سعی بر آن است که مطالب مرجع تخصصی آب و فاضلاب شامل مسایل ، مقالات و اخبار عمران آب و فاضلاب,آب و فاضلاب و به صورت تخصصی فرآیند های تصفیه آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب و صنعت آب و فاضلاب باشد.
دانشنامه آنلاین آب و فاضلاب
رشته های مرتبط:مهندسی عمران آب و فاضلاب،مهندسی تکنولوژی آب و فاضلاب،مهندسی آب و فاضلاب،محیط زیست،مهندسی بهداشت محیط،مهندسی آب،مهندسی شیمی و...
امیرحسین ستوده بیدختی
,.
فرايندهاي قابل كاربرد در تصفيه فاضلاب
۱۳۸۹/۱۱/۰۵
13:30
|
فرايندهاي قابل كاربرد در تصفيه فاضلاب:
براي تصفيه فاضلاب هاي شهري و صنعتي روش هاي مختلفي وجود دارد كه هر يك از اين روشها توانايي توليد پسابي با كيفيت خواسته شده را دارا مي باشد. پساب خروجي از چنين فرايندهايي را مي توان با رعايت ضوابط و معيارهاي بهداشتي به محيط تخليه نمود. مواد آلاينده موجود در فاضلاب از طريق روش هاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي قابل زدايش هستند. اين روش ها شامل واحد عمليات فيزيكي، واحد فرايند شيميايي، و واحد فرايند بيولوژيكي مي باشد. در اكثر مواقع واحدهاي عملياتي و فرايندي به صورت تركيبي در تصفيه خانه هاي فاضلاب استفاده مي شوند. روش هاي تصفيه اي كه در آنها از نيروهاي فيزيكي براي زدايش مواد آلاينده فاضلاب استفاده مي شود به واحد عمليات فيزيكي معروف مي باشند كه نمونه هايي از آنها شامل فلوكولاسيون، ته نشيني، شناورسازي، فيلتراسيون، آشغالگيري، اختلاط و انتقال گاز مي باشد.
روش هاي تصفيه اي كه در آنها زدايش يا تبديل مواد آلاينده با افزايش مواد شيميايي يا از طريق يك واكنش شيميايي اتفاق مي افتد به واحد فرايند شيميايي معروف مي باشد كه نمونه هايي از آن شامل رسوب دهي شيميايي، جذب سطحي، گندزدايي و انعقاد مي باشد. روش هاي تصفيه اي كه زدايش مواد آلاينده از طريق فعاليت هاي بيولوژيكي صورت مي گيرد معروف به واحد فرايند بيولوژيكي مي باشد. (4و2) تصفيه بيولوژيكي عمدتا براي زدايش مواد آلي قابل تجزيه بيولوژيكي در فاضلاب استفاده مي شود. اين مواد آلي در طي فرايندهاي بيولوژيكي تبديل به گاز و سلول هاي جديدي شده كه گازها از سطح فاضلاب خارج شده و سلول هاي جديد توليدي از طريق ته نشيني از فاضلاب خارج مي شود. همچنين از فرايندهاي بيولوژيكي براي زدايش مواد مغذي همچون ازت و فسفر نيز مي توان استفاده نمود.
از فرايندهاي فيزيكي و بيولوژيكي عمدتا جهت تصفيه فاضلاب هاي شهري استفاده شده و كاربرد روش هاي شيميايي در تصفيه فاضلاب شهري محدود به گندزدايي پساب و استفاده از آنها در تصفيه پيشرفته فاضلاب همچون زدايش فسفر و مواد پاك كننده ، بو و ... مي باشد. روش هاي شيميايي عمدتا كاربرد آنها مربوط به تصفيه فاضلاب هاي صنعتي است. اين بدان معني نيست كه از روش هاي بيولوژيكي نتوان براي تصفيه فاضلاب هاي صنعتي استفاده نمود بلكه مواردي از فاضلاب هاي صنعتي نيز وجود دارند كه به سادگي از طريق فرايندهاي بيولوژيكي قابل تصفيه مي باشند (فاضلاب صنايع مواد غذايي و كشتارگاه). امروزه با گسترش علم بيوتكنولوژي طيف وسيعي از ميكروارگانيسم ها شامل باكرتي ها،قارچ ها و جلبك ها شناسايي شده اند كه توانايي جذب و به خودگيري فلزات سمي و ديگر مواد آلاينده شيميايي را دارا بوده كه با توجه به اين خاصيت ميكرو ارگانيسم ها از آنها مي توان در تصفيه فاضلاب هاي صنعتي استفاده نمود (11و10و4)
روش هاي فيزيكي به تنهايي توانايي تصفيه كامل فاضلاب را دارا نمي باشند به همين دليل از اين روش ها همراه با روش هاي بيولوژيكي و شيميايي جهت تصفيه فاضلاب هاي شهري و صنعتي استفاده مي شود.
سطوح مختلف تصفيه فاضلاب:
اصطلاحاتي كه در اغلب مراجع براي توصيف سطوح مختلف تصفيه فاضلاب به كار مي رود در جدول 1-5 ارائه شده است . اگر چه اصطلاحات ارائه شده در اين جدول داراي كاربرد عمومي مي باشند ولي روش منطقي تر، تعيين سطوح زدايش مواد آلاينده قبل از استفاده مجدد و يا تخليه آن به محيط مي باشد (8و6)
واحدهاي مورد استفاده در تصفيه فاضلاب:
واحدهاي عملياتي و فرايندي قابل كاربرد براي زدايش مواد آلاينده فاضلاب در جدول 1-6 ذكر شده است. علاوه بر اين ،درشكل 1-2 مراحل مختلف تصفيه فاضلاب همراه با فرايندهاي آن نشان داده شده است.
-تصفيه مقدماتي:
واحدهاي تصفيه مقدماتي شامل مراحل آشغالگيري،دانه گيري و كفاب گيري يا شناور سازي مي باشد. در واحد آشغالگيري ذرات درشت موجود در فاضلاب همچون تكه هاي پارچه، شاخ و برگ درختان، قوطي، پلاستيك، تكه هاي چوب، پوسته ميوه جات، تكه هاي كاغذ و ديگر قطعات درشت از فاضلاب جداسازي مي شود. هدف از انجام اين مرحله از تصفيه، محافظت پمپ ها و ديگر قطعات مكانيكي و همچنين جلوگيري از اختلال در عملكرد مطلوب واحدهاي تصفيه خانه فاضلاب مي باشد (10و9و4).
