برچسب گذاری زیست محیطی ایزو چگونه راهنمایی می کند؟
با توجه به اینکه شمار اظهارات و ادعاهای زیست محیطی رو به رشد است، نیاز به استانداردهای هماهنگ جهانی برای برچسب گذاری جهت بررسی و سنجش تمام جوانب طول عمر محصولات و یا خدمات به منظور ارائه اطلاعات کافی و قابل اطمینان به مصرف کننده نیز وجود دارد. مصرف کنندگان، گروه های مدافع محیط زیست و نیز آژانس های دولتی نگران "شستشوی سبز " یا همان اقدامی هستند که برخی شرکت ها، دولت یا سازمان ها انجام می دهند به این صورت که اطلاعات گمراه کننده ایی را در باره اقدامات خود منتشر می کنند در حالی که این اقدامات برخلاف مصالح زیست محیطی می باشد . به عنوان مثال می توان به ادعاهای زیست محیطی اثبات نشده ای که بر روی محصولات درج میگردد، اشاره نمود.
ایزو در زمینه تدوین استانداردهای برچسب گذاری زیست محیطی بسیار فعال عمل کرده است. این استانداردها سه نوع از ادعاهای زیست محیطی را مورد بررسی قرار می دهند که اجرای این استانداردها در جلوگیری از "شستشوی سبز" کمک مؤثری بوده است.
ادعاهای زیست محیطی خود اظهار شده
این ادعاها مستقیماً توسط تولیدکنندگان، واردکنندگان، توزیع کنندگان ، خرده فروشان و غیره شکل گرفته است و ممکن است به صورت عبارت، نماد یا علامت گرافیکی بر روی محصولات یا برچسب بسته وجود داشته باشد و یا درتبلیغات محصول، آگهی های تجاری، بولتن های فنی، فروش تلفنی و همچنین رسانه های دیجیتالی یا الکترونیکی مانند اینترنت ذکر شود.
طرح های برچسب گذاری زیست محیطی
برنامه هایی هستند که برچسب های زیست محیطی خود را به محصولاتی اعطا می کنند که الزاماتی را رعایت کرده باشند و آن ها را از نظر زیست محیطی برتر یا ارجح کرده باشد.
برچسب گذاری چرخه عمر
این برچسب ها اطلاعات زیست محیطی را به صورت کمی یا عددی در رابطه با چرخه عمر یک محصول ارائه می کنند و امکان مقایسه بین کارکردهای مشترک محصولات تکمیل شده را فراهم می کنند.
ادعاهای خود اظهار شده استانداردی که ایزو به عنوان یک راهنمای جهانی سبز برای ادعاهای خود اظهار شده ، تهیه کرده است، استاندارد 14021:1999 ISO با عنوان "برچسب های زیست محیطی و اعلامیه ها- ادعاهای خود اظهار شده (نوع II برچسب گذاری زیست محیطی)" است.
طبق این استاندارد هدف کلی برچسب های زیست محیطی و اعلامیه ها، این است که آن دسته از اطلاعات زیست محیطی که گمراه کننده نیستند، از طریق دستورالعمل های تأیید شده، تصحیح گردند که این به منظور تشویق به عرضه و تقاضا برای محصولات و خدماتی است که آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کنند. این اقدام می تواند موجب برانگیخته شدن پتانسیل های موجود برای پیشبرد مستمر بازار از طریق بهبود جنبه های زیست محیطی گردد.
کاربردهای گسترده
استاندارد 14021 ISO از نظر کاربرد بسیار گسترده می باشد. در حالی که اظهارات یا ادعا های خود اعلام شده معمولاً بر روی محصولات یا بسته بندی آن ها درج می گردد، استاندارد ISO 14021 می تواند برای تمام ادعاهای خود اظهار شده زیست محیطی اختیاری، کاربرد داشته باشد به عنوان مثال در مورد تبلیغات اینترنتی یا آگهی های تجاری. علاوه بر محصولات، این استاندارد می تواند در زمینه خدماتی مانند بانک یا توریسم نیز به کار گرفته شود.
