سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
آيا درياچه اروميه به سرنوشت آرال دچار مي‌شود؟
۱۳۸۹/۱۱/۰۸
15:37
|
بمب نمکي 5 ميليارد تني در حال انفجار
ز. محمدی: قريب به 40 سال از حفاظت درياچه اروميه، فيروزه‌اي در دل استان آذربايجان غربي که رو به افول مي‌رود، و عنوان يکي از 9 ذخيره‌گاه بيوسفري ايران در يونسکو را يدک مي‌کشد، مي‌گذرد.
21 رودخانه با 39 مسيل وارد اين درياچه مي‌شود که در حال حاضر روي تمامي آنها سد احداث شده است. سدسازي اما، در کنار منافعي که دارد ضرر و زيان آن لااقل براي اين درياچه بسي بيشتر است. يکي از دلايل سدسازي روي درياچه اروميه را افزايش راندمان کشاورزي ذکر کرده‌اند، با اين حال شاهديم که از ميان 165 کشور از لحاظ توسعه کشاورزي و اقتصادي رتبه 143 را دارا هستيم.
کمتر از 10 سال ديگر دو استان آذربايجان شرقي و غربي با بحران اسفناکي مواجه مي‌شوند و از آن جا که غلظت نمک درياچه رو به فزوني مي‌رود و سطح آب در حال تقليل است، شوره زاري بيش بر جاي نخواهد ماند.
بستر درياچه با يک لايه از نمک، سفيد‌پوش شده و ديگر خبري از کلوني‌هاي انبوه پرندگان و آرتميا تنها جاندار زنده اروميه يافت نمي‌شود، علاوه بر اين شوره‌زار و نمک که تنوع زيستي را به خطر انداخته، شکار بي‌رويه شکارچيان نيز مزيد بر علت شده است.
اين درياچه حدود 5 هزار کيلومتر از مساحت آذربايجان غربي را شامل مي‌شود با تنوع گياهي و جانوري بي‌نظير؛ 102 جزيره کوچک و بزرگ چون کبودان که زيستگاه قوچ و ميش است، آرزو و اسپير که پوشش گياهي بي‌نظيري دارد، اشک با گونه گوزن زرد و جزاير نه گانه که زاد آوري پرندگان به خصوص پليکان سفيد در بستر اروميه جاي گرفته‌اند و حايز اهميت است.
بعد از بحر‌الميت درياچه اروميه از لحاظ شوري آب در رده دوم جهان جاي گرفته و تنها موجود قابل زيست در اين آب شور نوعي کرم بنام آرتميا است.
اين جاندار سخت پوست در آب غليظ و شور زيست کرده و از جلبک‌ها تعذيه مي‌کند و غذاي اصلي پرندگان به خصوص فلامينگو‌ها که بومي اين درياچه‌اند، است.
اين جاندار با شرايط آب شور سازگار و زنده زايي و تخم گذاري مي‌کند، البته بدون استرس محيطي.
تخم باارزشي دارد تا آن جا که پرورش‌دهندگان ميگو طي روشي اين تخم‌ها را باز و وقتي نوزاد بيرون مي‌آيد براي مزارع پرورش ميگو استفاده مي‌کنند. اين نوع آرتميا در درياچه اروميه از نوع دو جنسي در جهان شناخته شده است.
اين سخت پوست به دليل اقتصادي بودن، ارزآوري، کمک به رشد اقتصادي و ايجاد اشتغال حايز اهميت است، بيش از 52 درصد پروتئين و 4 درصد چربي دارد و ترکيب اسيدهاي آمينه و چرب آن در حدي است که نيازهاي آبزيان آبهاي شيرين را به طور کامل برآورده مي‌سازد.
قابل توجه آن که در حدود 90 درصد ذخاير آرتميا در درياچه اروميه است که در حال نابودي مي‌باشد.
به گفته يکي از کارشناسان تعداد تخم آن از 20 تا 22 عدد در ليتر به 1 الي 2 عدد رسيده است.
