیت محیط و از بین بردن CO2 و کاهش سختی آب استفاده میشود.
* گاز کلر: از بین بردن مواد آلی موجود در آب که عامل ممانعت کننده در انعقاد هستند.
* پلی الکترولیتها: دارای خواص پلیمر و الکترولیتی بوده ، می‌توانند اندازه لختهها را درشت‌تر نمایند. از دیگر موارد مورد استفاده ، سیلیس فعال یا سدیم سیلیکات و بنتونیت (عامل پلاستیسیته کردن سرامیک) می‌باشد.
آزمایش جار
برای تعیین میزان ماده منعقد کننده لازم و همچنین PH بهینه برای عمل انعقاد ، از آزمایش جار استفاده میشود. دستگاه جار از 6 بشر تهیه شده است که از نمونه مورد نظر بطور مساوی در تمام بشرها ریخته ، PH را به ترتیب 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 10 ، 12 در نظر می‌گیریم. به هر بشر به مقدار مساوی از منعقد کننده و کمک منعقد کننده مورد نظر ریخته میشود و در دمای معین به مدت 20 دقیقه بشرها هم زده میشود.
وجود ناخالصیهای معلق و کلوئیدی در آب که باعث ایجاد رنگ و بو و طعم نامطبوع آب می‌شوند، لزوم تصفیه آب را مطرح می‌کند. این ناخالصیها به کمک صاف کردن ، قابل رفع نیستند، لذا از روش انعقاد و لخته‌سازی برای حذف آنها استفاده میشود. افزودن یک ماده منعقد کننده به آب باعث خنثی شدن بار ذرات کلوئیدی شده ، این ذرات با نزدیک شدن به هم ذرات درشت دانه و وزین‌تری را ایجاد می‌کنند.
برای کامل کردن این عمل و ایجاد لخته‌های بزرگتر از مواد دیگری به نام کمک منعقد کننده استفاده میشود. لخته‌های بدست آمده که ذرات معلق و کلوئیدی را به همراه دارند، به حد کافی درشت هستند و به‌راحتی تهنشین و صاف می‌شوند.
مکانیسم انعقاد
معمولا برای حذف مواد کلوئیدی آب و فاضلاب ، از ترکیبات فلزاتی مانند آلومینیوم ، آهن یا برخی از ترکیبات الکترولیت استفاده میشود. املاح فلزات که به عنوان منعقد کننده وارد آب میشود، در اثر هیدرولیز به صورت یونی یا هیدروکسید یا هیدروکسیدهای باردار ، در می‌آید. بوجود آمدن این مولکول باردار بزرگ با خنثی نمودن ذرات کلوئیدی و کاهش پتانسیل زتا (اختلاف پتانسیل بین فاز پخش شده و محیط اطراف آن) که عامل اصلی دافعه بین ذرات کلوئیدی می‌باشد، امکان لازم برای عمل نمودن نیروی واندروالسی بوجود می‌آورند که موجب چسبیدن ذرات به یکدیگر میشود.
بنابراین ، عامل اصلی حذف بار کلوئیدها ، یونهای فلزی نیستند، بلکه محصولات حاصل از هیدرولیز آنها می‌باشد. با توجه به آزمایشات مختلف ، یونهای فلزات سه ظرفیتی در عمل انعقاد ، مؤثرتر از سایر یونها می‌باشند. عمل انعقاد توسط عمل لخته‌سازی تکمیل شده ، ذرات بزرگتر شروع به تهنشینی می‌کنند. در مرحله تهنشینی ، عامل زمان بسیار مهم می‌باشد و با قطر ذرات رابطه مستقیم دارد.
نواع منعقد کننده‌ها
منعقد کننده‌های آلومینیوم‌دار
* سولفات آلومینیوم Al2(SO4)3, n H2O : که نام تجاری‌اش آلوم یا زاج سفید می‌باشد. با اضافه کردن به آب یا بی‌کربنات کلسیم و آب واکنش داده ، هیدروکسید آلومینیوم ایجاد می‌کند که هیدروکسید آلومینیوم مرکزی برای تجمع مواد کلوئیدی ، بدون بار شده ، لخته‌های درشت‌تر ایجاد می‌کند. در صورت ناکافی بودن قلیائیت محیط برای ایجاد هیدروکسید آلومینیم ، از آب آهک و کربنات سدیم استفاده میشود. چون +H مانع تشکیل هیدروکسید آلومینیوم میشود. عیب مهم استفاده از زاج ، ایجاد سختی کلسیم و CO2 (عامل خورندگی) می‌باشد.
* آلومینات سدیم Na3AlO3 : این ترکیب هم در اثر واکنش با بی‌کربنات کلسیم ایجاد هیدروکسید آلومینیوم می‌کند. به علت خاصیت قلیایی ، احتیاج به مصرف باز اضافی ندارد.
