سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
سابقه EPC درشركت هاي تصفيه آب وفاضلاب
۱۳۸۹/۰۱/۰۱
2:0
|
سابقهEPCدرشركت هاي تصفيه آب وفاضلاب :
پروژه هاي صنعت آب وفاضلاب كاملا"ماهيت فرآيندي دارند كارفرما نقطهA رابه پيمانكارمي دهد وازاونقطهB رامي خواهد دراين فرآيند پيمانكار نه تنها بايد تجهيزات وعمليات مربوط به آن راهماهنگ واجرا نمايد تا ازنقطهAبهBبرسد بلكه درروند تهيه تجهيزات خارجي با فن آوري هاي نوين آشنا ودرمعرفي واعمال اين روش ها بتدريج بخشي ازخدمات مهندسي رادردرجات واحجام مختلف انجام دهد بطوري كه ضرورتا" وناگزير بسياري ازپيمانكاران بخش خصوصي اين صنف به منظور اجراي بهينه پروژه ها بتدريج با ايجاد واحد طراحي نه فقط مسؤليت تهيه وساخت كه طراحي رانيز(البته كمتر درپايه وبيشتردرطراحي تفضيلي)به عهده گرفتند.حتي درمواردي نيز كه طراحي در
رديف مربوطه پيمانكار ذكرنمي گرديد عموما"مشاوران باعباراتي نظير((پيمانكار مسؤليت صحت اجرا وطراحي وتطابق جزئيات رابعهده دارد)) به دوش پيمانكاران مي گذاردند با عنايت به قديمي بودن روش هاي بيشتر مشاوران فعال دراين فعاليت خاص ارتباط تناتنگ ومستمر پيمانكاران با فن آوري هاي نوين جهاني وانتقال وتأثيرآنها برفرآيندهاي تصفيه وهمچنين هزينه ها تدريجا"ودربرخي پروژها بخشي ازطراحي اوليه نيز به پيمانكارواگذارگرديد گرچه كاركرد پيمانكار دراين رشته تخصصي درعمل عموما" بصورتEPC بود اما دراسناد مناقصه وپيمان ضوابط ارجاع كاروحتي درذهنيت مسؤلين آنها پيمانكارصرف شناخته مي شدند لذا عدم تطابق كاركردEPCبا قراردادهاي فيمابين همچنين تنتقص عملكرد والزامات انجام طراحي توسط پيمانكاران بااختيارات گسترده مشاورين به نقطه اي رسيده كه عدم تعادل درضوابط وتوازن بين اختيارات مشاوران ومسؤليت هاي پيمانكاران صنعت آب وفاضلاب(مخصوصا"دربخشE )ازيك طرف به بي ثباتي درمحيط هاي كاري پروژه وتطويل تصميم گيري هاي اساسي مي انجاميد ازطرف ديگررشد وگسترش فن آوري هاي نوين رادربند رقابت مشاور و پيمانكار كند ميكرد.
صدور بخشنامخه هايEPC:
درچنين شرايطي صدوربخشنامه هاي طرح وساخت وآغاز حركت رسمي مسؤلين براي انجام پروژه ها بصورتEPCكه مي توانست مشكل گشا باشد بارفع تناقصات سابق به موانع جديد دامن زد وبراي اكثريت صنف(صرفنظرازچند شركت خاص)محدوديت هاي عمده تا مرزكاهش حيطه غعالت سابق ايجاد كرد. عدم تعادل درضوابط وتوازن بين اختيارات مشاوران ومسؤليت هاي پيمانكاران تصفيه آب وفاضلاب(مخصوصا"دربخشE) ازيك طرف به بي ثباتي درمحيط هاي كاري پروژه وتعديل تصميم گيري هاي اساسي مي انجاميد ازطرف ديگررشد وگسترش فن آوري هاي نوين رادربند رقابت مشاور وپيمانكاركند مي كرد متاسفانه درمرحله زماني تغيير نگرش ارگان هاي ذيربط به روش اجرا پروژه ها ضعف اطلاعات قراردادي وبخشنامه اي دربين اكثريت همچنين عدم آگاهي ذهن جمعي دردرك وضرورت كارفرهنگي گسترده براي شناخت وضعيت موجود باعث شد. درروند اجرا مناقصه هاي جديد اين اكثريت بصورت خودبخودي ونه آگاهانه متوجه حضورنوكسه ها دراين رشته تخصصي وطبعا" كاهش حيطه فعاليت خودشوند امري كه قبلا" برخي ازاعضا صنف نسبت به آن هشدارداده بودند درنيمه دوم سال1384درحايكه صنف درگير بحث رشته تخصصي خود بود شركت هاي غيرفعال درحاشيه اين صنف خود رابراي شركت درپروژه هايEPC(ازنوع مشاركتي) وتجميع رزومه كاري دربخش تصفيه آب وفاضلاب آماده مي كردند دردرون صنف نيزناهمگوني وشدت وضعف بخش قراردادي شركت ها دركسب اطلاعات بهينه مرتبط بابه ناهمگوني درروند ارتقاء انجاميد درزماني كه شركت هاي باسابقه وبرتر بااستفاده ازمشاورين قراردادي قوي براي كسب رتبهEPCوحضوردرميدان خودرا آماده مي كردند عمده شركت ها درمرحله تبديل يا ارتقاء رتبه پيمانكاري خود بودند وازمفاهيم كاربردي روشEPCياحتي ازصدور بخشنامه طرح وساخت بي اطلاع بودند
پس ازگذشت يكسال ازصدور بخشنامه يكي از پيمانكاران صنف كه دريك پروژهEPCبصورت مشاركتي(بندث ماده4آئين نامه تشخيص صلاحيت پيمانكاران طرح وساخت)شركت كرده بود هنوزازصدوربخشنامه اطلاع نداشت وآن رانديده بود درصورتي كه طبق ماده11آئين نامه فوق الذكر پيمان هاي مشاركتي اخير موقت وتشخيص موردي است وبا افزايش كسب كنندگان رتبهEPCبراي انواع((الف)) تا((ت)) ماده4 اين نوع پيمان ها نيز كاهش مي يابد گرچه رزومه حاصله براي مشاوران وپيمانكاران نوكيسه درساير انواع((الف)) تا((ت))راه گشا خواهد شد.عدم اطلاع بهينه وعدم شناخت لازم ازبخشنامه ها فقط قسمتي ازروزمرگي حاكم بركارهاست.متاسفانه عدم درك صحيح ازروند تدوين واجرا بخشنامه ها درارگان هاي اجرائي نيز برمشكلات افزوده است اين امر ما را به طرح سؤلات غيركارشناسي وفعاليت هاي كاذب مي كشاند بطورمثال درحالي كه طبق برنامه پنجم ومتعاقب آن طبق آئين نامه هاي استانداردهاي اجرائي طرح هاي عمراني برگزاري تدريجي پيمان ها به صورت EPCدردستور روزعملياتي شده است وحتي بخشنامه هاي ذيربط صادر وابلاغ شده است موافقت يا مخالفت ما به اعمال اين روش وصرف وقت ونيرو دراين راستا نه تنها ديرهنگام است بلكه انحراف ازتوجه به وضعيت موجود مي باشد همچنان كه مباحث رشته صنعت يا تأسيسات وتجهيزات درمرحله تثبيت رشته دوم اتلاف وقت وانحراف ازوضعيت موجود بود.درهمين راستا سؤال درخصوص مشكلات مطروحه درپروژه هاي واگذار شدهEPCبدون مطالعه وبررسي كارشناسانه قرار
داد همان طرح وساخت كه درسال1384به دستگاه هاي اجرايي ابلاغ شده است جايگاه مناسب زماني وهدف معين مكاني ندارد
موخره:نهايتا" لازم است باتعمق كافي وشناخت نكات اساسي بخشنامه هاي مصوبEPCبالاخص تأثيرات درصد طراحي در روش مناقصه ونحوه كسب رتبه با اشاعه وگسترش وتبادل اطلاعات وتجربيات يكسال گذشته مناقصه هاي مشاركتي وكارفرهنگي هدفمند درشناخت روند اجرايEPCدرايران تلاش نمائيم دربين فعالين صنف معياري مشخص ارزيابي واحد زباني مشترك وكلا" دركي مشترك از روش جديد اجراي پيمان شكل گيرد.درك مشترك صنف گام نخست در راستاي ارائه پيشنهادات انتقادي جهت اصلاح وتكميل بخشنامه هاي صادرهEPCمي باشد درغيراينصورت اين بخشنامه ها نيزدرغياب صنف تثبيت ومانند شرايط عمومي پيمان وحي منزل آينده پيمانكاران خواهد گرديد.
