مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در عمل تصفیه آب که اجزاء معلق و محلول مزاحم باید از آب جدا شوند، در مراحل مختلف انواعی از پس‌ماند باقی می‌ماند. اتلاق کلیه این پس‌ماند به‌عنوان فضولات (wastes) غیرعاقلانه است زیرا این اصطلاح آشکارا دلالت دارد بر این‌که هیچ استفاده مؤثر و سودمندی از پس‌مانده مترتب نیست و باید آن را دور انداخت. به ویژه باید گفت پس‌ماندهای تصفیه‌خانه‌های آب را باید به‌عنوان محصولات جانبی در نهان سودمندی ملاحظه کرد. مراحل مختلف تصفیه آب را تقریباً به ترتیب و فور پس‌مانهائی که ایجاد می‌کنند، می‌توان به‌صورت زیر طبقه‌بندی کرد:

۱) انعقاد شیمیائی

۲) سختی‌گیری از آب به‌وسیله ترسیب شیمیائی

۳) شستشوی صافی‌های شنی

۴) ته‌نشینی اولیه آب خام

۵) دفع آهن و منگنز

۶) افزایش کربن فعال

۷) استفاده از خاک‌های دیاتمه

۸) استفاده از کمک منعقد کننده‌ها (پلی‌الکترولیت‌ها، خاک‌های رس، سیلیس فعال)

۹) رژنره کرده واحدهای مبادل یون

برطبق طبقه‌بندی بالا، پس‌مانده‌های حاصل از عمل انعقاد فراوان‌تر از بقیه است و به همین ترتیب نحوه دفع آنها نیز اهمینت بیشتری می‌یابد.

رسوبات حاصل از انعقاد شیمیائی آب مواد راسب شده در مرحله انعقاد آب هستند و در واقع عمدتاً از جامداتی که از آب حاصل می‌شود تشکیل شده است.

به‌طور کلی لجن‌های حاصل از انعقاد آب احتمالاً حاوی مواد بی‌اثر چون شن و ماسه، مواد آلی محلول یا معلق، موجودات میکروسکوپی گوناگون و ترکیباتی است که وابسته به نوع مواد شیمیائی به کار رفته در فرآیند است مانند: نمک‌های آلومینیوم و آهن، پلی الکترولیت‌ها، آهک، کربنات سدیم، سودسوزآور و مواد مشابه دیگر. این ترکیبات یک لجن یا سوسپانسیون شیمیائی با مقدار رطوبت زیاد ایجاد می‌کنند. و با توجه نوع مواد به کار رفته در انعقاد رنگ متغیری از زرد کمرنگ تا سیاه دارند.

منعقدکننده‌هائی که بیش از همه در تصفیه آب به کار می‌روند املاح آلومینیوم و آهن می‌باشد. شاید مهمترین پارامتر در تعیین خصوصیات لجن‌ها مقدار جامدات باشند. وزن خشک لجن‌ها غالباً ۷۵ الی ۹۵ Ib/cm است.

جامدات تولید شده از انعقاد آب به وسیله املاح آهن مشابه با جامدات حاصله از انعقاد با املاح آلومینوم است. تفاوت مشخص این است که توده لجن مرکب از اکسیدفریک است. نظر به این‌که اکسیدهای فریک در یک محدوده pH بسیار وسیع‌تری از اکسیدهای آلومینیوم نامحلول هستند، pH آب مجاور با اکسیدهای آهن در دامنه وسیع‌تری تغییر می‌کند.

تا حدودی به همین علت، املاح آهن برای انعقاد به‌ دنبال سختی‌گیری از آب و رفع رنگ از آب‌های سخت بیشتر استفاده می‌شوند. در سال ۱۹۶۵ مصرف سالانه زاج در ایالات متحده امریکا ۶۰۰۰۰۰ تن در مقابل ۱۰۰۰۰۰ تن در سال برای املاح آهن بوده است.

فلاک‌های هیدورکسید ژلاتینی ناشی از افزایش املاح آلومینیوم و آهن به‌سختی خشک می‌شود و دلیل اصلی وزن و حجم زیاد این لجن‌ها همین قضیه دیر جدا شدن آنها از آب می‌باشد. تخلیه پس‌مانده‌های تصفیه‌خانه‌ها به آب‌گذرهای طبیعی منجر به ایجاد مسائلی شده که در بسیاری از موارد شدید و جدی شده است. آشکارترین اثر از تخلیه این جامدات به یک نهر ایجاد ذخائر یا سواحل لجنی و افزایش مرداب‌ها در اطراف آن است. به نوبت این مواد متراسب شده ممکن است قسمت‌های زیادی را پوشانده و لذا رشد موجودات کفی را که به‌عنوان منبعی از غذا برای حیات ماهی هستند به تأخیر اندازد.

پروراندن و تخم‌ریزی ماهی نیز ممکن است به وسیله این‌چنین ته‌نشست‌هائی مورد لطمه و زیان قرار گیرد. از نقطه نظر زیبائی تخلیه پس‌مانده‌های تصفیه‌خانه قابل ایراد است چون این عمل به نحو بارزی کدورت و رنگ ظاهری آب‌های پذیرنده را افزایش می‌دهد و این امر به‌صورت جدی ارزش تفریحی چنین آب‌هائی را پائین می‌آورد. کدورت افزایش یافته ممکن است تغییرات شیمیائی و بیولوژیکی دقیق‌تر و حساس‌تری را در آب‌های پذیرنده به وجود آورد.