به جز آرتميا، جلبک سبز (دوناليلا پريدس و دوناليلا سالينا) و باکتري‌ها نيز در درياچه اروميه وجود دارند که در دوام و پايداري آن موثرند.
عوامل نابود کننده درياچه
رطوبت درياچه به عنوان بزرگترين درياچه داخلي ايران يکي از عوامل تاثيرگذار بر آب و هواي کشورهايي چون ايران، ترکيه و عراق مي‌باشد و همچنين اصلي‌ترين تامين کننده آبهاي زيرزميني منطقه به شمار مي‌رود.
جاده کلانتري چون بختکي روي درياچه اروميه افتاده است، مانع گردش آب بين طرفين شده و ميزان شوري را افزايش داده، تا آن جا که تفاوت بين دو طرف جاده کاملا واضح و مبرهن است که از يک سو آب آبي و از طرف ديگر آبي سفيد خودنمايي مي‌کند.
عواملي که درياچه اروميه را نابود ساخته مي‌توان احداث بي‌رويه سد، استفاده از آبهاي سطحي و زيرزميني ، دخالت عوامل انساني، تبخير بسيار بالا به همراه گرماي بيش از حد و کاهش آبهاي ورودي برشمرد.
تخليه فاضلاب و مواد شوينده به درياچه نيز به جمع مجموع دلايل افزوده و علاوه بر اين بايد 7 سال خشکسالي اخير را نيز به ليست مذکور بيافزاييم.
با کنار نهادن اين عوامل، تغيير رنگ و سرخ شدن آب نيز مزيد بر علت شده و نفس‌هاي اين مجموعه ارزشمند و پربها را به شمارش انداخته است.
به طور کلي مي‌توان گفت که 25 درصد عوامل انساني و 75 درصد عوامل طبيعي در اين نابودي دخيل هستند.
بيش از يک چهارم وسعت درياچه در اثر پسروي آب تقليل رفته و در برخي نواحي لايه قطوري از نمک به عمق 50 تا 60 سانتي‌متر قابل مشاهده است.
خشک شدن درياچه اروميه به طور متوسط 5 ميليارد تن نمک و ساير املاح را در بستر خود بر جاي مي‌گذارد و قطب کشاورزي که باغات سيب و انگو را شامل مي‌شود با نابودي مواجه مي‌کند و همچنين تلف شدن قريب به 2 ميليون پرنده بومي و مهاجر را شاهد خواهيم بود.
به اميد آن نباشيم خوش اقبالي سال 1342 شمسي براي درياچه اروميه تکرار شود. در آن سال هم فاجعه خشک شدنش در حال وقوع بود ولي در اثر بارش‌هاي فراوان توانست دوباره به حالت طبيعي خود بازگردد.
مي‌توانيم با مدريت صحيح منابع، تغيير الگوي کشت، افزايش بهره‌وري آب، کم کردن تعداد سدها، بهبود نگرش مردم نسبت به مسايل محيط زيست و انتقال آب از رودخانه ارس با در نظر گرفتن حق آب و موافقت ساير کشورها درياچه اروميه را از خطر مرگ نجات دهيم.
ز. محمدی: قريب به 40 سال از حفاظت درياچه اروميه، فيروزه‌اي در دل استان آذربايجان غربي که رو به افول مي‌رود، و عنوان يکي از 9 ذخيره‌گاه بيوسفري ايران در يونسکو را يدک مي‌کشد، مي‌گذرد.
21 رودخانه با 39 مسيل وارد اين درياچه مي‌شود که در حال حاضر روي تمامي آنها سد احداث شده است. سدسازي اما، در کنار منافعي که دارد ضرر و زيان آن لااقل براي اين درياچه بسي بيشتر است. يکي از دلايل سدسازي روي درياچه اروميه را افزايش راندمان کشاورزي ذکر کرده‌اند، با اين حال شاهديم که از ميان 165 کشور از لحاظ توسعه کشاورزي و اقتصادي رتبه 143 را دارا هستيم.