استاندارد 14021 ISO برای ساخت یک ادعای زیست محیطی کاربردی ندارد اما ترجیحاً در این زمینه که چگونه یک اظهار و ادعا می تواند برای مصرف کننده با معنی و مفید باشد، تأثیرگذار است. هدفی که برای این استاندارد در نظر گرفته شده است، هماهنگ نمودن کاربرد ادعاهای زیست محیطی خود اعلام شده است که منافع پیش بینی شده زیر را به دنبال خواهد داشت:
تصحیح و قابل تأیید کردن ادعاهای زیست محیطی که گمراه کننده نباشند
افزایش استعدادهای نهفته در نیروهای بازار
برای ایجاد انگیزه در زمینه اصلاحات زیست محیطی
کاهش سردرگمی در بازار
تسهیل بازرگانی بین المللی
افزایش فرصت برای مصرف کنندگان در راستای انتخاب آگاهانه تر
استاندارد 14021 ISO نتیجه فعالیت های گسترده در سالهای متمادی توسط نمایندگان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در بخش های مختلف مانند بخش بازرگانی، مصرف کنندگان، گروه های حامی محیط زیست، آژانس های نظم دهنده و نیز بخش دولتی بوده است و هدف همه آنها در حقیقت این بوده که آگهی ها تا حد زیادی از اعتبار لازم برخوردار گردند.
چهار عنصر کلیدی
استاندارد 14021 ISO در برگیرنده چهار عنصر کلیدی می باشد:
ملزم نمودن تمام ادعاهای زیست محیطی به رعایت قوانین پایه ای
استفاده از نمادهای متمرکز بر تصاویر همراه با ادعاهای زیست محیطی
الزامات ارزیابی و تأ یید ادعا که نشان می دهد ادعا ها و اظهارات باید قبل از ایجاد، تأ یید گردند و نیز اطلاعات باید برای تمام افراد قابل دسترسی باشند.
الزامات معین برای ادعاهای انتخابی که کاربرد عام دارند (مانند: "قابل بازیافت" ، "زیست تجزیه پذیر" و ...)
الزامات ادعاهای زیست محیطی
الزامات اساسی برای تمام ادعاها یا اظهارات باید به صورت زیر باشد:
از صحت و درستی برخوردار بوده و گمراه کننده نباشند.
اثبات شده و تأ یید شده باشند.
احتمال تفسیر غلط نتایج وجود نداشته باشد.
استاندارد 14021 ISO همچنین در برگیرنده 19 الزام گسترده است که قوانین عمومی برای ساخت و ایجاد ادعاهای زیست محیطی خود اظهار شده را بیان می کند. زبانی که در پیش نویس استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد، تجویز شده بوده و اجازه سهل انگاری را به کاربر نمی دهد. همچنین این استاندارد اظهار می دارد که ادعاهای نامشخصی که دلالت بر منافع و مزایای زیست محیطی وسیع دارند، نباید استفاده
شوند. به عنوان مثال می توان به مواردی مانند: " دوستدار محیط زیست" ، " سبز" ، "دوست طبیعت" اشاره نمود.
استفاده از نمادها
تصاویر، نمادها و لوگوها به طور معمول برای رساندن پیام های زیست محیطی مورد استفاده قرار می گیرند. چنین نشانه هایی می توانند حتی از نوشته ها نیز مبهم تر باشند. استاندارد 14021 ISO الزاماتی را برای نوشته و متن در همان برچسب های زیست محیطی معین کرده است که با بکارگیری این الزامات برای نمادها و نشانه ها، از عهده این مسئله نیز برآمده است. دو جنبه معین در اینجا وجود دارد:
الزامات عمومی
نماد بازیافت
نماد بازیافت
نماد بازیافت به تنهایی و بدون هیچ عدد یا نوشته ای به معنی " قابل بازیافت" بکار می رود. زمانی که با عدد یا علامت % همراه شود باید به این معنی تفسیر شود که محصول قابل بازیافت بوده و درصد بازیافت آن به مقدار ذکر شده در برچسب می باشد.
