مرجع تخصصی آب و فاضلاب

استفاده از سیستم فتو ولتائیک جهت تامین روشنايي محوطه مخزن 2000مترمكعبي شهرستان زابلي در استان سيستان و بلوچستان

مهندس هما قصري 

 مسئول انرژي شركت آب و فاضلاب شهري استان سيستان و بلوچستان

خلاصه

در مقاله حاضر به طور اجمالی سيستمهاي فتوولتائيك معرفي و سپس مشکلات موجود درپروژه تامین برق و روشنايي محوطه مخزن شهرستان زابلي در استان سيستان و بلوچستان  بررسی شده وآنگاه به تحقیق، مطالعه و مقایسه اقتصادی در یک دوره زمانی یکساله، میان انواع سیستمهای متداول تامین برق در اين پروژه نمونه  پرداخته شده است.

  1- مقدمه

یکی از ویژگیهای دنیای امروز، استفاده گسترده از انرژی الکتریکی است. در طول سالهای اخیر مصرف برق در بخش های مختلف، رشد چشمگیری داشته بطوری که نیاز تولید برق در روز اوج مصرف سال 87 از مرز 32 هزار مگابایت گذشت.

توسعه در صنعت برق به سرمایه گذاری سنگین و صرف زمان طولانی جهت احداث تأسیسات تولید و انتقال نیازمند است. برای نمونه جهت تأمین برق یک لامپ 100 وات به حدود 100 دلار سرمایه گذاری نیاز است و در صورت مهیا بودن تمامی امکانات ساخت یک نیروگاه بیند 4 تا 8 سال به طول می انجامد. در کشور ما بخش عمده سرمایه گذاری مربوط به تأمین برق در ساعات اوج مصرف است که همواره از حوالی غروب شروع شده و چند ساعت بطول می انجامد. با توجه به اینکه حدود 10% مصرف برق کشور مربوط به روشنایی معابر می باشد و شروع بکار آنها از ساعت اوج مصرف بوده لذا صرفه جویی در این بخش از اهمیت زیادی برخوردار است.

در کشورهای پیشرفته مناسب ترین راهکار جهت کاهش مصرف برق در بخش روشنایی استفاده از لامپ های کم مصرفLED و تأمین انرژی آنها با پنل های خورشیدی شناخته شده است.

امروزه با گسترش صنعت و تکنولوژی مصرف انرژی برق به سرعت رو به افزایش است. از طرفی منابع سوخت های فسیلی محدود بوده و استفاده از آنها منجر به آلودگی محیط زیست و آسیب رساندن به کیفیت زندگی و سلامت موجودات زنده می گردد.

تصاعد گازهای  SO₂,NO₂,CO₂,CO و ذرات معلق ناشی از نیروگاههای فسیلی تولید برق صدمات فراوانی به بهداشت انسانها وارد می کند که برآورد مالی این خسارت در سال 1382 توسط وزارت بهداشت

رقمی بیش از 5300 میلیارد ریال است بعلاوه گاز SO₂ بخاطر ایجاد ترکیبات اسیدی علاوه بر مضرات بهداشتی به ساختمانها و تأسیسات شهری و صنعتی نیز آسیب وارد می کند. در نتیجه نیاز به یک منبع انرژی قابل تجدید در سالهای اخیر بطور قابل ملاحظه ای مورد توجه قرار گرفته است.

سلولهای خورشیدی یا اصطلاحاً پنل های خورشیدی از جمله ابزارهایی هستند که می توانند انرژی پاک و نا متناهی خورشید را به انرژی برق تبدیل نمایند. با افزایش بازده و کاهش قیمت این ادوات به کارگیری آنها جهت جبران مشکل کمبود انرژی در حال گسترش است بطوری که پیش بینی می شود در 40 سال آینده بیش از یک سوم برق مصرفی درد یک کشور صنعتی آلمان از طریق این پنل ها تولید شود.