روند اجراي مناسب پيمان درپروژه هاي تصفيه آب وفاضلاب
همزماني ياتقدم وتاخرمناقصات تاسيساتي ساختماني: شركت هاي عضو انجمن صنفي شركت هاي تصفيه آب وفاضلاب برگزاري همزمان مناقصات تاسيساتي وساختماني راشكل مناسبتري براي انجام كارمي دانند دلايل زير عمده ترين دلايل موافقت اعضاء با برگزاري همزمان مناقصات تاسيساتي وساختماني مي باشد:
1- مشكلات اجرايي درانجام پروژه ها به دليل پيش بيني نيازهاي طرفين درحين كاروهماهنگي موجود كاهش خواهد يافت
2- امكان شروع همزمان كارهاي اجرايي وطراحي مي تواند زمينه ساز كاهش زمان اجراي پروژه ها شود.
3-همكاري پيمانكارتاسيساتي وساختماني امكان تامين گارانتي رابراي مجموعه فراهم مي كند.
4- برگزاري همزمان مناقصات تاسيساتي وساختماني برآورد درستي ازكارفرما خواهد داد كه اين مورد به نفع پيمانكار نيزهست.
5-باتوجه به تعددعوامل تاثيرگذارخارجي درپروژه ها انعطاف پذيري شركت پيمانكارازعوامل مهم درسرانجام
يافتن پروژه ها به حساب مي آيد همراهي دوپيمانكار وبرگزاري همزمان مناقصه انعطاف پذيري مجموعه پيمانكاري راجهت مديريت ريسك هاي پروژه افزايش مي دهد.
پيمان هايEPC:
باتوجه به مشكلات عديده پيمان هاي سه عاملي كنوني اكثريت قاطع اعضاي انجمن صنفي واگذاري پيمان ها به صورتEPCرابهترين راه براي كاستن ازمشكلات عنوان كرده اند همكاران برخي ازمحاسن وثمرات اين شكل ازبرگزاري رابه صورت ذيل احصاء نموده اند:
*هزينه كم اجرا
*مدت زمان كم اجرا
*كاهش بروكراسي
*درگيري كارفرما بايك مجموعه پيمانكار
*افزايش سطح كيفي اجرا
*همزماني اجرا
*افزايش وارتقاءجايگاه شركت هاي آب وفاضلاب
*پررنگترشدن وضعيت طراحي
*امكان گارانتي كارازسوي پيمانكار
محدوديت ها وملاحظات:هرروش جديدي درشروع امربا مشكلات وچالش هايي نيزروبه روست واگذاري مناقصات به اين روش نيزبامشكلات عديده اي روبروست شايد مهمترين مشكل برگزاري پروژه ها به صورتEPCعدم درك مناسب ومشترك ازاين نوع قرارداد مي باشد درنتيجه اصلي ترين مورد تاكيد شده تلاش انجمن درجهت شفاف نمودن مسؤليت واختيارات سه عامل پيمانكار- كارفرما ومشاوردراين نوع قراردادها مي باشد آنچه كه هدف وعلت بوجودآمدن اين نوع قرارداد مي باشد تسريع درانجام كارو واگذاري مسؤليت به يك سازمان بوده است درحالي كه درتجربه هاي اخير اجرا به صورتEPCمشاوران همچنان درخواستDetail Designودربيشترموارد با تاييد كارفرما درحين اجرا اعمال نظرمي كنند چنين روندي درعين حال كه هزينه و وقت زيادي راازشركت پيمانكار مي گيرد امكان تضمين وگارانتي كار ازسوي پيمانكار رانيز مي برد.نكته مهم بعدي كه مورد توجه بوده است بحث تعديل دراين نوع قراردادها بوده است درشمل اوليه اين نوع قراردادها كه دركشورهاي ديگر مورداستفاده قرارمي گيرد بحث تعديل درنظرگرفته نشده است درحالي كه دركشورما با توجه به عوامل عديده تاثيرگذار خارج ازاختيارمجريان پروژه وعدم ثبات نرخ برابري ارز ومسائلي نظيرآن ضروريست كه به نوعي مساله تعديل لحاظ شود.
مشكلات وتناقضات پروژه هايEPC
اجراي پروژه هاي بزرگ به روشEPC: Engineering.Procurement.Construction))
مخصوصا"درسال هاي اخيرموردتوجه جدي كارفرمايان دولتي قرارگرفته است اهداف اصلي استفاده ازاين روش عبارتند از:
1-كوچك كردن دستگاه هاي اداري واجرايي كارفرما با واگذاري تمام كارهاي پروژه به پيمانكار
2- كاهش هزينه هاي پروژه با ايجاد رقابت بين پيمانكارانEPC
3-كاهش زمان پروژه با همپوشاني مراحلEوPوC
4-واگذاري مسؤليت كل پروژه به پيمانكار ودرنتيجه استفاده كارفرما ازنيروهاي خود درتعداد بيشتري ازپروژه ها
5- مشخص شدن قيمت كل پروژه وبستن بودجه مربوطه قبل ازاجراي آن
6- مسدود كردن راه هاي ادعاهاي مالي ناصحيح پيمانكاران اجرايي
اهداف فوق مهم ترين دلايل ومزاياي استفاده ازروشEPCبراي كارفرما مي باشند بديهي است كه كارفرمايان وپيمانكاران ايراني هم اكنون با آزمودن روشEPCدرچندين وچند پروژه بزرگ وكوچك نيازمند همفكري ونقد تجربيات گذشته براي اصلاح مشكلات اين روش درايران ودرنتيجه تكامل آن هستند. كوتاهي دراين امروعدم درك متقابل كارفرما وپيمانكار وانداختن تقصيرات به گردن ديگري جزضرر وتكراراشتباهات گذشته ثمري نخواهد داشت ازاين روبسيارضروري وپسنديده است كه كارفرمايان وشركت هاي بزرگEPCدرتعاملي سازنده انتظارات متقابل ومشكلات پيش روي خود رابازگو نكنند مطمئنا" درچنين تعاملي بسياري ازنقاط كور وغيرشفاف كه به هردو طرف ضررهاي جبران ناپذيري وارد مي سازد روشن مي شود به گونه اي كه درپروژه هاي بعدي هردوطرف ونيزكل كشور منتفع خواهند شد.
مشكلات مرحله مناقصه وتاثيرآن برروي پروژه:
الف-تخمين اوليه قيمت وتغييرآن درطول پروژه: به طورمعمول درايران پروژهEPCبه صورتLump-Sum
قيمت گذاري مي شود دراين راستا پيمانكار موظف است كه درمرحله مناقصه نسبت به برآورد قيمت پروژه و
اعلام آن به كارفرما اقدام كند وكل پروژه را با اين قيمت اجرا كند حال فرض كنيم كه يك پروژه متوسطEPC
داريم چنانچه مدت پروژه به علاوه مدت زمان ابلاغ كاربه پيمانكار ونيز مراحل مناقصه رادرمجموع پنچ سال درنظربگيريم وباتوجه به آن كه عمده خريدها وهزينه هاي پيمانكارپس ازانجام مراحل مهندسي به طورمتوسط ازيك سال ونيم پس ازابلاغ پروژه شروع مي شود مي توان فرض كرد كه پيمانكار كل مبلغ پروژه راحدودا" سه سال بعدازبرآورد قيمت خرج مي كند دراينجا يكي ازاصلي ترين مشكلات پروژهEPCنمايان مي شود يعني درحالي كه برآورد پروژه مربوط به بيش ازسه سال بوده است پيمانكار مجبوراست كه باهمان بودجه ولي باقيمت هاي روزخريد كند روشن است كه دراين سه سال عوامل قابل پيش بيني ياغيرقابل پيش بيني باعث افزايش هزينه ها وگران شدن قيمت تجهيزات ونرخ دستمزدها شده ودرنتيجه پيمانكاردچاركمبود مالي مي شود
ممكن است گفته شود كه پيمانكار بايد درقيمت اوليه خوداين افزايش قيمت راپيش بيني مي كرد ليكن به راستي بسياري ازآنها غيرقابل پيش بيني هستند به عنوان مثال افزايش بي سابقه وغيرقابل پيش بيني قيمت جهاني نفت وفولاد درسال هاي اخير باعث رشد سرسام آور قيمت تجهيزات به چند برابر قيمت قبلي رسيده است.مثال هاي ديگري ازاين دست كه مخصوصا" دركشور ما فراوان اتفاق مي افتد واصولا" قابل پيش بيني نيستند ولي مستقيما" برقيمت پروژه اثرگذارند عبارتند از: افزايش قيمت مصالح ساختماني به خصوص سيمان وآهن كه قيمت كل پروژه راافزايش مي دهند همچنين چنانچه قرارداد پروژه براساس ارزبسته شده باشد ازآنجا كه عمده تجهيزات موردنياز ازاروپا تامين مي شود لذا افزايش نرخ ارزهاي اروپايي خصوصا"يورونسبت به دلار باعث كاهش توان خريد پيمانكار مي شود ازطرفي ديگرهرچند كه عاملي چون تورم نرمال ازابتدا قابل پيش بيني است ليكن برآورد نرخ واقعي آن اگر نگوييم غيرممكن لااقل بسيارمشكل است. به اين نكته نيزبايد توجه
داشت كه پيمانكارEPCكه حيات ومماتش درگرو گرفتن پروژه جديد است درمرحله مناقصه مي خواهد قيمتش كمترين باشد ودراين راستا درست يانادرست چشم خود رابرروي اين افزايش قيمت ها مي بندد دراينجا نقش مناقصه گزار(كارفرما)بسيارمهم است ووي بايد بتواند نسبت به كنترلBreak Downقيمت پيمانكار و نيز ضرايب درنظرگرفته شده است(مانند ريسك ضريب دقت وضريب تورم)اقدام كند وبه پيمانكاراني كه اين ضرايب رادرنظرنگرفته اند تذكردهد اما درعمل اين كار بسيارسخت بوده ومشكل سا است چراكه درهر صورت كارفرما نمي تواند به پيمانكاري كه قيمت پاييني داده است بگويد قيمت خودرابالاببر! به هرحالا به نظرمي رسد كه براي حل اين مشكل بايد براي قيمتEPCبه فرمولي رسيد كه درآن افزايش قيمت هاي داخلي وخارجي وتغييرنرخ ارزها به طورمنصفانه اي ديده شود به عبارت ديگر قيمت پروژه بايد درمحدوده خاصي شناوربوده وثابت نباشد.