در واحد دانه گيري مواد دانه اي موجود در فاضلاب همچون ذرات شن و ماسه، هسته ميوه جات و حبوبات، پوسته تخم مرغ ، تكه هاي درشت مواد غذايي، تكه هاي كوچك استخوان، تفاله چاي و ديگر ذرات وزن از فاضلاب جداسازي مي شود. مكانيسم جداسازي اين مواد در واحدهاي دانه گيري با سرعت كنترل شده بر مبناي كاهش سرعت جريان فاضلاب به حدي است كه اين ذرات در اثر نيروي وزن ته نشين مي شوند. سرعت عبور فاضلاب دراين نوع واحد دانه گيري حدود 3/0 متر در ثانيه نگهداري شده و زمان ماند فاضلاب حدود يك دقيقه مي باشد. نوع ديگر واحد دانه گيري از نوع هوادهي شده است كه به فاضلاب از طريق بلوئر هوا تزريق نموده به طوري كه در فاضلاب جريان چرخشي ايجاد شده و در اثر اين جريان، مواد دانه اي به ديواره كانال با سرعت برخورد كرده و در اثر نيروي گريز از مركز به سمت پائين هدايت شده و در كف كانال تجمع مي يابند. زمان ماند در دانه گيري هاي هوادهي شده بين 5-2 دقيقه و به طور متوسط 3 دقيقه است. هدف از واحد دانه گيري حفاظت تجهيزات مكانيكي تصفيه خانه در برابر صدماتي همچون فرسايش و سائيدگي و همچنين جلوگيري از رسوب و تجمع مواد دانه اي در لوله ها،كانال ها،تانك هوادهي و هاضم هاي لجن مي باشد
در واحد كفاب گيري موادي كه قابليت شناور شدن بر روي سطح فاضلاب را دارا مي باشند. جداسازي مي شوند. اين مواد شامل چربي و روغن ، مواد پاك كننده و الياف هاي سبك بوده كه چگالي آنها از آب كمتر است. وجود اين مواد در فاضلاب مي تواند در واحدهاي تصفيه بيولوژيكي فاضلاب اختلال ايجاد نموده و منظره زشتي را بوجود آورد. وجود كف در تانك هوادهي مانع از انحلال اكسيژن در فاضلاب مي شود . كفاب گيري را مي توان به صورت يك واحد مجزا در تصفيه خانه احداث نمود و يا اين كه همين كار را در واحدهاي ديگر همچون واحد دانه گيري بطور همزمان انجام داد كه مورد دوم متداول تر مي باشد.
-تصفيه اوليه:
اين واحد شامل تانك ته نشيني اوليه است كه در آن مواد معلق آلي و معدني موجود در فاضلاب در اثر نيروي ثقل ته نشين مي شوند. هدف از انجام اين فرايند كاهش بار آلودگي فاضلاب ورودي به واحدهاي تصفيه ثانويه است. تانك هاي ته نشيني اوليه به دو صورت دايره اي و مستطيلي شكل احداث مي شوند كه زمان ماند هيدروليكي فاضلاب در آنها بين 5/2-5/1 ساعت مي باشد. راندمان زدايش مواد معلق در تانك ته نشيني اوليه بين 70-50 درصد و زدايش BOD5 بين 40-30 درصد است. جامدات معلق ته نشين شده در واحد ته نشيني اوليه تحت عنوان لجن اوليه از كف تانك تخليه شده و به واحدهاي هضم لجن منتقل مي شود.
-تصفيه بيولوژيكي:
از آنجا كه واحدهاي تصفيه اوليه توانايي كاهش BOD5 و جامدات معلق را به حد مورد نظر دارا نبوده و از طرفي ته نشيني اوليه فقط در حذف قسمتي از BOD5 مواد معلق فاضلاب موثر است. بنابراين جهت بهبود كيفيت پساب و زدايش مواد آلي محلول و كلوئيدي از فاضلاب بايستي آنها را از طريق فرايندهاي بيولوژيكي تصفيه نمود.
از روش هاي شيميايي نيز جهت زدايش مواد آلي محلول و كلوئيدي مي توان كمك گرفت ولي كاربرد روش هاي شيميايي براي اين منظور داراي هزينه بالايي نسبت به فرايندهاي بيولوژيكي بوده و كاربرد آنها در تصفيه فاضلابهاي شهري متداول نمي باشد. روش هاي تصفيه بيولوژيكي به دو صورت هوازي و بي هوازي طراحي مي شوند كه هر يك از اين دو روش ها را مي توان به فرايندهاي با رشد معلق و فرايندهاي با رشد چسبنده تقسيم بندي نمود (11و4و2).
از روش هاي بيولوژيكي بي هوازي در تصفيه فاضلابهاي شهري به ندرت استفاده مي شود اگر چه امروزه فرايندهاي متفاوتي در اين خصوص شناسايي شده اند كه در تصفيه فاضلاب مي تواند بسيار موثر باشد ولي فرايندهاي بي هوازي به دليل مشكلات توليد بو و ايجاد مزاحمت براي ساكنين اطراف كاربرد آنها محدود مي باشد. از بركه هاي تثبيت بي هوازي همراه با ديگر بركه هاي اختياري مي توان براي تصفيه فاضلاب هاي شهري به شرطي كه با مناطق مسكوني فاصله مناسبي داشته باشد، استفاده نمود. فرايندهاي بي هوازي را براي تصفيه فاضلاب هاي داراي شدت آلودگي زياد همچون فاضلاب هاي صنعتي و همچنين براي تثبيت مواد آلي موجود در لجن مي توان بكار برد. در بسياري از موارد فرايندهاي بي هوازي به عنوان پيش تصفيه جهت كاهش بار آلودگي فاضلاب هاي با شدت آلودگي زياد استفاده مي گردد.
در فرايندهاي تصفيه بيولوژيكي هوازي اصول فرايند بر مبناي نگهداري شرايط هوازي جهت فعاليت باكتري ها براي اكسيداسيون مواد آلي موجود در فاضلاب است. ميكروارگانيسم هاي هوازي در حضور اكسيژن محلول از مواد آلي موجود در فاضلاب به عنوان منبع مواد غذايي استفاده نموده و شروع به رشد و تكثير مي نمايند كه نيتجه آن توليد سلولهاي جديد و محصولات نهايي حاصل از واكنش بر طبق معادله زير مي باشد:
...+ انرژی + سلولهای جدید+ CO2+H2O+NO3+PO43++SO42-میکروارگانیسمها + اکسیژن محلول + مواد آلی
منبع تامين اكسيژن جهت فعاليت ميكروارگانيسم هاي هوازي با توجه به روش تصفيه فاضلاب متفاوت مي باشد. به عنوان مثال در فرايند لجن فعال تامين اكسيژن از طريق هوادهي مصنوعي. در صافي چكنده از طريق تهويه طبيعي و در بركه هاي تثبيت از طريق فعاليت فتوسنتز جلبك ها خواهد بود (13و4).
غلظت اكسيژن محلول در تانك هوادهي در فرايند لجن فعال بين 2-1 ميلي گرم در ليتر بايستي نگهداري شود. بخش عمده برق مصرفي در فرايند لجن فعال مربوط به هواده ها است كه در اين رابطه دو روش هوادهي وجود دارد:
الف) هوادهي سطحي: كه از طريق چرخيدن توربين در داخل فاضلاب ايجاد اختلال شده و سطح تماس فاضلاب و اتمسفر را افزايش مي دهد كه نتيجه آن انحلال اكسيژن موجود در هوا به داخل فاضلاب است. استفاده از هواده هاي سطحي سبب انتشار آئروسل هاي فاضلاب (قطرات ريز فاضلاب) در هوا شده و محيط تصفيه خانه را آلوده مي نمايد و در نتيجه براي پرسنل و ساكنين اطراف مخاطره آميز خواهد بود.