منعقد کننده‌های آهن دار
* سولفات فرو (FeSO4, 7H2O): با ایجاد هیدروکسید آهن III ، باعث انعقاد ذرات کلوئیدی میشود. همراه آهک هیدراته استفاده میشود.
* سولفات فریک: می‌تواند همراه یا بدون آهک هیدراته مصرف شود و از لحاظ اقتصادی با صرفه‌تر از زاج است. مزایتش نسبت به زاج در میدان وسیعی از PH عمل می‌کند. زمان لازم برای تشکیل لختهها کمتر است و لختهها درشت‌تر و وزین‌تر هستند. با استفاده از سولفات فریک در PH حدود 9 ، منگنز موجود در آب حذف میشود و باعث از بین رفتن طعم و بوهای خاص آب میشود.
* کلرور فریک (FeCl3, 6H2O): از پر‌مصرف‌ترین منعقد کننده‌‌هاست و به صورت پودر ، مایع یا متبلور به فروش می‌رسد. در اثر واکنش با بی‌کربنات کلسیم یا هیدروکسید کلسیم ، ایجاد هیدروکسید آهن III می‌کند که مرکزی برای تجمع مواد کلوئیدی به شمار می‌رود.
عوامل مؤثر در انعقاد
1. PH و قلیائیت: به علت حذف +H از محیط ، برای ایجاد هیدروکسیدهای فلزی باید PH قلیایی باشد. برای تنظیم PH ، اغلب از آب آهک استفاده میشود، ولی نباید در حدی باشد که باعث افزایش بی‌رویه سختی آب شود.
2. مقدار ذرات معلق: هرچه ذرات معلق بیشتر باشد، مصرف کننده منعقدها هم بالا می‌رود.
3. اثر عوامل فیزیکی: با کاهش دما و نزدیک شدن به صفر ، مشکلات جدی در امر انعقاد بوجود می‌آید و لخته شدن کاهش می‌یابد. به همین دلیل ، مقدار مصرف منعقد کننده‌ها در تصفیه خانه‌ها در زمستان بیشتر از تابستان است.
4. مواد منعقد کننده: قدرت انعقاد بالا ، انعقاد کنندگی در گستره PH وسیع و همچنین مناسب بودن قیمت از خواص یک منعقد کننده خوب می‌باشد. علاوه بر این می‌توان از کمک منعقد کننده‌ها ، CO2 محلول ، دور همزنهای مورد استفاده در عملیات انعقاد از عوامل مؤثر انعقاد نام برد.
کمک منعقد کننده‌ها
کمک منعقد کننده‌ها با ایجاد پل بین ذرات ریز لخته حاصل از کار منعقد کننده‌ها ، آنها را به صورت لخته‌های درشت و سنگین در آورده ، عمل تهنشینی را سرعت می‌بخشند. همچنین محدوده PH بهینه را گسترش داده ، مقدار مصرف ماده منعقد کننده را کاهش می‌دهند.
چند نمونه از کمک منعقد کننده‌ها مورد استفاده در تصفیه خانه‌ها
* کربنات سدیم: با تثبیت PH آب و افزایش یونهای -OH ، عمل انعقاد را بهبود می‌بخشد، مخصوصا اگر منعقد کننده مورد مصرف زاج باشد.
* آهک هیدراته: برای جبران کمبود قلیائیت محیط و از بین بردن CO2 و کاهش سختی آب استفاده میشود.
* گاز کلر: از بین بردن مواد آلی موجود در آب که عامل ممانعت کننده در انعقاد هستند.
* پلی الکترولیتها: دارای خواص پلیمر و الکترولیتی بوده ، می‌توانند اندازه لختهها را درشت‌تر نمایند. از دیگر موارد مورد استفاده ، سیلیس فعال یا سدیم سیلیکات و بنتونیت (عامل پلاستیسیته کردن سرامیک) می‌باشد.
آزمایش جار
برای تعیین میزان ماده منعقد کننده لازم و همچنین PH بهینه برای عمل انعقاد ، از آزمایش جار استفاده میشود. دستگاه جار از 6 بشر تهیه شده است که از نمونه مورد نظر بطور مساوی در تمام بشرها ریخته ، PH را به ترتیب 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 10 ، 12 در نظر می‌گیریم. به هر بشر به مقدار مساوی از منعقد کننده و کمک منعقد کننده مورد نظر ریخته میشود و در دمای معین به مدت 20 دقیقه بشرها هم زده میشود.
بعد از این مدت ، آب هر یک را به استوانه‌های مدرج انتقال داده ، منتظر تهنشین شدن آنها می‌مانیم. بهترین جواب بیشترین رسوب تشکیل شده و زلالترین محلول رویی می‌باشد. با این ترتیب گستره PH بهینه معلوم میشود.