2- سیستم های فتوولتائیک:

به پديده اي كه در اثر آن انرژي تابشي به انرژي الكتريكي تبديل شود را پديده فتوولتائيك نامند. در واقع اين پديده از فرضيه ذره اي بودن انرژي تابشي بنا نهاده شده است . هر سيستمي نيز كه از اين خاصيت استفاده نمايد را سيستم فنوولتائيك گويند. اين مطلب در شكل زير نشان داده شده است . سيستم فتوولتائيك انرژي موجود در نور خورشيد را توسط سلولهاي خورشيدي مستقيماٌ به برق از نوع DC تبديل مي كند. با استفاده از برق حاصله و بهره جويي از تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي موجود ، مي توان انرژي كليه بارهاي DC و AC را تامين نمود .

سیستم های مبتنی بر پنل های خورشیدی اصطلاحاً سیستم های فتوولتائیک نامیده می شوند. اجزای اصلی یک سیستم فتوولتائیک به طور کلی از موارد زیر تشکیل شده است.

سیستم های فتوولتائیک از لحاظ اتصال به شبکه دارای دو نوع متصل به شبکه ( on-grid ) و جدا از شبکه ( off- grid ) میباشند. سیستم های جدا از شبکه بیشتر در مناطق دور از خطوط نیرو و یا به عنوان برق اضطراری در مکان های حساس به کار رفته و دارای یک مجموعه باتری جهت ذخیره انرژی الکتریکی میباشند .

از طرف دیگر سیستم های متصل به شبکه به طور عمده در مناطق شهری و صنعتی کاربرد داشته و معمولا دارای حجم باتری بسیار جهت ذخیره برق یا بدون باتری میباشند و به همین دلیل هزینه نصب آنها کمتر از سیستم های جدا از شبکه است ضمن اینکه مشکل استهلاک و نگهداری از باتری در آنها به طور قابل ملاحظه ای کمتر است.

در سیستم های متصل به شبکه معمولا مصرف کننده طراحی سیستم به گونه ای است که پنل در طول روز آفتابی بیش از انرژی مورد نیاز خود سیستم انرژی تولید نموده و انرژی مازاد تولید شده را به شبکه تزریق مینماید. با توجه به اینکه تعرفه برق تولید شده توسط انرژی های تجدید بیشتر از تعرفه برق شهری است میزان صرفه جویی ریالی سیستم قابل ملاحظه و برای برخی موارد درآمدزا می باشد. سیستم های کوچک و بدون باتری در طول شب انرژی خود را از شبکه تامین می کنند.

استفاده از سیستم های فتوولتائیک به طور کلی دارای مزایای فراوانی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1-   عدم ایجاد آلودگی و آلودگی صوتی برای تولید برق بر خلاف سیستم های مبتنی بر سوخت فسیلی

2-   طول عمر مفید بالا ( بیش از 15 سال) و دوره سرویس طولانی ( هر سال یک یا دو بار شستشو و باربینی)

3-   سرعت نصب و بهره برداری بالا و عدم نیاز به تاسیسات زیاد جهت نصب

4-   هزینه جاری بسیار ناچیز و عدم نیاز به هیچ نوع مواد مصرفی

5-   قابل نصب در فضاهای بی استفاده مانند پشت بام ها و نمای ساختمان ها و زمین های بایر

3- معرفی اجزاء سیستم های فتوولتائیک:

سیستم فتوولتائیک دارای چند جزء اصلی است که هر یک در این بخش به طور جداگانه معرفی میگردند:

الف- پانل خورشیدی:

پانلهای خورشیدی آرایه های بزرگی از دیود های نیمه هادی هستند به صورت سری و موازی به هم متصل شده اند.این دیودها به شکلی ساخته شده اند که محل پیوند PN آنها در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرد و ترکیبات نیمه هادی های آنها به صورتی بهینه شده که در ازاء برخورد فوتونهای نور خورشید به پیوند آنها بیشترین مقدار الکترون را آزاد نموده و به این صورت الکتریسیته تولید کنند.

در گذشته این پانل ها با بازده 2 درصد و قیمت بالا موجود بودند ولی امروزه پنل ها با بازده حدود 10 درصد و قیمتی بسیار کمتر از گذشته قابل خریداری برای همگان می باشند. تنوع برندها بسیار زیاد شده است و در سایزها و توان های مختلف تولید می شوند.

