مرجع تخصصی آب و فاضلاب

كيفيت آب به معناي "خصوصيات فيزيكي ، شيميايي وبيولوژيكي آب است كه براي پايدار نگهداشتن مصارف مطلوب.(UN/ECE آب ضروري است( 1995از يك ديدگاه مديريتي، اين مطلوبيت نهايي براي استفاده درتعيين استانداردهاي كيفيت آب بسيار مهم و حياتي است. اين بدين معناست كه، براي مثال، آب مورد استفاده براي شرب، گردشگري، ماهيگيري و آب مورد استفاده آبزيان نياز به خلوص بالاتري دارد،
حال آنكه فعاليت هايي نظير نيروگاههاي برق از اهميت كمتري در اين زمينه برخوردارند.

به رحال معمولاً بيشترين حجم آب مصرفي دوباره به چرخه هيدرولوژيكي باز مي گردد بنابراين آب تصفيه نشده، صرف نظر از هدف اوليه استفاده از آن، مي تواند به شدت بر محيط زيست تأثير گذار باشد.
وضعيت كنوني كيفيت آب جهان چگونه است؟
تماس بشر با طبيعت تأثير بسيار منفي بر كيفيت آب جهان دارد. آلاينده هاي ناشي از فعاليت صنعت و كشاورزي (آفت كشها، مواد مغذي، پاتوژنهاي و نظير آنها)، افزايش جمعيت و توسعه شهري از عوامل اصلي كيفيت نامطلوب و پايين آب است. اين قضيه با افزوده شدن مسئله تغيير اقليم به مشكلات ناشي از آلاينده هاي فوق الذكر، گونه هاي مهاجم و همچنين آلودگي وخيم تر خواهد شد. به طور خاص، تغييرات دما، خشكسالي ها و سيلابها (تغييرات الگوهاي هيدرولوژيكي) به طور مستقيم بر كيفيت آب تأثير مي گذارد و افزايش سطح دريا منجر به گسترش ورود بخشهاي آب شور در مصب ها و آبهاي زيرزميني مي گردد، بنابراين بر ميزان آب شرب در دسترس براي انسانها و اكوسيستمهاي مناطق ساحلي اثر مي گذارد .
چه چيزي باعث تيرگي و افت كيفيت آب مي شود؟
تيرگي و افت كيفيت آب زماني رخ مي دهد كه پساب و يا فاضلاب مستقيماً وارد محيط زيست مي شود و به آب زير زميني و سطحي راه مي يابد. كه اين نتيجه وجود زيرساختهاي بهداشتي و تصفيه خانه آب صنعتي و شهري قديمي و يا كمتر از ميزان فاضلاب و پساب موجود و يا دربرخي مواقع فقدان اين زيرساختها و تأسيسات تصفيه آب است. بهبود بخشيدن و توسعه و گسترش اين زيرساختها
بسيار پرهزينه خواهد بود و بنابراين اغلب نمي توانند با توسعه سريع جمعيتي و يا اقتصادي همگام گردد. بنابراين مديريت فاضلاب، چالش جهاني مهمي را به وجود آورده است. درمجموع ، مشكلات جمعيتي جديد، از قبيل مشكلات آلودگي ناشي از كشاورزي و صنعت به يكي از بزرگترين چالشهاي منابع آب در بسياري از قسمتهاي جهان مبدل شده است.
چگونه كيفيت آب و سلامت انسان با هم مرتبطند؟
وبا و اسهال همچنان به طور گستردها اي بيماريهاي شايع اما بسيار قابل پيشگيري هستند. مرگ و مير ميليونها نفر در سال
به علت آب ناسالم بهداشت و پاكيزگي است. استفاده از آب ناسالم مي توانند به افزايش ابتلا به سرطان عارضه هاي استخواني (دندان و استخوان بندي) و بيماري نوعي بيماري انگلي كه منجر به بروز schistosomisasis كم خوني، درد و اختلال در فعاليت بدن مي شود) منجر گردد. عليرغم ارتقاء سطح بهداشت از سال 1990 ، حدود 1.1 ميليارد نفر در سراسر جهان همچنان از دسترسي به منابع آب با كيفيت مناسب و بيش از 2.6 ميليارد نفر از سطح بهداشت در سطح مطلوب محرومند. مناطق جنوبي صحراي آفريقا و
غرب آسيا همانند مناطق روستايي در كشورهاي در حال رودخانه اي از فاضلاب از ميان شهر حيدرآباد عبور مي نمايد(حيدرآباد يكي از شهرهاي كشور هندوستان است كه با سرعت بسياري رشد نموده است). در سال 2005 جمعيت اين شهر حدود 6.8 ميليون ، Musi رودخانه نفر بوده و پيش بيني مي شود تا سال 2015 به 10 ميليون نفر برسد .ورود فاضلاب خانگي و صنعتي غالباً تصفيه نشده شهر به رودخانه آنرا به رودخانه ي هميشگي فاضلاب تبديل نموده است .فاضلاب در اقتصاد پنهان، براي گروههاي كم درآمد ساكن شهرها و مهاجران از روستاها به شهر چه به صورت مشخص و چه حمايت شده از سوي دولت محلي وسيله امرار معاش فراهم مي نمايد .