ب-رقابت شركت هاي بزرگ وكوچك: درمرحله مناقصه درمناقصات EPCكارفرما بايدباتوجه به ابعاد و بزرگي پروژه ازپيمانكاراني باهمان بزرگي دعوت كندبديهي است كه هرچه پيمانكاربزرگترباشد قابل اعتمادتر
است وبه همين دليل كارفرما بايد پروژه هاي بزرگ خود رابه شركت هاي بزرگ بسپارد اما بسياراتفاق افتاده است كه پيمانكاران بزرگ مجبوربوده اند كه درمرحله مناقصه باپيمانكاران كوچك رقابت كند روشن است كه هزينه هاي بالا سري اين دوقابل قياس نبوده وپيمانكاربزرگ مجبورمي شود كه اصطلاحا"قيمت كف خود را بدهد تا بتواند برنده مناقصه شود هرچند كه كارفرما با اين روش توانسته است قيمت يك پيمانكاربزرگ راپايين آورد ليكن بايد توجه داشت كه دراجراي پروژه پيمانكارناتوان شده وبه علت كمبود نقدينگي ادامه كاربامشكل مواجه شده ودرنتيجه كارفرما نيزمتضرر مي شود بنابراين كارفرما بايد ازبرگزاري مناقصه باحضور پيمانكاران بزرگ وكوچك به منظور ايجاد رقابت كاذب براي پاين آوردن قيمت پيمانكاران بزرگ جدا"اجتناب ورزد ونهايت تلاش خود را درخصوص هم سطح بودن پيمانكاران شركت كننده درمناقصه به عمل آورد
ج- تخمين قيمت بدون داشتن اطلاعات مهندسي كافي: چنانچه كارفرما قبل ازطراحي پايه مناقصه EPCرا
برگزاركند يكي ازمعضلات اساسي پروژه خودرابه وضوح وخيلي زودنمايان مي سازد چراكه دراين وضعيت اطلاعات مهندسي موردنيازازجمله مقادير ومشخصات فني كارمشخص نبوده يابسيارتقريبي مي باشند و در نتيجه قيمت برآورد شده مي تواند بسياربا آنچه پس ازطراحي پايه بدان مي رسيم فاصله داشته باشد به عنوان مثال دريكي ازپروژه هايي كه بدون طراحي پايه به مناقصه گذاشته شده است به علت آن كه پيمانكاران مختلف به خاطرنداشتن اطلاعات كافي مفروضات گوناگوني راپايه آورد خودقرارداده بودند لذاقيمت هاي بسيار متفاوتي ارايه شد به گونه اي كه تصميم گيري براي كارفرما ناممكن شده ومجبور شدكه ابتدا طراحي پايه راانجام دهد وسپس ادامه كاررابه مناقصه بگذارد بسياري ازكارفرمايان ومديران براين تصورند كه پيمانكار مي تواند باالهام ازپروژه ها وتجربه هاي مشابه پيشين وبدون طراحي پايه قيمت رابادقت كافي تخمين زده و
ارايه دهد ليكن اين تصورنادرستي است كه معمولا" مديران ارشد بااكتفا به نام شرح مختصري ازپروژه بدان
درمي غلتند مثلا" استحصال مايعات گازي(NGL Recovery)مي تواند طيف وسيعي ازمحصولات راشامل باشد به گونه اي كه محصولات يك پروژNGLباپروژه NGL ديگر بسيارتفاوت داشته باشد حتي توليد يك محصول مشابه باتوجه به خوراك هاي مختلف مي تواند تأسيسات كاملا"مختلفي رانيازداشته باشد ازطرف ديگر اجراي يك پروژه خاص درنقاط مختلف كشور ودرزمان هاي گوناگون قيمت هاي متفاوتي دارد بنابراين بدون طراحي پايه برآورد قيمت وزمان اگرنگوييم ناممكن است لااقل بسيارمشكل وتقريبي خواهد بود ودرنتيجه نه قيمت واقعي پروژه مشخص مي شود ونه پيمانكاران قادر خواهند بود كه به رقابتي آگاهانه بايكديگر اقدام كنند براي رفع اين مشكل هم ابتدا بايد طراحي پايه انجام پذيرد وسپس مناقصه برگزارشود.
د-به حداقل رساني قيمت پروژه درمرحله مناقصه: متأسفانه ديد رايج دربين كارفرمايان اين گونه است كه در مرحله مناقصه نرخ قرارداد راتا سرحد امكان تنزل دهند درظاهر نيزچنين به نظرمي رسد كه با اين روش كارفرما منتفع مي شود ليكن به دلايل ذيل بااين روش نه تنها پيمانكاركه كارفرما نيزمتضرر مي شود:
1- چنانچه قيمت پروژه پايين ترازحداطمينان بخش براي پيمانكار واصطلاحا"مرزي باشد پيمانكار درمرحله مهندسي وخريد با وسواس وسخت گيري زياد سعي درحداقل كردن هزينه ها داشته ودرنتيجه زمان زيادي ازدست مي رود.
2-چنانچه باپيشرفت پروژه پيمانكار متوجه شود كه با نرخ قرارداد قادر به اتمام پروژه نيست پرداخت غرامت رابه ادامه كارترجيح داده ودرنتيجه كارمتوقف مي شود
3- كارفرما كه ضمن پايين آوردن غيرمنطقي قيمت بودجه اختصاصي پروژه رادربرابر سازمان هاي ذيربط دولتي بسته است براي تأمين اعتبار بيشتر وراه اندازي مجدد پروژه دچارمشكل شده ودرنتيجه پروژه متوقف مي ماند دراين صورت تنها راه فراوري كارفرما خلع يد ازپيمانكاروبرگزاري مناقصه مجدد است كه تجربيات موجود گوياي مشكلات موجود دراين مسير بالا رفتن قابل ملاحظه نرخ نسبت به قرارداد قبلي وهمچنين از دست رفتن زماني طولاني جهت طي تشريفات مناقصه است كه به هيچ عنوان مطلوب كارفرما وكشورنيست بنابراين به حدافل رساني قيمت درمرحله مناقصه اشتباهي است كه باعث مي شود نه تنها منافع كارفرما حفظ نشود بلكه پروژه رانيز دچاراختلال كرده ودرمعرض اضمحلال قرارمي دهد اين موضوع مخصوصا"درمورد پروژه هايي كه اتمام هرچه سريعترآن ها به دلايلي چون برداشت ازمخازن مشترك با كورهاي همسايه يا جلوگيري ازهدررفتنFeedمهم است بايد بيشتر درمد نظركارفرمايان باشد چراكه صرفه جويي چند درصدي آنها درقيمت پروژه باعث هدررفتن چند صد درصدي منابع ملي كشورمي شود ازطرفي چنانچه پيمانكارايراني سودبيشتري درپروژه نصيبش شود زمينه براي رشد وتوسعه پيمانكاران كه ابزار اصلي اجراي پروژه هستند مهيا مي شود واين موضوع هم درسطح كلان به نفع خود كارفرما وكشور تمام خواهد شد.