آشنایی با پدیده ضربه قوچ - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
دستورالعمل فشارسنجی و رسم خطوط هم فشار - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
دستگاه هاي فيلتر شني تحت فشار - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
کنتور آب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
انواع تصفیه فاضلاب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
انواع سیستم لوله کشی - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
خوردگی در لوله ها - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
تصفیه آب به روش مغناطیسی - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
نگاهي به وضعيت منابع آب در ايران و جهان - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
خوردگی چیست؟ - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
شهرهاي زيستي - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
بررسی ایمن سازی در سدهای قوسی - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
صرفه جویی در مصرف آب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
مقاوم سازی لرزه ای تاسیسات آب شهری - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
سيستم هاي مهندسي تصفيه آب و فاضلاب شهری - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
زهکشی چيست و چگونه؟ - یکشنبه دهم بهمن 1389
سپتیک تانک - یکشنبه دهم بهمن 1389
دستورالعمل حوادث و اتفاقات شبکه آبرسانی - یکشنبه دهم بهمن 1389
ﻫﻮادﻫﻲ - یکشنبه دهم بهمن 1389
آب و فاضلاب و تصفیه - شنبه نهم بهمن 1389
فيلتر کربن - شنبه نهم بهمن 1389
ﻫﺎﻟﻮﻣﺘﺎﻧﻬﺎ - شنبه نهم بهمن 1389
دستورالعمل پیمایش شبکه توزیع آب - شنبه نهم بهمن 1389
همه چیز درباره نیترات / استانداردهای جهانی آب آشامیدنی چیست - جمعه هشتم بهمن 1389
واحدهای مختلف تصفیه خانه فاضلاب شهری - جمعه هشتم بهمن 1389
احتمال بازگشت بلوم جلبکي به درياي خزر - جمعه هشتم بهمن 1389
آيا درياچه اروميه به سرنوشت آرال دچار مي‌شود؟ - جمعه هشتم بهمن 1389
تجهيزات اصلي بکار رفته در سيستم RO - جمعه هشتم بهمن 1389
راهنمای اندازه گیری و پایش سمیت در سیستم فاضلاب شهری - جمعه هشتم بهمن 1389
چرخه نیتروژن (سیکل ازت) - جمعه هشتم بهمن 1389
SDI و کاربرد های آن - پنجشنبه هفتم بهمن 1389
آلاینده های آب و روشهای حذف آنها - پنجشنبه هفتم بهمن 1389
دستگاه هاي مولد ازن ژنراتور - پنجشنبه هفتم بهمن 1389
کمبود آب و تصفیه غیر کافی فاضلاب - پنجشنبه هفتم بهمن 1389
راهنمای کنترل آزمایشگاهی و چرخه اطلاعات در راهبری تصفیه خانه های فاضلاب شهری - پنجشنبه هفتم بهمن 1389
دفع پسماند از طريق گاز پلاسما - پنجشنبه هفتم بهمن 1389
مقايسه بين ClO2 و روش UV/H2O2 و براي ضدعفوني آب آشاميدني - چهارشنبه ششم بهمن 1389
دستگاه هاي UV - چهارشنبه ششم بهمن 1389
راهنمای بازرسی از شبکه های جمع آوری فاضلاب شهری - چهارشنبه ششم بهمن 1389
تصفیه‌ی آب جهت حذف رنگ - چهارشنبه ششم بهمن 1389
ارزيابي تاثير نوع ماده منعقد کننده بر شاخص هاي بهره برداري در فرآيند فيلتراسيون مستقيم - سه شنبه پنجم بهمن 1389
مقايسه بركه اختياري اوليه و بي هوازي اوليه - سه شنبه پنجم بهمن 1389
فاكتورهاي شيميايي موثر بر روي عملكرد بركه ها - سه شنبه پنجم بهمن 1389
فاكتورهاي فيزيكي موثر بر روي عملكرد بركه ها - سه شنبه پنجم بهمن 1389
فاكتورهاي موثر در تصفيه در بركه هاي تثبيت - سه شنبه پنجم بهمن 1389
انواع بركه هاي تثبيت (2) - سه شنبه پنجم بهمن 1389
انواع بركه هاي تثبيت (1) - سه شنبه پنجم بهمن 1389
مقايسه مزايا و معايب فرايندهاي مختلف تصفيه فاضلاب - سه شنبه پنجم بهمن 1389
معايب بركه هاي تثبيت - سه شنبه پنجم بهمن 1389
فاكتورهاي شيميايي موثر بر روي عملكرد بركه ها - سه شنبه پنجم بهمن 1389
فاكتورهاي فيزيكي موثر بر روي عملكرد بركه ها - سه شنبه پنجم بهمن 1389
فاكتورهاي موثر در تصفيه در بركه هاي تثبيت - سه شنبه پنجم بهمن 1389
انواع بركه هاي تثبيت (2) - سه شنبه پنجم بهمن 1389
انواع بركه هاي تثبيت (1) - سه شنبه پنجم بهمن 1389
مقايسه مزايا و معايب فرايندهاي مختلف تصفيه فاضلاب - سه شنبه پنجم بهمن 1389