در پايين دست رودخانه آب رودخانه در مخازن بزرگ و كوچكي با كمك آب بندها ذخيره مي شود و سپس به كانالهاي آبياري و تانكرهاي روستاها جهت استفاده كشاورزان در آبياري محصولاتشان خصوصاً آبياري مزارع برنج منتقل مي شود .با افزايش فاصله رودخانه از شهر، بهبود كيفيت و بوي آب به وضوح قابل مشاهد است و مطالعات نيز اين بهبود كيفيت را تأييد نموده اند .ميزان ابتلا
كشاورزان ساكن در نزديكي شهر حيدرآباد به بيماريهاي روده اي نسبت به ساكنان نواحي دورتر در پايين دست رودخانه به طور چشمگيري بيشتر است.
توسعه به طور جدي دچار كمبود آب با كيفيت مناسب هستند. در تأمين خدمات بهداشتي حتي در بعضي مناطق روستايي در قسمتهاي خاص جهان خصوصاً در اقيانوسيه واتحاد جماهير شوروي سابق افت بسيار زيادي مشاهده شده
است .
چالشها و كاستي هاي كليدي در پايش جهاني كيفيت آب كدامند؟
در زمينه كيفيت آب، كمبود جدي در امر پايش و اطلاعات علاوه بر كمبود واقعي دانش و آگاهي از اثرات بالقوه آلاينده ها
(طبيعي و يا دراثر تماس بشري) هم بروي محيط زيست و هم كيفيت آب وجود دارد. از آنجايي كه مسئله كيفيت آب در بسياري از كشورها از اولويت و اهميت بالايي برخودار نبوده است در نتيجه منابع محدودي به اين مسئله اختصاص يافته اند، همچنين نهادهاي ضعيف و كمبود در هماهنگي در بيان اين چالشهاي مربوط به مسئله آب وجود دارد. كمبود اولويت بندي كيفيت آب در بسياري از كشورها به كاهش تخصيص منابع، نهادهاي ضعيف و كمبود هماهنگي در بيان چالشهاي كيفيت آب منجر شده است. هنوز شكافهايي در دانش مربوط به اثرات تغيير اقليم بر آب ، خصوصاً كيفيت آن وجود دارد. اگر چه به اطلاعات مشاهده اي براي مديريت انطباقي نياز است بسياري از شبكه هاي مشاهده اي در حال كاهش هستند. نياز به افزايش سطح درك و طرح ريزي تغييرات اقليمي با توجه به چرخه هيدرولوژيكي در مقياس هاي مختلف كه با تصميم گيري در ارتباط هستند احساس مي شود. اطلاعات در مورد اثرات تغيير اقليم مربوط به آب، خصوصاً در مورد كيفيت آب، اكوسيستم هاي آبي و آب زيرزميني كافي نيستند.
-------------------------------------------------------------------
برنامه ظرفيت سازي ده ساله آب سازمان ملل UNW-DPC شماره 9 Capacity Pool - برگرفته از نشريه
Unwater.unu.edu/file/get/ متحد 137
به پايگاه اطلاعاتي Ĥ - براي دريافت اطلاعات، تصاوير و مقالات بيشتر در خصوص كيفيت آب در روز جهاني آب 2010 لطف
مراجعه نماييد. www.unwatr.org/worldwaterday
- مترجم: الهام رسول پور شبستري(كارشناس ارشد برنامه ريزي، مديريت و آموزش محيط زيست و كارشناس مترجمي زبان انگليسي)