مشكلات اجرايي درزمان كوتاه اجراي پروژه: يكي ازمزاياي پروژه هايEPC كوتاه شدن زمان پروژه باهمپوشاني زمان هاي مهندسي خريد واجرا است درروش هايي كه اين سه فازپروژه به صورت جداگانه انجام
مي گيرد كارخريد تنها پس ازانجام امورمهندسي وكاراجرا(ساختمان ونصب) پس ازانجام مهندسي وخريد تجهيزات امكان پذير است ودرعمل باتوجه به انتخاب پيمانكارانEوPوCازطريق مناقصه بين اين سه بخش اختلاف زماني زيادي نيزوجود مي آيد ودرنهايت مدت زمان انجام پروژهEPCكه قبل ازاتمام بخش مهندسي كارخريد وساختمان ونصب آغازمي شود صرفه جويي قابل توجهي درزمان صورت مي پذيرد بنابراين كوتاه بودن زمان اجراي پروژه هايEPCمستلزم تدابير زياد وپيش بيني به موقع مسايل مختلف وانضباط كاري فوق العاده است درغيراين صورت با گسستن زنجيره سلسه فعاليت بعدي بوده ودرنتيجه بايد درزمان خاصي انجام گيرند نه تنها به صرفه جويي زمان نمي رسيم كه پروژه به كلاف سردرگمي تبديل مي شود كه جمع كردن آن زمان بسيارطولاني رامي طلبد
توافق نامه همكاري تشكل هاي صنفي درفرآيند تشخيص صلاحيت مشاوران وپيمانكاران
به استناد مفاد شيوه نامه شماره84627/101مورخ 12/5/1384اين توافق نامه في مابين سازمان مديريت وبرنامه ريزي استان تهران كه پس ازسازمان وانجمن صنفي شركت هاي تصفيه آب وفاضلاب به نشاني تهران خيابان وحيد دستگردي(ظفر)خيابان فريدافشار(رئيسي)دولتشاه شرقي خيابان جام شماره7طبقه چهارم واحد13 كه ازاين پس تشكل ناميده مي شوند به منظوربهره مندي ازتجارب وتوانائي هاي علمي وفني ايشان براي اجراي بهينه فرآيند تشخيص صلاحيت درتخصص آب وتأسيسات وتجهيزات به شرح زيرمبادله مي گردد :
1- كليه مفاد شيوه نامه84627/101مورخ12/5/1384 صادره ازسوي معون محترم رئيس جمهور ورئيس سازمان مديريت وبرنامه ريزي كشور توسط تشكل مورد قبول ولازم الاجرا مي باشد.
2- تشكل متعهد مي شود نسبت به تحويل پرسش نامه ومدارك مورد نيازبه شركت هاي متقاضي اخذ گواهينامه صلاحيت وارائه راهنمائي هاي لازم براساس آئين نامه مربوط اقدام نمايد.
3- شركت هاي متقاضي براي اخذ گواهينامه صلاحيت براساس اصلي ترين رشته فعاليت درچارچوب تخصص هاي فوق مدارك موردنياز رامطابق آئين نامه هاي مربوطه وپرسش نامه آن به صورت دقيق وخوانا تكميل وبه آن تشكل تحويل نمايند.
4- هيچگونه مدركي مازاد برآنچه درآئين نامه آمده است نبايد ازمتقاضي خواسته شود ودرفرآيند تشخيص صلاحيت تغييرويامحدوديتي نبايد اعمال گردد.
5- پس ازاعلام تكميل بودن پرونده حداكثر ظرف پانزده روزاقدامات مورد نظر اين توافق نامه ازسوي تشكل صورت خواهد پذيرفت وپرونده به همراه اظهارنظركتبي به سازمان تحويل مي شود.
6- چنانچه تشكل ظرف مدت تعيين شده نسبت به ارسال مدارك متقاضي به سازمان اقدام ننمايند واين موضوع ازطريق وي پيگيري شود سازمان پس ازبررسي موضوع ودرصورت لزوم رؤسا نسبت به دريافت مدارك اقدام ونتيجه رابه متقاضي اعلام مي نمايد.
7-سازمان پس ازكنترل وبررسي مدارك ارسال شده توسط تشكل نسبت به تأييد نهايي وصدورگواهينامه صلاحيت اقدام مي نمايد. درصورت وجود نواقص وابهامات درپرونده مراتب كتبا به تشكل اعلام مي گردد.
8- تشكل دراجراي دستورالعمل ارزشيابي پيمانكاران به شماره15158/مورخ02/02/1382ضمن نظارت وكنترل كيفي بركارهاي دردست اجرا وانجام شده توسط شركت هاي عضو درانتخاب شركت هاي برتربا سازمان همكاري ومشاركت مي نمايد.
9-تشكل موظف است اطلاعات دريافتي ازپيمانكاران رابه صورت پست الكترونيكي ويا درقالب لوح فشرده حداكثر هرسه ماه يكبار به سازمان ارائه نمايند.
10- تشكل درصورت نياز شركت هاي متقاضي مي تواند باهمكاري سازمان اقدام به برگزاري دوره هاي آموزشي قوانين آئين نامه ها وسايرموارد مندرج درتوافقنامه بنمايد.
11-تشكل موظف است همزمان باابلاغ آئين نامه ها شيوه نامه ها وبخش نامه هاي مرتبط با امورمشاوران وپيمانكاران به دستگاه هاي اجرايي وقرارگيري آنها درشبكه اطلاع رساني سازمان موضوع آن رابه اطلاع اعضا خود برسانند.
تبصره:هرگونه اطلاع رساني غلط توسط تشكل صنفي ذيربط منجربه مسؤليت هاي حقوقي براي وي خواهد بود.
12-حق فسخ اين توافق نامه براي سازمان باتوجه به جنبه حاكميتي آن فرض شده تلقي مي گردد درصورت تخلف آن تشكل صنفي ازضوابط مدرج درتوافق نامه باتوجه به نوع تخلف سازمان ابتدا به تشكل مربوطه اخطاركتبي ارسال داشته ودرصورت تكرار وبنا به صلاحديد براي حفظ منافع عمومي اقدام به فسخ يك جانبه توافق نامه منعقده خواهد نمود.
13- درصورت اعلام فسخ يك جانبه تشكل موظف است درفرصتي كه سازمان اعلام مي نمايد كليه اوراق مدارك وپرونده هاي موجود پيمانكاران رابه سازمان ويا تشكلي كه سازمان معرفي مي كند ارسال نمايد درصورت استنكاف تشكل ازاجراي اين مورد موضوع ازطريق مراجع ذيصلاح پيگيري خواهد شد.
14-درصورت نقص هركدام ازضوابط مندرج درتوافق نامه ازسوي تشكل هاي صنفي تشكل مربوطه نسبت به كليه خسارات وارده مسؤليت كامل دارد.
15-هرگونه اصلاح وتغييردرتوافق نامه درچارچوب شيوه نامه مربوطه منوط به كسب مجوز ازمعاون امور
فني سازمان مديريت وبرنامه ريزي كشور مي باشد.
16- سازمان نظارت مستمر برحسن اجراي مقررات مذكور وعملكرد تشكل را دررابطه بااين توافق نامه عهده دار مي باشد.
17- اين توافق نامه در17بند درتاريخ07/07/85باحضور امضاء كندگان زيرمورد تأييد قرارگرفت
مدارك مورد نياز جهت تشكيل پرونده بررسي صلاحيت:
- تقاضانامه بررسي مدارك
- اساسنامه شركت به همراه اظهارنامه ثبت شركت
- روزنامه تأسيس به همراه روزنامه آخرين تغييرات
- فرم تكميل شده100-200-300-400
- كپي مدارك تحصيلي كاركنان شركت به همراه اصل مدارك
- سوابق كاري اعضاء هيئت مديره به انضمام مدرك بيمه
- قرارداد كارهاي انجام شده
- تأييديه ميزان پيشرفت كار
- اظهارنامه مالياتي شركت
پروژه هاي صنعت آب وفاضلاب كاملا"ماهيت فرآيندي دارند كارفرما نقطهA رابه پيمانكارمي دهد وازاونقطهB رامي خواهد دراين فرآيند پيمانكار نه تنها بايد تجهيزات وعمليات مربوط به آن راهماهنگ واجرا نمايد تا ازنقطهAبهBبرسد بلكه درروند تهيه تجهيزات خارجي با فن آوري هاي نوين آشنا ودرمعرفي واعمال اين روش ها بتدريج بخشي ازخدمات مهندسي رادردرجات واحجام مختلف انجام دهد بطوري كه ضرورتا" وناگزير بسياري ازپيمانكاران بخش خصوصي اين صنف به منظور اجراي بهينه پروژه ها بتدريج با ايجاد واحد طراحي نه فقط مسؤليت تهيه وساخت كه طراحي رانيز(البته كمتر درپايه وبيشتردرطراحي تفضيلي)به عهده گرفتند.حتي درمواردي نيز كه طراحي در
رديف مربوطه پيمانكار ذكرنمي گرديد عموما"مشاوران باعباراتي نظير((پيمانكار مسؤليت صحت اجرا وطراحي وتطابق جزئيات رابعهده دارد)) به دوش پيمانكاران مي گذاردند با عنايت به قديمي بودن روش هاي بيشتر مشاوران فعال دراين فعاليت خاص ارتباط تناتنگ ومستمر پيمانكاران با فن آوري هاي نوين جهاني وانتقال وتأثيرآنها برفرآيندهاي تصفيه وهمچنين هزينه ها تدريجا"ودربرخي پروژها بخشي ازطراحي اوليه نيز به پيمانكارواگذارگرديد گرچه كاركرد پيمانكار دراين رشته تخصصي درعمل عموما" بصورتEPC بود اما دراسناد مناقصه وپيمان ضوابط ارجاع كاروحتي درذهنيت مسؤلين آنها پيمانكارصرف شناخته مي شدند لذا عدم تطابق كاركردEPCبا قراردادهاي فيمابين همچنين تنتقص عملكرد والزامات انجام طراحي توسط پيمانكاران بااختيارات گسترده مشاورين به نقطه اي رسيده كه عدم تعادل درضوابط وتوازن بين اختيارات مشاوران ومسؤليت هاي پيمانكاران صنعت آب وفاضلاب(مخصوصا"دربخشE )ازيك طرف به بي ثباتي درمحيط هاي كاري پروژه وتطويل تصميم گيري هاي اساسي مي انجاميد ازطرف ديگررشد وگسترش فن آوري هاي نوين رادربند رقابت مشاور و پيمانكار كند ميكرد.