ب) هوادهي عمقي: كه به هوادهي ديفيوزري نيز معروف مي باشد كه در اين روش از طريق بلوئر هوا مكيده شده و بعد از آن از طريق ديفويوزرها در كف تانك هوادهي تزريق مي شود كه در اين صورت حباب هاي هوا در اثر نيروي شناوري به سمت بالا حركت نموده و در حين تماس با فاضلاب، اكسيژن موجود در حباب هاي هوا به داخل فاضلاب جذب مي گردد. از مزاياي سيستم هوادهي ديفيوزري مي توان به پائين بودن مصرف انرژي، بالا بودن راندمان اكسيژن دهي، افزايش عمق تانك هوادهي و در نتيجه كاهش زمين لازم براي تصفيه خانه و در نهايت عدم انتشار قطرات ريز فاضلاب در محيط اطراف تصفيه خانه اشاره نمود، به همين دليل اخيرا در تصفيه خانه هاي فاضلاب استفاده از هواده هاي ديفيوزري در حال افزايش است.
فرايندهاي تصفيه بيولوژيكي بسيار متنوع مي باشند كه انتخاب هر كدام از روش ها بستگي به پارامترهايي همچون شرايط آب و هوايي، در دسترس بودن زمين، هزينه هاي ساخت و راهبري، مصرف انرژي، نوع استفاده مجدد از پساب، استانداردهاي پاسب، مشخصات فاضلاب خام، وابستگي به تجهيزات الكترومكانيكال، ميزان لجن توليدي و دفع لجن دارد. همچنين در خصوص انتخاب فرايند مناسب تصفيه فاضلاب توجه به شرايط اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي جامعه نيز داراي اهميت است . علاوه بر اين، در شهرهاي بزرگ براي اجراي پروژه هاي فاضلاب گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي EIA نيز بايد تهيه گردد و به تاييد سازمان حفاظت محيط زيست برسد. از بين فرايندهاي بيولوژيك متداول فاضلاب به موارد زير مي توان اشاره نمود:
-فرايندهاي لجن فعال
-صافي هاي چكنده
-لاگون هوادهي
- بركه تثبيت
-تصفيه در زمين و استفاده از نيزارهاي مصنوعي
-تصفيه پيشرفته:
فرايندهاي تصفيه پيشرفته به مجموعه اي از فرايندها اطلاق مي شود كه از آنها جهت زدايش مواد مغذي همچون ازت و فسفر، مواد شيميايي آلي محلول همچون مواد پاك كننده،سموم، فلزات سنگين، مواد رنگي و عوامل مولد طعم و بو استفاده مي شود. كاربرد اين فرايندها براي مواردي است كه نياز به پساب با كيفيت بالا جهت استفاده مجدد براي مصارف معين مورد نظر باشد. محل انجام فرايندهاي تصفيه پيشرفته همزمان و يا بعد از انجام فرايندهاي ثانويه تصفيه فاضلاب مي باشد. انجام اين فرايندها بر روي فاضلاب سبب افزايش هزينه هاي تصفيه مي شود. درشكل 1-2 فرايندهاي پيشرفته تصفيه فاضلاب نشان داده شده است . در بعضي از موارد جهت انجام اين فرايندها نياز به افزايش مواد شيميايي به فاضلاب است اگر چه از فرايندهاي بيولوژيكي نيز در تصفيه پيشرفته فاضلاب مي توان استفاده نمود كه نمونه اي از آن حذف بيولوژيكي ازت و فسفر مي باشد. امروزه با بالا رفتن سطح استانداردهاي تخليه پساب به ميحط و استفاده مجدد ضرورت انجام عمليات تصفيه پيشرفته بر روي فاضلاب بيشتر احساس مي شود.
-واحدهاي تغليظط و هضم و آبگيري لجن:
در واحدهاي تصفيه فاضلاب، مواد آلاينده زدايش شده به صورت لجن از فاضلاب جدا مي شوند كه اين لجن محتوي انواع مختلف مواد آلي، معدني و عوامل بيماري زا مي باشد. به همين دليل بايستي آنها را به طور صحيح جمع آوري و دفع نمود. كاربرد لجن خام فاضلاب در كشاورزي سبب بروز مخاطرات بهداشتي مي شود. تاسيسات دفع لجن معمولا در حدود 60-40 درصد هزينه هاي ساختماني و حدود 50 درصد هزينه هاي جاري تصفيه خانه را به خود اختصاص مي دهد. همچنين قسمت عمده مشكلات مربوط به راهبري تصفيه خانه ها مربوط به تاسيسات لجن مي باشد. مقدار توليد و تركيب لجن بستگي به مشخصات فاضلاب و همچنين تابعي از راندمان تصفيه فاضلاب است. لجن اوليه عمدتا از جنس مواد آلي خام بوده و در صورتي كه لجن ثانويه متشكل از سلولهاي بيولوژيكي است. مقدار موادآلي هر دو نوع لجن اوليه و ثانويه در حدود 70درصد است. به دليل اين كه چگالي مواد آلي به مقدار جزئي بيش از يك است، بنابراين دانسيته لجني كه غلظت جامدات آلي آن زير 10 درصد باشد را مي توان بدون خطاي قابل ملاحظه برابر دانسيته آب در نظر گرفت. درصد جامدات لجن اوليه بين 6-4 و لجن ثانويه 5/1 – 5/0 درصد است (14و4و2).
در شكل 1-3 مراحل مختلف تاسيسات دفع لجن نشان داده شده كه هر كدام از آنها مختصرا در زير توضيح داده مي شود.
جدول 1-7
در جدول 1-7 مشخصات لجن توليدي در تصفيه خانه هاي فاضلاب ذكر شده است:
در شبكه هاي مشترك جمع آوري فاضلاب به دليل وجود شن و ماسه و مواد دانه اي
در فاضلاب، وزن مخصوص لجن توليدي در تصفيه خانه بيشتر از لجن توليدي در
شبكه هاي مجزاي است. در مورد صافي هاي چكنده نيز به دليل زمان ماند طولاني
لخته هاي بيولوژيكي در لابلاي بستر فيلتر مواد آلي آن تثبيت بيش از حد شده و
سنگين تر از لجن توليدي در سيست لجن فعال است. در مورد لجن توليدي در بركه
هاي تثبيت اطلاعات دقيق و كاملي وجود ندارد.
-تغليظ لجن: هدف از تغليظ لجن جداسازي جامدات از آب بوده كه در نهايت منجر به كاهش حجم لجن مي گردد. اگر غلظت جامدات لجن به واسطه تغليظ به دو برابر افزايش يابد، در نهايت حجم لجن به نصف كاهش خواهد يافت. تغليظ لجن به دو صورت ثقلي و شناورسازي با هواي محلول انجام مي گيرد. كاهش حجم لجن مشكلات مربوط به حمل و نقل را كاهش داده و در كاهش حجم هاضم ها و تاسيسات آبگيري نيز موثر خواهد بود.