کمتر از 10 سال ديگر دو استان آذربايجان شرقي و غربي با بحران اسفناکي مواجه مي‌شوند و از آن جا که غلظت نمک درياچه رو به فزوني مي‌رود و سطح آب در حال تقليل است، شوره زاري بيش بر جاي نخواهد ماند.
بستر درياچه با يک لايه از نمک، سفيد‌پوش شده و ديگر خبري از کلوني‌هاي انبوه پرندگان و آرتميا تنها جاندار زنده اروميه يافت نمي‌شود، علاوه بر اين شوره‌زار و نمک که تنوع زيستي را به خطر انداخته، شکار بي‌رويه شکارچيان نيز مزيد بر علت شده است.
اين درياچه حدود 5 هزار کيلومتر از مساحت آذربايجان غربي را شامل مي‌شود با تنوع گياهي و جانوري بي‌نظير؛ 102 جزيره کوچک و بزرگ چون کبودان که زيستگاه قوچ و ميش است، آرزو و اسپير که پوشش گياهي بي‌نظيري دارد، اشک با گونه گوزن زرد و جزاير نه گانه که زاد آوري پرندگان به خصوص پليکان سفيد در بستر اروميه جاي گرفته‌اند و حايز اهميت است.
بعد از بحر‌الميت درياچه اروميه از لحاظ شوري آب در رده دوم جهان جاي گرفته و تنها موجود قابل زيست در اين آب شور نوعي کرم بنام آرتميا است.
اين جاندار سخت پوست در آب غليظ و شور زيست کرده و از جلبک‌ها تعذيه مي‌کند و غذاي اصلي پرندگان به خصوص فلامينگو‌ها که بومي اين درياچه‌اند، است.
اين جاندار با شرايط آب شور سازگار و زنده زايي و تخم گذاري مي‌کند، البته بدون استرس محيطي.
تخم باارزشي دارد تا آن جا که پرورش‌دهندگان ميگو طي روشي اين تخم‌ها را باز و وقتي نوزاد بيرون مي‌آيد براي مزارع پرورش ميگو استفاده مي‌کنند. اين نوع آرتميا در درياچه اروميه از نوع دو جنسي در جهان شناخته شده است.
اين سخت پوست به دليل اقتصادي بودن، ارزآوري، کمک به رشد اقتصادي و ايجاد اشتغال حايز اهميت است، بيش از 52 درصد پروتئين و 4 درصد چربي دارد و ترکيب اسيدهاي آمينه و چرب آن در حدي است که نيازهاي آبزيان آبهاي شيرين را به طور کامل برآورده مي‌سازد.
قابل توجه آن که در حدود 90 درصد ذخاير آرتميا در درياچه اروميه است که در حال نابودي مي‌باشد.
به گفته يکي از کارشناسان تعداد تخم آن از 20 تا 22 عدد در ليتر به 1 الي 2 عدد رسيده است.
به جز آرتميا، جلبک سبز (دوناليلا پريدس و دوناليلا سالينا) و باکتري‌ها نيز در درياچه اروميه وجود دارند که در دوام و پايداري آن موثرند.
عوامل نابود کننده درياچه
رطوبت درياچه به عنوان بزرگترين درياچه داخلي ايران يکي از عوامل تاثيرگذار بر آب و هواي کشورهايي چون ايران، ترکيه و عراق مي‌باشد و همچنين اصلي‌ترين تامين کننده آبهاي زيرزميني منطقه به شمار مي‌رود.
جاده کلانتري چون بختکي روي درياچه اروميه افتاده است، مانع گردش آب بين طرفين شده و ميزان شوري را افزايش داده، تا آن جا که تفاوت بين دو طرف جاده کاملا واضح و مبرهن است که از يک سو آب آبي و از طرف ديگر آبي سفيد خودنمايي مي‌کند.