صدور بخشنامخه هايEPC:
درچنين شرايطي صدوربخشنامه هاي طرح وساخت وآغاز حركت رسمي مسؤلين براي انجام پروژه ها بصورتEPCكه مي توانست مشكل گشا باشد بارفع تناقصات سابق به موانع جديد دامن زد وبراي اكثريت صنف(صرفنظرازچند شركت خاص)محدوديت هاي عمده تا مرزكاهش حيطه غعالت سابق ايجاد كرد. عدم تعادل درضوابط وتوازن بين اختيارات مشاوران ومسؤليت هاي پيمانكاران تصفيه آب وفاضلاب(مخصوصا"دربخشE) ازيك طرف به بي ثباتي درمحيط هاي كاري پروژه وتعديل تصميم گيري هاي اساسي مي انجاميد ازطرف ديگررشد وگسترش فن آوري هاي نوين رادربند رقابت مشاور وپيمانكاركند مي كرد متاسفانه درمرحله زماني تغيير نگرش ارگان هاي ذيربط به روش اجرا پروژه ها ضعف اطلاعات قراردادي وبخشنامه اي دربين اكثريت همچنين عدم آگاهي ذهن جمعي دردرك وضرورت كارفرهنگي گسترده براي شناخت وضعيت موجود باعث شد. درروند اجرا مناقصه هاي جديد اين اكثريت بصورت خودبخودي ونه آگاهانه متوجه حضورنوكسه ها دراين رشته تخصصي وطبعا" كاهش حيطه فعاليت خودشوند امري كه قبلا" برخي ازاعضا صنف نسبت به آن هشدارداده بودند درنيمه دوم سال1384درحايكه صنف درگير بحث رشته تخصصي خود بود شركت هاي غيرفعال درحاشيه اين صنف خود رابراي شركت درپروژه هايEPC(ازنوع مشاركتي) وتجميع رزومه كاري دربخش تصفيه آب وفاضلاب آماده مي كردند دردرون صنف نيزناهمگوني وشدت وضعف بخش قراردادي شركت ها دركسب اطلاعات بهينه مرتبط بابه ناهمگوني درروند ارتقاء انجاميد درزماني كه شركت هاي باسابقه وبرتر بااستفاده ازمشاورين قراردادي قوي براي كسب رتبهEPCوحضوردرميدان خودرا آماده مي كردند عمده شركت ها درمرحله تبديل يا ارتقاء رتبه پيمانكاري خود بودند وازمفاهيم كاربردي روشEPCياحتي ازصدور بخشنامه طرح وساخت بي اطلاع بودند
پس ازگذشت يكسال ازصدور بخشنامه يكي از پيمانكاران صنف كه دريك پروژهEPCبصورت مشاركتي(بندث ماده4آئين نامه تشخيص صلاحيت پيمانكاران طرح وساخت)شركت كرده بود هنوزازصدوربخشنامه اطلاع نداشت وآن رانديده بود درصورتي كه طبق ماده11آئين نامه فوق الذكر پيمان هاي مشاركتي اخير موقت وتشخيص موردي است وبا افزايش كسب كنندگان رتبهEPCبراي انواع((الف)) تا((ت)) ماده4 اين نوع پيمان ها نيز كاهش مي يابد گرچه رزومه حاصله براي مشاوران وپيمانكاران نوكيسه درساير انواع((الف)) تا((ت))راه گشا خواهد شد.عدم اطلاع بهينه وعدم شناخت لازم ازبخشنامه ها فقط قسمتي ازروزمرگي حاكم بركارهاست.متاسفانه عدم درك صحيح ازروند تدوين واجرا بخشنامه ها درارگان هاي اجرائي نيز برمشكلات افزوده است اين امر ما را به طرح سؤلات غيركارشناسي وفعاليت هاي كاذب مي كشاند بطورمثال درحالي كه طبق برنامه پنجم ومتعاقب آن طبق آئين نامه هاي استانداردهاي اجرائي طرح هاي عمراني برگزاري تدريجي پيمان ها به صورت EPCدردستور روزعملياتي شده است وحتي بخشنامه هاي ذيربط صادر وابلاغ شده است موافقت يا مخالفت ما به اعمال اين روش وصرف وقت ونيرو دراين راستا نه تنها ديرهنگام است بلكه انحراف ازتوجه به وضعيت موجود مي باشد همچنان كه مباحث رشته صنعت يا تأسيسات وتجهيزات درمرحله تثبيت رشته دوم اتلاف وقت وانحراف ازوضعيت موجود بود.درهمين راستا سؤال درخصوص مشكلات مطروحه درپروژه هاي واگذار شدهEPCبدون مطالعه وبررسي كارشناسانه قرار
داد همان طرح وساخت كه درسال1384به دستگاه هاي اجرايي ابلاغ شده است جايگاه مناسب زماني وهدف معين مكاني ندارد
موخره:نهايتا" لازم است باتعمق كافي وشناخت نكات اساسي بخشنامه هاي مصوبEPCبالاخص تأثيرات درصد طراحي در روش مناقصه ونحوه كسب رتبه با اشاعه وگسترش وتبادل اطلاعات وتجربيات يكسال گذشته مناقصه هاي مشاركتي وكارفرهنگي هدفمند درشناخت روند اجرايEPCدرايران تلاش نمائيم دربين فعالين صنف معياري مشخص ارزيابي واحد زباني مشترك وكلا" دركي مشترك از روش جديد اجراي پيمان شكل گيرد.درك مشترك صنف گام نخست در راستاي ارائه پيشنهادات انتقادي جهت اصلاح وتكميل بخشنامه هاي صادرهEPCمي باشد درغيراينصورت اين بخشنامه ها نيزدرغياب صنف تثبيت ومانند شرايط عمومي پيمان وحي منزل آينده پيمانكاران خواهد گرديد.
روند اجراي مناسب پيمان درپروژه هاي تصفيه آب وفاضلاب
همزماني ياتقدم وتاخرمناقصات تاسيساتي ساختماني: شركت هاي عضو انجمن صنفي شركت هاي تصفيه آب وفاضلاب برگزاري همزمان مناقصات تاسيساتي وساختماني راشكل مناسبتري براي انجام كارمي دانند دلايل زير عمده ترين دلايل موافقت اعضاء با برگزاري همزمان مناقصات تاسيساتي وساختماني مي باشد:
1- مشكلات اجرايي درانجام پروژه ها به دليل پيش بيني نيازهاي طرفين درحين كاروهماهنگي موجود كاهش خواهد يافت
2- امكان شروع همزمان كارهاي اجرايي وطراحي مي تواند زمينه ساز كاهش زمان اجراي پروژه ها شود.
3-همكاري پيمانكارتاسيساتي وساختماني امكان تامين گارانتي رابراي مجموعه فراهم مي كند.
4- برگزاري همزمان مناقصات تاسيساتي وساختماني برآورد درستي ازكارفرما خواهد داد كه اين مورد به نفع پيمانكار نيزهست.
5-باتوجه به تعددعوامل تاثيرگذارخارجي درپروژه ها انعطاف پذيري شركت پيمانكارازعوامل مهم درسرانجام
يافتن پروژه ها به حساب مي آيد همراهي دوپيمانكار وبرگزاري همزمان مناقصه انعطاف پذيري مجموعه پيمانكاري راجهت مديريت ريسك هاي پروژه افزايش مي دهد.