پانل ها یا همان سل های خورشیدی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

1- Crystalline: که به دو نوع mono crystalline و poly crystalline تقسیم می شود. این سل ها از نیمه هادی سیلیکون در دمای 1800 تا 1900 درجه سانتیگراد ساخته می شوند.

    2- thin-layer : این سل ها از لایه های باریک نیمه هادی و یک عایق زیر لایه که عمدتا شیشه است ساخته میشود. دمای ساخت این سل ها پایین تر است، در حدود 200 تا 600 درجه سانتیگراد.

ب- باتریها:

باتريهاي که در سیستم های خورشیدی استفاده می شوند به طور کلی به سه نوع تقسیم می شوند.

1- Flooded   Lead   Acid     

این نوع باتری، همان باتری تر است که در گذشته بیشتر استفاده می شد هم در بعضی سیستم های خورشیدی به کار می رود چون از دیگر انواع ارزانتر است و عمر مفید بیشتری هم دارد ولی نیاز به رسیدگی دارد و چند مدت یکبار باید به آنها آب اضافه شود و گاز قابل اشتعال خطرناکی هم تولید می کند.

2- ( AGM )  Absorbed   Glass  Mat   Sealed   Acid

مصرف این نوع باتری به علت ارزان شدن و عدم نیاز به نگهداری روز به روز بیشتر می شود و امروزه در اکثر سیستم های خورشیدی به کار می رود. این باتریها کاملا بسته اند، باز نمی شوند، دارای هیچ نوع دریچه قابل باز شدن نمیباشند و نیاز به اضافه کردن آب ندارند و گاز هم تولید نمی کنند. تلفات درونی آنها هنگام عدم مصرف زیر 2 درصد است.

3-  Gelled   Electrolyte   Sealed   Acid

این ئنوع باتری مانند AGM کیپ بسته و راحت قابل حمل است و بسیاری از خواص باتری تر را هم دارد ولی به شدت گاز تولید می کند و چون بسته است گاز دوباره داخل باتری ترکیب می شود و عمر باتری کم می شود در نتیجه این باتری در سیستم هایی که با جریان پایین شارژ و دشارژ می شوند قابل استفاده است.

ج- کنترل شارژ:

هنگامی که در سیستم باتری وجود داشته باشد نیاز به ابزاری به نام کنترل شارژ است. کنترل شارژ با اندازه گیری پارامترهای باتری مشخص می کند که باتری در چه مرحله ای از شارژ ( state  of  charge ) قرار دارد، از شارژ بیش از حد ( overcharge ) باتری و دشارژ کامل ( deep   discharge ) آن جلوگیری میکند.

عدم استفاده از آن باعث کوتاه شدن عمر باتری می شود. یک کنترل شارژر خوب دارای خواص زیر است:

1-   از دشارژ باتری از طریق پنل در شب جلوگیری می کند.

2-  قطع باتری از مدار هنگامی که ولتاژ باتری از حدی پایین تر که اصطلاحاً                                    low – voltage disconnect گفته می شود تا بدین وسیله 20 تا 30 درصد از شارژ باتری همیشه باقی بماند و کامل خالی شدن باتری بسیار از عمر باتری کم می کند.

3-  نمایشگر ( display ) جهت نشان دادن وضعیت شارژ و وضعیت کلی سیستم مانند توان تولیدی پنل و توان مصرفی بار و ...

4-   قطع مدار در صورت جریان بیش از حد

5-   شارژ باتری با در نظر گرفتن اثر دما

6-   شارژ باتری با پالس PWM با فرکانس بالا که مانع سولفاته شدن باتری شده و بهره شارژ را میافزاید.