-تثبيت لجن: لجن تغليظ شده به دليل دارا بودن مواد آلي قابل تجزيه بيولوژيكي و عوامل بيماري زا اگر بدون تصفيه به محيط تخليه شود و يا مورد استفاده قرار گيرد سبب بروز مخاطرات بهداشتي مي گردد. بنابراين تثبيت و تبديل آن به مواد بي اثر قبل از دفع ضروري است كه متداولترين آن تثبيت از طريق فرايندهاي بيولوژيكي است. در حين مراحل تثبيت مواد آلي لجن توسط ميكروارگانيسم ها مصرف شده و تبديل به محصولات نهايي و گاز مي گردد كه در نهايت حجم لجن نيز كاهش يافته و عوامل بيماري زاي موجود در آن نيز از بين مي رود. جهت تثبيت لجن از هر دو نوع فرايندهاي بيولوژيكي هوازي و بي هوازي مي توان استفاده نمود كه متداول ترين روش تثبيت براي مخلوط لجن اوليه و ثانويه استفاده از هضم بي هوازي و در مورد لجن اوليه به تنهايي روش بي هوازي و لجن ثانويه به تنهايي به صورت هوازي است.
هضم هوازي لجن مستلزم مصرف انرژي بوده و براي تصفيه خانه هاي بزرگ اقتصادي نخواهد بود ولي در تصفيه خانه هاي كوچك از طريق فرايندهاي هوادهي گسترده مي توان لجن ثانويه را به صورت هوازي تثبيت نمود. در تثبيت بي هوازي، لجن براي مدت زماني حدود 30-20 روز در هاضم ها نگهداري مي شود كه در طول اين مدت باكتري هاي بي هوازي شامل باكتري هاي توليد كننده اسيد و توليد كننده متان، مواد آلي را تجزيه نموده و آن را تبديل به گاز و مواد بي اثر باقي مانده مي نمايند. در اين هاضم ها قسمت عمده گاز توليدي (حدود 60%) متان مي باشد كه از اين گاز مي توان براي گرمايش لجن و مصارف ديگر در تصفيه خانه استفاده نمود. يكي از مشكلاتي كه در حال حاضر تصفيه خانه هاي فاضلاب با آن روبرو مي باشد، عملكرد نامطلوب هاضم ها است كه در بسياري از موارد منجر به توليد بو در تصفيه خانه مي شود.
-آبگيري لجن: يا آبگيري از لجن هضم شده مي توان حجم آن را به مقدار قابل توجهي كاهش داد. معمولا لجن خروجي از هاضم ها را از طريق روش هاي مكانيكي همچون سانتريفوژ، فيلتر پرس، فيلتر خلائي و .... و يا از طريق روش هاي طبيعي همچون ذخيره سازي در لاگون هاي تبخيري آبگيري مي نمايند. در واحد آبگيري لجن جهت بهبود خاصيت از دست دادن آب لجن از مواد منعقد كننده همچون نمك هاي آهن و آلومينيوم و يا پلي الكتروليت ها و آهك استفاده مي نمايند. در لجن آبگيري شده غلظت جامدات حدود 35-25 درصد است (15و2).
براي تصفيه فاضلاب هاي شهري و صنعتي روش هاي مختلفي وجود دارد كه هر يك از اين روشها توانايي توليد پسابي با كيفيت خواسته شده را دارا مي باشد. پساب خروجي از چنين فرايندهايي را مي توان با رعايت ضوابط و معيارهاي بهداشتي به محيط تخليه نمود. مواد آلاينده موجود در فاضلاب از طريق روش هاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي قابل زدايش هستند. اين روش ها شامل واحد عمليات فيزيكي، واحد فرايند شيميايي، و واحد فرايند بيولوژيكي مي باشد. در اكثر مواقع واحدهاي عملياتي و فرايندي به صورت تركيبي در تصفيه خانه هاي فاضلاب استفاده مي شوند. روش هاي تصفيه اي كه در آنها از نيروهاي فيزيكي براي زدايش مواد آلاينده فاضلاب استفاده مي شود به واحد عمليات فيزيكي معروف مي باشند كه نمونه هايي از آنها شامل فلوكولاسيون، ته نشيني، شناورسازي، فيلتراسيون، آشغالگيري، اختلاط و انتقال گاز مي باشد.
روش هاي تصفيه اي كه در آنها زدايش يا تبديل مواد آلاينده با افزايش مواد شيميايي يا از طريق يك واكنش شيميايي اتفاق مي افتد به واحد فرايند شيميايي معروف مي باشد كه نمونه هايي از آن شامل رسوب دهي شيميايي، جذب سطحي، گندزدايي و انعقاد مي باشد. روش هاي تصفيه اي كه زدايش مواد آلاينده از طريق فعاليت هاي بيولوژيكي صورت مي گيرد معروف به واحد فرايند بيولوژيكي مي باشد. (4و2) تصفيه بيولوژيكي عمدتا براي زدايش مواد آلي قابل تجزيه بيولوژيكي در فاضلاب استفاده مي شود. اين مواد آلي در طي فرايندهاي بيولوژيكي تبديل به گاز و سلول هاي جديدي شده كه گازها از سطح فاضلاب خارج شده و سلول هاي جديد توليدي از طريق ته نشيني از فاضلاب خارج مي شود. همچنين از فرايندهاي بيولوژيكي براي زدايش مواد مغذي همچون ازت و فسفر نيز مي توان استفاده نمود.
از فرايندهاي فيزيكي و بيولوژيكي عمدتا جهت تصفيه فاضلاب هاي شهري استفاده شده و كاربرد روش هاي شيميايي در تصفيه فاضلاب شهري محدود به گندزدايي پساب و استفاده از آنها در تصفيه پيشرفته فاضلاب همچون زدايش فسفر و مواد پاك كننده ، بو و ... مي باشد. روش هاي شيميايي عمدتا كاربرد آنها مربوط به تصفيه فاضلاب هاي صنعتي است. اين بدان معني نيست كه از روش هاي بيولوژيكي نتوان براي تصفيه فاضلاب هاي صنعتي استفاده نمود بلكه مواردي از فاضلاب هاي صنعتي نيز وجود دارند كه به سادگي از طريق فرايندهاي بيولوژيكي قابل تصفيه مي باشند (فاضلاب صنايع مواد غذايي و كشتارگاه). امروزه با گسترش علم بيوتكنولوژي طيف وسيعي از ميكروارگانيسم ها شامل باكرتي ها،قارچ ها و جلبك ها شناسايي شده اند كه توانايي جذب و به خودگيري فلزات سمي و ديگر مواد آلاينده شيميايي را دارا بوده كه با توجه به اين خاصيت ميكرو ارگانيسم ها از آنها مي توان در تصفيه فاضلاب هاي صنعتي استفاده نمود (11و10و4)
روش هاي فيزيكي به تنهايي توانايي تصفيه كامل فاضلاب را دارا نمي باشند به همين دليل از اين روش ها همراه با روش هاي بيولوژيكي و شيميايي جهت تصفيه فاضلاب هاي شهري و صنعتي استفاده مي شود.
سطوح مختلف تصفيه فاضلاب:
اصطلاحاتي كه در اغلب مراجع براي توصيف سطوح مختلف تصفيه فاضلاب به كار مي رود در جدول 1-5 ارائه شده است . اگر چه اصطلاحات ارائه شده در اين جدول داراي كاربرد عمومي مي باشند ولي روش منطقي تر، تعيين سطوح زدايش مواد آلاينده قبل از استفاده مجدد و يا تخليه آن به محيط مي باشد (8و6)
واحدهاي مورد استفاده در تصفيه فاضلاب:
واحدهاي عملياتي و فرايندي قابل كاربرد براي زدايش مواد آلاينده فاضلاب در جدول 1-6 ذكر شده است. علاوه بر اين ،درشكل 1-2 مراحل مختلف تصفيه فاضلاب همراه با فرايندهاي آن نشان داده شده است.