پيمان هايEPC:
باتوجه به مشكلات عديده پيمان هاي سه عاملي كنوني اكثريت قاطع اعضاي انجمن صنفي واگذاري پيمان ها به صورتEPCرابهترين راه براي كاستن ازمشكلات عنوان كرده اند همكاران برخي ازمحاسن وثمرات اين شكل ازبرگزاري رابه صورت ذيل احصاء نموده اند:
*هزينه كم اجرا
*مدت زمان كم اجرا
*كاهش بروكراسي
*درگيري كارفرما بايك مجموعه پيمانكار
*افزايش سطح كيفي اجرا
*همزماني اجرا
*افزايش وارتقاءجايگاه شركت هاي آب وفاضلاب
*پررنگترشدن وضعيت طراحي
*امكان گارانتي كارازسوي پيمانكار
محدوديت ها وملاحظات:هرروش جديدي درشروع امربا مشكلات وچالش هايي نيزروبه روست واگذاري مناقصات به اين روش نيزبامشكلات عديده اي روبروست شايد مهمترين مشكل برگزاري پروژه ها به صورتEPCعدم درك مناسب ومشترك ازاين نوع قرارداد مي باشد درنتيجه اصلي ترين مورد تاكيد شده تلاش انجمن درجهت شفاف نمودن مسؤليت واختيارات سه عامل پيمانكار- كارفرما ومشاوردراين نوع قراردادها مي باشد آنچه كه هدف وعلت بوجودآمدن اين نوع قرارداد مي باشد تسريع درانجام كارو واگذاري مسؤليت به يك سازمان بوده است درحالي كه درتجربه هاي اخير اجرا به صورتEPCمشاوران همچنان درخواستDetail Designودربيشترموارد با تاييد كارفرما درحين اجرا اعمال نظرمي كنند چنين روندي درعين حال كه هزينه و وقت زيادي راازشركت پيمانكار مي گيرد امكان تضمين وگارانتي كار ازسوي پيمانكار رانيز مي برد.نكته مهم بعدي كه مورد توجه بوده است بحث تعديل دراين نوع قراردادها بوده است درشمل اوليه اين نوع قراردادها كه دركشورهاي ديگر مورداستفاده قرارمي گيرد بحث تعديل درنظرگرفته نشده است درحالي كه دركشورما با توجه به عوامل عديده تاثيرگذار خارج ازاختيارمجريان پروژه وعدم ثبات نرخ برابري ارز ومسائلي نظيرآن ضروريست كه به نوعي مساله تعديل لحاظ شود.
مشكلات وتناقضات پروژه هايEPC
اجراي پروژه هاي بزرگ به روشEPC: Engineering.Procurement.Construction))
مخصوصا"درسال هاي اخيرموردتوجه جدي كارفرمايان دولتي قرارگرفته است اهداف اصلي استفاده ازاين روش عبارتند از:
1-كوچك كردن دستگاه هاي اداري واجرايي كارفرما با واگذاري تمام كارهاي پروژه به پيمانكار
2- كاهش هزينه هاي پروژه با ايجاد رقابت بين پيمانكارانEPC
3-كاهش زمان پروژه با همپوشاني مراحلEوPوC
4-واگذاري مسؤليت كل پروژه به پيمانكار ودرنتيجه استفاده كارفرما ازنيروهاي خود درتعداد بيشتري ازپروژه ها
5- مشخص شدن قيمت كل پروژه وبستن بودجه مربوطه قبل ازاجراي آن
6- مسدود كردن راه هاي ادعاهاي مالي ناصحيح پيمانكاران اجرايي
اهداف فوق مهم ترين دلايل ومزاياي استفاده ازروشEPCبراي كارفرما مي باشند بديهي است كه كارفرمايان وپيمانكاران ايراني هم اكنون با آزمودن روشEPCدرچندين وچند پروژه بزرگ وكوچك نيازمند همفكري ونقد تجربيات گذشته براي اصلاح مشكلات اين روش درايران ودرنتيجه تكامل آن هستند. كوتاهي دراين امروعدم درك متقابل كارفرما وپيمانكار وانداختن تقصيرات به گردن ديگري جزضرر وتكراراشتباهات گذشته ثمري نخواهد داشت ازاين روبسيارضروري وپسنديده است كه كارفرمايان وشركت هاي بزرگEPCدرتعاملي سازنده انتظارات متقابل ومشكلات پيش روي خود رابازگو نكنند مطمئنا" درچنين تعاملي بسياري ازنقاط كور وغيرشفاف كه به هردو طرف ضررهاي جبران ناپذيري وارد مي سازد روشن مي شود به گونه اي كه درپروژه هاي بعدي هردوطرف ونيزكل كشور منتفع خواهند شد.
مشكلات مرحله مناقصه وتاثيرآن برروي پروژه:
الف-تخمين اوليه قيمت وتغييرآن درطول پروژه: به طورمعمول درايران پروژهEPCبه صورتLump-Sum
قيمت گذاري مي شود دراين راستا پيمانكار موظف است كه درمرحله مناقصه نسبت به برآورد قيمت پروژه و
اعلام آن به كارفرما اقدام كند وكل پروژه را با اين قيمت اجرا كند حال فرض كنيم كه يك پروژه متوسطEPC
داريم چنانچه مدت پروژه به علاوه مدت زمان ابلاغ كاربه پيمانكار ونيز مراحل مناقصه رادرمجموع پنچ سال درنظربگيريم وباتوجه به آن كه عمده خريدها وهزينه هاي پيمانكارپس ازانجام مراحل مهندسي به طورمتوسط ازيك سال ونيم پس ازابلاغ پروژه شروع مي شود مي توان فرض كرد كه پيمانكار كل مبلغ پروژه راحدودا" سه سال بعدازبرآورد قيمت خرج مي كند دراينجا يكي ازاصلي ترين مشكلات پروژهEPCنمايان مي شود يعني درحالي كه برآورد پروژه مربوط به بيش ازسه سال بوده است پيمانكار مجبوراست كه باهمان بودجه ولي باقيمت هاي روزخريد كند روشن است كه دراين سه سال عوامل قابل پيش بيني ياغيرقابل پيش بيني باعث افزايش هزينه ها وگران شدن قيمت تجهيزات ونرخ دستمزدها شده ودرنتيجه پيمانكاردچاركمبود مالي مي شود
ممكن است گفته شود كه پيمانكار بايد درقيمت اوليه خوداين افزايش قيمت راپيش بيني مي كرد ليكن به راستي بسياري ازآنها غيرقابل پيش بيني هستند به عنوان مثال افزايش بي سابقه وغيرقابل پيش بيني قيمت جهاني نفت وفولاد درسال هاي اخير باعث رشد سرسام آور قيمت تجهيزات به چند برابر قيمت قبلي رسيده است.مثال هاي ديگري ازاين دست كه مخصوصا" دركشور ما فراوان اتفاق مي افتد واصولا" قابل پيش بيني نيستند ولي مستقيما" برقيمت پروژه اثرگذارند عبارتند از: افزايش قيمت مصالح ساختماني به خصوص سيمان وآهن كه قيمت كل پروژه راافزايش مي دهند همچنين چنانچه قرارداد پروژه براساس ارزبسته شده باشد ازآنجا كه عمده تجهيزات موردنياز ازاروپا تامين مي شود لذا افزايش نرخ ارزهاي اروپايي خصوصا"يورونسبت به دلار باعث كاهش توان خريد پيمانكار مي شود ازطرفي ديگرهرچند كه عاملي چون تورم نرمال ازابتدا قابل پيش بيني است ليكن برآورد نرخ واقعي آن اگر نگوييم غيرممكن لااقل بسيارمشكل است. به اين نكته نيزبايد توجه
داشت كه پيمانكارEPCكه حيات ومماتش درگرو گرفتن پروژه جديد است درمرحله مناقصه مي خواهد قيمتش كمترين باشد ودراين راستا درست يانادرست چشم خود رابرروي اين افزايش قيمت ها مي بندد دراينجا نقش مناقصه گزار(كارفرما)بسيارمهم است ووي بايد بتواند نسبت به كنترلBreak Downقيمت پيمانكار و نيز ضرايب درنظرگرفته شده است(مانند ريسك ضريب دقت وضريب تورم)اقدام كند وبه پيمانكاراني كه اين ضرايب رادرنظرنگرفته اند تذكردهد اما درعمل اين كار بسيارسخت بوده ومشكل سا است چراكه درهر صورت كارفرما نمي تواند به پيمانكاري كه قيمت پاييني داده است بگويد قيمت خودرابالاببر! به هرحالا به نظرمي رسد كه براي حل اين مشكل بايد براي قيمتEPCبه فرمولي رسيد كه درآن افزايش قيمت هاي داخلي وخارجي وتغييرنرخ ارزها به طورمنصفانه اي ديده شود به عبارت ديگر قيمت پروژه بايد درمحدوده خاصي شناوربوده وثابت نباشد.