د- اینورتر:

اینورتر مبدل جریان مستقیم به متناوب است و شامل  دو نوع متصل به شبكه و جدا از شبكه مي باشد .در نوع  متصل به شبکه ( on – grid) جریانی هم فاز و هم فرکانس با شبکه که قابل تزریق به شبکه باشد تولید میکند و جدا از شبکه ( off – grid) که دارای ساختاری ساده تر است . برخی از اینورترهای جدا از شبکه کنترل شارژ هم میباشند و ورودی برق متناوب ( دیزل ژنراتور) د ارند. در کل شرکت های سازنده مختلفی انواع گوناگونی را به بازار عرضه کرده اند.

ة- لامپهای کم مصرف LED :

لامپهای پردوام ( از نوع LED) بدلیل پایین بودن مصرف برق و عمر بالا و همچنین ماهیت نورها آن ( کاملاً سفید بوده و بالا بودن پارامترهای نوری آنها) از کیفیت بالایی نسبت به لامپهای بخار سدیم برخوردارند و نیز بدلیل خیرگی پایین آنها، استفاده از آنها نه تنها کاهش مصرف برق را به دنبال داشته، بلکه کاهش تصادفات جاده و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری را نیز بهمراه دارد.

در ادامه خلاصه ای از مزایا و خواص این گونه لامپها آمده است.

کارکرد و خواص:

(1)                        طراحی نورسنجی فوق العاده اولین سیستم نوری خاص جهان ( (لنزی با تمرکز نوری مستطیلی):

کنترل معقول توزیع نور، الگوی  نوری متمرکز بر یک مستطیل، اطمینان از یکنواختی ایده آل روشنایی روی سطح جاده، حذف خیرگی و نگاه داشتن کارایی نوری LED در یک سطح بالا، بدون هیچ آلودگی نوری .

(2)          طراحی یک پارچه منحصر به فرد لنز و حباب لامپ: آرایه لنزها نقش نوری محافظت کننده و متمرکز بازی می کند، از انتشار بیهوده نور جلوگیری کرده و اتلاف نور را کم می کند، به علاوه وزن محصول را کاهش داده و امکان استفاده از یک سازه ساده را فراهم می کند، تا محصول را در بهترین حالت نگه دارد.

(3)          طراحی خلاقانه یکپارچگی تشعشع کننده و نگه دارنده لامپ: کاملا از عمر LED و ملزومات اتلاف گرما حفاظت می کند.

(4)          طراحی حرارتی بدنه – مدولار ، منحصر به فرد ، دارای اجزای جدا شدنی با ترکیب ساده و راحت: مدولهای نوری با بدنه های کامپوزیت های و ترکیب اجزای دینامیک، به صورت ساده و مناسب نصب میگردد. با سادگی، در باز کردن و تعمیر و نگهداری ، هزینه را کاهش داده و کار را بسیار آسان کرده است.

(5)                        ظاهری برتر: با کاهش مقاومت در برابر باد و وزن مناسب، فشار تیر را می کاهد تا ایمنی افزایش یابد .

(6)          کنترل جریان هوشمند ، به جریان دقیقاً ثابت منجر می شود : هر مدول LED می تواند کنترل جریان هوشمند داشته باشد تا هر قدر شبکه جریان ، نوسان داشته باشد ، رسیدن به جریان دقیقا ثابت ممکن باشد و این اطمینان حاصل شود که LED تحت جریانی ایمن کار می کند.

(7)          بدون خیرگی مضر : حذف خیرگی ایجاد شده که در لامپ های معمولی موجود است ، تداخلات دید ناشی از خستگی چشم را حذف می کند ، ایمنی رانندگی را افزایش داده و افزایش حوادث رانندگی جلوگیری می کند . روحیه « تکنولوژی در خدمت مردم» در این محصول کاملا مجسم می شود .

(8)                        بدون آلودگی نوری : توزیع روشنایی کاملا کنترل شده است و نوری را به بیرون از محدوده درخواستی نمی دهد.

(9)          بدون ولتاژ بالا ، بدون جذب سطحی گرد و خاک : احتمال جذب گرد و خاک را به وسیله کاهش ولتاژ حذف کرده که این گرد و خاک معمولا باعث تیره شدن حباب لامپ  و کاهش روشنایی می شود .