-تصفيه مقدماتي:
واحدهاي تصفيه مقدماتي شامل مراحل آشغالگيري،دانه گيري و كفاب گيري يا شناور سازي مي باشد. در واحد آشغالگيري ذرات درشت موجود در فاضلاب همچون تكه هاي پارچه، شاخ و برگ درختان، قوطي، پلاستيك، تكه هاي چوب، پوسته ميوه جات، تكه هاي كاغذ و ديگر قطعات درشت از فاضلاب جداسازي مي شود. هدف از انجام اين مرحله از تصفيه، محافظت پمپ ها و ديگر قطعات مكانيكي و همچنين جلوگيري از اختلال در عملكرد مطلوب واحدهاي تصفيه خانه فاضلاب مي باشد (10و9و4).
در واحد دانه گيري مواد دانه اي موجود در فاضلاب همچون ذرات شن و ماسه، هسته ميوه جات و حبوبات، پوسته تخم مرغ ، تكه هاي درشت مواد غذايي، تكه هاي كوچك استخوان، تفاله چاي و ديگر ذرات وزن از فاضلاب جداسازي مي شود. مكانيسم جداسازي اين مواد در واحدهاي دانه گيري با سرعت كنترل شده بر مبناي كاهش سرعت جريان فاضلاب به حدي است كه اين ذرات در اثر نيروي وزن ته نشين مي شوند. سرعت عبور فاضلاب دراين نوع واحد دانه گيري حدود 3/0 متر در ثانيه نگهداري شده و زمان ماند فاضلاب حدود يك دقيقه مي باشد. نوع ديگر واحد دانه گيري از نوع هوادهي شده است كه به فاضلاب از طريق بلوئر هوا تزريق نموده به طوري كه در فاضلاب جريان چرخشي ايجاد شده و در اثر اين جريان، مواد دانه اي به ديواره كانال با سرعت برخورد كرده و در اثر نيروي گريز از مركز به سمت پائين هدايت شده و در كف كانال تجمع مي يابند. زمان ماند در دانه گيري هاي هوادهي شده بين 5-2 دقيقه و به طور متوسط 3 دقيقه است. هدف از واحد دانه گيري حفاظت تجهيزات مكانيكي تصفيه خانه در برابر صدماتي همچون فرسايش و سائيدگي و همچنين جلوگيري از رسوب و تجمع مواد دانه اي در لوله ها،كانال ها،تانك هوادهي و هاضم هاي لجن مي باشد
در واحد كفاب گيري موادي كه قابليت شناور شدن بر روي سطح فاضلاب را دارا مي باشند. جداسازي مي شوند. اين مواد شامل چربي و روغن ، مواد پاك كننده و الياف هاي سبك بوده كه چگالي آنها از آب كمتر است. وجود اين مواد در فاضلاب مي تواند در واحدهاي تصفيه بيولوژيكي فاضلاب اختلال ايجاد نموده و منظره زشتي را بوجود آورد. وجود كف در تانك هوادهي مانع از انحلال اكسيژن در فاضلاب مي شود . كفاب گيري را مي توان به صورت يك واحد مجزا در تصفيه خانه احداث نمود و يا اين كه همين كار را در واحدهاي ديگر همچون واحد دانه گيري بطور همزمان انجام داد كه مورد دوم متداول تر مي باشد.
جدول 1-5:سطوح مختلف تصفيه فاضلاب (8)
|
سطوح تصفيه |
توضيحات |
|
تصفيه مقدماتي |
زدايش مواد اضافي از فاضلاب كه مي تواند سبب بروز مشكلات در راهبري و نگهداري از واحدهاي مختلف تصفيه خانه فاضلاب شود. |
|
تصفيه اوليه |
زدايش قسمتي از مواد معلق و مواد آلي از فاضلاب |
|
تصفيه ثانويه |
زدايش مواد آلي قابل تجزيه بيولوژيكي و همچنين جامدات معلق از فاضلاب بعد از اين مرحله از تصفيه گندزدايي نيز انجام مي شود. |
|
تصفيه ثانويه همراه با زدايش مواد مغذي |
زدايش مواد كربنه همراه با زدايش مواد مغذي همچون ازت و فسفر |
|
تصفيه مرحله سوم |
زدايش مواد معلق باقي مانده در فاضلاب از طريق عبور از محيط هاي گرانولي و همچنين زدايش تخم انگل ها از پساب از طريق عبور از فيلتر شني |
|
تصفيه پيشرفته |
زدايش مواد معلق و محلول باقي مانده در پساب بعد از تصفيه متداول بيولوژيكي جهت استفاده مجدد يا براي كنترل اتروفيكاسيون درآب پذيرنده |
جدول 1-6:واحدهاي عملياتي و فرايندي مورد استفاده درتصفيه فاضلاب (4)
|
نوع مواد آلاينده |
سيستم هاي كوچك |
سيستم هاي بزرگ |
|
مواد معلق |
ته نشيني ، عبور از فيلتر شني متناوب، فرايندهاي طبيعي |
آشغالگيري و خرد كردن، زدايش مواد دانه اي، ته نشيني، فيلتراسيون، شناورسازي، انعقاد و فلوكولاسيون، فرايندهاي طبيعي |
|
مواد آلي قابل تجزيه بيولوژيكي |
فرايند هوادهي گسترده، صافي چكنده، فرايند لاگوني و فرايندهاي طبيعي |
فرم هاي مختلف لجن فعال، صافي چكنده، RBC ، فرايند لاگوني و سيستم هاي فيزيكوشيميايي و فرايندهاي طبيعي |
|
مواد آلي فرار |
فرايندهاي طبيعي |
خارج سازي توسط هوا، جذب روي ، كربن ، فرايندهاي طبيعي |
|
عوامل بيماري زا |
كلرزني، اشعه UV و فرايند طبيعي |
كلر زني، ازن زني، اشعه U.V و فرايندهاي طبيعي |
|
ازت |
نيتريفيكاسيون، دنيتريفيكاسيون، فرايندهاي طبيعي |
نيتريفيكاسيون، دنيتريفيكاسيون، خارج سازي آمونياك، مبادله يوني، كلر زني تا نقطه شكست، فرايندهاي طبيعي |
|
فسفر |
زدايش بيولوژيكي و فرايندهاي طبيعي |
افزايش نمك هاي فلزي، انعقاد با آهك، زدايش بيولوژيكي، زدايش شيميايي و بيولوژيكي، فرايندهاي طبيعي |
|
مواد آلي مقاوم به تجزيه بيولوژيكي |
فرايندهاي طبيعي |
جذب روي كربن، ازن زني، فرايندهاي طبيعي |
|
فلزات سنگين |
رسوب دهي شيميايي و فرايندهاي طبيعي |
رسوب دهي شيميايي، مبادله يوني، فرايندهاي طبيعي |
|
جامدات محلول |
مبادله اسمز معكوس |
مبادله يوني، اسمز معكوس، الكترودياليز |
اين واحد شامل تانك ته نشيني اوليه است كه در آن مواد معلق آلي و معدني موجود در فاضلاب در اثر نيروي ثقل ته نشين مي شوند. هدف از انجام اين فرايند كاهش بار آلودگي فاضلاب ورودي به واحدهاي تصفيه ثانويه است. تانك هاي ته نشيني اوليه به دو صورت دايره اي و مستطيلي شكل احداث مي شوند كه زمان ماند هيدروليكي فاضلاب در آنها بين 5/2-5/1 ساعت مي باشد. راندمان زدايش مواد معلق در تانك ته نشيني اوليه بين 70-50 درصد و زدايش BOD5 بين 40-30 درصد است. جامدات معلق ته نشين شده در واحد ته نشيني اوليه تحت عنوان لجن اوليه از كف تانك تخليه شده و به واحدهاي هضم لجن منتقل مي شود.