ب-رقابت شركت هاي بزرگ وكوچك: درمرحله مناقصه درمناقصات EPCكارفرما بايدباتوجه به ابعاد و بزرگي پروژه ازپيمانكاراني باهمان بزرگي دعوت كندبديهي است كه هرچه پيمانكاربزرگترباشد قابل اعتمادتر
است وبه همين دليل كارفرما بايد پروژه هاي بزرگ خود رابه شركت هاي بزرگ بسپارد اما بسياراتفاق افتاده است كه پيمانكاران بزرگ مجبوربوده اند كه درمرحله مناقصه باپيمانكاران كوچك رقابت كند روشن است كه هزينه هاي بالا سري اين دوقابل قياس نبوده وپيمانكاربزرگ مجبورمي شود كه اصطلاحا"قيمت كف خود را بدهد تا بتواند برنده مناقصه شود هرچند كه كارفرما با اين روش توانسته است قيمت يك پيمانكاربزرگ راپايين آورد ليكن بايد توجه داشت كه دراجراي پروژه پيمانكارناتوان شده وبه علت كمبود نقدينگي ادامه كاربامشكل مواجه شده ودرنتيجه كارفرما نيزمتضرر مي شود بنابراين كارفرما بايد ازبرگزاري مناقصه باحضور پيمانكاران بزرگ وكوچك به منظور ايجاد رقابت كاذب براي پاين آوردن قيمت پيمانكاران بزرگ جدا"اجتناب ورزد ونهايت تلاش خود را درخصوص هم سطح بودن پيمانكاران شركت كننده درمناقصه به عمل آورد
ج- تخمين قيمت بدون داشتن اطلاعات مهندسي كافي: چنانچه كارفرما قبل ازطراحي پايه مناقصه EPCرا
برگزاركند يكي ازمعضلات اساسي پروژه خودرابه وضوح وخيلي زودنمايان مي سازد چراكه دراين وضعيت اطلاعات مهندسي موردنيازازجمله مقادير ومشخصات فني كارمشخص نبوده يابسيارتقريبي مي باشند و در نتيجه قيمت برآورد شده مي تواند بسياربا آنچه پس ازطراحي پايه بدان مي رسيم فاصله داشته باشد به عنوان مثال دريكي ازپروژه هايي كه بدون طراحي پايه به مناقصه گذاشته شده است به علت آن كه پيمانكاران مختلف به خاطرنداشتن اطلاعات كافي مفروضات گوناگوني راپايه آورد خودقرارداده بودند لذاقيمت هاي بسيار متفاوتي ارايه شد به گونه اي كه تصميم گيري براي كارفرما ناممكن شده ومجبور شدكه ابتدا طراحي پايه راانجام دهد وسپس ادامه كاررابه مناقصه بگذارد بسياري ازكارفرمايان ومديران براين تصورند كه پيمانكار مي تواند باالهام ازپروژه ها وتجربه هاي مشابه پيشين وبدون طراحي پايه قيمت رابادقت كافي تخمين زده و
ارايه دهد ليكن اين تصورنادرستي است كه معمولا" مديران ارشد بااكتفا به نام شرح مختصري ازپروژه بدان
درمي غلتند مثلا" استحصال مايعات گازي(NGL Recovery)مي تواند طيف وسيعي ازمحصولات راشامل باشد به گونه اي كه محصولات يك پروژNGLباپروژه NGL ديگر بسيارتفاوت داشته باشد حتي توليد يك محصول مشابه باتوجه به خوراك هاي مختلف مي تواند تأسيسات كاملا"مختلفي رانيازداشته باشد ازطرف ديگر اجراي يك پروژه خاص درنقاط مختلف كشور ودرزمان هاي گوناگون قيمت هاي متفاوتي دارد بنابراين بدون طراحي پايه برآورد قيمت وزمان اگرنگوييم ناممكن است لااقل بسيارمشكل وتقريبي خواهد بود ودرنتيجه نه قيمت واقعي پروژه مشخص مي شود ونه پيمانكاران قادر خواهند بود كه به رقابتي آگاهانه بايكديگر اقدام كنند براي رفع اين مشكل هم ابتدا بايد طراحي پايه انجام پذيرد وسپس مناقصه برگزارشود.
د-به حداقل رساني قيمت پروژه درمرحله مناقصه: متأسفانه ديد رايج دربين كارفرمايان اين گونه است كه در مرحله مناقصه نرخ قرارداد راتا سرحد امكان تنزل دهند درظاهر نيزچنين به نظرمي رسد كه با اين روش كارفرما منتفع مي شود ليكن به دلايل ذيل بااين روش نه تنها پيمانكاركه كارفرما نيزمتضرر مي شود:
1- چنانچه قيمت پروژه پايين ترازحداطمينان بخش براي پيمانكار واصطلاحا"مرزي باشد پيمانكار درمرحله مهندسي وخريد با وسواس وسخت گيري زياد سعي درحداقل كردن هزينه ها داشته ودرنتيجه زمان زيادي ازدست مي رود.
2-چنانچه باپيشرفت پروژه پيمانكار متوجه شود كه با نرخ قرارداد قادر به اتمام پروژه نيست پرداخت غرامت رابه ادامه كارترجيح داده ودرنتيجه كارمتوقف مي شود
3- كارفرما كه ضمن پايين آوردن غيرمنطقي قيمت بودجه اختصاصي پروژه رادربرابر سازمان هاي ذيربط دولتي بسته است براي تأمين اعتبار بيشتر وراه اندازي مجدد پروژه دچارمشكل شده ودرنتيجه پروژه متوقف مي ماند دراين صورت تنها راه فراوري كارفرما خلع يد ازپيمانكاروبرگزاري مناقصه مجدد است كه تجربيات موجود گوياي مشكلات موجود دراين مسير بالا رفتن قابل ملاحظه نرخ نسبت به قرارداد قبلي وهمچنين از دست رفتن زماني طولاني جهت طي تشريفات مناقصه است كه به هيچ عنوان مطلوب كارفرما وكشورنيست بنابراين به حدافل رساني قيمت درمرحله مناقصه اشتباهي است كه باعث مي شود نه تنها منافع كارفرما حفظ نشود بلكه پروژه رانيز دچاراختلال كرده ودرمعرض اضمحلال قرارمي دهد اين موضوع مخصوصا"درمورد پروژه هايي كه اتمام هرچه سريعترآن ها به دلايلي چون برداشت ازمخازن مشترك با كورهاي همسايه يا جلوگيري ازهدررفتنFeedمهم است بايد بيشتر درمد نظركارفرمايان باشد چراكه صرفه جويي چند درصدي آنها درقيمت پروژه باعث هدررفتن چند صد درصدي منابع ملي كشورمي شود ازطرفي چنانچه پيمانكارايراني سودبيشتري درپروژه نصيبش شود زمينه براي رشد وتوسعه پيمانكاران كه ابزار اصلي اجراي پروژه هستند مهيا مي شود واين موضوع هم درسطح كلان به نفع خود كارفرما وكشور تمام خواهد شد.
مشكلات اجرايي درزمان كوتاه اجراي پروژه: يكي ازمزاياي پروژه هايEPC كوتاه شدن زمان پروژه باهمپوشاني زمان هاي مهندسي خريد واجرا است درروش هايي كه اين سه فازپروژه به صورت جداگانه انجام
مي گيرد كارخريد تنها پس ازانجام امورمهندسي وكاراجرا(ساختمان ونصب) پس ازانجام مهندسي وخريد تجهيزات امكان پذير است ودرعمل باتوجه به انتخاب پيمانكارانEوPوCازطريق مناقصه بين اين سه بخش اختلاف زماني زيادي نيزوجود مي آيد ودرنهايت مدت زمان انجام پروژهEPCكه قبل ازاتمام بخش مهندسي كارخريد وساختمان ونصب آغازمي شود صرفه جويي قابل توجهي درزمان صورت مي پذيرد بنابراين كوتاه بودن زمان اجراي پروژه هايEPCمستلزم تدابير زياد وپيش بيني به موقع مسايل مختلف وانضباط كاري فوق العاده است درغيراين صورت با گسستن زنجيره سلسه فعاليت بعدي بوده ودرنتيجه بايد درزمان خاصي انجام گيرند نه تنها به صرفه جويي زمان نمي رسيم كه پروژه به كلاف سردرگمي تبديل مي شود كه جمع كردن آن زمان بسيارطولاني رامي طلبد
توافق نامه همكاري تشكل هاي صنفي درفرآيند تشخيص صلاحيت مشاوران وپيمانكاران
به استناد مفاد شيوه نامه شماره84627/101مورخ 12/5/1384اين توافق نامه في مابين سازمان مديريت وبرنامه ريزي استان تهران كه پس ازسازمان وانجمن صنفي شركت هاي تصفيه آب وفاضلاب به نشاني تهران خيابان وحيد دستگردي(ظفر)خيابان فريدافشار(رئيسي)دولتشاه شرقي خيابان جام شماره7طبقه چهارم واحد13 كه ازاين پس تشكل ناميده مي شوند به منظوربهره مندي ازتجارب وتوانائي هاي علمي وفني ايشان براي اجراي بهينه فرآيند تشخيص صلاحيت درتخصص آب وتأسيسات وتجهيزات به شرح زيرمبادله مي گردد :
1- كليه مفاد شيوه نامه84627/101مورخ12/5/1384 صادره ازسوي معون محترم رئيس جمهور ورئيس سازمان مديريت وبرنامه ريزي كشور توسط تشكل مورد قبول ولازم الاجرا مي باشد.
2- تشكل متعهد مي شود نسبت به تحويل پرسش نامه ومدارك مورد نيازبه شركت هاي متقاضي اخذ گواهينامه صلاحيت وارائه راهنمائي هاي لازم براساس آئين نامه مربوط اقدام نمايد.
3- شركت هاي متقاضي براي اخذ گواهينامه صلاحيت براساس اصلي ترين رشته فعاليت درچارچوب تخصص هاي فوق مدارك موردنياز رامطابق آئين نامه هاي مربوطه وپرسش نامه آن به صورت دقيق وخوانا تكميل وبه آن تشكل تحويل نمايند.
