ارزيابي اثرات فلز سنگين سرب بر محيط زيست
الف)آب
مقدار طبیعی سرب در آب رودخانه هاودریاچه های جهان حدود 1 تا 10 میکروگرم در لیتر می باشد با این وجود مقادیر بالاتر در مناطق آلوده به فاضلاب های صنعتی وجود دارند .
غلظت سرب در آب انتهایی ( آب خروجی بعد از تصفیه ) مهم است . زیرا پس از این مرحله آب توزیع می گردد . وجود مقادیر بالای سرب در آب آشامیدنی ، ناشی از وجود سرب در سیستم لوله کشی منازل مسکونی است که از طریق لوله ها و یا مخازن سربی به درون آب شهری راه می یابد . به ویژه در زمانی که PH پایین وآب سبک باشد .
ب)غذا
سرب در طیف وسیعی از مواد غذایی وجود دارد که مقادیر آن با توجه به نوع ماده غذایی متغیر است . به طور مثال ، غذاهای کنسرو شده از مقادیر سرب بالایی برخوردارند ( به ویژه زمانی که قوطی کنسرو با لحیم های سربی تهیه گردند .) بسیاری از سبزیجات تازه ، غلات و میوه ها دارای مقادیری از سرب و تابعی از غلظت آن در خاک است . به دلیل تفاوت رژیم غذایی افراد ، محاسبه دقیق جذب سرب غیر ممکن است . ارقام به دست آمده در مورد یک نمونه رژیم غذایی خاص کمتر از 100 تا 500 میکروگرم سرب گزارش شده است . میانگین جهانی جذب سرب در بزرگسالان حدود 200 میکروگرم در روز است .
در سالهای اخیر در میزان غلظت سرب در رژیم غذایی ، کاهش محسوسی قابل مشاهده است . به طور کلی جذب روزانه سرب در زنان کمتر از مردان است . بنابراین زنان از مقادیر سرب کمتری در بدنشان نسبت به مردان برخوردارند . کودکان در سنین 1 تا 5 سال روزانه حدود 90 میکروگرم سرب جذب می کنند . افزایش سرب در برخی از موارد غذایی ناشی از آلودگی ظروفی است که جهت پخت غذا استفاده می شود .
ضریب جذب عنصر سرب از طریق گوارش و خون ، تابعی از رژیم تغذیه است . میزان جذب در بزرگسالان ، به طور میانگین 10 درصد و برای اطفال 5 درصد است .
متوسط عنصر سرب در یک انسان 70 کیلوگرمی ، ( 20-40 میکروگرم ) ، که بیشترین مقدار آن در خون 25-2/0 ، عضله 5/0 -01/0 ، استخوان 10-2/0 میکروگرم بر گرم ، است . جذب ترکیبات آلی سرب ، نسبت به ترکیبات معدنی از طریق پوست نسبتاً سریع است.
نیمه عمر بیولوژیکی سرب در بافت های نرم 21 روز ، در عضلات 5 سال و در استخوان 20 سال گزارش شده است . همان گونه که ذکر شد ، برخلاف سایر عناصر سنگین ، تنفس از منابع عمده ورود سرب در بدن انسان است .
صرف نظر از نحوه جذب ، سرب با تأثیرات گسترده ای بر سیستم متابولیسم ، خون و اعصاب همراه است .
مهم ترین اثرات سرب را می توان اختلال در سیستم اعصاب ( مرکزی CNS و محیطی PNS ) ، کاهش ارتباط عصبی و مشکلات رفتاری را نام برد .
ج)متابولیسم
اگر چه اطلاعات موجود در مورد میزان جذب سرب در آب لوله کشی کم است ، اما اطلاعات متعددی در مورد جذب روده ای سرب در دست است به طور کلی حدود 10 درصد سرب توسط بزرگسالان قابل جذب است که این مقدار به شرایط پر یا خالی بودن معده در هنگام مصرف آب ، بستگی دارد .