-تصفيه بيولوژيكي:
از آنجا كه واحدهاي تصفيه اوليه توانايي كاهش BOD5 و جامدات معلق را به حد مورد نظر دارا نبوده و از طرفي ته نشيني اوليه فقط در حذف قسمتي از BOD5 مواد معلق فاضلاب موثر است. بنابراين جهت بهبود كيفيت پساب و زدايش مواد آلي محلول و كلوئيدي از فاضلاب بايستي آنها را از طريق فرايندهاي بيولوژيكي تصفيه نمود.
از روش هاي شيميايي نيز جهت زدايش مواد آلي محلول و كلوئيدي مي توان كمك گرفت ولي كاربرد روش هاي شيميايي براي اين منظور داراي هزينه بالايي نسبت به فرايندهاي بيولوژيكي بوده و كاربرد آنها در تصفيه فاضلابهاي شهري متداول نمي باشد. روش هاي تصفيه بيولوژيكي به دو صورت هوازي و بي هوازي طراحي مي شوند كه هر يك از اين دو روش ها را مي توان به فرايندهاي با رشد معلق و فرايندهاي با رشد چسبنده تقسيم بندي نمود (11و4و2).
از روش هاي بيولوژيكي بي هوازي در تصفيه فاضلابهاي شهري به ندرت استفاده مي شود اگر چه امروزه فرايندهاي متفاوتي در اين خصوص شناسايي شده اند كه در تصفيه فاضلاب مي تواند بسيار موثر باشد ولي فرايندهاي بي هوازي به دليل مشكلات توليد بو و ايجاد مزاحمت براي ساكنين اطراف كاربرد آنها محدود مي باشد. از بركه هاي تثبيت بي هوازي همراه با ديگر بركه هاي اختياري مي توان براي تصفيه فاضلاب هاي شهري به شرطي كه با مناطق مسكوني فاصله مناسبي داشته باشد، استفاده نمود. فرايندهاي بي هوازي را براي تصفيه فاضلاب هاي داراي شدت آلودگي زياد همچون فاضلاب هاي صنعتي و همچنين براي تثبيت مواد آلي موجود در لجن مي توان بكار برد. در بسياري از موارد فرايندهاي بي هوازي به عنوان پيش تصفيه جهت كاهش بار آلودگي فاضلاب هاي با شدت آلودگي زياد استفاده مي گردد.
در فرايندهاي تصفيه بيولوژيكي هوازي اصول فرايند بر مبناي نگهداري شرايط هوازي جهت فعاليت باكتري ها براي اكسيداسيون مواد آلي موجود در فاضلاب است. ميكروارگانيسم هاي هوازي در حضور اكسيژن محلول از مواد آلي موجود در فاضلاب به عنوان منبع مواد غذايي استفاده نموده و شروع به رشد و تكثير مي نمايند كه نيتجه آن توليد سلولهاي جديد و محصولات نهايي حاصل از واكنش بر طبق معادله زير مي باشد:
...+ انرژی + سلولهای جدید+ CO2+H2O+NO3+PO43++SO42-میکروارگانیسمها + اکسیژن محلول + مواد آلی
منبع تامين اكسيژن جهت فعاليت ميكروارگانيسم هاي هوازي با توجه به روش تصفيه فاضلاب متفاوت مي باشد. به عنوان مثال در فرايند لجن فعال تامين اكسيژن از طريق هوادهي مصنوعي. در صافي چكنده از طريق تهويه طبيعي و در بركه هاي تثبيت از طريق فعاليت فتوسنتز جلبك ها خواهد بود (13و4).
غلظت اكسيژن محلول در تانك هوادهي در فرايند لجن فعال بين 2-1 ميلي گرم در ليتر بايستي نگهداري شود. بخش عمده برق مصرفي در فرايند لجن فعال مربوط به هواده ها است كه در اين رابطه دو روش هوادهي وجود دارد:
الف) هوادهي سطحي: كه از طريق چرخيدن توربين در داخل فاضلاب ايجاد اختلال شده و سطح تماس فاضلاب و اتمسفر را افزايش مي دهد كه نتيجه آن انحلال اكسيژن موجود در هوا به داخل فاضلاب است. استفاده از هواده هاي سطحي سبب انتشار آئروسل هاي فاضلاب (قطرات ريز فاضلاب) در هوا شده و محيط تصفيه خانه را آلوده مي نمايد و در نتيجه براي پرسنل و ساكنين اطراف مخاطره آميز خواهد بود.
ب) هوادهي عمقي: كه به هوادهي ديفيوزري نيز معروف مي باشد كه در اين روش از طريق بلوئر هوا مكيده شده و بعد از آن از طريق ديفويوزرها در كف تانك هوادهي تزريق مي شود كه در اين صورت حباب هاي هوا در اثر نيروي شناوري به سمت بالا حركت نموده و در حين تماس با فاضلاب، اكسيژن موجود در حباب هاي هوا به داخل فاضلاب جذب مي گردد. از مزاياي سيستم هوادهي ديفيوزري مي توان به پائين بودن مصرف انرژي، بالا بودن راندمان اكسيژن دهي، افزايش عمق تانك هوادهي و در نتيجه كاهش زمين لازم براي تصفيه خانه و در نهايت عدم انتشار قطرات ريز فاضلاب در محيط اطراف تصفيه خانه اشاره نمود، به همين دليل اخيرا در تصفيه خانه هاي فاضلاب استفاده از هواده هاي ديفيوزري در حال افزايش است.