4- هيچگونه مدركي مازاد برآنچه درآئين نامه آمده است نبايد ازمتقاضي خواسته شود ودرفرآيند تشخيص صلاحيت تغييرويامحدوديتي نبايد اعمال گردد.
5- پس ازاعلام تكميل بودن پرونده حداكثر ظرف پانزده روزاقدامات مورد نظر اين توافق نامه ازسوي تشكل صورت خواهد پذيرفت وپرونده به همراه اظهارنظركتبي به سازمان تحويل مي شود.
6- چنانچه تشكل ظرف مدت تعيين شده نسبت به ارسال مدارك متقاضي به سازمان اقدام ننمايند واين موضوع ازطريق وي پيگيري شود سازمان پس ازبررسي موضوع ودرصورت لزوم رؤسا نسبت به دريافت مدارك اقدام ونتيجه رابه متقاضي اعلام مي نمايد.
7-سازمان پس ازكنترل وبررسي مدارك ارسال شده توسط تشكل نسبت به تأييد نهايي وصدورگواهينامه صلاحيت اقدام مي نمايد. درصورت وجود نواقص وابهامات درپرونده مراتب كتبا به تشكل اعلام مي گردد.
8- تشكل دراجراي دستورالعمل ارزشيابي پيمانكاران به شماره15158/مورخ02/02/1382ضمن نظارت وكنترل كيفي بركارهاي دردست اجرا وانجام شده توسط شركت هاي عضو درانتخاب شركت هاي برتربا سازمان همكاري ومشاركت مي نمايد.
9-تشكل موظف است اطلاعات دريافتي ازپيمانكاران رابه صورت پست الكترونيكي ويا درقالب لوح فشرده حداكثر هرسه ماه يكبار به سازمان ارائه نمايند.
10- تشكل درصورت نياز شركت هاي متقاضي مي تواند باهمكاري سازمان اقدام به برگزاري دوره هاي آموزشي قوانين آئين نامه ها وسايرموارد مندرج درتوافقنامه بنمايد.
11-تشكل موظف است همزمان باابلاغ آئين نامه ها شيوه نامه ها وبخش نامه هاي مرتبط با امورمشاوران وپيمانكاران به دستگاه هاي اجرايي وقرارگيري آنها درشبكه اطلاع رساني سازمان موضوع آن رابه اطلاع اعضا خود برسانند.
تبصره:هرگونه اطلاع رساني غلط توسط تشكل صنفي ذيربط منجربه مسؤليت هاي حقوقي براي وي خواهد بود.
12-حق فسخ اين توافق نامه براي سازمان باتوجه به جنبه حاكميتي آن فرض شده تلقي مي گردد درصورت تخلف آن تشكل صنفي ازضوابط مدرج درتوافق نامه باتوجه به نوع تخلف سازمان ابتدا به تشكل مربوطه اخطاركتبي ارسال داشته ودرصورت تكرار وبنا به صلاحديد براي حفظ منافع عمومي اقدام به فسخ يك جانبه توافق نامه منعقده خواهد نمود.
13- درصورت اعلام فسخ يك جانبه تشكل موظف است درفرصتي كه سازمان اعلام مي نمايد كليه اوراق مدارك وپرونده هاي موجود پيمانكاران رابه سازمان ويا تشكلي كه سازمان معرفي مي كند ارسال نمايد درصورت استنكاف تشكل ازاجراي اين مورد موضوع ازطريق مراجع ذيصلاح پيگيري خواهد شد.
14-درصورت نقص هركدام ازضوابط مندرج درتوافق نامه ازسوي تشكل هاي صنفي تشكل مربوطه نسبت به كليه خسارات وارده مسؤليت كامل دارد.
15-هرگونه اصلاح وتغييردرتوافق نامه درچارچوب شيوه نامه مربوطه منوط به كسب مجوز ازمعاون امور
فني سازمان مديريت وبرنامه ريزي كشور مي باشد.
16- سازمان نظارت مستمر برحسن اجراي مقررات مذكور وعملكرد تشكل را دررابطه بااين توافق نامه عهده دار مي باشد.
17- اين توافق نامه در17بند درتاريخ07/07/85باحضور امضاء كندگان زيرمورد تأييد قرارگرفت
مدارك مورد نياز جهت تشكيل پرونده بررسي صلاحيت:
- تقاضانامه بررسي مدارك
- اساسنامه شركت به همراه اظهارنامه ثبت شركت
- روزنامه تأسيس به همراه روزنامه آخرين تغييرات
- فرم تكميل شده100-200-300-400
- كپي مدارك تحصيلي كاركنان شركت به همراه اصل مدارك
- سوابق كاري اعضاء هيئت مديره به انضمام مدرك بيمه
- قرارداد كارهاي انجام شده
- تأييديه ميزان پيشرفت كار
- اظهارنامه مالياتي شركت
مطالب تصادفی:
صافی شنی تحت فشار (فیلتر شنی) - دوشنبه بیست و نهم فروردین 1390
تولید و بررسی خواص کربن فعال - یکشنبه بیست و هشتم فروردین 1390
آب سخت و دستگاه هاي سختي گير آب - شنبه بیست و هفتم فروردین 1390
خوردگي - شنبه بیست و هفتم فروردین 1390
نكاتي در مورد شبكه فاضلاب بیمارستانی - شنبه بیست و هفتم فروردین 1390
فاضلاب و تاثیرات آن بر سلامت انسانها - شنبه بیست و هفتم فروردین 1390
انواع محل هاي نمونه برداري - جمعه بیست و ششم فروردین 1390
تصفیه پساب و فاضلاب کارواش - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
معرفی خانواده انتروباکتریاسه - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
رنگ آمیزی گرم : GRAM STAIN - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
كلستريديوم ها و مایکوباکتریوم ها و لاکتوباسیلوس ها - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
باكتريهاي سودوموناس - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
فلوئوروزیس دندانی - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
شوینده ها و اثرات آنها بر آب - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
فاضلاب ها و ضايعات صنعتي - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
اثرات سوء زيست محيطي هيدروكربن‌هاي هالوژن‌دار در محيط آبي - پنجشنبه بیست و پنجم فروردین 1390
چرخه اکسیژن و نیتروژن - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
آلودگي ناشي از مواد راديواكتيو در دريا - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
اثرات آلودگی آب بر انسان - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
اهمیت جلبک ها در آب و فاضلاب - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
الهام از درختان در ساخت سيستم هاي هيدروليكي - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
فناوري شيرين‌سازي آب دريا - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
باکتري ها و نانوفيلترها؛ چشم انداز آيندۀ فناوري آب پاک - چهارشنبه بیست و چهارم فروردین 1390
آئين نامه جلوگيري از آلودگي آب - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
بیماری های ناشی از آلودگی میکروبی آب - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
آب، آلودگی، تصفیه - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
آب های زیرزمینی (groundwaters) - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
بیوتکنولوژی و نقش آن در حفظ محیط زیست - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
بيماري ژیاردیوز و انگل ژيارديا - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
کشتن میکربها با افزودندی اکسید کلر به آب بیمارستان ها - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
تصفیه فاضلاب wastewater treatment - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
اصول تصفیه آب دیگ های بخار - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
نانو فیلتر - سه شنبه بیست و سوم فروردین 1390
مکانیسمهای تولید و تشخیص بو در فاضلاب 2 - دوشنبه بیست و دوم فروردین 1390
مکانیسمهای تولید و تشخیص بو در فاضلاب 1 - دوشنبه بیست و دوم فروردین 1390
گنجايش مخزن خانگي براي فاضلاب - دوشنبه بیست و دوم فروردین 1390
فاضلاب كشتارگاه - دوشنبه بیست و دوم فروردین 1390
تصیفه آلودگی شیمیایی آب آشامیدنی - دوشنبه بیست و دوم فروردین 1390
تصفیه خانه فاضلاب شیراز - دوشنبه بیست و دوم فروردین 1390
افت سطح آب زیرزمینی، یک مشکل جهانی - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
ترکیبات نیتروژن در محیط آبی - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
پراكندگي و انتشار اكوسيستمهاي آبي - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
انواع مبارزه با ميكروارگانيسم ها - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
دوربين توتال استیشن - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
اساس كار تصفيه خانه آب - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
دانستنی های زیست محیطی برای همه - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
روش جديد تصفيه پساب با جذب اوزون - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
مشخصه های فیزیکی،شیمیایی و زیست شناسی فاضلاب - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
مراحـل تصفيـه فاضـلاب - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
گندزدائی تانکرهای آب رسانی و ویژگی های آنها - یکشنبه بیست و یکم فروردین 1390
برداشت آب خام از رودخانه گرگر به رامهرمز متوقف شد - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
شبكه فاضلاب روستايي براي روستاهاي حاشيه زاينده رود - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
پوشش مناسب تاسيسات آب براي مقابله با سرما - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
تصفيه آب روستايي با حرارت مازاد نيروگاه سبلان - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
مصرف آب در ایران 4400 لیتر برای هر نفر!!! - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389