سرب جذب شده وارد خون شده و در بافت های نرم و استخوان توزیع می گردد . پس از در معرض قرار گیری طولانی با سرب ، مقدار آن در خون و بافت های نرم به حد توازن می رسد. بر عکس استخوان ها قادرند که سرب را بر حسب واحد زمان در خود ذخیره کنند .
مطالعات کالبد شناسی نشان می دهد که میزان سرب موجود در اسکلت ( استخوان ) با افزایش سن ، زیاد می شود . حدود 90 درصد از سرب بدن در استخوان ها قرار دارد . سرب قادر است از طریق جفت وارد جنین شود از این رو سرب موجود در جنین تقریباً برابر با مقدار آن در خون مادر است .
سرب در غلظت های پایین سبب کاهش فعالیت آنزیم پروفوبیلینوژن سنتتاز می گردد . این آنزیم مسئول سنتز خون در مرحله تبدیل اسید آمینولولینک به پروفوبیلینوژن می باشد . کاهش فعالیت این آنزیم ، شاخص در معرض قرار گیری با سرب است . سرب تمایل بالایی برای ترکیب با آمینواسیدهای سولفوردار دارد . به علاوه سرب تمایل دارد که با میتوکندری تشکیل پیوند دهد و در تنظیم اکسیژن و انتقال انرژی دخالت نماید .غلظت های بالای سرب ( بیشتر از 40 میکروگرم در لیتر ) در خون کودکان عقب مانده ذهنی مشاهده می شود .
اختلالات کروموزومی در لنفوسیت های محیطی ناشی از در معرض قرار گیری جمعیت ها در محدوده 1000-100 میکروگرم در لیتر در خون ثبت شده است .
سرب هیچگونه عملکرد مثبتی در بدن ندارد . کمیته های تخصصی WHO,FAO در سال 1972 حداکثر مصرف روزانه ، سرب را 3 میلی گرم در هفته تعیین نموده اند .
تأثیرات سرب بر محیط زیست
ترکیبات غیر حلال سرب در سطح زمین جذب رسوبات می شوند . گیاهان آبزی نیز سرب را انباشته می کنند . اکسیداسیون بیو شیمیایی مواد آلی در غلظت های بالای 1/0 میلی گرم در لیتر متوقف می گردد .
آب های زیرزمینی نیز تحت اثرات ترکیبات محلول سرب ( نیترات و کلیرید سرب ) قرار می گیرند آب های آشامیدنی که از لوله های سربی عبور می کنند ممکن است حاوی غلظت بالایی از سرب باشند . در جداره داخلی لوله های سربی با آب های کربناته ، رسوب کربنات سرب شکل می گیرد .
مقادیر عظیمی از سرب توسط فرآیند سوخت وارد جو می گردد . تفاوت عمده ای از نظر غلظت بین نواحی شهری و روستایی وجو دارد . ترکیبات سرب ممکن است تا مسافت قابل توجهی منتقل شوند که بستگی به سرعت ، جهت باد ، میزان بارش و رطوبت دارد . به هر حال بیشتر سرب موجود در اتمسفر مستقیماً رسوب می کند یا توسط نزولات خارج می گردد ، سرب به ذرات گردو غبار چسبیده و بر روی پوشش های گیاهی و خاک ها می نشیند . جذب سرب از طریق تغذیه بیشتر از آشامیدن است .
سرب در مناطق آلوده شهری یک مشکل عمده است . تقریباً 50-30 درصد از سرب تنفسی در ریه باقی می ماند .
تأثیر سرب بر انسان
اولین نشانه مسمومیت با سرب ، علائم عصبی ، افزایش ناهنجاری عصبی در کودکان و افزایش فشار خون در بزرگسالان است .
عوارض مربوط به جنین خصوصاً در زمان رشد و توسعه سیستم عصبی جنین بسیار با اهمیت است.
سطوح 30 میکروگرم در دسی لیتر سرب ، یا کمتر از آن با اختلال در سیستم عصبی ، سلول های قرمز خون و افزایش فشار خون در بزرگسالان همراه است . سطوح بالای سرب در خون ( 100 – 50 میکرگرم در دسی لیتر ) سبب مشکلات در سیستم عصبی مرکزی ، آسیب کلیه ها ، ناتوانی جنسی و همچنین کم خونی می شود . همبستگی بین فشار و سطوح سرب در حد 30 میکروگرم در دسی لیتر خون ظاهر می شود .