فرايندهاي تصفيه بيولوژيكي بسيار متنوع مي باشند كه انتخاب هر كدام از روش ها بستگي به پارامترهايي همچون شرايط آب و هوايي، در دسترس بودن زمين، هزينه هاي ساخت و راهبري، مصرف انرژي، نوع استفاده مجدد از پساب، استانداردهاي پاسب، مشخصات فاضلاب خام، وابستگي به تجهيزات الكترومكانيكال، ميزان لجن توليدي و دفع لجن دارد. همچنين در خصوص انتخاب فرايند مناسب تصفيه فاضلاب توجه به شرايط اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي جامعه نيز داراي اهميت است . علاوه بر اين، در شهرهاي بزرگ براي اجراي پروژه هاي فاضلاب گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي EIA نيز بايد تهيه گردد و به تاييد سازمان حفاظت محيط زيست برسد. از بين فرايندهاي بيولوژيك متداول فاضلاب به موارد زير مي توان اشاره نمود:
-فرايندهاي لجن فعال
-صافي هاي چكنده
-لاگون هوادهي
- بركه تثبيت
-تصفيه در زمين و استفاده از نيزارهاي مصنوعي
-تصفيه پيشرفته:
فرايندهاي تصفيه پيشرفته به مجموعه اي از فرايندها اطلاق مي شود كه از آنها جهت زدايش مواد مغذي همچون ازت و فسفر، مواد شيميايي آلي محلول همچون مواد پاك كننده،سموم، فلزات سنگين، مواد رنگي و عوامل مولد طعم و بو استفاده مي شود. كاربرد اين فرايندها براي مواردي است كه نياز به پساب با كيفيت بالا جهت استفاده مجدد براي مصارف معين مورد نظر باشد. محل انجام فرايندهاي تصفيه پيشرفته همزمان و يا بعد از انجام فرايندهاي ثانويه تصفيه فاضلاب مي باشد. انجام اين فرايندها بر روي فاضلاب سبب افزايش هزينه هاي تصفيه مي شود. درشكل 1-2 فرايندهاي پيشرفته تصفيه فاضلاب نشان داده شده است . در بعضي از موارد جهت انجام اين فرايندها نياز به افزايش مواد شيميايي به فاضلاب است اگر چه از فرايندهاي بيولوژيكي نيز در تصفيه پيشرفته فاضلاب مي توان استفاده نمود كه نمونه اي از آن حذف بيولوژيكي ازت و فسفر مي باشد. امروزه با بالا رفتن سطح استانداردهاي تخليه پساب به ميحط و استفاده مجدد ضرورت انجام عمليات تصفيه پيشرفته بر روي فاضلاب بيشتر احساس مي شود.
-واحدهاي تغليظط و هضم و آبگيري لجن:
در واحدهاي تصفيه فاضلاب، مواد آلاينده زدايش شده به صورت لجن از فاضلاب جدا مي شوند كه اين لجن محتوي انواع مختلف مواد آلي، معدني و عوامل بيماري زا مي باشد. به همين دليل بايستي آنها را به طور صحيح جمع آوري و دفع نمود. كاربرد لجن خام فاضلاب در كشاورزي سبب بروز مخاطرات بهداشتي مي شود. تاسيسات دفع لجن معمولا در حدود 60-40 درصد هزينه هاي ساختماني و حدود 50 درصد هزينه هاي جاري تصفيه خانه را به خود اختصاص مي دهد. همچنين قسمت عمده مشكلات مربوط به راهبري تصفيه خانه ها مربوط به تاسيسات لجن مي باشد. مقدار توليد و تركيب لجن بستگي به مشخصات فاضلاب و همچنين تابعي از راندمان تصفيه فاضلاب است. لجن اوليه عمدتا از جنس مواد آلي خام بوده و در صورتي كه لجن ثانويه متشكل از سلولهاي بيولوژيكي است. مقدار موادآلي هر دو نوع لجن اوليه و ثانويه در حدود 70درصد است. به دليل اين كه چگالي مواد آلي به مقدار جزئي بيش از يك است، بنابراين دانسيته لجني كه غلظت جامدات آلي آن زير 10 درصد باشد را مي توان بدون خطاي قابل ملاحظه برابر دانسيته آب در نظر گرفت. درصد جامدات لجن اوليه بين 6-4 و لجن ثانويه 5/1 – 5/0 درصد است (14و4و2).
در شكل 1-3 مراحل مختلف تاسيسات دفع لجن نشان داده شده كه هر كدام از آنها مختصرا در زير توضيح داده مي شود.
جدول 1-7
در جدول 1-7 مشخصات لجن توليدي در تصفيه خانه هاي فاضلاب ذكر شده است:
|
پارامتر/ نوع لجن |
وزن مخصوص |
درصد جامدات خشك |
درصد رطوبت |
|
|
محدوده |
معمولا |
|||
|
لجن اوليه فاضلاب خانگي در شبكه هاي مجزا |
03/1 |
8-3 |
5-4 |
97-92 |
|
لجن اوليه در شبكه هاي مشترك (فاضلاب خانگي به علاوه سيلاب) |
05/1 |
12-4 |
5/6 |
96-88 |
|
لجن اوليه + لجن فعال |
03/1 |
6-2 |
3 |
94-92 |
|
لجن اوليه + صافي چكنده |
04/1 |
10-4 |
5 |
96-90 |
|
لجن فعال به تنهايي |
005/1 |
5/1-5/0 |
1 |
5/99-5/98 |
-تغليظ لجن: هدف از تغليظ لجن جداسازي جامدات از آب بوده كه در نهايت منجر به كاهش حجم لجن مي گردد. اگر غلظت جامدات لجن به واسطه تغليظ به دو برابر افزايش يابد، در نهايت حجم لجن به نصف كاهش خواهد يافت. تغليظ لجن به دو صورت ثقلي و شناورسازي با هواي محلول انجام مي گيرد. كاهش حجم لجن مشكلات مربوط به حمل و نقل را كاهش داده و در كاهش حجم هاضم ها و تاسيسات آبگيري نيز موثر خواهد بود.
-تثبيت لجن: لجن تغليظ شده به دليل دارا بودن مواد آلي قابل تجزيه بيولوژيكي و عوامل بيماري زا اگر بدون تصفيه به محيط تخليه شود و يا مورد استفاده قرار گيرد سبب بروز مخاطرات بهداشتي مي گردد. بنابراين تثبيت و تبديل آن به مواد بي اثر قبل از دفع ضروري است كه متداولترين آن تثبيت از طريق فرايندهاي بيولوژيكي است. در حين مراحل تثبيت مواد آلي لجن توسط ميكروارگانيسم ها مصرف شده و تبديل به محصولات نهايي و گاز مي گردد كه در نهايت حجم لجن نيز كاهش يافته و عوامل بيماري زاي موجود در آن نيز از بين مي رود. جهت تثبيت لجن از هر دو نوع فرايندهاي بيولوژيكي هوازي و بي هوازي مي توان استفاده نمود كه متداول ترين روش تثبيت براي مخلوط لجن اوليه و ثانويه استفاده از هضم بي هوازي و در مورد لجن اوليه به تنهايي روش بي هوازي و لجن ثانويه به تنهايي به صورت هوازي است.
هضم هوازي لجن مستلزم مصرف انرژي بوده و براي تصفيه خانه هاي بزرگ اقتصادي نخواهد بود ولي در تصفيه خانه هاي كوچك از طريق فرايندهاي هوادهي گسترده مي توان لجن ثانويه را به صورت هوازي تثبيت نمود. در تثبيت بي هوازي، لجن براي مدت زماني حدود 30-20 روز در هاضم ها نگهداري مي شود كه در طول اين مدت باكتري هاي بي هوازي شامل باكتري هاي توليد كننده اسيد و توليد كننده متان، مواد آلي را تجزيه نموده و آن را تبديل به گاز و مواد بي اثر باقي مانده مي نمايند. در اين هاضم ها قسمت عمده گاز توليدي (حدود 60%) متان مي باشد كه از اين گاز مي توان براي گرمايش لجن و مصارف ديگر در تصفيه خانه استفاده نمود. يكي از مشكلاتي كه در حال حاضر تصفيه خانه هاي فاضلاب با آن روبرو مي باشد، عملكرد نامطلوب هاضم ها است كه در بسياري از موارد منجر به توليد بو در تصفيه خانه مي شود.