عواملي که درياچه اروميه را نابود ساخته مي‌توان احداث بي‌رويه سد، استفاده از آبهاي سطحي و زيرزميني ، دخالت عوامل انساني، تبخير بسيار بالا به همراه گرماي بيش از حد و کاهش آبهاي ورودي برشمرد.
تخليه فاضلاب و مواد شوينده به درياچه نيز به جمع مجموع دلايل افزوده و علاوه بر اين بايد 7 سال خشکسالي اخير را نيز به ليست مذکور بيافزاييم.
با کنار نهادن اين عوامل، تغيير رنگ و سرخ شدن آب نيز مزيد بر علت شده و نفس‌هاي اين مجموعه ارزشمند و پربها را به شمارش انداخته است.
به طور کلي مي‌توان گفت که 25 درصد عوامل انساني و 75 درصد عوامل طبيعي در اين نابودي دخيل هستند.
بيش از يک چهارم وسعت درياچه در اثر پسروي آب تقليل رفته و در برخي نواحي لايه قطوري از نمک به عمق 50 تا 60 سانتي‌متر قابل مشاهده است.
خشک شدن درياچه اروميه به طور متوسط 5 ميليارد تن نمک و ساير املاح را در بستر خود بر جاي مي‌گذارد و قطب کشاورزي که باغات سيب و انگو را شامل مي‌شود با نابودي مواجه مي‌کند و همچنين تلف شدن قريب به 2 ميليون پرنده بومي و مهاجر را شاهد خواهيم بود.
به اميد آن نباشيم خوش اقبالي سال 1342 شمسي براي درياچه اروميه تکرار شود. در آن سال هم فاجعه خشک شدنش در حال وقوع بود ولي در اثر بارش‌هاي فراوان توانست دوباره به حالت طبيعي خود بازگردد.
مي‌توانيم با مدريت صحيح منابع، تغيير الگوي کشت، افزايش بهره‌وري آب، کم کردن تعداد سدها، بهبود نگرش مردم نسبت به مسايل محيط زيست و انتقال آب از رودخانه ارس با در نظر گرفتن حق آب و موافقت ساير کشورها درياچه اروميه را از خطر مرگ نجات دهيم.
اميدواريم بلايي که بر سر درياچه آرال در سال 1980 نازل شد، بر سر درياچه اروميه نيايد. متخصصان آن زمان هشدار يک فاجعه زيست محيطي و انساني را مي‌دادند اما هيچ اقدامي نشد و با خشک شدن آرال شوره‌زاري پيش باقي نماند و توفان‌هاي شن ونمک که حاصل غبارهاي سمي آفت‌کش‌ها و سموم کشاورزي بودند، تحفه‌اي از انواع بيماري‌هاي تنفسي و سرطان‌هاي پوستي و ريوي را براي مردم آن مناطق به ارمغان آوردند. مهمتر اين که مردم از آب شيرين محروم شدند و امروز نوبت ماست که معلوم نيست از اين تجربه تلخ درس عبرتي گرفته‌ايم يا نه؟!