(10)        کار در دمای پایین ، بدون زرد کردن حباب لامپ در مدت طولانی : با توجه به گرم نشدن محفظه بر خلاف لامپ های سنتی قاب زرد نشده ، عمر مورد انتظار کوتاه نمی شود و روشنایی کاهش نمی یابد .

(11)        رنج بالای ولتاژ کاری : محدوده ولتاژ کاری چراغ های سدیم سنتی حدود %7 است که عمر و روشنایی را کم می کند ، در حالی که محدوده ولتاژ کاری چراغ های خیابانی LED حتی در حدود % 20 است که عمر و روشنایی را ثابت نگاه می دارد .

(12)        روشن شدن بدون تاخیر : بدون تاخیر به روشنایی معمولی می رسد و پروسه طولانی شروع روشنایی سنتی تونل ها و جاده ها را حذف می کند .

(13)        بدون سوسو کردن : خستگی بینایی که توسط روشن و خاموش شدن های لامپ های سنتی تونل ها ایجاد می شود را حذف می کند .

(14)        مقاوم در برابر ضربه ، عایق شوک ، بدون تشعشع ماوراء بنفش ( UV) و مادون قرمز ( IR) : نداشتن هیچ رشته و فریم شیشه ای ، برخلاف لامپ های سنتی  قابل شکستن نبوده و ضرری برای بدن انسان ندارد .

(15)        شاخص رنگ بالا ، رنگ آمیزی خوب : رنگ های واقعی را نشان داده و قابلیت شناسایی روشن تر و بهتر را می زدهد ( به علت بالا بودن پارامتر CRI آنها نسبت به لامپهای سنتی ) .

(16)        انتخاب دماهای رنگی مختلف : دمای رنگی که در موقعیت های مختلف نیاز می باشد را برطرف کرده و دمای رنگ کم لامپهای سدیم که باعث حالت افسردگی می شود را حذف می کند و مشاهده کنندگان احساس راحتی بیشتری می کنند .

(17)        ذخیره انرژیز زیاد : استفاده از توان بسیار بالا ، منبع نوری LED با روشنایی بالا ، همراه با منبع تغذیه با بازده بالا ، که می تواند نسبت به لامپهای معمولی سدیم و جیوه ، 50 تا 80% انرژی را ذخیره کرد .

(18)        عمر طولانی ، تا 50000 ساعت : ( با 10 ساعت کار در روز ، می تواند بیش از 13 سال کار کند ) ، که معادل 5 تا 10 برابر عمر کاری لامپ های سنتی سدیم یا جیوه می باشد .

(19)                  دوست محیط زیست :بدون سرب ، بدون جیوه ، بدون هیچ آلودگی محیط زیست.

(20)        ولتاژ کاری جهانی : محدوده ولتاژ ورودی 85 تا 264 ولت ، با تکنولوژی PWM جریان – ثابت با دقت بالا ، بازده بالا ، گرمای کم.

(21)        بدون آلودگی برای شبکه : فاکتور کیفیت توانکاربرد EMI با شاخص جهانی ، اتلاف توان و خطوط انتقال را کاهش داده و از آلودگی شبکه توسط تداخل فرکانس های بالا جلوگیری می کند.

(22)        در ولتاژ کم و گرمای کم ، ایمن و قابل اطمینان کار می کند : دمای نقطه اتصال LED می تواند در یک دمای ایده آل کنترل شود.

(23)        ترکیب عالی با انرژی خورشیدی : با توجه به ولتاژ کاری پایین LED و کار در محیط خارجی ، الکتریسیته و انرژی خورشیدی نیز می توانند با به بهترین کارایی و قابلیت اعتماد بالا برای مشتریان ترکیب شوند .

(24)          کارایی نوری بالا : کارایی نوری LED در شرایط حاضر بیشتر از 80 لومن برهر وات است و با افزایش سریع تکنولوژی LED ، توان مصرفی روشنایی نیز بیشتر از این کاهش می یابد و بازده کاهش در مصرف انرژی به روشنی آشکار خواهد گشت .