-آبگيري لجن: يا آبگيري از لجن هضم شده مي توان حجم آن را به مقدار قابل توجهي كاهش داد. معمولا لجن خروجي از هاضم ها را از طريق روش هاي مكانيكي همچون سانتريفوژ، فيلتر پرس، فيلتر خلائي و .... و يا از طريق روش هاي طبيعي همچون ذخيره سازي در لاگون هاي تبخيري آبگيري مي نمايند. در واحد آبگيري لجن جهت بهبود خاصيت از دست دادن آب لجن از مواد منعقد كننده همچون نمك هاي آهن و آلومينيوم و يا پلي الكتروليت ها و آهك استفاده مي نمايند. در لجن آبگيري شده غلظت جامدات حدود 35-25 درصد است (15و2).
- دفع نهايي لجن: لجن آبگيري شده را براي مدتي در بسترهاي لجن خشك كن نگهداري مي نمايند تا ميزان رطوبت آن به ميزان بيشتر كاهش يابد. در بسترهاي لجن خشك كن از طريق تبخير، آب موجود در لجن خارج شده و در نهايت لجني باقي مي ماند كه غلظت جامدات آن حدود 65-60 درصد است. در اين مرحله از لجن خشك شده مي توان به عنوان كود در زمين هاي كشاورزي استفاده نمود. در خصوص كاربرد لجن به عنوان كود رعايت معيارهاي بهداشتي از نظر كيفيت ميكروبي و فلزات سنگين موجود در آن ضروري خواهد بود. كمپوست كردن لجن و يا دفن بهداشتي آن در زمين نيز از گزينه هاي ديگر دفع نهايي لجن مي باشد. در حال حاضر تخليه لجن به داخل دريا كه قبلا روش متداولي بوده، ممنوع شده است. در كشورهايي كه با كمبود زمين مواجه مي باشند براي دفع نهايي لجن از روش سوزاندن استفاده مي نمايند كه بسيار پرهزينه بوده و در ايران استفاده از اين روش توصيه نمي شود.
مطالب تصادفی:
ایزوترم لانگمیر(Langmuir isotherm) - شنبه بیستم فروردین 1390
نیکل و تاثیرات آن بر انسان - شنبه بیستم فروردین 1390
كلریناسیون - جمعه نوزدهم فروردین 1390
آلودگي هاي زيست محيطي - جمعه نوزدهم فروردین 1390
نیترات چیست و چگونه وارد آب می‌شود؟ - جمعه نوزدهم فروردین 1390
آلاینده های آب - جمعه نوزدهم فروردین 1390
انواع و کاربرد حوضچه های ته نشینی و انواع و کاربرد الکها و صافی ها - جمعه نوزدهم فروردین 1390
آب معدنی مزایای بیشتری دارد یا آب لوله کشی؟! - جمعه نوزدهم فروردین 1390
کاربرد ازن در تصفیه آب آشامیدنی - جمعه نوزدهم فروردین 1390
آب رسانی برای دیگ بخار - جمعه نوزدهم فروردین 1390
در خرید آب معدنی دقت کنید - جمعه نوزدهم فروردین 1390
درباره " وبا " یا "CHOLERA" بیشتر بدانیم - جمعه نوزدهم فروردین 1390
چند نکته درباره پارچهای فیلتردار - جمعه نوزدهم فروردین 1390
تاثیر آبیاری با پسباب بر برخی ویژگی های چمن ژاپنی دربافت های مختلف خاک - جمعه نوزدهم فروردین 1390
تولید بتنی با توانایی تصفیه آب وهوا در ایران جلوه دیگری از فناوری نانو - جمعه نوزدهم فروردین 1390
آب، خشکسالی و تعیین قیمت - جمعه نوزدهم فروردین 1390
محاسبه سایز لوله های آبسرد و گرم مصرفی - جمعه نوزدهم فروردین 1390
تعیین دبی آب حامل بار گرمایی و سرمایی - جمعه نوزدهم فروردین 1390
بوستر پمپ - جمعه نوزدهم فروردین 1390
مزایای سیستم لوله كشی كلكتوری - جمعه نوزدهم فروردین 1390
شبكه آب رسانی - جمعه نوزدهم فروردین 1390
جدول استاندارد خروجي فاضلاب ها - جمعه نوزدهم فروردین 1390
شبکه های فاضلاب - جمعه نوزدهم فروردین 1390
تصفيه پساب هاي صنعت آبكاري - جمعه نوزدهم فروردین 1390
فلزات سنگین در فاضلاب - جمعه نوزدهم فروردین 1390
وبا - سه شنبه شانزدهم فروردین 1390
سالمونلازیس - سه شنبه شانزدهم فروردین 1390
شيگلا - سه شنبه شانزدهم فروردین 1390
يرسينيا انتروكوليتيكا - سه شنبه شانزدهم فروردین 1390
طرح و محاسبه سپتیک تانک - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
لوله های مورد استفاده در شبکه جمع آوری فاضلاب - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
خوردگی میکروبیولوژی و نحوه کنترل آن - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
سیستم های بالابری در چاه - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
پرآب ترین جلگه ایران کلافه از پیامد های سدسازی - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
کمبود آب یک میلیارد نفر از ساکنان زمین را تهدید می کند - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
سدسازی تنها راهکار تأمین آب نیست - یکشنبه چهاردهم فروردین 1390
روشهای آبرسانی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
دانلود متون آموزشی در زمینه آب و فاضلاب - شنبه سیزدهم فروردین 1390
کنترل کیفیت آب های آشامیدنی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
شاخص های آب آشامیدنی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
کاربرد سیستم HACCP راهبردی نوین در کنترل کیفیت آب آشامیدنی - شنبه سیزدهم فروردین 1390
تامین آب و مدیریت مصرف در عصر جدید - شنبه سیزدهم فروردین 1390
آب، فقر و توسعه - شنبه سیزدهم فروردین 1390
تهیه آب برای صنعت - جمعه دوازدهم فروردین 1390
املاح آب و ارزش تغذیه‌ای آنها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
شبكه فاضلاب شهري در پيشگيري از اسهال كودكان نقش محوري دارد - جمعه دوازدهم فروردین 1390
بررسی روش های خالص سازی آب با به کارگیری فناوری نانو - جمعه دوازدهم فروردین 1390
ايمني وبهداشت ساختمان واحد كلرزني در تصفيه خانه ها - جمعه دوازدهم فروردین 1390
46 راه براي صرفه جويي و مصرف بهينه آب - جمعه دوازدهم فروردین 1390
مديريت كلرزني آب آشاميدني - جمعه دوازدهم فروردین 1390
شیگلا shigella - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
آرسنيك - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
مجموعه مستندات علمی و اجرایی ( دستورالعمل ، استاندارد و ... ) بخش کنترل کیفیت و بهداشت آب و فاضلاب ش - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
تصفیة فاضلاب و محیط زیست - چهارشنبه سیزدهم بهمن 1389
تصفية فاضلاب بهداشتي - سه شنبه دوازدهم بهمن 1389