نفوذ نور کاسته شده منجر به فعالیت فتوسنتزی کاهش‌ یافته‌ای در میان گیاهان آبی خواهد شد و ذرات معلق ممکن است سطوحی برای رشد باکتری‌ها تأمین کنند. احتمال آلودگی باکتریائی آب‌های پذیرنده به وسیله تخلیه آب شستشوی صافی‌ها احتمالاً خیلی زیادتر از حد انتظار است و ته‌نشست‌های مخازن ته‌نشینی نیز ثابت شده است که تعداد باکتری‌های زیادی دارند که معمولاً بیش از ۱۰۰۰ در هر میلی‌گرم از جامدات است.

به‌طور کلی از اثرات دفع نهائی لجن‌های تصفیه‌خانه‌ها روی محیط زیست آب و زمین اطلاعات زیادی در دست نیست بر طبق تجربیات Doe و Dean لایه‌های ضخیم لجن زاج خاک را مسدود می‌کنند.

مواد باقیمانده از تصفیه آب از لحاظ ترکیب شدیداً متغیر هستند، لذا هیچ مرحله دفع یا تصفیه خاصی نتایج یکسانی نمی‌دهد، در واقع در حالی‌که انواعی از روش‌های دفع و تصفیه وجود دارد احتمالاً فقط یک یا دو روش قابل اجرا برای یک موقعیت خاص موجود خواهد بود. مهمترین روش‌ها عبارتند از:

الف) روش‌های تغلیظ جامدات و خشک کردن

ب) روش‌های احیاء

ج) دفع نهائی

آن‌چه در دفع لجن اهمیت مقدماتی و عمده‌ای دارد کاهش حجم است. روش‌های مختلف دفع جامدات حاصل از انعقاد آب که بیشترین وزن فضولات تشکیل شده در یک تصفیه‌خانه آب را تشکیل می‌دهد در زیر معرفی شده است:

۱) تخلیه مستقیم به دریاچه‌ها و رودخانه‌ها

۲) ریختن به دریا

۳) تخلیه به لوله‌های فاضلاب شهر

۴) استفاده از انواع برکه و یا لاگون

۵) تصفیه به‌وسیله بسترهای خشک کننده شنی

۶) تصفیه به‌وسیله صافی خلاء

۷) تصفیه به‌وسیله انجماد

۸) تصفیه به‌وسیله سانتریفوژ کردن

۹) تصفیه به‌وسیله انجماد

۱۰) تصفیه به‌وسیله حرارت و فشار

۱۱) آماده‌سازی لجن‌ها با استفاده از پلی‌الکترولیت‌ها

۱۲) بازیابی منعقدکننده‌ها

مطالب تصادفی:

ته نشینی مواد معلق وکلوییدی با استفاده از موادشیمیایی - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
رابطه ی بین EC و TDS و کارایی لجن فعال در مناطق ساحلی - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
اهمیت و کاربرد جلبک ها در زندگی بشر - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
مزاياي استفاده ازدستگاه هاي تصفيه آب خانگي - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
تاریخچه Ro - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
اهمیت آب سالم - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
آشنايي با كشش سطحي آب - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
نیزار چیست؟ - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
مدیریت منابع آب - چهارشنبه هجدهم اسفند 1389
چاه ها و انواع آن - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سرريز سيفوني - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سرريز ريزشي مجهز به بار شكن - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سرریز آبگذر - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سرريز نيلوفري ( لا له اي) - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سرريزهاي تونلي و مجرايي - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز شوت - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سرريز پلكاني - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز جانبی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز اوجی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز ریزشی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سریز ها - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سدهای سنگریز - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
دانستنیها در مورد آب 3 - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سد خاکی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سد قوسی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سدها - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
ابیاری تحت فشار - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
انواع روشهای ابیاری - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تاريخچه آبرساني - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تونل انتقال آب گاوشان - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تغذیه مصنوعی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تانسيومتر - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
آشنایی با سیستم جابجایی خطی - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
تحويل حجمي آب و مشكلات فرا روي شركت‌ هاي بهره‌برداري - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
سد سازي در ایران - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
هیدرولیک - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
زرنا در جلوگیری از تبخیر و اتلاف آب زراعي در روستاهای استان یزد - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
بهداشت آب - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
روشهاي سنتي حفاظت آب و خاك - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
قانون حفاظت دريا و رودخانه هاي مرزي از آلودگي با مواد نفتي - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
معرفي نرم افزارهاي مجموعه Desktop GIS - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
معرفی نرم افزار SEWER - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
حذف سولفات از آب - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
پمپ ها (Pumps) - سه شنبه هفدهم اسفند 1389
آلودگی های مرز گذر - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
پدیده کاویتاسیون (Cavitation) - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
نانوفیلتر‌ها به‌تصفیه آب درمناطق حادثه‌دیده کمک می‌کنند - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
معرفی برنامه طراحی شبکه های توزیع آب EpaNet 2.00 - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
روان آب - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389
پس ماندهاي ناشي از تصفيه آب و روش هاي دفع - دوشنبه شانزدهم اسفند 1389

آب های زیرزمینی - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
چشمه - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
منابع آبی تهدید می‌شوند - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
خطر جیوه در ماهی‌های اقیانوسی بیشتر از ماهی‌های آب شیرین است - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389
آب و اهمیت آن از منظر ادیان و آئین‌ ها - چهارشنبه بیست و پنجم اسفند 1389

مرجع تخصصی آب و فاضلاب