مطالب تصادفی:
فلوئور در تصفیه خانه های آب - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
معرفی انواع سد ها و سفره های آب زیرزمینی - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 4 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 3 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 2 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
شناسائي و كاهش آب بحساب نيامده در شبكه هاي آبرساني شهري 1 - سه شنبه بیست و یکم تیر 1390
روناب - شنبه هجدهم تیر 1390
فاضلاب و زباله شهري - شنبه هجدهم تیر 1390
استفاده مجدد از فاضلاب در كشاورزي و چالش هاي بهداشتي - شنبه هجدهم تیر 1390
بررسی روش اقتصادی انتخاب لوله - شنبه هجدهم تیر 1390
آب زیرزمینی - شنبه هجدهم تیر 1390
اساس کار پمپ - شنبه هجدهم تیر 1390
حفاظت آب Water Conversion - شنبه هجدهم تیر 1390
دلايل فني تخريب سدها - شنبه هجدهم تیر 1390
نگاه «محیط زیستی» از کجا آمده؟ - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
اقتصاد مهندسي - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
خوردگی - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
جذب سطحی اسید استیک روی زغال فعال - پنجشنبه شانزدهم تیر 1390
حملات شيميائي و حفاظت از منابع آب - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
آب شرب سالم - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
بررسي نحوه بهره برداري از دستگاههاي كلرزني به عنوان روشی جهت گندزدائي آب شرب - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
لاگون هوادهي - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
آلودگي آب شهري - چهارشنبه پانزدهم تیر 1390
اسپكتروفتومترها - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
تعیین غلظت آهن در آب به روش اسپکتر و فتومتری - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
خوردگی فلزات - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
اهميت آب - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
كيفيت آب (Water Quality) - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
لوله كشي سيستم فاضلاب و تصفيه استخر - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
تاثير آبهاي زير زميني بر توسعه منابع طبيعي - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
اهميت آب در روند توسعه کشورها - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
چالش هاي فراروي مديريت آب ايران در توسعه پايدار - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
اهمیت مدیریت لجن در تصفیه خانه های آب - دوشنبه سیزدهم تیر 1390
ارزیابی پمپ های گریز از مرکز و عوامل ایجاد کاویتاسیون - شنبه یازدهم تیر 1390
سيستم دفع فاضلاب ساختمان ها - شنبه یازدهم تیر 1390
انواع کاویتاسیون در پمپ ها - شنبه یازدهم تیر 1390
آلودگی های زیست محیطی شهر مشهد و راهکار های کاهش آن - شنبه یازدهم تیر 1390
فيزيولوژي جذب آب در گياهان - جمعه دهم تیر 1390
بررسي شوري خاک در سيستم هاي مختلف آبياري - جمعه دهم تیر 1390
تاثير آبياري بر رشد گياهان گلخانه اي - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری جامدات در آب و فاضلاب - جمعه دهم تیر 1390
روش اندازه گیری سیانید (تیتراسیون) - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری سولفات به روش توربیدیمتری - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری فسفات به روش کلرید استانوز - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری فنل به روش فوتومتریک (اسپکتروفتومتر) - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری نیتریت به روش رنگ سنجی - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری نیترات به روش اسپکتروفتومتر - جمعه دهم تیر 1390
اندازه گیری آمونیاک به روش نسلر - جمعه دهم تیر 1390
کيفيت خاک مراتع - فرسايش آبي - جمعه دهم تیر 1390
سیستم لوله های فاضلابی - پنجشنبه نهم تیر 1390
قانون نظام مهندسی و كنترل ساختمان - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
بررسی ایمن سازی در سدهای قوسی - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
صرفه جویی در مصرف آب - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
مقاوم سازی لرزه ای تاسیسات آب شهری - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
سيستم هاي مهندسي تصفيه آب و فاضلاب شهری - دوشنبه یازدهم بهمن 1389
زهکشی چيست و چگونه؟ - یکشنبه دهم بهمن 1389
سپتیک تانک - یکشنبه دهم بهمن 1389
دستورالعمل حوادث و اتفاقات شبکه آبرسانی - یکشنبه دهم بهمن 1389
ﻫﻮادﻫﻲ - یکشنبه دهم بهمن 1389
تصفیه آب و فاضلاب - شنبه نهم بهمن 1389
فيلتر کربن - شنبه نهم بهمن 1389
ﻫﺎﻟﻮﻣﺘﺎﻧﻬﺎ - شنبه نهم بهمن 1389
دستورالعمل پیمایش شبکه توزیع آب - شنبه نهم بهمن 1389
همه چیز درباره نیترات / استانداردهای جهانی آب آشامیدنی چیست - جمعه هشتم بهمن 1389