موقعيت اقليمي شهرستان زابلي :

زابلي در يكصد كيلومتري جنوب غربي شهرستان سراوان ودرمحل تلاقي محورهاي سراوان ،ايرانشهر ،خاش،سرباز وچابهار و ايرندگان قرار دارد .زابلي 42/61 درجه طول جغرافيايي و18/27درجه عرض جغرافیایی و2506كيلومتر مربع مساحت وجمعيتي حدود 55000نفررا دارا است. يكي از مناطق قديمي است كه سابقه فعاليت بخشداري در آن به 54 سال مي رسد.فاصله مركزاين شهرستان تا شهرستان خاش 120 كيلومتر ،سراوان 100كيلومتر ،ايرانشهر 120 كيلومتر وسرباز حدود 100 كيلومتر است. اين شهرستان در اكثر روزهاي سال آفتابي و دماي ان در روزهاي گرم سال از 35 درجه سانتيگراد تجاوز مي نمايد.

مخزن 2000مترمكعبي اين شهرستان كه تامين كننده آب قسمتي از اين شهرستان است در فاصله 4 كيلومتري از اين شهرستان در نطقه صعب العبور و سنگلاخ منطقه واقع است با توجه موقعيت استراتژيك منطقه تامين روشنايي  محوطه اين مخزن در دستور كار شركت قرار گرفت .

مشاهده نقشه بزرگتر">شهر زابلي روي نقشه

مقايسه اقتصادي در تامين برق روشنايي محوطه مخزن شهرستان زابلي :

ميزان ديماندبرق مورد نياز جهت روشنايي محوطه با توجه به مساحت زمين اطراف مخزن و اتاق نگهباني و كلر زني  250وات براورد گرديد لازم به ذكر است در اين پروژه از پمپهاي كلرزني تحت فشار كه با فشار خروجي مخزن كار مي كنند استفاده شده است .

در ادامه برآورد مالي سه روش متداول  تامين برق در اين پروژه مورد بررسي قرار مي گيرد:

1-   برق رساني از طريق خطوط انتقال برق

براي محاسبه هزينه برق رساني به مخزن 2000مترمكعبي با توجه به شرايط منطقه لازم است هزينه هاي احداث خط كه شامل بتون ريزي ، تيرگذاري و كابل كشي است را با هزينه هاي جدول زير جمع كنيم :

2-   برق رساني از طريق ديزل ژنراتور :

 با توجه با برآورد ديماند مورد نياز هزينه نصب و راه اندازي يك دستگاه ديزل ژنراتور 50كاوا در جدول زير جمع اوري شده است .

3-   برق رساني از طريق نصب سيستم فتوولتائيك

در اين روش هزينه اجراي  سيستم خورشيدي برآورد شده است .لازم بذكر است در اين پروژه تعداد 8 پايه چراغ با استفاده از تجهيزات فتوولتائيك ساخت داخل و خارج از ايران استفاده شده است كه از كيفيت مطلوب نسبت به نمونه هاي مشابه برخوردار است .

نمودار زير نشان مي دهد صرفه اقتصادي با اجراي سيستم فتوولتائيك مي باشد .

4-   ميزان صرفه جويي و دوره  بازگشت از سرمايه در پروژه روشنايي محوطه مخزن زابلي

با توجه به سرمايه گذاري اوليه و نرخ بهره  پانزده درصد وميزان صرفه جويي همچنين روابط بررسي اقتصادي  مدت زمان بازگشت سرمايه  هفت سال  محاسبه شده كه از رابطه زير انجام شده است :

                                                ^N A=P*(1+I) 

N=log[A/P]/log[1+I]

                  A: ميزان صرفه جويي (هزينه سرمايه گذاري و هزينه سالانه) (ريال)        

                  P : سرمايه گذاري اوليه (ريال)

                   I: شرح بهره (درصد)

                  N : دوره بازپرداخت (سال)

همچنين طول عمر بالاي لامپهاي LEDدر مقايسه با نوع مرسوم آن در اجراي سيستمهاي روشنايي نيز بايستي در  محاسبات ذكر شده لحاظ گردد كه اقتصادي بودن و الويت آن رادرمقايسه با روشهاي ديگر متمايز مي گرداند.