مطالب تصادفی:
لوله های بتنی انتقال آب و فاضلاب - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
مدیریت نگهداری شبکه های آبرسانی و آبیاری - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
نکات مشترک لوله گذاری - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
کاویتاسیون در سیالات - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
فرمول محاسبه حجم انباره چاه جذبی فاضلاب در ساختمان های مسکونی - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
محاسبه حجم مخزن ذخیره آب - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
مقايسه كلر ، آب اكسيژنه و UV براي گندزدايي آب استخر ها - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
میزان نمک و زمان لازم برای احیاء رزین ها در دستگاه سختی گیر - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
انواع مختلف كاويتاسيون - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
ارتفاع مكش در پمپ ها - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
سختی گيرهای الكترونيكی - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
نصب پمپ ها در آبرساني - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
تعيين ايستگاه هاي پمپاژ - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
اطلاعاتی در مورد سیستم های انتقال آب - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
نحوه تعيين حجم مفيد مخازن آب تصفيه شده زميني - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
بررسي كليات طرح آبرسانی - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
سختی گیر - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
توربين هاي هيدروليكى - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
بررسی خواص مربوط به عامل هیدروکسیل (OH) فنلها - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
اشعه uv - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
طیف بینی نوری - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
انواع مواد ضدعفونی کننده - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
جمع آوري آب و فاضلاب و زباله در شرايط زيست محيطي - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
آئین نامه ایمنی تصفیه خانه های آب و فاضلاب مصوب 29/3/1389 - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
سختیگیری آب در روش آهکزنی سرد - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
تاثیر سولفات ها و سولفیدهای هیدروژن در آب آشامیدنی - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
تیتراسیون از دیروز تا امروز - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
فلوئور زنی Flouridatin - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
سرب تهدید سلامت محیطی شماره یک برای کودکان است - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
ساخت محلول کلرسنجی - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
رزین - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
روش تشخیص سریع بعضی از فلزات در آب - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
تاسيسات آب و فاضلاب بايد الگوي مهندسي كشور باشد - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
آزمایش لوله های بتنی در شبکه جمع آوری فاضلاب - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
لوله هاي کامپوزيتي - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
لاگون هوادهي - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
خصوصيات آب آشاميدني - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
کلیات شمارش کلی فرم ها (توتال و فکال) در نمونه های آبی به روش آزمون تخمیر چند لوله ای (روش MPN) - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
توتال کلی فرم و فکال کلی فرم - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
کلی فرم چیست؟ - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
روش های شمارش یا سنجش کلی فرم ها در نمونه های آب - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
اصول اولیه کار در آزمایشگاه میکروبیولوژی - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
ظرفیت تصفیه خانه فاضلاب شهر اسفراین به 8 هزار متر مکعب در شبانه روز افزایش یافت - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
MPN TEST - چهارشنبه سوم فروردین 1390
تصفیه خانه آب قوچان - چهارشنبه سوم فروردین 1390
تصفیهخانه شماره 2 در کیان آباد (اهواز) - چهارشنبه سوم فروردین 1390
تصفيه خانه آب شرب شيروان - چهارشنبه سوم فروردین 1390
استاندارد روش روزمره نمونه گيري آب - سه شنبه دوم فروردین 1390
کاربرد انواع لوله ها - سه شنبه دوم فروردین 1390
پدیده ضربه قوچ - سه شنبه دوم فروردین 1390
34درصد جمعيت شهري کشور از شبکه فاضلاب بهره مند هستند - شنبه بیست و هشتم اسفند 1389
لجن - شنبه بیست و هشتم اسفند 1389
واحد های تصفیه فاضلاب صنعتی - شنبه بیست و هشتم اسفند 1389
حذف سرب از فاضلاب با خاک اره و خاکستر - جمعه بیست و هفتم اسفند 1389
مشکلات زیست محیطی ناشی از دترجنتها - جمعه بیست و هفتم اسفند 1389