ارزیابی و تأ یید ادعاها استاندارد 14021 ISO چهار الزام کلیدی را برای ارزیابی و تأ یید ادعاها ایجاد کرده است:
احساس مسئولیت نسبت به ادعاهای مطرح شده
ارزیابی ادعاهای قابل مقایسه
روش های مورد استفاده
به اطلاعات
استاندارد مذکور این موضوع را روشن کرده است که مسئولیت های اولیه تضمین صحت ادعاهای مطرح شده به عهده ایجاد کننده یا ارائه کننده آن ادعا می باشد. به طور مؤثر، مدعی باید قبل از ارائه یک ادعا، اطلاعات لازم را برای تأ یید آن در اختیار داشته باشد. به علاوه در هر آزمونی که انجام می شود، باید از روش های قابل قبول و پذیرفته شده استفاده شود و اطلاعات مربوط به آن نیز باید برای یک دوره منطقی نگهداری گردد و در اختیار هر کسی که آن را درخواست می نماید، قرار بگیرد.این اطلاعات شامل:
مشخص نمودن روش آزمون های مورد استفاده
مدارک مستند مرتبط با هر ادعا یا اظهار
نتایج آزمون
نام و نشانی هر بخش مستقل که ادعای مورد نظر را ارزیابی کرده است.
همچنین استاندارد 14021 ISO اظهار می دارد چنانچه یک ادعا تنها با استفاده از اطلاعات محرمانه تجاری تأیید می گردد، چنین ادعایی نباید ارائه شود. این استاندارد اگرچه بیان می کند که روش آزمون های بین المللی مورد توافقی که موجود هستند، باید مورد استفاده قرار گیرند اما روش های آزمون را شرح نمی دهد.
الزامات معین برای ادعاهای منتخب
استاندارد 14021 ISO الزامات مشخصی را برای ادعاهای منتخب زیر تعیین کرده است:
مطالب مرتبط با بازیافت
محصولات قابل بازیافت
محصولات قابل تجزیه
کاهش مصرف انرژی/ مصرف آب
این استاندارد 12 الزام معین را برای اظهارات و ادعاهای رایج مورد استفاده ایجاد نموده و راهنمایی را نیز تهیه کرده است. باید تأکید شود که این موارد به دلیل اینکه در زمان تهیه پیش نویس این استاندارد، استفاده رایج تری داشته اند، انتخاب شده اند. با مشخص کردن این ادعا ها مطابق با مدارک استاندارد روشن می شود که هدف ادعای مورد نظر دلالت بر منافع و مزایای زیست محیطی خاص ندارد.
به روز شدن استاندارد 14021 ISO استاندارد 14021 ISO به زودی در مورد تعاریف زیر به روز سانی خواهد شد:
زیست توده ها
گازهای گلخانه ای GHGs
چرخه عمر انتشار گازهای گلخانه ای
تعادل زیست محیطی
توسعه پایدار
قابلیت ردیابی
همچنین در زمینه نمادهای زیر به روز رسانی می گردد:
مصرف و بازیافت
- از ریختن زباله خودداری کنید.
- جداسازی و تفک یک زباله برای بازیافت
این استاندارد همچنین در زمینه استفاده از واژه ها، روش شناسی ارزیابی و صلاحیت نیز بازنگری خواهد شد که موارد زیر را پوشش می دهد:
تجدید پذیر
انرژی تجدید پذیر
پایدار
ادعاهای مربوط به انتشار گازهای گلخانه ایGHGs
ردپای کربن در محصولات
کربن خنثی
برنامه های برچسب گذاری زیست محیطی
برنامه های برچسب گذاری زیست محیطی نوع اول در رابطه با معیارهای چندگانه، مهرهای چرخه عمر، برای مصوباتی که به صورت رایج به عنوان برچسب گذاری زیست محیطی Eco-labelling شناخته می شود، می باشد.
استاندارد 14024:1999 ISO با عنوان: "برچسب های زیست محیطی و اعلامیه ها - نوع اول، برچسب گذاری زیست محیطی- اصول و دستورالعمل ها" یک راهنمای سبز جهانی را برای عملکرد بهتر ارائه می کند.
استاندارد 14024 ISO الزامات بکارگیری یک برچسب زیست محیطی مانند برچسب Nordic Swan و یا برچسب E co Mark ژاپنی را تع یین می کند. این استاندارد الزامات مذکور را با هدف غلبه بر انتقادهای قبلی در مورد برچسب گذاری زیست محیطی و نیز تهیه راهنمایی برای برنامه های جدید در دست اجرا ارائه نموده است.
استانداردهای بین المللی به عنوان معیار و الگویی برای مقایسه توسط شبکه جهانی برچسب گذاری سبز ( GEN ) که یک فدراسیون جهانی در این زمینه می باشد، پذیرفته شده است.
برچسب گذاری چرخه عمر
استاندارد 14025:2006 ISO با عنوان: "برچسب های زیست محیطی و اعلامیه ها- نوع سوم، اعلامیه های زیست محیطی- اصول و دستورالعملها" راهنمایی را در زمینه صدور اطلاعات زیست محیطی مرتبط با محصولات بر اساس چرخه عمر آن ها ارائه
نموده است .
نوع سوم اعلامیه ها، داده های مربوط به جنبه های کلیدی زیست محیطی محصولات را فراهم می کند که در یک چارچوب معین، مقایسه تفاوت بین محصولات را برای خریداران امکان پذیر می سازد. تفسیر چنین اطلاعاتی در برگیرنده فاکتور های مختلفی است.
به عنوان مثال محصول الف ممکن است انتشار آلاینده کمتری داشته باشد در حالیکه محصول ب پسماندهای جامد کمتری تولید کند. با اینکه اعلامیه های نوع سوم ممکن است که کاربردهای محدودی برای بازار مصرف داشته باشد، اما برای یک بنگاه تجاری که اهداف زیست محیطی معینی را در سیاست های خرید خود دنبال می کند، امکان ارزیابی و مقایسه را فراهم می سازد. نوع سوم اعلامیه های زیست محیطی حاصل رشد روز افزون اهمیت تجارت و بازرگانی است و استاندارد 14025 ISO نقش یک کلید راهنما را در این زمینه ایفا می کند.
مفید برای همه
هر نوع فعالیت تجاری برای بهبود جنبه های زیست محیطی محصولات یا خدماتی که ارائه می کند، باید از استانداردهای برچسب گذاری، ISO 14021 و 14024 ISO و 14025 ISO به دلایل گوناگون استفاده کند.
نخست آن که، استانداردهای بین المللی ایزو از نظر جهانی شناخته شده می باشند. دوم آن که، هر استاندارد توسط کارشناسان و متخصصان مختلف از تمام نقاط جهان پیش نویس می گردد و سوم آن که، هر سند نماینده عینی معیارهای مورد توافقی است که یک فعالیت تجاری را قادر به سنجش برچسب گذاری زیست محیطی می سازد.
ماهنامه استاندارد آذر ماه 1389
مطالب تصادفی:
تیتراسیون های اكسایش كاهش (یدومتری) - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
استفاده از پرمنگنات پتاسیم جهت گندزدایی آب - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
انواع روش تصفيه آب خانگي - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
بن ماری - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
پیشرفت بزرگ در تولید نانو میله های تصفیه کننده - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
نانوفناوری و فاضلاب - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
رزین مبادله کننده یون چیست؟ - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
معایب آب سخت چیست؟ - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
نقش آب در بدن - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
آلودگی به ژیاردیا (Giardiasis ) - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
آنکیلوستومیازیس - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
ددت چیست؟ - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
املاح محلول در آب - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
مصارف مجدد فاضلاب - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
تصفیه بیولوژیکی پساب صنعتی - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
سختیگیری آب در روش آهک زنی سرد - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
آب های مـرده - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
مراحل تصفیه آب - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
انتقال آلودگی از مدفن های زباله به سفره های آب زیرزمینی - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
تأثیر فاضلاب و پسابهای صنعتی کارخانجات بر آبزیان - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
آبیاری مغناطیسی - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
تصفيه فاضلاب به روش بركه - چهارشنبه چهارم اسفند 1389
استريل با بخار و زباله سوز - سه شنبه سوم اسفند 1389
نقش تکنولوژی و صنعت در محیط زیست - سه شنبه سوم اسفند 1389
مجموعه کتاب های میکروبیولوژی - سه شنبه سوم اسفند 1389
تخليه فاضلاب صنعتي - سه شنبه سوم اسفند 1389
توليد آب شيرين - سه شنبه سوم اسفند 1389
تاریخچه ی تصفیه ی فاضلاب - سه شنبه سوم اسفند 1389
روش تهیه پرمنگنات پتاسیم - سه شنبه سوم اسفند 1389
بررسی راهکارهای بهسازی و علل خوردگی در مخازن ذخیره و نگهداری - سه شنبه سوم اسفند 1389
مشکلات بوجود آمده از کیفیت آب در شرایط بهره برداری مخازن - سه شنبه سوم اسفند 1389
برخی از کاربردهای رزین ها - سه شنبه سوم اسفند 1389
بروز خوردگی در مخازن آب - سه شنبه سوم اسفند 1389
تجهیزات مبارزه با آلودگی آب در مقابل آلودگی نفتی - سه شنبه سوم اسفند 1389
لوله های بتنی انتقال آب و فاضلاب - دوشنبه دوم اسفند 1389
خطر نوشيدن آب از بطريهاي پلاستيكي - دوشنبه دوم اسفند 1389
اندازه گیری یون كلرید در آب (ولهارد متد ) - دوشنبه دوم اسفند 1389
مشکل H2S در شبکه های فاضلاب - دوشنبه دوم اسفند 1389
انواع دریاچه های تصفیه فاضلاب - دوشنبه دوم اسفند 1389
کاربرد مدل شبکه فاضلاب در جوامع طرحی برای آینده - دوشنبه دوم اسفند 1389
انتخاب پمپ - دوشنبه دوم اسفند 1389
کاربرد گیاهان در تصفیه فاضلاب - یکشنبه یکم اسفند 1389
انواع لخته ها در تصفیه خانه های فاضلاب - یکشنبه یکم اسفند 1389
اندازه گیری سختی آب - یکشنبه یکم اسفند 1389
معرفهای pH - شنبه سی ام بهمن 1389
ضربت قوچ (Water hamer) در تأسیسات و راههای مقابله با آن - شنبه سی ام بهمن 1389
ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﺗﺼﻔﻴﻪ آب وتاسيسات جانبي تصفيهخانههاي آب - شنبه سی ام بهمن 1389
فيلترهاي شني تحت فشار - جمعه بیست و نهم بهمن 1389
ضوابط بهداشتی و ایمنی پرسنل تصفیه خانه های فاضلاب - جمعه بیست و نهم بهمن 1389
خواص فیزیکی آب - جمعه بیست و نهم بهمن 1389
لاگون هوادهي - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
خصوصيات آب آشاميدني - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
کلیات شمارش کلی فرم ها (توتال و فکال) در نمونه های آبی به روش آزمون تخمیر چند لوله ای (روش MPN) - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
کلی فرم چیست؟ - پنجشنبه چهارم فروردین 1390
توتال کلی فرم و فکال کلی فرم - پنجشنبه چهارم فروردین 1390