ژئوسنتتیک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
پلی وینیل کلراید - جمعه دوازدهم فروردین 1390
اصول و مفاهیم اصلی محیط زیست - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تخلخل و نفوذپذیری - جمعه دوازدهم فروردین 1390
چرخه متابولیسمی فسفر - جمعه دوازدهم فروردین 1390
میکروب شناسی صنعتی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
آدنوزین تری فسفات (ATP) - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع کرم - جمعه دوازدهم فروردین 1390
باکتری های مغناطیسی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
جلبک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع میکرو ارگانیسم های خاک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انواع جلبک و سیانو باکتریا در سنگ آهک - جمعه دوازدهم فروردین 1390
جدا سازی یون فلزی آلاینده آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سنگ های آهکی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سیل بندها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
رزین ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
بهره برداری از آب زیر زمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
نمک‌زدایی از آب دریا - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تنظیم کیفیت آب ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تشکیل آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تغذیه آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
سفره های آب زیرزمینی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آبهای سطحی - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آب در داخل زمین - جمعه دوازدهم فروردین 1390
تصفیه آب با صافی شنی تند خود شستشو - جمعه دوازدهم فروردین 1390
انعقاد در آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
آب زیرزمینی و محیط زیست - جمعه دوازدهم فروردین 1390
کنترل انواع فاضلاب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
اتروفیکاسیون - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
نیترات آب شهری - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
واحد تصفیه آب نیروگاه نکا - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
پوشش خطوط لوله - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
مقایسه ظرفیت جذب اشباعی کربن فعال استاندارد (مرک) با کربن فعال ساخته شده در آزمایشگاه به روش شیمیایی - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
استفاده از كربن فعال گرانول در فرايند كربن زيستي - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
بهينه سازي توليد کربن فعال به روش فعال‌سازي شيميايي - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
زغال فعال شده چگونه کار می کند؟ - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
Avtivated Carbon چیست ؟ - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
روش هاي تامين آب شيرين - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
گذشته آب در ايران - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
آیا می دانیدها درمورد آب 4 - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
رواناب - پنجشنبه یازدهم فروردین 1390
تصفيه خانه فاضلاب ساري (EPC) - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفيه خانه آب شرب و خط انتقال آب از سد شهيد رجائي (قائمشهر) به ساري - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفیه خانه هفتم آب شرب تهران - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفيه خانه سوم آب شرب مشهد - سه شنبه نهم فروردین 1390
تصفیه خانه فاضلاب شرق مشهد - اولنگ - دوشنبه هشتم فروردین 1390
تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی کلات مشهد - دوشنبه هشتم فروردین 1390
اثرات مثبت و منفی سدها روی محیط زیست - دوشنبه هشتم فروردین 1390
حفاظت كيفي از منابع آب و محيط زيست - یکشنبه هفتم فروردین 1390
حقايق و نكاتي در مورد كيفيت آب - یکشنبه هفتم فروردین 1390
اسمز معکوس - یکشنبه هفدهم مرداد 1389
آلودگي يخ و آب مصرفي به ويبريوكلرا - یکشنبه هفدهم مرداد 1389
ددت - شنبه شانزدهم مرداد 1389
بخش هاي مختلف تصفيه خانه - شنبه شانزدهم مرداد 1389
تصفيه خانه فاضلاب شهر تبريز - جمعه پانزدهم مرداد 1389
بهداشت آب - جمعه پانزدهم مرداد 1389
استاندارد روش نمونه ‏گیری آب - پنجشنبه چهاردهم مرداد 1389
زهکشي - پنجشنبه چهاردهم مرداد 1389
مقابله با خوردگی بتن - چهارشنبه سیزدهم مرداد 1389
تاثیرات باران اسیدی - چهارشنبه سیزدهم مرداد 1389
عوامل مؤثر در آلودگی فاضلاب و پس آبها - سه شنبه دوازدهم مرداد 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب